Yi toqueꞌn yab twiꞌ Nabucodonosor
4
1 Itzun yi teleꞌn tiemp nintzun stzꞌib yi rey Nabucodonosor yi xtxolbileꞌj scyetz cyakil wunak yi ateꞌ cwent Babilonia:
“Ma jaluꞌ cyakil axwok yi atixwok beneꞌn tziꞌn wi munt. Na waj yil cxtzatzin wok, nin na waj yil jal ibanl. Quiꞌc na ban alchok jilwutz yolil na iyol nka alchok tnumil atixeꞌt. 2 Nchaꞌtz na waj lwal tzitetz yi eꞌchk milawr yi ja bnix tan Ryos yi bintzi nin teꞌtz swiꞌbaj. 3 At wiꞌnin milawr tuchꞌ, nin wiꞌnin na keꞌl yab teꞌj. Na na cawun iꞌ jaluꞌ nin quil tzꞌel yi caꞌwl tkꞌab iꞌ tetz ben kꞌej ben sak.
4 ”Je yi xtxolbileꞌj yi na waj lwal: I yi insajleꞌn wetz, quiꞌc nin na imbislej. Tzatzin cuꞌn atin xe incaꞌl tan cawuꞌn. Quiꞌc nin muꞌẍ na imbislej na at tircuꞌn swuchꞌ. 5 Poro itzun bantz, at tzun jun akꞌbal, nicyꞌ yi na chinwit, ja oc ẍchajol tib jun wutzicyꞌ tzinwutz. Nin yi jun wutzicyꞌaꞌtz chin xoꞌwbil nin mban. Wiꞌnin tzun imbisuneꞌntz taꞌn. 6 Ja tzun cheꞌ inchak cyakil yi eꞌ nachol yi ateꞌ jak incaꞌwl tan chitxꞌolol kloꞌ xoꞌl swetz yi mbi na elepont yi jun wutzicyꞌaꞌtz. 7 Ma cyuleꞌn cyakil yi eꞌ nachol tzinwutz scyuchꞌ yi eꞌ aj wutz mes nin yi eꞌ akꞌol ajtzaꞌkl cwent cyakil kaꞌamaꞌl Babilonia, ja tzun wal yi inwutzicyꞌ scyetz tan cyalol kloꞌ yi mbi na elepont. Poro cyaꞌl nin jun nxcyeꞌ tan talcheꞌn swetz yi mbi ekaꞌn taꞌn. 8 Wiꞌtzbil tlen ja ul Daniel tzinwutz, yi jun Danielaꞌtz yi nchaꞌtz Beltsasar na aꞌlchij tetz, chi na biꞌaj inryosil. Nin ja wal yi inwutzicyꞌ tetz, na nin el intxum tetz yi at porer Ryos teꞌj, yi Ryos yi wiꞌnin xanil. Je tzun yi xtxolbil yi wal tetz: 9 ‘Ma jaluꞌ Beltsasar, aẍ yi wiꞌtz nachol tzoneꞌj. Ej nin na el intxum tetz yi xomij yi porer Ryos tzaweꞌj, yi Ryos yi wiꞌnin xanil. Nin na el intxum tetz yi na cxcyeꞌ tan ẍchajleꞌn yi eꞌchk takleꞌn yi qui na kaxcyeꞌ ketz teꞌj. Bit tzaj bin yi jun inwutzicyꞌeꞌj, nin alaj swetz yi mbi na elepont.
10 ’Tul inwutzicyꞌ, ja wil jun wiꞌ tzeꞌ yi choꞌn ẍchꞌuyeꞌn nicyꞌal yi munt, nin chin wutz tkan nin ban.
11 Ẍchꞌuyeꞌn nin ban yi wutz tkan. Nin nchaꞌtz chin cꞌatzaj nin bantz. Jalen tziꞌn tcyaꞌj mponeꞌt yi wiꞌ. Nin lajluch cuꞌn na quiltzaj cyakil wunak beneꞌn tziꞌn wi munt.
12 Chin yubeꞌn yi xak nin wiꞌnin wutz njal. Ja tzun xcyeꞌ tan chicꞌaꞌcheꞌn cyakil wunak. Ej nin cyakil yi eꞌ txuc ja chopon tan mujaꞌn tzakꞌ. Nchaꞌtz cyakil yi eꞌ chꞌuꞌl, choꞌn at chisoc wiꞌak kꞌab. Tan yi jun wiꞌ tzeꞌaꞌtz itzꞌeꞌt cyakil yi eꞌ yi ateꞌ wi munt.
13 ’Jalt cuntunin beneꞌn wilol tul inwutzicyꞌ taneꞌn yi cweꞌn muleꞌn jun ángel yi ilol ketz.a 14 Chin wiꞌ nin tzun bantz tan yol. I tzun taltz: “Tamwok cuꞌn yi jun wiꞌ tzeꞌeꞌj.b Ej nin tamwok len yi eꞌchk kꞌab. Elken cyakil xak. Ej nin chit woklen yi wutz. Cheꞌlken ojk yi eꞌ txuc yi ateꞌ txeꞌ. Ej nin cheꞌlken yi eꞌ chꞌuꞌl yi ateꞌ wi kꞌab.
15 Poro yi xeꞌ tu yi taꞌkl, baꞌn cyaj cyen jak txꞌotxꞌ. Ntin cꞌalwok cuꞌn tan caren, yi chꞌichꞌ cuꞌn. Cyajk quen tuꞌ xoꞌl xtzeꞌ. Acꞌok cuꞌn tan kꞌab cheꞌw. Cyajk quen tuꞌtz xoꞌl chꞌim nin ẍchixoꞌl eꞌ smaron txuc.
16 Tzꞌocopon xyaꞌyil wiꞌ. Tzꞌocopon chi taneꞌn jun txuc. Juk cuꞌn yob sbneꞌ tkꞌab yi jun qꞌuixcꞌujaꞌtz.
17 Yaꞌstzun yi caws yi ja wiꞌt bixeꞌ cyakꞌun yi eꞌ ilol ketz, yi eꞌ ángel yi ateꞌ tcyaꞌj, bantz teleꞌn chitxum cyakil wunakc tetz yi iꞌtz yi Ryos yi bintzi nin tetz yi na cawun squibaj cyakil eꞌchk nación beneꞌn tziꞌn wi munt. Ntin iꞌ na akꞌon amaꞌl tan cawuneꞌn jun. Ntin iꞌ na akꞌon amaꞌl tetz jun tan toqueꞌn cyen tetz ajcaw tibaj jun nación. Quiꞌc na ban yi ko sloj wunak tuꞌ iꞌ,” stzun yi ángel tul inwutzicyꞌ.
18 ’Yaꞌstzun yi inwutzicyꞌ yi nwil, yi in Nabucodonosor, rey tetz Babilonia. Ma jaluꞌ bin Beltsasar, na waj yil tzawal swetz yi mbi na elepont inwutzicyꞌ. Na cyaꞌl nin jun scyeri yi eꞌ nachol yi jak xcyeꞌ tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl swetz. Poro na el intxum tetz yi cxcyek tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl swetz na at yi espíritu tetz Ryos tzaweꞌj, yi Ryos yi wiꞌnin xanil.’
19 ”Itzun yi tbital Daniel yi xtxolbilaꞌseꞌj ninin tzun aj makij yi xew, na nin el xtxum tetz yi mbi na eleꞌt yi inwutzicyꞌ. Mas jun or qui nin jilon tan paj. Poro nintzun wal tetz: ‘Beltsasar, quil cxob tan talcheꞌn puntil swetz,’ chinch bantz tetz.
”Jiloneꞌn tzun Daniel, itzun taltz: ‘I bin jaluꞌ kareyil, max cꞌuꞌluꞌ swibaj. Choꞌnk bajij yi eꞌchk takleꞌnaꞌtz yi ntiluꞌ scyeꞌj eꞌ contruꞌ. 20 Na yi jun wiꞌ tzeꞌ yi ntiluꞌ yi chin wutz tkan nin, yi ja jepon cuꞌn yi wiꞌ jalen tziꞌn tcyaꞌj, nin yi ja quil cyakil wunak beneꞌn tziꞌn wi munt, 21 nin yi chin yubeꞌn nin yi xak, nin yi wiꞌnin wutz ntakꞌ, nin yi ja xcyeꞌ tan chicꞌaꞌcheꞌn cyakil wunak scyuchꞌ cyakil txuc yi ateꞌ wi munt, nin yi nchopon cyakil txuc tan mujaꞌn tzakꞌ nka tan banleꞌn chisoc wiꞌak kꞌab, 22 iꞌtz jun elsawutzil yi iluꞌ teruꞌ. Na ja jal wiꞌnin kꞌejuꞌ nin wiꞌnin tajtzaꞌkluꞌ tan cawuꞌn beneꞌn tziꞌn wi munt. 23 Nchaꞌtz ja tiluꞌ taꞌ yi ncuꞌul jun ángel yi ilol ketz tan talcheꞌn yi xtxolbileꞌj: Tamwok cuꞌn yi jun wiꞌ tzeꞌeꞌj nin puchꞌwok cuꞌn. Poro cyajk cyen yi xeꞌ tu yi taꞌkl ttxꞌotxꞌ. Nin cꞌalwok cuꞌn tan cobox caren yi chꞌichꞌ cuꞌn tu brons. Ej nin cyajk cyen tuꞌtz xoꞌl xtzeꞌ. Acꞌok cuꞌntz tan kꞌab cheꞌw. Cyajk cyen tuꞌ ẍchixoꞌl smaron txuc. Na juk cuꞌn yob sbneꞌ yi caws, stzun ángel bantz tul yi wutzicyꞌuꞌ. 24 Ma jaluꞌ bin taꞌ, yi na elepont yi xtxolbileꞌj iꞌtz yi ja bixeꞌ yi cawsuꞌ tan yi Ryos yi bintzi nin teꞌtz.
25 ’Je bin sbajok teꞌjuꞌ taꞌ: Tzꞌelepon lajuꞌnuꞌ ẍchixoꞌl wunak. Snajankuꞌ ẍchixoꞌl smaron txuc. Sbajk chꞌim tanuꞌ chi na ban jun wacẍ. Stzꞌacꞌokuꞌ tan kꞌab cheꞌw. Ej nin yi jun cawsuꞌeꞌj juk cuꞌn yob sbneꞌ. Quil jeꞌ jalen cuꞌn yil tzꞌul txꞌakx yi Ryos yi bintzi nin teꞌtz tcꞌuꞌluꞌ, nin yil tzꞌel xtxumuꞌ tetz yi at porer iꞌ, nin yi na cawun iꞌ squibaj cyakil wunak. Ej nin quil tzꞌel yi cawsuꞌ jalen yil tzꞌel xtxumuꞌ tetz yi iꞌ na ocsan eꞌ ajcaw squibaj eꞌchk nación, quib yi tetz tajbil. 26 Yi na elepont yi jun caꞌwl yi aꞌlchij, yi cyajk cyen yi xeꞌ tu taꞌkl ttxꞌotxꞌ, na ẍchaj yi stzꞌakꞌlokt junt tir amaꞌl teruꞌ tan cawuꞌn. Poro jalen yil tzꞌel xtxumuꞌ tetz, yi Ryos yi at tziꞌn tcyaꞌj, iꞌ na cawun squibaj cyakil ajcaw tetz tzoneꞌj wuxtxꞌotxꞌ. 27 I bin jaluꞌ taꞌ, max cꞌuꞌluꞌ, nink xomuꞌ te yi xtxolbileꞌj yi swaleꞌ teruꞌ:d Quil sjuchuꞌ mas tiluꞌ, ma na pe nink skꞌil cawunkuꞌ. Cyajscyenuꞌ cyakil eꞌchk takleꞌn cachiꞌ yi na banuꞌ. Ej nin okuꞌ tan quichꞌeyeꞌn yi eꞌ meꞌbaꞌ. Kol sbanuꞌ yi xtxolbilaꞌtz, quicunin batz tzꞌel kꞌajab Ryos teꞌjuꞌ, nin mben ẍkon muꞌẍt yi tiempuꞌ tan cawuꞌn,’ stzun Daniel bantz swetz.”
28 Ja tzun el cuꞌn teꞌj cyakil yi xtxolbil yi aꞌlchij tetz Nabucodonosor. 29 Yi teleꞌn jun yob yi talcheꞌn yi xtxolbilaꞌseꞌj ja el cuꞌn teꞌj. Na at jun tir yi na xon iꞌ tibaj yi xoꞌmbil yi ateꞌn tib yi caꞌl kale na cawuneꞌt iꞌ. 30 Itzun taltz: “¡Ilwoknin cyakil yi tnumeꞌj! In bnol tetz. Ej nin tan yi wetz wajtzaꞌkl ja bnix yi chin wutzileꞌn tnumeꞌj. Ej nin ja bnix cyen waꞌn tan cyajeꞌn cyen tetz jun techl yi in nchincawun tzoneꞌj Babilonia, nin tan ẍchajleꞌn yi wiꞌnin weri inkꞌej njal.”
31 Inin tzun na tzan yi rey tan yolcheꞌn yi eꞌchk yolaꞌseꞌje yi beneꞌn tbital yi jiloneꞌn tzaj jun tcyaꞌj. Itzun taltz: “Bit tzaj Nabucodonosor. Yi caꞌwl yi at takꞌab tan cawuꞌn tibaj yi tnumeꞌj tzꞌelepon ticyꞌleꞌn takꞌab, na quiꞌt cẍcawun tibaj. 32 Ma na cẍelepon lajuꞌn ẍchixoꞌl wunak. Ej nin cẍnajank ẍchixoꞌl smaron txuc. Nin yi awaꞌ, chꞌim tuꞌ sbneꞌ tetz juk yob. Yaꞌstzun sbajok tzaweꞌj jalen cuꞌn yil tzꞌul txꞌakx Ryos tacꞌuꞌl. Ej nin jalen yil tzꞌul txꞌakx tacꞌuꞌl yi iꞌtz yi Ryos yi bintzi nin teꞌtz yi na cawun squibaj cyakil nación beneꞌn tziꞌn wi munt. Quiꞌc nin jun ajcaw yi nink tzꞌoc quen ko nkꞌeraꞌtz tajbil iꞌ,” stzun yi junaꞌtz ban tzaj.
33 Iteꞌn nin te rataꞌtz yi teleꞌn cuꞌn teꞌj yi caws quib yi aꞌlchij tetz. Oqueꞌn nintzun ban yab twiꞌ nintzun el lajuꞌn ẍchixoꞌl wunak. Ja baj chꞌim taꞌn chi na baj tan wacẍ, nin ja acꞌ cunin tan kꞌab cheꞌw. Chin xiꞌ nin tzun ban cyakil yi wankil chi yi wankil jun txuc. Nin yi pacꞌ, choꞌn cunin eꞌ ban chi yi pacꞌ jun qꞌuil qꞌuitx.
Yi tuleꞌn yos tu Nabucodonosor
34 “Itzun yi njepon yi juk yob incawsaꞌtz, ja tzun ul txꞌakx Ryos tincꞌuꞌl, nintzun chinxmayin nintz tcyaꞌj. Chaꞌstzun te tuleꞌn yos swuchꞌ. Ej nintzun wakꞌ inkꞌajsbil tetz yi Ryos yi bintzi nin teꞌtz. Nin ja xcon cobox yoleꞌj waꞌn tan takꞌleꞌn kꞌej Ryos, na yi iꞌ tetz itzꞌ nin, tetz ben kꞌej ben sak.f
‘Stzꞌaꞌtok yi caꞌwl tkꞌab iꞌ tetz ben kꞌej ben sak, na iꞌ na cawun jaluꞌ, nin sbneꞌ opon tunintz.
35 Ej nin ja el intxum tetz yi qui tunin kꞌusij yi eꞌ wunak swutz iꞌ. Ej nin ja el intxum tetz, yi na ban iꞌ yi tetz tajbil tcyaꞌj tu wuxtxꞌotxꞌ. Nin cyaꞌl jun yi nink xcyeꞌ tan xiteꞌn yi tetz caꞌwl; nin cyaꞌl jun yi atk kꞌej tan jakleꞌn tetz yi mbitzuntz yi na ban yi eꞌchk takleꞌn yi na ban.’
36 ”Te yi jun rataꞌtz uleꞌn nintzun ban yos swuchꞌ. Ej nin ja noꞌc cyen junt tir tan cawuꞌn tibaj yi jun balaj tnumeꞌj. Nin ja jalt wiꞌnin inkꞌej. Na nchaꞌtz yi eꞌ akꞌol wajtzaꞌkl scyuchꞌ yi eꞌ wiꞌtz ajcaw yi nchicawun tzaj tzinxlaj, yi quibital yi tuleꞌn yos swuchꞌ, nintzun eꞌ ult tan injoyleꞌn, nin tan cyakꞌujeꞌn sweꞌj. Mast cunin tzun imporer jaltz swutz yi sajleꞌn.
37 ”Chaꞌstzun te, yi in Nabucodonosor, wiꞌnin na wakꞌ kꞌej Ryos jaluꞌ nin wiꞌnin na wek ẍchiꞌ iꞌ. Nchaꞌtz na wakꞌ inkꞌajsbil tetz, na iꞌ yi wiꞌtz Rey yi at jalen tziꞌn tcyaꞌj, nin cyakil yi na bnix taꞌn, chin tzꞌaknak cunin,g na cyakil yi eꞌ yi na cyocsaj quib nim, na choꞌc juy taꞌn. Nin qui na jeꞌ kꞌab tib jun.”