1 Samuwel 17

Mbəzə tsa kar Davitə lə Guliyatə

Dzəghwa ka Filisti mbaʼ ghəshi ɓasəti ka sawjihi shi ta pa. Tə pi tsa har məndi vaa Suku tə hiɗi ka Zhuda, kwa jipə kar Azeka lə Efes-Damim niy ɓasəshi ghəshi. 2 Sawul lə mbəzli ka Izərayel na, mbaʼ ghəshi niy ɓasəshi kuraku. Dziy kwa teʼu pi tsa har məndiy teʼu pi Teribiŋtə niy ɓasəshi ghəshi ta mbəzə lə ka Filisti. 3 Mbaʼ ka Filisti pəri tsatsa kəlaŋ, mbaʼ ka Izərayel pəri tsatsa kəlaŋ niy nza ghəshi. Kwa jipə shi niy nza teʼu pi tsa va.

4 Dzəghwa ndə Sawji tsaa gura tə bərci mbə ka Filisti mbaʼ səvəriy, Guliyatə kə məndi kaa slən tsa ci, mbə məlmə Gad niy nza na. Ndə bitə niy nza na, vəli dəvə kwaŋ mbaʼ bəlakə dəvə kutiŋ niy nza bitə tsa ci. 5 Daghuba mbəzə tsa pambə na mbə ghən tsa ciy, tə mbəzə ghəm na niy nza na. Kubaŋ mbəzə tsa pakən na kən ghən ci na, tə mbəzə ghəm na, lə shiy nja lepər dzar ti. Shəndəkə tsa shi kən ghən tsa ciy, gar kilu kwaŋəmətsəkə niy nza ghəshi. 6 Shi kən jəleŋer ci, lə gwapa ta slərpə ci na, tə mbəzə ghəm na niy nza ghəshi. 7 Gəta gwapa ciy, yim-yim niy nza bəvə tsa nzə lə gəta ka məndiy tsa məgapa li. kwataka tsahi tə miy gwapa ci vay, kilu mbərfəŋ niy nza shəndəkə tsa shi. Ntsaa ɓə gal tsa ci na, ka dza tə kuma ci. 8 Dza Guliyatə mbaʼ gariy ka ʼwaŋə kaa ka Izərayel, a kə kaa ngəshi na: «Mbəzə waa səəkə ghuy ti kiya? Yəniy, ndə ka Filisti nzee, ghuy na, mevivi Sawul. Tivəm ndə kutiŋ mbə ghuy, a ghəci səkwa, nza ghiy mbəzə li. 9 Mbaʼ kə bərci dzaa nza və gar mbara mbaʼ paslantəray, mevivi ghuy dza ghiy nza. Yən kə dzaa mbay mbaʼee pəəsliti na, nza ghuy nzaa mevivi ghiy, ka ghəraŋiy sləni,» kə. 10 Ma kə diɓa na: «Yəniy, ee ɗiy talay kuma ka Izərayel ndatsə: Taram ndə mbə ghuy a ghiy mbəzə li,» kə. 11 Sa favə kar Sawul lə ka Izərayel gwanashi kuma gəzəkə ndə ka Filisti tsa va ki na, tərəŋu hazləni kəsəvəshi.

12 Davitiy, zəghu Zhese mbə takə tsa ka Efərata, mbə məlmə Betəlehem, tə hiɗi ka Zhuwda niy nza na. Zhese tsa vay, dəghəsə niy nza ndərazhi və. Geʼi lə vəghu tsa Sawuliy, tərəŋu niy haliy na. 13 Ni dikə dikə ni ndərazhi ci mahəkaniy, kwasəbə Sawul niy nza ghəshi mbə pa. Avanashi sləneɗemer shi: Kwa taŋa zəghu ciy, Eliyav niy nza slən tsa ci, kwa bakə na, Avinadav, kwa mahəkana na, Shama. 14 Davitə niy nza tsaa gura juw mbə ndərazhi ntsa va. Ma ni dikə dikə ni va mahəkanə ni kiy, kwasəbə Sawul niy nza ghəshi. 15 Ta na Davitə na ci kiy, ka dzay va Sawul, ka zhəghəva ta makə teŋkesli diy mbə məlmə Betəlehem niy məni na.

16 Njasa kəɗi pi lə njasa pəku viciy, war mbə səəkə niy nza ndə ka Filisti tsa vaa dzəghwa kuma ka sawji ka Izərayel. Vici faɗəmətsəkə niy mənti na mbə məni war tsəgha. 17 Ma kə Zhese kaa zəghu ci Davitə tə nahuti vici na: «Ɓəvə alkamari səli səli na na kwa bəhu kutiŋ, mbaʼ peŋ tsa məŋ tsa tsa, a gha ɓanavəshi kiyaŋu kiyaŋu dzəti pi mbəzə kaa ngwardəŋa. 18 Ma Mereʼuwen tsa məŋ tsa tsay, nza gha ɓanavə kaa dikə tsa ka sawji bələku bələku məŋ. Nza gha nighəti ngwardəŋa nda kuriŋ kuriŋ na ghəshi. Nza gha ɓəkəra shi dza ghəshiy ndaŋa ta cira, tə ghuməshi na ghəshi kə ghəshi. 19 Dziy kwa teʼu pi tsa har məndi vaa teʼu pi Terebintə dza ghaa kəsashi kwasəbə Sawul, mbaʼ ka sawji ka Izərayel mbə mbəzə lə ka Filisti,» kə.

20 Ma pəətə mekəshi ki na, dza Davitə mbaʼ kafiy, mbərəkə zlatanavə teŋkesli ci kaa tsahuti ndə dəghu shiy, mbaʼ ɓəvə shi ghuni məndi va li shi, ka dzay njasaa gəzanakə Zhese va. Tsəhə nay, ka sawji mbə dzəkuva ta mbəzə, ka ngumə lala mbəzə ghəshi. 21 Dzəghwa ka sawji ka Izərayel lə ni ka Filisti sləka ghəshi sləkatəvashi ta mbəzə, mbaʼ niva pərikə, mbaʼ niva pərikə. 22 Ma sa tsəhiy Davitə ki na, dza na mbaʼ zlashi shi ci mbə dəvə ntsaa ndəghu shiy, dza na ka kəsli bali ta dza ta kəsashi ngwardiy tə pi mbəzə. Sa kəsashi na na, mbaʼ səkutishi. 23 War ghəci mbə səkuva lə ngwardiy ki na, mbaʼ Guliyatə ntsaa gura va tə bərci, ndə ka Filisti tsaa səəkə va mbə məlmə Gad səvəriy mbə ka Filisteŋ. War a ghəciy gəzə kuma ci va niy gəgəzə na. Mbaʼ Davitə favə kuma va. 24 Sa nay zhər ka Izərayel ntsa va na, gwanashi hazləni kəsəvəshi tərəŋu, mbaʼ ghəshi huhushi. 25 Ma kə ghəshi na: «Nay ntsaa səmə va ghuy na? Ta tali kuma ghummə səmə na. Ntsaa dzaa mbayiy, ta mənti tsava ndə dza mazə ka ndə shiy tsa tərəŋu tsa. Ta ɓanavə zha ci dza na, ka mali ci. Mbəzli ciy, pərshi dza ghəshiy nza tə hiɗi ka Izərayel,» kə ghəshi.

26 Ma kə Davitə kaa ka sawjiy niy nza tiɓa vəgha na: «A zhəmə dza məndi ta ɓanci kaa ntsaa dzaa mbay ndə ka Filisti tsa, mbaʼ panti haʼu kən kaa ka Izərayelaa? Wa ndə na ndə ka Filisti tsaa nuw ma Hiyala tsa ta səəkə ghəci ta talay kuma mbəzli Hiyalaa ɓəpə piyaa?» kə. 27 Dza mbəzli va mbaʼ ghəshi zhananakə shi dza məndi ta ɓanci kaa ntsaa dza pəsliti ntsa va. 28 Sa favə Eliyav, tsa dikə zədiy Davitə ghəci mbə gəzə kuma lə ka sawji ki na, mbaʼ nəfə tsa ci satiy dzəkən. Ma kə kaa ngəci na: «A shi səəkə gha ta məni tikaa? Kaa wa zlashi gha teŋkesli ghum va juw ni mbə gambaa? Na neyiy ee sənay dagwazləm tsa gha lə kuma mbə nəfə tsa gha gəmgəm na, war ta nighə mbəzə səəkə gha gwaʼa tsəgha,» kə. 29 Ma kə Davitə kaa ngəci na: «A kuma jikir na məntiyaa? kuma na sa ɗuwee gwaʼa tsəgha» kə. 30 Dza na mbaʼ zhəghanavə hum kaa zədiy tsa va, ka zhiniy ɗuw kuma ci va va tsahuti ndə sawji. War njasa kwa taŋa va məndi zləɓanakə.

31 Dzəghwa mbəzliy niy favə kuma gəzəkə Davitə va, mbaʼ ghəshi dzaa zhananavə kaa Sawul. Dza Sawul mbaʼ ghunay ndəə pəlakə. 32 Sa səəkiy Davitə ki, ma kə kaa Sawul na: «Əntaa ndə hazləni ya kutiŋ va ndə Filisti tsa ma, ta dza dzee yən ndə sləni tsa gha ta mbəzə li,» kə. 33 Ma kə Sawul kaa ngəci na: «Daw na bərci gha ta dza ta mbəzə lə ndə ka Filisti tsa, zəghu juw nza gha, na na ciy, ndə mbəzə na ghala ghəciy məgəla,» kə. 34 Ma kə Davitə kaa ngəci na: «Ndə ndəghu shiy na ndə sləni tsa gha kaa diy. Ya zhəl səəkiy na, ya nihuti shi ka bərci mbə gamba səəkə naa kəsəhu təmbəkə mbə teŋkesli yay, 35 ə kee nuw, ka dəʼu, mbaʼee zləghuhu təmbəkə tsa va mbə miy ci. Mbaʼ kəə zhəghəva tə yay, kee dza baŋ kəsəvə tə shiti ta wəri ci mbaʼee pəsliti. 36 Njasa bakwanti ndə sləni tsa gha va kar zləl lə nihuti shi ka bərci mbə gambay, tsəgha dzee ta paslanti ndə Filisti tsaa numa Hiyala tsa. Sa nzanay, aa tsərəti ka sawji Hiyala kwa ɓəpə piy. 37 Kwa sləkəpəə mbəlantəra va mbə dəvə zhəl lə mbə dəvə nihuti shi ka bərci mbə gambay, ghənzə dza na ta mbəlantəra mbə dəvə ndə ka Filisti tsa,» kə. Ma kə Sawul kaa ngəci na, «Mbala ghənzə tsəgha, kwasəbə gha kə Kwa sləkəpə,» kə.

38 Dzəghwa Sawul mbaʼ panakən shi mbəzə ci kaa Davitə, mbaʼ fanambə daghuba mbəzə tsa məntim tə mbəzə ghəm na mbə ghən tsa ci, zhini paʼ panakən kubaŋ mbəzə tsa ci. 39 Dza Davitə diɓa ɓiyakə pəhakən kafaʼi Sawul kən kubaŋ mbəzə tsa va. Dzəghə kə kaa dza na, shaŋ ghəci kaa dza lə shi va kən ghən ci, sa niy ɓənivə ma na dza li shi. Ma kə kaa Sawul na: «Ka mbay dzee lə shi ni gwanashiw. Sa nzanay, ɓənivə dzee li shiw,» kə. Sərə sərantishi. 40 Dza na laŋ ɓəvə gəta ci ta dəvə, təra təravə hərezli fəleɗə fəleɗə ni cifə kwa həl, mbaʼ faghwashi kwa bəzə kwa makə shiy ci, ka məjəʼa mbəl tsa ta slərpe ci, laŋ kaa gevirndiŋ tsa ci ta dəvə, ka dzay ta kumə lə Guliyatə ndə ka Filisti tsa va. 41 Dza Guliyatə, lə ndə ɓə gal tsa ci kwa kuma ci, ka kətiva, war ka kəətivaa səəkə dzəvəgha Davitə. 42 Sa kətəghəvay na, nighə kə kaa Davitə na, dza na ka ushiy dzəkən. Sa nay na Davitə ka zəghu, ghəmiy ka təɓə mbə kuma ci. 43 Ma kə kaa Davitə na: «Kiri tsa gha nzee ka gha səəkə ta mbəzə lə ya lə gəta na?» kə. Dza na mbaʼ gazanakə kuma bəzla kaa Davitə lə slən tsa hiyalahi ka Filisti. 44 A kə kaa Davitə diɓa na: «Kətivaa sar ee zhəghantəŋa ka sliw kaa egwer lə kaa shi mbə gamba,» kə. 45 Ma kə Davitə kaa zləɓanci na: «Lə kafaʼi, mbaʼ gwapa, mbaʼ nihuti shi mbəzə səəkə gha ta mbəzə lə ya. Ta na tsee ghəniy, lə slən tsa Hiyala Kwa sləkəpəə sləkə shiy gwaʼ gwaʼa, Hiyala ka sawji ka Izərayel tsərəti gha va səəkee ta mbəzə lə gha. 46 Ndatsə viciy, ta fambəŋa dza Kwa sləkəpə mbə dəvee. Ta paslantəŋa dzee, mbaʼee slanti ghən tə gha. Mbəreketi dza ka sawji ka Filisti nza ndatsə vici. Ta ɓanavəshi sliw tsa tə vəghashi dzee kaa eguer lə nihuti shi mbə gamba. Ghalaɓa kiy, ta sənay dza mbəzli tə hiɗi gwanashi, a Hiyala va ka Izərayel, kə ghəshi. 47 Ta sənay dza mbəzliy ɓasəshi ni tikə gwanashi, ta na Kwa sləkəpə ghənzə kəə ɗi Kəəti ndə ta mbay tsahuti ndiy, lə kar gwapa, kar kafaʼi ka naa nzaw, kə ghəshi. Ghənzə gura naa sənay mbəzə, ta fambəŋiy dza na mbə dəvə ghiy,» kə. 48 Dzəghwa ndə ka Filisti tsa va ki, ka zhiniy kətiva ta kuma lə Davitə. Dza Davitə kuraku ka diva lə baliy dzəti pi mbəzə, ta kumə li. 49 Dza Davitə kiyaŋu kiyaŋu ighə dəvəə dziy mbəl tsa ci, ti tivə haku, mbaʼ faghwa kwa gevirndiŋ, ka bəzla ndə ka Filisəteŋ tsa va. Dza haku tsa va mbaʼ dzaa miy kwa dəghaŋ kuma ci, tikə tikə ghəci dzay dzəmbə ghən ci. Kəripə ghəci təriy məbaʼu.

50 Ava tsəgha mbay Davitə Guliyatə ndə ka Filisti lə haku mbaʼ gevirndiŋ, mbaʼ paslanti. Niy nza kafaʼi ta dəvə Davitəw. 51 Dza Davitə mbaʼ kəsləghə bali dzəkən ndə mbəzə tsa ci va, fəhu təɗivə kafaʼi tsa ntsa va, dza na mbaʼ kərənanti li, piyəŋ slanti ghən ti. Sa nay ka Filisti ntsa shi gura tə bərci mətiy na, kwiy ghəshi hushi. 52 Dzəghwa ka sawji ka Izərayel lə shi ka Zhuwda ki, ka ngumə lala mbəzə, kafə ghəshi kafəshi ka nuw ka Filisteŋ, paʼa kwa miy pitsaa dziy va kwa teʼu pi lə kwa miy pihiy dzəmbə məlmə Ekuruŋ. War mbəreketi ka Filisteŋ ghaa nashima zanakənakənakə dziy tə kwal tsaa dzəmbə məlmə Sharayim, paʼa mbə məlmə Gatə lə məlmə Ekuruŋ.

53 Dzəghwa ka Izərayel ki, mbaʼ ghəshi garəti nuw ka Filisteŋ. Sa zhəghəkəvashi ghəshi na, mbaʼ ghəshi ɓasəhu shi mbəzli va. 54 Dza Davitə laŋ ɓəvə ghən tsa slanti na va tə Guliyatə, mbaʼ ɓəghə dzəmbə məlmə Zheruzalem. Dzəghwa na kaa shi mbəzə ntsa va, mbaʼ fiyshi mbə ciki gamtaʼwal tsa ci.

Məndi pəməkə Davitə dzəghwa kuma Sawul

55 Sa niy nay Sawul Davitə ghala pi tsaa niy dza na va ta mbəzə lə ndə ka Filisti tsa vay, aa niy ɗuwhu va Avəner ntsaa sləkə ka sawji ka Izərayel: «Zəghu wa na savaa Avəner?» kə niy ni. Ma kə ntsa va niy ni kaa ngəci na: «Ka slavə dzərvee kaa ngəŋaw mazuw, sənay yaw,» kə. 56 Ma kə mazə kaa ngəci na: «mbala ɗuwti nda zəghu wa na,» kə. 57 Liy hum sa pəəsliti Davitə Guliyatə mbaʼ zhəghəkəvay dzəti pi tsaa niy ɓasəshi məndi va ki na, dza Avəner mbaʼ pəməghə dzəghwa kuma Sawul. Lə ghən tsa Guliyatə va niy nza na ghulay ta dəvə Davitə. 58 Ma kə Sawul kaa ngəci na: «Zəghu wa nza gha shəkaa zəghwee na?» kə. Ma kə Davitə na: «Zəghu ndə sləni tsa gha Zhese mbə məlmə Betəlehem, nzee,» kə.