Yi toqueꞌn Jesús tan chichusleꞌn wunak wi jun juꞌwtz
5
1 Itzun bantz yi tilol Jesús yi jun cꞌoloj wunak yi xomcheꞌ nin teꞌj, nintzun cꞌoleꞌeꞌntz wi jun tal juꞌwtz. Ma yi eꞌ ẍchusbeꞌtz, nin eꞌ baj cuꞌn cꞌolchoktz xlaj iꞌ. 2 Toqueꞌn tzun Jesústz tan chichusleꞌn. Nin je tal scyetzeꞌj:3 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na chinachon te quil, na ateꞌ nin cyeraꞌtz tkꞌab Ryos.
4 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na chibisun, na chimaysok cyeraꞌtz tan Ryos.
5 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na cyocsaj quib juy tu cyajtzaꞌkl, na ẍchicambok cyeraꞌtz te yi acꞌaj amaꞌl yi sukiꞌnt tan Kataj.
6 “Baꞌn cyeri eꞌ yi nter nin na el cyalmaꞌ tan cyoqueꞌn tetz balaj, na tzꞌocopon Ryos tan takꞌleꞌn cyajbil.
7 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na el chikꞌajab scyeꞌj wunak, na Ryos tzꞌelpon kꞌajab scyeꞌj cyetz.
8 “Baꞌn cyeri eꞌ yi skoj cuꞌn te cyalmaꞌ, na squileꞌ cyeraꞌtz wutz Ryos.
9 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na chixit cuꞌn yi eꞌchk oyintziꞌ, na staleꞌ Ryos scyetz: ‘Axwok inmeꞌl incyꞌajl.’
10 “Baꞌn cyeri eꞌ yi na chitzan tan mucꞌleꞌn qꞌuixcꞌuj tan yi eꞌchk takleꞌn balaj yi na chiban, na ateꞌ nin cyeraꞌtz tkꞌab Ryos.
11 “Baꞌn cyeruꞌ yi na choꞌc wunak tan chijisleꞌnuꞌ nin tan chibuchleꞌnuꞌ, tan tuꞌ yi na chixomuꞌ sweꞌj. Baꞌn cyeruꞌ yi na choꞌc wunak tan xtxumleꞌn eꞌchk yol yi nkꞌeraꞌtz bintzi scyeꞌjuꞌ. 12 Chitzatzinkuꞌ yil bajij yi eꞌchk takleꞌnaꞌseꞌj scyeꞌjuꞌ, na yil choponuꞌ jalen tziꞌn tcyaꞌj, ẍchicambokuꞌ te jun balaj oy. Quil cheꞌl yabuꞌ te yi eꞌchk qꞌuixcꞌuj yi na chitzan cyeruꞌ tan tijleꞌn, na iteꞌn nin qꞌuixcꞌujaꞌtz yi icyꞌnakpon cyakꞌun yi eꞌ elsanl stziꞌ Ryos tentz.
Yi atzꞌum elsawutzil tetz jun creyent
(Mr 9.50; Lc 14.34-35)
13 “Yi ko yaꞌtz quitaneꞌnuꞌ, niꞌcuꞌn tzun quitaneꞌnuꞌ ẍchixoꞌl wunak chi taneꞌn atzꞌum. Poro elnakt chitxumuꞌ te yi atzꞌum, yi ko elnakt yi pitzꞌpal quiꞌct xac. Na el joꞌliꞌn tbeꞌ, nin baꞌn chixon wunak tibaj.
14 “Nchaꞌtz niꞌcuꞌn quitaneꞌnuꞌ ẍchixoꞌl wunak chi taneꞌn jun kꞌakꞌ yi na txekun. Nin quiꞌc rmeril tan tewal tib jun tnum yi ko choꞌn at wi juꞌwtz, na lajluch cuꞌn. 15 Nchaꞌtz yi na oc kꞌaꞌkl jun cantil, quil scꞌul yi nink jeꞌ jokbaꞌn jun cajon tibaj, ma na choꞌn na jeꞌ chꞌimbaꞌn tcyaꞌj tan xtxekeꞌn xe caꞌl. 16 Niꞌcuꞌn tzun quitaneꞌn cyeruꞌ, tajweꞌn tan lajluchaxeꞌn chibalajiluꞌ ẍchiwutz wunak tan cyakꞌol wunak kꞌej Kataj yi at tcyaꞌj.
Yi toqueꞌn Jesús tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl yi Ley Moisés
17 “I bin jaluꞌ, quil choꞌcuꞌ tan xtxumleꞌn yi jajk nuꞌl tan xiteꞌn yi ley yi akꞌij cyen tan Moisés, mpe ik yi chichusuꞌn yi eꞌ elsanl stziꞌ Ryos tentz. Nkꞌeraꞌtz inmunl tan xiteꞌn. Ma yi wetz inmunl iꞌtz tan teleꞌn cuꞌn teꞌj cyakil yi tzꞌibaꞌnt cyen. 18 Jun cuꞌn yol swaleꞌ cyen scyeruꞌ, yi ntaxk sotz yi tcyaꞌj tu wuxtxꞌotxꞌ, quiꞌc rmeril tan stzajseꞌn jun tal yol te yi caꞌwl yi tzꞌibaꞌnt cyen. Na yi eꞌchk caꞌwlaꞌtz ilenin xconk jalen cuꞌn yil tzꞌul yi wiꞌtzbil kꞌejlal. 19 Jun cuꞌn yol na walnin scyeruꞌ, alchok scyetz yil tzꞌoc tan telseꞌn kꞌej jun tal caꞌwl Kataj, ej nin kol tzꞌoc tan chisubleꞌn wunak tan chixomeꞌn te yi tetz ẍchusuꞌn, quil jal kꞌej yi junaꞌtz yil tzꞌopon tziꞌn tcyaꞌj. Poro alchok scyetz yi na tzan tan banleꞌn taneꞌn yi eꞌchk caꞌwlaꞌtz, sjalok kꞌej iꞌ. Ej nin ko na oc tan ẍchusleꞌn junt quib yi na tal yi mero ley, sjalok kꞌej yil tzꞌopon jalen tziꞌn tcyaꞌj. 20 Poro yi wetz inchusuꞌn yi na chintzan tan xtxoleꞌn iꞌtz yi jeꞌj: Quil choponuꞌ jalen tziꞌn tcyaꞌj yi ko quil jal junt ajtzaꞌkl cyanuꞌ yi baꞌn tcuꞌn swutz cyajtzaꞌkl yi eꞌ parisey, scyuchꞌ yi eꞌ txꞌolol xoꞌl yi ley Moisés.
21 “Bitaꞌnt cyaꞌnuꞌ yi yol yi alijt cyen scyetz yi eꞌ kamam kateꞌ: ‘Quil cxbiyolnakin, na alchok scyetz yil sbiy cuꞌn junt tuchꞌ, banijt tetz cawsaꞌtz.’ 22 Poro yi wetz inchusuꞌn yi swaleꞌ cyen scyeruꞌ iꞌtz: Alchok scyetz yil chiꞌch quen cꞌuꞌl te junt wunak, tzꞌakꞌlok tetz cawsaꞌtz. Ej nin alchok scyetz yil tzꞌoc tan xbajtziꞌiꞌn te junt, tajweꞌn tan cyoqueꞌn yi eꞌ wiꞌ banl wiꞌ tan takꞌleꞌn yi caws. Ej nin pyor ko at jun yi tzꞌaꞌlon yi quiꞌc xac junt wunak, na xiban teꞌtz tan tponeꞌn tqꞌuixcꞌuj tcꞌuꞌl jun chin wutzileꞌn kꞌakꞌ.
23 “Chaꞌstzun te kol choponuꞌ wutz caꞌl Ryos tan takꞌleꞌn jun oy nka tan nachleꞌn iꞌ, nin kol tzꞌul txꞌakx chicꞌuꞌluꞌ yi na chiꞌch chicꞌuꞌluꞌ te junt, 24 baꞌn tcuꞌn txꞌakek cyen tuꞌ chimunluꞌ. Bajx chibenk tzajuꞌ tan stzajseꞌn yi oyintziꞌ yi at chixoꞌluꞌ. Kalenaꞌs tzun chipakx tzajuꞌ-tz tan wiꞌtzeꞌn chimunluꞌ swutz Ryos.
25 “Ej nin nchaꞌtz, ko at jun yil chibensanuꞌ swutz jun juez, baꞌn tcuꞌn yil chibansaj quibuꞌ te yi ntaxk choponuꞌ swutz yi juez. Na yi ko quil cyocsaj quibuꞌ juy, chocoponuꞌ swutz yi juez, ej nin yi juez chijatxonk ninuꞌ tkꞌab polisiy tan cyoqueꞌnuꞌ xetzeꞌ. 26 Jun cuꞌn yol swaleꞌ nin scyeruꞌ, quiꞌc rmeril tan cyeleꞌnuꞌ liwr jalen cuꞌn yil chichoj quenuꞌ cyakil chimultuꞌ.
Yi xeꞌ yi jopol wutzajiꞌn
27 “Nchaꞌtz bitaꞌnt cyaꞌnuꞌ yi cyajnak alijt tentz: ‘Quil cẍjopon wutzaj.’ 28 Poro yi wetz inchusuꞌn yi swaleꞌ cyen scyeruꞌ iꞌtz: Alchok scyetz yil xmaynin jun xnaꞌn nin tzꞌel nin talmaꞌ teꞌj, jopol wutzaj iꞌ.
29 “Chaꞌstzun te ko na chijuchuꞌ quiluꞌ tan chiwutzuꞌ, baꞌnt cuꞌn yil tzꞌel yi jalaj chiwutzuꞌ, na mas baꞌnt cuꞌn yil choponuꞌ tcyaꞌj tu jalaj chiwutzuꞌ, swutz yil chibenuꞌ tqꞌuixcꞌuj tu cabil chiwutzuꞌ. 30 Ej nin ko na chijuchuꞌ quiluꞌ tan chikꞌabuꞌ, baꞌnt cuꞌn yil tzꞌel yi jalaj chikꞌabuꞌaꞌtz, na mas baꞌnt cuꞌn yil choponuꞌ tcyaꞌj tu jalaj chikꞌabuꞌ, swutz yil chibenuꞌ tqꞌuixcꞌuj tu cabil chikꞌabuꞌ.a
Quiꞌc cu paxeꞌn
(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18)
31 “Nchaꞌtz bitaꞌnt cyaꞌnuꞌ: ‘Alchok scyetz yi na taj spax cyen yi txkel, at rmeril tan paxeꞌn, ntin na taj yil jeꞌ jun uꞌj tetz paxeꞌn.’ 32 Poro yi wetz inchusuꞌn yi swaleꞌ cyen scyeruꞌ iꞌtz: Alchok scyetz yi na pax cyen yi txkel, na tzan tan pitleꞌn nin yi txkel tul il. Nchaꞌtz alchok scyetz yil tzꞌoc te jun xnaꞌnaꞌtz yi ja cyaj paxeꞌn, jopol wutzaj iꞌ. Quiꞌc cu tan paxeꞌn, ntin yi kol lajluchax yi aj yajinl yi xnaꞌn.
Tajweꞌn tan kalol yi bintzi
33 “Nchaꞌtz, at jun xtxolbil alijt cyen scyetz eꞌ kamam kateꞌ yi na tal: ‘Tajweꞌn cuꞌn tan aweleꞌn cuꞌn teꞌj yi ko na xcon biꞌ Ryos awaꞌn tetz stiwil ayol.’b 34 Poro yi wetz inchusuꞌn iꞌtz: Tajweꞌn tan cyeleꞌn cuꞌnuꞌ te chiyoluꞌ. Quil cyakꞌ quenuꞌ yi tcyaꞌj tetz stiwil chiyoluꞌ, na yaꞌstzun kale najleꞌt Ryos. 35 Nchaꞌtz quil cyakꞌ quenuꞌ yi eꞌchk luwar tetz stiwil yi chiyoluꞌ, na tetz cuꞌn Ryos tircuꞌn. Nchaꞌtz quil cyakꞌ quenuꞌ Jerusalén tetz stiwil chiyoluꞌ, na yaꞌstzun tanum yi wiꞌtz Kajcawil. 36 Nchaꞌtz quil cyaluꞌ, ko quil neꞌl cuꞌn te inyol, quil skojan cuꞌn inwiꞌ, na ntin Ryos na til yi mbi sbajok scyeꞌjuꞌ ek caꞌp. 37 Chaꞌstzun te, baꞌn tcuꞌn cyaluꞌ yi mero bintzi. Na ko quiꞌ, eꞌ cuꞌnuꞌ laꞌj, nin choꞌn na saj yi jun ajtzaꞌklaꞌtz te Baybaꞌn.
Quil kaban kajbil te kacontr
(Lc 6.29-30)
38 “Nchaꞌtz bitaꞌnt cyaꞌnuꞌ yi yol yi alijt cyen yi na tal: ‘Alchok scyetz yil scolpeꞌl tzaj wutz jun wunak, tzꞌelpon nin tetz wutzaꞌtz. Ej nin nchaꞌtz, alchok scyetz yil tzꞌelsan teꞌ jun wunak, tzꞌelpon nin tetz teꞌ-tz.’ 39 Poro yi wetz inchusuꞌn yi swaleꞌ cyen scyeruꞌ iꞌtz: Kol tzꞌoc jun yaj yi cachiꞌ tajtzaꞌkl tan chibiyleꞌnuꞌ, quil chiban cuꞌn quibuꞌ swutz tan oyintziꞌ. Nin kol tzꞌoc tzekꞌl jun kꞌab xak chitziꞌuꞌ, baꞌn tcuꞌn cyakꞌ ninuꞌ yi jalajt. 40 Nchaꞌtz ko at jun yaj yi na jumin tan xochleꞌnuꞌ swutz alcal tan majleꞌn cmiꞌẍuꞌ, baꞌn takꞌ ninuꞌ tuml yi cẍeꞌyuꞌ. 41 Nchaꞌtz ko at jun yaj yil scꞌuch jun pawor scyeruꞌ tan ticyꞌleꞌn nin jun ujlub yi tektz, baꞌn chichꞌeyninuꞌ cob ujlub. 42 Ko al scyetz jun na ul tan jakleꞌn jun pawor scyeruꞌ, nkꞌeꞌtz yi ntink chiwutzuꞌ tan xmayeꞌn nin, ma na cyakꞌninuꞌ yi tajweꞌn tetz.
Tajweꞌn kachaj lokꞌ ib scyetz kacontr
(Lc 6.27-28, 32-36)
43 “Nchaꞌtz bitaꞌnt cyaꞌnuꞌ yi yol yi alijt cyen yi na tal: ‘Pekꞌenwok scyeꞌj eꞌ itamiw, nin chiꞌchok icꞌuꞌl scyeꞌj eꞌ icontr.’ 44 Poro yi wetz inchusuꞌn yi swaleꞌ cyen scyeruꞌ iꞌtz: Chichajeꞌuꞌ yi lokꞌ ib scyetz yi eꞌ chicontruꞌ. Chijakeꞌuꞌ chibanl yi eꞌ yi na chitzan tan jakleꞌn chicawsuꞌ. Chibneꞌuꞌ jun baꞌn scyetz yi eꞌ yi na chiꞌch chicꞌuꞌl scyeꞌjuꞌ. Chinacheꞌuꞌ Kataj squibaj yi eꞌ yi na chitzan tan chibuchleꞌnuꞌ. 45 Ko yaꞌtz chibanuꞌ, chocpon tzunuꞌ-tz tetz mero meꞌl cyꞌajl Kataj yi choꞌn najlij tcyaꞌj, na tan Kataj Ryos na jeꞌuleꞌt kꞌej squibaj balaj wunak nin squibaj mal wunak. Ej nin nchaꞌtz na takꞌ iꞌ yi abal squibaj yi eꞌ balaj nin squibaj yi eꞌ mal nak. 46 Quil chicambajuꞌ yi tcyaꞌj ko ntin na chipekꞌuꞌ scyeꞌj yi eꞌ yi baꞌn na chipekꞌ scyeꞌjuꞌ, na yaꞌstzun cyajtzaꞌkl yi eꞌ mal wunak. 47 Cachiꞌ na chibanuꞌ ko ntin na chikꞌajlanuꞌ scyetz yi eꞌ cyamiwuꞌ, na iteꞌn iꞌaꞌs na chiban yi eꞌ yi quiꞌc na cyocsaj. 48 Tajweꞌn tan cyoqueꞌnuꞌ tetz jun balaj wunak chi taneꞌn yi balajil Kataj yi choꞌn najlij tcyaꞌj. Chin tzꞌaknak cuꞌn iꞌ.