Yi jiloneꞌn Esteban tan colol tib
7
1 Beneꞌn tzun jakol yi wiꞌtz paleꞌ tetz Esteban:—¿Bintzi peꞌ cyakil yi yoleꞌj yi na chitzan wunak tan talcheꞌn?
2 Beneꞌn tzun tlol Esteban scyetz:
“Eꞌuꞌ wutzileꞌn nin eꞌuꞌ intanum, quibit tzajuꞌ yi xtxolbil yi swaleꞌ scyeruꞌ. Yi at tzaj kꞌajtzun kamam Abraham Mesopotamia, yi ntaxk najan iꞌ Arán, ẍchaj tib kaRyosil swutz iꞌ, yi kaRyosilaꞌtz yi wiꞌnin kꞌej. 3 Itzun tal Ryos tetz: ‘Il cyen yi atanum, nin ilweꞌ cyen yi eꞌ axonl, nin baꞌn cẍben tul junt tnum yi tzinchajeꞌ tzatz,’ stzun Ryos bantz tetz.
4 “Cyajeꞌn cyen tzun tilol iꞌ yi amaꞌl cwent yi eꞌ Caldeo. Nin choꞌn beneꞌntz tan najeweꞌn le tnum Arán.
“Ma yi quimeꞌn yi taj, nintzun icyꞌ tzaj tcyꞌal Ryos le tnumeꞌj kale najlchoꞌt jaluꞌ. 5 Poro quinin tetzaj iꞌ squierk muꞌẍ tal te yi amaꞌleꞌj yi suk Ryos tetz. Na quinin tetzaj iꞌ siquierk muꞌẍ tal chi na jop jalaj kukan. Wech na sukiꞌnt tan Ryos tetz, nin scyetz yi eꞌ nitxajil iꞌ yi ntaxk tzaj jal nitxajil. 6 Nin nchaꞌtz tal Ryos tetz: ‘Yi eꞌ amam chocopon tetz awer nak tul junt tnum, nin chocopon tetz chiesclaw yi eꞌ aj tnumaꞌtz, nin ẍchibuchlok cyaj cient yob.’ 7 Poro nchaꞌtz tal Ryos: ‘Cheꞌ incawseꞌ yi eꞌ wunakaꞌtz le jun tnumaꞌtz kale chibeneꞌt pres. Nin tzan tzaj tlen cheluꞌl junt tir waꞌn ẍchikꞌab. Nin chocopon tan incꞌuꞌlajeꞌn tul yi amaꞌleꞌj.’ 8 Nchaꞌtz suk Ryos junt xtxolbil tetz Abraham, nin tan ẍchajleꞌn yi tzꞌelepon kꞌab iꞌ teꞌj, ja takꞌ iꞌ jun caꞌwl tetz Abraham yi tajweꞌn tan bnol iꞌ yi circuncisión. Nin tajweꞌn tan bnol taneꞌn iꞌ scyuchꞌ cyakil yi eꞌ xonl. Ma yi teleꞌn tiemp ja jal jun nitxajil Abraham yi Isaac biꞌ. Ej nin le waxokiꞌn kꞌej nintzun bajij circuncidar iꞌ-tz. Nchaꞌtz iteꞌn nin ban Isaac te tetz cyꞌajl yi na biꞌaj Jacow. Nin nchaꞌtz iteꞌn nin ban Jacow scyeꞌj yi coblaj tetz cyꞌajl, yi yaꞌstzun yi eꞌ kamam.
9 “Ma yi teleꞌn tiemp, yi eꞌ kamam kateꞌaꞌtz nin chiꞌch chicꞌuꞌl te yi quitzꞌun yi na biꞌaj Ẍep. Nin ben chicꞌayil scyetz yi eꞌ aj Egipto. Poro xomij nin yi banl Ryos te Ẍep. 10 Na nin oc Ryos tan colcheꞌn tkꞌab eꞌchk il. Nin ja jal kꞌej iꞌ swutz Faraón, yi rey tetz Egipto, na nin oc iꞌ tetz chijepil najal Faraón scyuchꞌ cyakil yi eꞌ aj Egipto.
11 “Itzun yi cweꞌn jun chin wutzileꞌn weꞌj le tnum Egipto nin Canaán, wiꞌnin tzun qꞌuixcꞌuj ateꞌ cuꞌnt yi eꞌ kamam kateꞌ tan paj, na quiꞌc chiwaꞌ njal.
12 “Ma yi quibital Jacow yi at ixiꞌn jalen Egipto, nintzun eꞌ ben ẍchakol yi eꞌ kamam kateꞌ tan ticyꞌleꞌn. Yaꞌstzun bajx tir quikan. 13 Poro jalen yi caꞌp tir quikan kalenaꞌs tzun ẍchajol tib Ẍep ẍchiwutz yi eꞌ stzicy. Nin yaꞌstzun yi techal yi rey Faraón chiwutz yi eꞌ xonl Ẍep.
14 “Beneꞌn tzun mantar Ẍep tan quicyꞌleꞌn tzaj yi taj, cyuml yi eꞌ stzicy iꞌ, tuml cyakil chinajal yi ateꞌ len Canaán. Iꞌtz oxcꞌal tu oꞌlaj chixoneꞌn. 15 Chaꞌstzun te yi tponeꞌn Jacow Egipto, kale quimeꞌt iꞌ scyuchꞌ yi eꞌ mas kataj cyꞌeꞌx. 16 Nin yi xoneꞌn tiemp tajeꞌn tzaj tzun ticyꞌleꞌn chiwankil tan tuleꞌn Siquem. Choꞌn chicweꞌn mukij le jun amaꞌlaꞌtz yi lokꞌnak Abraham scyetz eꞌ cyꞌajl Hamor.
17 “Itzun yi txant tan tponeꞌn yi tiemp tan teleꞌn kꞌab Ryos te yi sukiꞌnt taꞌn tetz Abraham, nsken wiꞌt chipucꞌun yi eꞌ aj Israel jalen Egipto.
18 “Ma yi teleꞌn tiemp, apart tzun junt rey octz tan chicaweꞌn yi eꞌ aj Egipto. Poro qui tajskeꞌn yi junt reyaꞌtz wutz kꞌajtzun Ẍep. 19 Chaꞌstzun te toqueꞌn yi jun reyaꞌtz tan chisubleꞌn nin tan chibuchleꞌn eꞌ katanum. Na, oc iꞌ tan banleꞌn puers scyetz tan teleꞌn chijoꞌlil chinitxaꞌ yi inak cuꞌn chitzꞌij, bantz chiquimeꞌn. 20 Ej nin te yi tiempaꞌtz yaꞌstzun yi titzꞌeꞌn Moisés. Chumbalaj nin iꞌ yi titzꞌeꞌn. Ej nin ja chixcyeꞌ yi eꞌ taj xtxuꞌ tan teweꞌn xe chicaꞌl tetz ox xaw. 21 Ma yi cyajeꞌn cyen coliꞌn tan quimeꞌn kloꞌ, nintzun nojcyen yi meꞌl Faraón teꞌj. Nin saj tcyꞌal, nin octz tan ẍchꞌuyseꞌn, chi ik tal nin iꞌ bantz.
22 “Itzun yi ẍchꞌuyeꞌn, nintzun chuslij te cyakil yi cyajtzaꞌkl yi eꞌ aj Egipto. Na chin tzꞌaknak cuꞌn iꞌ bantz tan yol, nin chin list nin iꞌ tan banleꞌn alchok eꞌchk takleꞌn.
23 “Ma yi stzꞌakeꞌn caꞌwnak yob tan Moisés, nintzun ul txꞌakx tcꞌuꞌl tan chixajseꞌn yi eꞌ tetz tanum yi eꞌ aj Israel yi ateꞌtz le tnumaꞌtz. 24 Nin yi tponeꞌn kale ateꞌt nintzun tiltz yi na tzan buchleꞌn jun aj Israel tan jun aj Egipto. Toqueꞌn tzun Moisés tan colcheꞌn yi jun aj Israelaꞌtz. Ej nin junawes cweꞌn biyol iꞌ yi jun aj Egipto. 25 Na le wutz tajtzaꞌkl Moisés yi sken el chitxum yi eꞌ tetz tanum yi xconk iꞌ tan Ryos tan cyelseꞌn liwr ẍchikꞌab yi eꞌ aj Egipto. Poro yi eꞌ aj Israel quinin el chitxum tetz.
26 “Itzun le junt eklok, nojeꞌn pon tzuntz scyeꞌj cob tanum iꞌ yi na choyintzin squibil quib. I kloꞌ taj iꞌ yi nink chibansaj quib, na je ben tlol scyetz: ‘Yaj, ¿nxac na ibiywok itib? na itanum itib,’ stzun iꞌ scyetz. 27 Poro itzun yi aj paj scyetz yi cob yajaꞌtz aꞌlon nin tetz Moisés: ‘¿Naꞌ mmakꞌon amaꞌl tzatz tan awoqueꞌn tetz ajcaw skibaj, nin tan pujleꞌn kaxoꞌl? 28 ¿Na peꞌ awaj chin abiy cuꞌn chi awulej yi aj Egipto ewt?’ stzun iꞌ bantz tetz Moisés. 29 Yi tbital Moisés yi yolaꞌseꞌj, nin el xtxum tetz yi nsken el xit yi stziblal yi quim jun aj Egipto taꞌn, nintzun el ojktz. Choꞌn tzun tponeꞌn iꞌ le tnum Madián tan najeweꞌntz. Awer nak iꞌ bantz ẍchixoꞌl yi eꞌ aj Madiánaꞌtz. Nin yaꞌstzun jaleꞌt cob cyꞌajl iꞌ.
30 “Ej itzun yi teleꞌnt caꞌwnak yob, ẍchajol tzun tib yi ángel tetz Ryos swutz iꞌ le jun amaꞌl tzꞌinunin tuꞌ, nakaꞌjil yi wutz Sinaí. Choꞌn ẍchajol tib xoꞌl xak jun tal pucuj tzeꞌ yi na tzan kꞌaꞌkl. 31 Yi beneꞌn tilol, nintzun el yabtz teꞌj. Nintzun oc ẍkansal tib noct tan xmayeꞌn. Beneꞌn tzun tbital yi yol Kajcaw: 32 ‘I inaꞌtz in chiRyosil yi eꞌ ataj cyꞌeꞌx, in Ryosil Abraham, in Ryosil Isaac, nin in Ryosil Jacow,’ stzun Ryos bantz. Poro yi Moisés wiꞌnin lucneweꞌn tan xoꞌw nin quinin nimsaj cꞌuꞌl tan beneꞌn xmayil. 33 Sajeꞌn tzun tlol Kajcaw tetz: ‘Cyꞌajweꞌ len axajab, na wiꞌnin xanil yi amaꞌl kale txiclquiẍeꞌt. 34 I bin jaluꞌ, na wil yi chin qꞌuixcꞌuj nin ateꞌ cuꞌnt yi eꞌ wetz inmeꞌl incyꞌajl jalen Egipto. Na na wit yi na chitxꞌayneꞌ. Ja bin chincuꞌul tan chicolpeꞌn. Nin na waj yil cẍben Egipto tan chicolpeꞌn,’ chij Ryos bantz tetz.
35 “Poro te yi at tzaj Moisés Egipto, quinin aꞌwij wutz cyakꞌun yi eꞌ tetz tanum, na cyalnak tetz: ‘¿Naꞌ nmakꞌon amaꞌl tzatz tan awoqueꞌn tetz ajcaw skibaj, nin tan pujleꞌn kaxoꞌl?’ cheꞌch.
“Poro ilenin ja ben chakij junt tir Moisés tan porer yi ángel, na yaꞌstzun tajbil Ryos tan beneꞌn tan chicolpeꞌn yi eꞌ tetz tanum yi ateꞌ Egipto, nin tan toqueꞌn iꞌ tetz chibajxom. 36 Ej nin yaꞌtz nin bantz na iꞌ eꞌ icyꞌaneꞌl tzaj yi eꞌ kamam kateꞌ jalen Egipto. Ej nin wiꞌnin eꞌchk milawr bnix taꞌn Egipto. Nin nchaꞌtz bnix milawr taꞌn wi yi Cyak Mar, nin nchaꞌtz le amaꞌl yi tzꞌinunin tuꞌ. Ej nin wiꞌnin eꞌchk milawr bnix taꞌn tul yi caꞌwnak yob yi eꞌ aꞌtij tul eꞌchk amaꞌlaꞌtz. 37 Nchaꞌtz iteꞌn nin Moisésaꞌtz aꞌlon scyetz yi eꞌ kamam yi sjalok junt elsanl stziꞌ Ryos. Je yol iꞌeꞌj: ‘Sjalok junt elsanl stziꞌ Ryos ẍchixoꞌluꞌ, chi wutaneꞌn wetz. Nin tajweꞌn yil quibituꞌ cyakil yi staleꞌ iꞌ,’ stzun Moisés banak. 38 Nin nchaꞌtz iteꞌn nin Moisésaꞌtz yi aꞌtij ẍchixoꞌl yi eꞌ kamam kateꞌ le amaꞌl tzꞌinunin tuꞌ. Ej nin iteꞌn nin Moisésaꞌtz yi jilon tetz yi ángel tetz Ryos wiꞌwtz Sinaí. Ej nin iꞌ tzꞌamon te yi xtxolbil yi na tal yi ẍeꞌn na jal kutzꞌajbil. Ej nin ja cyaj cyen stzꞌibal tetz ketz.
39 “Poro yi eꞌ kamam kateꞌ quinin choꞌc cꞌulutxum jakꞌ caꞌwl iꞌ, ma na eꞌ oc tan telseꞌn kꞌej. Ej nin ja kloꞌ chipakxij junt tir jalen Egipto. 40 Na nin cyal tetz Aarón: ‘Na kaj yil sbanuꞌ cobox karyosil tan bajxeꞌn skawutz, na yi jun Moisésaꞌtz yi oꞌ elsan tzaj Egipto aloꞌ mbent,’ cheꞌch bantz. 41 Cyoqueꞌn tzuntz tan banleꞌn jun teblal jun neꞌẍ wacẍ. Nin yi bnixeꞌn nin eꞌ octz tan toyeꞌn chitxꞌixwatz swutz. Wiꞌnin chitzatzineꞌn cyentz te yi junaꞌtz yi cuꞌ chibnol.
42 “Chaꞌstzun te eꞌ cyajeꞌn cyen tilol Ryos, bantz chibnol yi cyetz cyajbil. Nin eꞌ octz tan cꞌuꞌlajeꞌn yi eꞌchk txꞌuml yi at tcyaꞌj. Na yaꞌstzun yi tzꞌibaꞌnt cyen cyakꞌun yi eꞌ elsanl stziꞌ Ryos:
‘Axwok aj Israel,
lastum yi quinin itakꞌwok itxꞌixwatz swetz,
tul yi caꞌwnak yob yi ncxonwok le amaꞌl tzꞌinunin tuꞌ.
43 Ma na ja ben ipalol yi iteri iryosil yi na biꞌaj Moloc,
tu yi teblal yi junt iryosil yi iꞌtz txꞌuml yi ocnak biꞌ itaꞌn tetz Refán.
Ej nin ja cxoꞌcwok tan palcheꞌn yi eꞌchk teblalaꞌtz yi bnixnak itaꞌn tan cꞌuꞌlajeꞌn.
Chaꞌstzun te tan paj yi jun itajtzaꞌklaꞌtz yi ncuꞌ itxumul cxelepon inlajul.
Nin choꞌn cxoponwok swutz len Babilonia,’ stzun Ryos banak cyen.
44 “Nchaꞌtz yi ateꞌ tzaj yi eꞌ kamam kateꞌ le amaꞌl yi tzꞌinunin tuꞌ ja bnix yi jun mantialaꞌtz cyaꞌn kale najeweꞌt Ryos. Ej nin yi jun mantial yaꞌstzun yi jun mantial yi Ryos ncawun tetz Moisés tan banleꞌn. Nin ja bnix taꞌn quib yi teblal yi chajlij tetz. 45 Ej nin iteꞌn nin mantialaꞌtz yi cyꞌaꞌn tan Josué yi quicyꞌeꞌn tzaj wi aꞌ Jordán. Ej nin iteꞌn nin mantialaꞌtz yi ul cyakꞌun tul yi luwareꞌj kale najlcheꞌt yi eꞌ awer nak sajleꞌn yi eꞌ el lajul Ryos, bantz chinajeweꞌn yi eꞌ kamam kateꞌ tul. Ej nin ja xcon yi jun mantialaꞌtz jalen te yi tiemp tetz rey Luwiy. 46 Ma yi jaleꞌn kꞌej kꞌajtzun Luwiy swutz Ryos nintzun octz tan jakleꞌn amaꞌl tetz, tan bnol junt caꞌl Kataj Ryos, yi Ryosil kamam Jacow banak. 47 Poro quinin akꞌlij amaꞌl tetz, ma na Salomón jeꞌsan tetz yi jun caꞌlaꞌtz. 48 Poro na el katxum tetz yi nkꞌeꞌtz choꞌn najlij yi ketz kaRyosil, yi wiꞌnin kꞌej, tul jun caꞌl yi wunak tuꞌ bnol tetz. Na je bin yi tzꞌibaꞌnt cyen tan jun scyeri eꞌ elsanl stziꞌ Ryos tentz:
49 ‘Yi tcyaꞌj, yaꞌstzun incꞌolchbil.
Nin yi wuxtxꞌotxꞌ, yaꞌstzun tujbil wukan.
¿Ẍeꞌn tzun bnix jun incaꞌl itaꞌn tetz wujbil?
50 Na in bin bnol tetz cyakil yi eꞌchk takleꞌn yi at beneꞌn tziꞌn,’ stzun Ryos banak cyen.
51 “Nchaꞌtz yi eꞌ cyeruꞌ —chij Esteban scyetz— quiꞌc nin pakbeꞌn tetz te cyajtzaꞌkluꞌ. Na chin tzeꞌtzuj nin te cyalmaꞌuꞌ. Nin chin chcan nin chiwiꞌuꞌ. Na nchaꞌtz eꞌuꞌ, eꞌuꞌ contr te yi Espíritu Sant, quib yi banakeꞌ yi eꞌ kamam kateꞌ sajleꞌn. 52 Na ¿naꞌ nin scyetz jun scyeri yi eꞌ elsanl stziꞌ Ryos tentz yi quinin nchoꞌc yi eꞌ chimam chiteꞌuꞌ tan buchleꞌn? Na ja choꞌc tan chibiyleꞌn cyakil yi eꞌ yi chitxolnak yi tulbil yi jun ẍchakum Ryosaꞌtz yi quiꞌc muꞌẍ til. Ej nin iteꞌn nin ncyulejuꞌaꞌtz te yi junaꞌtz yi ulak nin. Na ja chiꞌch chicꞌuꞌluꞌ teꞌj, nin ja choꞌcuꞌ tan biyleꞌn cuꞌn. 53 Wech akꞌij cyen yi caꞌwl Ryos ẍchikꞌabuꞌ cyakꞌun yi ángel, poro quinin na chibanuꞌ taneꞌn,” chij Esteban ban scyetz yi eꞌ wiꞌ banl wiꞌ.
Yi ẍeꞌn cuꞌn quimeꞌn Esteban
54 Itzun yi beneꞌn quibital yi xtxolbilaꞌseꞌj yi tal Esteban, wiꞌnin tzun ẍchiꞌcheꞌn chicꞌuꞌltz teꞌj. Nin baj chixitxꞌul xiꞌil chiwiꞌ tan paj chiꞌch cꞌuꞌlal. 55 Ma tetz Esteban, nojnak yi talmaꞌ tan yi Espíritu Sant. Nintzun xmayinintz tcyaꞌj. Nin ben tilol yi pakꞌpuchal Ryos, tu Kajcaw Jesús yi choꞌn txiclij le sbal Ryos. 56 Beneꞌn tzun tlol scyetz yi eꞌ wunakaꞌtz:
—Quibit tzajuꞌ, na wil nin yi ja jeꞌ cꞌabxuj yi tcyaꞌj, nin na wil nin yi txiclij yi Bajx Cyꞌajol le sbal Kataj Ryos.
57 Poro yi eꞌ cyetz, nin eꞌ ẍchꞌin teꞌj. Nin baj cuꞌ chijopol chiẍchin tan qui quibital yi yol iꞌ. Nin eꞌ baj ben niltz teꞌj tan stzꞌamleꞌn. 58 Teleꞌn tzun quicyꞌaltz solteꞌj yi tnum, nin eꞌ baj octz tan cꞌoxleꞌn tan cꞌub.
Ma yi beꞌch cyetz yi contr Esteban, choꞌn cyajeꞌn cyen cyakꞌoltz swutz jun xicy yi na biꞌaj Saulo. 59 Ma te yi na chitzan tan cꞌoxleꞌn nin cꞌub te Esteban, nin oc tetz Esteban tan nachleꞌn Ryos. Itzun taltz tul yi oración: “Wajcaw Jesús tcyꞌaj ninuꞌ walmaꞌ.”
60 Yi wiꞌt tlol iꞌ yi yolaꞌseꞌj cweꞌn tzun mejloktz, nin chin wiꞌ nin bantz tan yol, itzun taltz: “Wajcaw, quil xtxumuꞌ quil yi eꞌ wunakeꞌj yi na chitzan tan incꞌoxleꞌn tan cꞌub,” stzun iꞌ.
Na nin tal yi yolaꞌtz yi quimeꞌn.