Yi wutzicyꞌ Nabucodonosor
2
1 Itzun bantz tul yi caꞌp yob yi na cawun tzaj Nabucodonosor, nintzun ẍchaj tib jun wutzicyꞌ alaꞌ tir swutz iꞌ. Ej nin tan paj xtxumleꞌn yi jun wutzicyꞌaꞌtz wiꞌnin bisuneꞌntz. Quiꞌt tzun na oc watltz tan bis. 2 Toqueꞌn tzun iꞌ tan chichakleꞌn yi eꞌ nachol scyuchꞌ yi eꞌ aj wutz mes scyuchꞌ yi eꞌ aj cun, tuml yi eꞌ aj txꞌuml,a tan cyalol tetz yi mbi na elepont yi jun wutzicyꞌaꞌtz.
3 Yi cyoponeꞌn swutz yi rey, nintzun tal iꞌ scyetz:
—Ja inwutzcyꞌaj jun inwutzicyꞌ, nin qui na el intxum tetz yi mbi na elepont. Chaꞌstzun te wiꞌnin na chin bisun taꞌn.
4 Beneꞌn tzun cyalol yi eꞌ aj txꞌuml tetz yi rey:
—I bin jaluꞌ Taꞌ,b max cꞌuꞌluꞌ skibaj. Ej nink ben ẍkon yi tiempuꞌ tetz ben kꞌej ben sak. Ntinaꞌtz nink taltzajuꞌ sketz yi mbi i ilaꞌtz yi wutzicyꞌuꞌ, skaleꞌ tzuntz teruꞌ yi mbi na elepont, cheꞌch tzun eꞌ wiꞌtz aj txꞌumlaꞌtz bantz tetz yi rey.
5 —Bitwok tzaj, je yi mbixeꞌ waꞌneꞌj. Ko quil tzitalwok yi mbi nwil tul inwutzicyꞌ, nin yi mbi na elepont, chin puchꞌij cunin cxwulejwok. Nin copon inwoqꞌuil icaꞌl. 6 Poro kol tzitalwok swetz yi mbiꞌtz nwil, nin mbi na elepont, swakꞌeꞌ jun cꞌoloj oy tzitetz. Ej nin swakꞌeꞌ wiꞌnin ikꞌej. Chaꞌstzun te alwok tzaj yi mbiꞌtz nwil le inwutzicyꞌ nin yi mbi na elepont, stzun yi rey ban scyetz.
7 —Poro taꞌ, max cꞌuꞌluꞌ skibaj. Taltzajuꞌ yi mbi i ilaꞌtz yi ntiluꞌ, skaleꞌ tzuntz yi mbi na elepont, cheꞌch tzun yi eꞌ wiꞌtz aj txꞌumlaꞌtz.
8 —Quiꞌ, quil wal tzitetz. Na na el intxum tetz yi itajtzaꞌkl. Ntin na cxtzanwok tan joyleꞌn puntil tan wakꞌol mas tiemp tzitetz na ja itbitwok yi mbi sbajok tziteꞌj ko quil tzitalwok yi mbi na elepont yi jun inwutzicyꞌaꞌtz. 9 Chaꞌstzun te ko quil tzitalwok swetz, cxquimok wok icyakil cuꞌn, na na el intxum tetz yi ja wiꞌt oc iyol teꞌj tan itlol wi itakꞌ swetz, bantz beneꞌn mas tiemp tan iclaxeꞌnwok. Ma na alwok tzaj jalcuꞌn yi mbi iꞌ ilaꞌtz nwil. Tzꞌelepon tzun intxum tetz yi xcyekwok tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl yi mbi na elepont yi jun inwutzicyꞌ, stzun yi rey scyetz.
10 —¡Ay! Taꞌ, max cꞌuꞌluꞌ skibaj. Cyaꞌl nin jun wi munt yi nink xcyeꞌ tan talcheꞌn yi wutzicyꞌuꞌ. Ej nin sajleꞌn tunintz quiꞌc nin jun rey yi jajk jak jun xtxolbil scyetz yi eꞌ tetz aj txꞌuml, chi yi na tzanuꞌ tan jakleꞌn sketz. 11 Na yi jun wutzicyꞌuꞌaꞌtz cyaꞌl nin jun nink xcyeꞌ tan talcheꞌn yi mbiꞌtz yi ntiluꞌ. Ntin cuꞌn yi eꞌ ryos. Poro quibeꞌ skaxoꞌl tzoneꞌj, cheꞌch bantz.
12 Yi tbital yi rey chiyol, wiꞌnin tzun ẍchiꞌcheꞌn cꞌuꞌl scyeꞌj. Nintzun cawunintz tan chibiyleꞌn cuꞌn chicyakil yi eꞌ aj txꞌuml yi ateꞌ cwent Babilonia.
13 Itzun yi teleꞌn yi ort tan chibiyleꞌn cyakil yi eꞌ aj txꞌumlaꞌtz, nchaꞌtz eꞌ ben tan joyleꞌn Daniel scyuchꞌ yi eꞌ tuchꞌ.
14 Yi cyoponeꞌn Arioc yi ajcaw tetz wart tan chibiyleꞌn cuꞌn kloꞌ Daniel, chin putzpuj nin tzun yol xcon tan Daniel tan yol tetz. 15 Itzun taltz:
—¿Mbi tzuntz yi mmeꞌl tzaj yi jun caꞌwlaꞌtz yi chin qꞌuixbel nin tan yi rey?
Toqueꞌn tzun Arioc tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl tetz Daniel yi mbi tzuntz yi nmeꞌl tzaj yi jun caꞌwlaꞌtz tan yi rey. 16 Yi tbital Daniel yi xtxolbil nintzun ben iꞌ-tz tan yol tetz yi rey. Yi tponeꞌn nintzun cuꞌ wutz tan jakleꞌn muꞌẍ tiemp tan xtxumul yi mbi i ilaꞌtz yi wutzicyꞌ nin mbi ekaꞌn taꞌn. Cujil tzun yi rey, quib yi jak Daniel. 17 Pakxeꞌn tzun Daniel xe caꞌl, nintzun xtxol yi puntil scyetz Ananías, Misael tu Azarías. 18 Yaꞌstzun tulejtz tan cyoqueꞌn tan jakleꞌn ẍchꞌeybil cyetz tetz Ryos, tan qui chiquimeꞌn scyuchꞌ yi eꞌ mas nachol yi ateꞌ Babilonia. 19 Iteꞌn nin akꞌbalaꞌtz yi ẍchajol Ryos yi puntil tetz Daniel tul jun wutzicyꞌ taneꞌn. Tkꞌol tzun Daniel yi kꞌajsbil tetz Ryos. Itzun taltz:
20 “Taꞌ at teruꞌ kꞌejuꞌ tetz ben kꞌej ben sak, na teruꞌ cyakil jilwutz ajtzaꞌkl, nin choꞌn at caꞌwl tkꞌabuꞌ.
21 Iluꞌ na bixban cyakil yi na bajij wi munt, na na cheꞌl na choꞌc eꞌ rey tanuꞌ. Iluꞌ na akꞌon cyajtzaꞌkl yi eꞌ yi at cyajtzaꞌkl. Ej nin iluꞌ na akꞌon chitxumuꞌn yi eꞌ yi at chitxumuꞌn.
22 Kajcaw iluꞌ na chajon yi eꞌch takleꞌn yi qui na el ketz katxum tetz. Na na tiluꞌ cyakil yi eꞌchk takleꞌn yi at tul tzꞌoꞌtz, na iluꞌ taw tkan skil.c
23 Iluꞌ chiryosil intaj. Ej nin iluꞌ inRyosil. Chaꞌstzun te na chintzan tan takꞌleꞌn kꞌejuꞌ. Nchaꞌtz na chintyoẍin teruꞌ na iluꞌ mmakꞌon wajtzaꞌkl tu inwalor, na ja ẍchajuꞌ sketz yi mbiꞌtz yi wutzicyꞌ yi rey nin yi mbi ekaꞌn taꞌn. Poro cyaꞌl nin junt nachol nxcyeꞌ teꞌj,” stzun Daniel tul oración.
24 Ma yi stzajeꞌn wiꞌ yi oración Daniel, nintzun ben iꞌ-tz tan yol tetz Arioc. Yi jun Ariocaꞌtz yaꞌstzun jun yi na tzan tan chibiyleꞌn yi eꞌ nachol yi ateꞌ Babilonia.
Itzun yi tponeꞌn Daniel swutz Arioc nintzun taltz tetz:
—Chin tcyꞌajninuꞌ swutz yi rey, nin quiꞌt cheꞌ biyuꞌ yi eꞌ mas nachol, na yi in wetz swaleꞌ cyakil yi mbi na elepont yi wutzicyꞌ yi rey.
25 Itzun yi tbital Arioc yi xtxolbileꞌj nintzun ben tcyꞌal iꞌ yi Daniel swutz yi rey Nabucodonosor. Itzun taltz:
—Max cꞌuꞌluꞌ taꞌ, na ja jal jun yaj waꞌn ẍchixoꞌl yi eꞌ judiy yi najlcheꞌ skaxoꞌl yi xcyek tan talcheꞌn yi mbi na elepont yi wutzicyꞌuꞌ, stzun Arioc bantz tetz rey.
26 Beneꞌn tzun jakol yi rey tetz Daniel yi nchaꞌtz Beltsasar na aꞌlchij tetz:
—¿Bintzinin peꞌ? ¿Xcyek peꞌ tan talcheꞌn swetz yi mbi i ilaꞌtz yi inwutzicyꞌ, nin mbi na elepont?
27 —Taꞌ iluꞌ yi wiꞌtz kajcaw tzoneꞌj Babilonia. Yi mero bintzi iꞌtz cyaꞌl nin jun yi nink xcyeꞌ tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl yi wutzicyꞌuꞌ, sicyer nink tan talcheꞌn yi mbi i ilaꞌtz yi wutzicyꞌuꞌ. Quil xcyeꞌ jun nachol, nin quil xcyeꞌ jun aj txꞌuml nka jun aj wutz mes mpe ik jun wiꞌtz aj txꞌuml tan xtxꞌolcheꞌn xoꞌl yi wutzicyꞌuꞌ. 28 Poro taꞌ, at jun Ryos tcyaꞌj yi wiꞌnin ẍchamil yi na xcyeꞌ tan ẍchajleꞌn yi eꞌchk takleꞌn yi qui na el ketz katxum tetz.d Ej nin ja ẍchaj teruꞌ tul yi wutzicyꞌuꞌ yi mbi sbajok sbneꞌ opon tunintz. Chaꞌstzun te nocopon tan talcheꞌn teruꞌ yi mbi i ilaꞌtz yi wutzicyꞌuꞌ nin mbi ekaꞌn taꞌn. 29 Taꞌ je bin yi xtxolbileꞌj: Yi jun Ryos yi na xcyeꞌ tan ẍchajleꞌn yi eꞌchk takleꞌn yi qui na el ketz katxum tetz, iꞌ nchajon teruꞌ yi mbi sbajok tzantzaj. Na te yi coylijuꞌ wi socuꞌ, ja ocuꞌ tan xtxumleꞌn yi mbi sbajok sbneꞌ opon tunintz, chaꞌstzun te ja ẍchaj Ryos puntil teruꞌ. 30 Nchaꞌtz ja ẍchaj iꞌ swetz. Poro quinin nẍchaj swetz tan paj yi ink mas tzꞌaknak cuꞌn ẍchiwutz yi eꞌ mas nachol. Ma na ja ẍchaj iꞌ swetz tan teleꞌn xtxumuꞌ tetz yi mbi sbajok sbneꞌ opon tunintz.
31 ”Ibin jaluꞌ taꞌ, je ntiluꞌeꞌj: Ja tiluꞌ yi jeꞌn joptuj jun chin teblal yaj swutzuꞌ. Wiꞌnin litzꞌuneꞌn, nin chin xoꞌwbil nin wutz. 32 Yi wiꞌ yi jun teblalaꞌtz iꞌtz balaj oro cuꞌn. Ma yi wutz cꞌuꞌl tu kꞌab, sakal cuꞌn. Ej nin yi xe cꞌuꞌl tu yi cux, brons cuꞌn. 33 Ma yi tkan, chꞌichꞌ cuꞌn. Ma yi xtxoꞌ tkan jalen te yi wiꞌ tkan, iꞌtz chꞌichꞌ yujuꞌn tib tu war yi skꞌajsaꞌnt. 34 Ej itzun te yi na tzanuꞌ tan xmayeꞌn yi jun telblalaꞌtz, nchaꞌtz ben tiloluꞌ yi sajeꞌn txꞌakx jun cꞌub wi jun juꞌwtz, yi cyaꞌl jun wunak toleꞌn tzaj. Choꞌn tzun nojeꞌn cyentz te yi tkan yi jun teblalaꞌtz. Puchꞌij cunin tzun ban yi tkan tan yi jun cꞌubaꞌtz. 35 Chin puklaj nintzun ban cyen yi chꞌichꞌ tu yi war yi skꞌajsaꞌnt. Nchaꞌtz ban yi brons tu yi sakal nin yi oro. Te yi jun rataꞌtz choꞌn cunin tzun ban cyen chi na ban cyen yi puklaj tan cyekꞌekꞌ lakak cresum,e nin chi na ban yi stzꞌisil triw yi na ben tan cyekꞌekꞌ yi na oc xtxaꞌtzeꞌn. Quiꞌc nin muꞌẍ senil cyajquen te yi jun teblalaꞌtz. Ma yi jun cꞌubaꞌtz yi nojcyen te yi jun telblalaꞌtz nin octz tetz jun chin wutzileꞌn wutz.f Ej nin ben loꞌon jalen yi njopx cyakil yi wuxtxꞌotxꞌ taꞌn. Yaꞌstzun ntiluꞌ taꞌ tul yi wutzicyꞌuꞌ.
36 ”Ma jaluꞌ taꞌ, swaleꞌ bin teruꞌ yi mbi na elepont. 37 Yi wiꞌ yi jun teblalaꞌtz, na ẍchaj yi iluꞌ teruꞌ. Na wiꞌnin kꞌejuꞌ ẍchiwutz yi eꞌ mas rey, na yi Ryos yi at tziꞌn tcyaꞌj iꞌ mmakꞌon amaꞌl tan toqueꞌnuꞌ tetz ajcaw nin tan jaleꞌn ẍchamiluꞌ tu wiꞌnin kꞌejuꞌ. 38 Nin tan iꞌ na cawunuꞌ tibaj cyakil amaꞌl, nin squibaj cyakil yaj tu cyakil jilwutz txuc. Ryos mmakꞌon yi eꞌchk caꞌwlaꞌtz teruꞌ. Iluꞌ tzun na ẍchaj yi jun wiꞌbajaꞌtz yi oro cuꞌn. 39 Ma yil jepon tamp yi tiemp yi nación yi at jakꞌ caꞌwluꞌ, xomtzaj tzun junt nación yi nchaꞌtz scawunk squibaj cyakil wunak. Poro quil tzꞌopon yi balajil yi jun naciónaꞌtz chi taneꞌn yi teruꞌ naciónuꞌ yi at jaluꞌ. Ej nin yil jepon yi tiemp yi juntaꞌtz sjalok junt toxiꞌn nación yi scawunk tibaj cyakil yi nación beneꞌn tziꞌn wi munt. Yaꞌstzun na ẍchaj yi brons. 40 Ma yi cyajiꞌn nación yi scawunk beneꞌn tziꞌn,g sjalok wiꞌnin tetz ẍchamil chi taneꞌn jun chꞌichꞌ yi chin quiw nin, yi na xcyeꞌ tan wakꞌeꞌn, nin tan kꞌucheꞌn cuꞌn alchok eꞌchk takleꞌnil. Niꞌcuꞌn tzun sbneꞌ yi ẍchamil yi jun naciónaꞌtz chi yi chꞌichꞌ tan chixiteꞌn cuꞌn yi eꞌ mas nación.
41 ”Nchaꞌtz ja tiluꞌ taꞌ yi ẍchuꞌs tkan jalen te yi wiꞌ tkan iꞌtz chꞌichꞌ yi yujuꞌn tib tu war yi skꞌajsaꞌnt. Yi na ẍchaj yi jun elsawutzilaꞌtz iꞌtz: Tzꞌul jun tiemp yi sjatxeꞌ tib yi cyajiꞌn naciónaꞌtz nin tzꞌocopon tetz cob txꞌakaj. Poro quil jal mas chiwalor yi cob txꞌakajaꞌtz, na quinin scꞌulbej tib cyajtzaꞌkl yi eꞌ wunak. 42 Chi yi yujuꞌn tib yi chꞌichꞌ tu war, te yi ẍchuꞌs tkan yi jun teblalaꞌtz, na ẍchaj yi sjalok cobox ẍchixoꞌl yi jun naciónaꞌtz yi wiꞌnin chichamil, nin coboxt yi ajnak tzaj chichamil. 43 Nchaꞌtz taꞌ, quib yi ntiluꞌ yi yujuꞌn tib yi chꞌichꞌ tu yi war, yaꞌstzun ẍchibneꞌ yi eꞌ ajcaw yi ẍchicawunk te yi tiempaꞌtz yi tzꞌul. Ẍchibneꞌ chitrat squibil quib. Poro quil cheꞌl cuꞌn teꞌj na quil scꞌulbej tib cyajtzaꞌkl chi taneꞌn yi chꞌichꞌ tu yi war, yi qui na stzꞌam tib. 44 Nin te yi jun tiempaꞌtz yil chicawun yi eꞌ ajcawaꞌtz jepon xtxicbal Ryos jun tetz rey yi scawunk beneꞌn tziꞌn wi munt yi cyaꞌl nin jun nink xcyeꞌ cyen teꞌj.h Cyaꞌl nin jun nink xcyeꞌ tan xiteꞌn cuꞌn. Ej nin yi jun reyaꞌtz tzꞌocopon tan chipuchꞌleꞌn cuꞌn nin tan chisotzajeꞌn cuꞌn cyakil yi eꞌ mas nación, scyuchꞌ cyajcawil. Ej nin scyajk yi jun ajcawaꞌtz tetz ben kꞌej ben sak. 45 Yaꞌstzun na ẍchaj yi jun cꞌub yi nsaj txꞌakx te yi jun wutz,i nin yi nxcyeꞌ tan puchꞌleꞌn cuꞌn yi war tu yi chꞌichꞌ yi yujuꞌn tib. Nchaꞌtz ban yi brons, tu sakal nin yi oro. Yi ketz kaRyosil yi at jalen tziꞌn tcyaꞌj, iꞌ nchajon teruꞌ yi mbi sbajok sbneꞌ opon tunintz. Cyakil yi xtxolbilaꞌseꞌj yaꞌstzun ntiluꞌ tul yi wutzicyꞌuꞌ. Nin juncuꞌn tzꞌelpon cuꞌn teꞌj, stzun Daniel bantz tetz rey.
46 Itzun yi tbital Nabucodonosor yi xtxolbileꞌj nintzun cuꞌ jokloktz swutz Daniel. Cawuneꞌn nintzun iꞌ-tz tan takꞌleꞌn kloꞌ xtxꞌixwatz nin tan pateꞌn insens swutz Daniel. 47 Ej itzun taltz tetz Daniel:
—Yi itetz iRyosil iꞌtz yi Ryos yi mas cham ẍchiwutz cyakil yi eꞌ mas ryos, iꞌ yi Cyajcawil cyakil yi eꞌ rey. Na iꞌ nchajon tzatz yi mbi na elepont yi wetz inwutzicyꞌ yi qui mmeꞌl intxum tetz, stzun Nabucodonosor bantz.
48 Tan yi xtxolbileꞌj wiꞌnin tzun eꞌchk oy baj tkꞌol yi rey tetz Daniel.j Ej nin oc cyentz taꞌn tetz jun wiꞌtz ajcaw tetz Babilonia. Nin nchaꞌtz oc cyen iꞌ tetz cyajcawil cyakil yi eꞌ akꞌol ajtzaꞌkl cwent yi jun naciónaꞌtz.
49 Cweꞌn tzun wutz Daniel tan jakleꞌn tetz yi rey tan cyoqueꞌn cyen Sadrac, Mesac tu Abed-nego tetz martomaꞌ tibaj yi meꞌbiꞌl yi at Babilonia. Nintzun eꞌ cyaj cyentz. Ma tetz Daniel, choꞌn tzun toqueꞌn cyentz xlaj yi rey Nabucodonosor tan cawuꞌn.