Yi quimeꞌn Goliat tan Luwiy
17
1 I tzun bantz nintzun eꞌ mol quib yi eꞌ sanlar cwent filistey tan oyintziꞌ junt tir scyeꞌj yi eꞌ xonl Israel. Choꞌn tzun chimolol quibtz le amaꞌl Soco cwent Judá. Yi cyoponeꞌn Soco choꞌn cweꞌn chicampament le amaꞌl Efes-damim yi at txoꞌl Soco tu Azeca. 2 Nchaꞌtz eꞌ ban Saúl yi rey cwent Israel tu yi eꞌ tetz sanlar. Choꞌn tzun chimolol quibtz le jocoꞌj yi na biꞌaj Ela, nin choꞌn eꞌ cyajeꞌn cyentz cobox kꞌej. Ej nin eꞌ ban list quibtz tan oyintziꞌ scyeꞌj yi eꞌ filistey. 3 Choꞌn tzun chibnol list quib yi eꞌ filistey wi jun juꞌwtz. Nchaꞌtz eꞌ ban yi eꞌ xonl Israel, ntin cuꞌn yi jocoꞌj cyaj cyen ẍchixoꞌl. 4 Teleꞌn tzaj tzun jun chin wutzileꞌn yaj ẍchixoꞌl yi eꞌ filistey, iꞌtz jun wiꞌtz aj oyintziꞌinl, yi aj Gat iꞌ. Yi wutz tkan, at loꞌ mas ox metr, nin yi biꞌ, iꞌtz Goliat. 5 At jun casco teꞌj wiꞌ yi brons, nin at cyen jun chalec teꞌj yi nchaꞌtz iꞌtz brons, nin yi talal yi jun chalecaꞌts iꞌtz jun quintal tu lajuj liwr. 6 Nchaꞌtz yi chꞌichꞌ yi at tan colcheꞌn yi wutz ẍchꞌecy brons cuꞌn. Nin ekaꞌn jun chin spar taꞌn yi brons cuꞌn yi at tul soquil yi cꞌalijeꞌn taꞌn wutz coc. 7 Ma yi cꞌatzaj yi tkan yi lans yi cyꞌaꞌn taꞌn niꞌcuꞌn cꞌatzaj tu ox tkan xbil, nin yi cchiluꞌ yi nim wutz yi at swiꞌ yi lans iꞌtz coblaj liwr talal. Ej nin bajxij jun sanlar swutz yi cyꞌaꞌn jun chin makbil flech taꞌn. 8 Yi teleꞌn tzaj Goliat ẍchixoꞌl yi eꞌ tuchꞌ nin tzun jilon tzajtz scyetz yi eꞌ sanlar cwent Israel:
—¿Oyintziꞌ peꞌ na itaj? ¿Nxac tzitetz yi tircunin ncuꞌ imolol itib tan oyintziꞌ? Ma inchuc atin wetz, nin in filistey, ma axwok itetz axwok jun cꞌoloj tuꞌ esclaw Saúl. Baꞌn tcuꞌn txaꞌwokeꞌn jun mero yaj tzixoꞌlwok tan tuleꞌn tan oyintziꞌ sweꞌj. 9 Ej nin kol xcyeꞌ yi junaꞌtz sweꞌj, nin kol chinquim taꞌn kocopon tzuntz cyakil oꞌ yi oꞌ filistey jakꞌ icaꞌwl. Ma ko in wetz chinxcyeꞌ teꞌj, cxocopon tzuntz tetz kaꞌesclaw. 10 ¡Ko at jun cham tzixoꞌl, or sajeꞌn tan oyintziꞌ sweꞌj! na ẍchin tzaj Goliat scyetz.
11 I tzun yi tbital Saúl scyuchꞌ yi eꞌ tetz sanlar yi xtxolbil yi tal Goliat, nintzun eꞌ xobtz nin cyaꞌl jun nimsaj cꞌuꞌl tan oyintziꞌ tuchꞌ.
12 I tzun bantz at tzun jun yaj aj Belén cwent Judá yi na biꞌaj Isaí. Nin te yi jun tiempaꞌtz yi at tzaj Saúl tetz rey nsken tzun tijin cꞌuꞌl iꞌ. Nin ateꞌ wajxak cyꞌajl yi jun yajaꞌtz, nin at jun yi na biꞌaj Luwiy. 13-14 Choꞌn tzun ateꞌ pon ox scyeri yi eꞌ cyꞌajl Isaí ẍchixoꞌl yi eꞌ sanlar tetz Saúl te yi jun oyintziꞌaꞌtz. Yi oxaꞌtz iꞌtz Eliab yi bajx cyꞌajol tu yi caꞌp yi na biꞌaj Abinadab, tu Sama yi toxiꞌn cyꞌajol. Ma Luwiy, yaꞌstzun yi chichꞌiꞌpil. 15 Ilenin tzun na xaꞌk iꞌ tan chixajseꞌn yi eꞌ stzicy nin na ajt iꞌ-tz Belén tan pstoreꞌn yi tawun yi taj, na tal pstor cneruꞌ tuꞌ Luwiy.
16 Ej, ma Goliat yi filistey, chaꞌtz cuntunin iꞌ-tz tan chixuxeꞌn yi eꞌ sanlar cwent Israel. Cyakil jalchan nin cyakil cweꞌn kꞌej na eltzaj tan chixuxeꞌn. Yaꞌstzun ban iꞌ-tz tetz caꞌwunak kꞌej.
17 At tzun jun kꞌej nin tal Isaí tetz Luwiy, yi cyꞌajl:
—Or Luwiy, or tzabeneꞌn tan takꞌleꞌn muꞌẍ chiwaꞌ yi eꞌ awutzicy yi ateꞌ xoꞌl wutz tul chicampament. Cyꞌajnin junak liwr yi triw yi woyiꞌnt, nin cyꞌajnin lajuj pameꞌj. 18 Nchaꞌtz cyꞌajnin lajuj ques, nin akꞌ cyen tetz yi ajcaw tetz yi jun kꞌuꞌj sanlar kale ateꞌt awutzicy. Ej nin ilweꞌ tzaj yi ko baꞌn ateꞌt nin cyꞌajtzaj jun eꞌch takleꞌn tan ẍchajleꞌn swetz yi ko bintzij nin baꞌn ateꞌt, stzun Isaí bantz tetz Luwiy.
19 Ma tetz Saúl scyuchꞌ yi eꞌ stzicy Luwiy choꞌn ateꞌ cyetz tan oyintziꞌ scyeꞌj yi eꞌ filistey le jocoꞌj yi na biꞌaj Ela.
20 Itzun le junt eklok, chin jalchan cunin tzun cꞌaseꞌn Luwiy nin bentz tan takꞌleꞌn chiwaꞌ yi eꞌ stzicy yi ben tkꞌol yi taj. Ma yi eꞌ tawun apart junt cyaj cyentz tan chiqꞌuicyꞌleꞌn. Yi toponeꞌn Luwiy le amaꞌl kale ateꞌt yi eꞌ stzicy nsken tzun chiwek quib yi eꞌ sanlar tan oyintziꞌ. 21 Na chiẍchꞌin lentz tan chiqiwsal quibtz, na nsken baj len chitxolil quibtz, list ateꞌt tan oyintziꞌ. Nchaꞌtz quitaneꞌn yi eꞌ filistey. 22 Cyajcyen tu tzun tkꞌol Luwiy yi chiwaꞌ yi eꞌ stzicy tetz yi jun yi at tan qꞌuicyꞌleꞌn yi eꞌchk maꞌcl, tu yi chiwaꞌ yi eꞌ mas sanlar. Beneꞌn tzun iꞌ-tz ẍchixoꞌl yi eꞌ sanlar tan chijoyleꞌn yi eꞌ stzicy nin tan jakleꞌn scyetz yi ẍeꞌn quitaneꞌn. 23 Poro te yi na chijilon Luwiy scyuchꞌ yi eꞌ stzicy, nintzun el tzaj junt tir Goliat ẍchixoꞌl yi eꞌ sanlar cwent filistey tan xcyꞌaklil scyeꞌj yi eꞌ xonl Israel. Nin tzun ben tbital Luwiy yi yol yi jun wiꞌtz aj oyintziꞌinlaꞌtz.
24 Wiꞌnin tzun chixobeꞌn yi eꞌ aj Israel tetz, nin at eꞌ yi eꞌ el ojkuj swutz. 25 Nin at eꞌ cyal: “Ilwok nin yi jun chin wutzileꞌn yajeꞌj yi na tzan tan telseꞌn kakꞌej yi oꞌ aj Israel, na yi tajbil iꞌ iꞌtz tan toqueꞌn jun tan oyintziꞌ teꞌj. Ej nin ja tal kareyil yi alchok scyetz yil xcyeꞌ te yi jun chin wutzileꞌn yajeꞌj, swakꞌeꞌ wiꞌnin meꞌbiꞌl tetz, nin swakꞌeꞌ inmeꞌl tetz txkel. Nchaꞌtz quil tzinjak alcawal tetz najal iꞌ sbneꞌ opon tunintz,” stzun chij.
26 Qui nin tbit David yi xtxolbilaꞌseꞌj chaꞌstzun te, yi beneꞌn tbital Luwiy yi yol Goliat nintzun jak scyetz yi eꞌ sanlar yi ateꞌ nakaꞌj:
—¿Mbil tzꞌakꞌlij tetz jun yil xcyeꞌ tan biyleꞌn yi jun yajeꞌj, yi na tzan tan telseꞌn kakꞌej yi oꞌ xonl Israel? na yi mero bintzi quiꞌc ekaꞌn taꞌn, na qui na kꞌuklij cꞌuꞌl te ketz kaRyosil, yi itzꞌnin tetz stzun Luwiy.
27 Iteꞌn nin xtxolbil cyal yi eꞌ sanlar tetz Luwiy chi yi nsken cyal squibil quib te yi mbi tzꞌakꞌlok tetz jun yil xcyeꞌ tan biyleꞌn Goliat. 28 Yi tbital Eliab yi mbiꞌtz jak Luwiy scyetz yi eꞌ sanlar, nintzun saj colp wiꞌ-tz te yi titzꞌun, i tzun taltz tetz:
—¿Mbi na ajoy tzaj tzoneꞌj? ¿Naꞌ tzun ncyaj cyen awaꞌn tan chiqꞌuicyꞌleꞌn yi eꞌ tawun kataj le amaꞌl tzꞌinunin tuꞌ? Na el intxum tzatz yi mbi tzuntz yi atiẍ tzoneꞌj, yi awajbil iꞌtz tan awilol yi mbi na bajij tul oyintziꞌ, stzun Eliab tetz.
29 —¿Mbiꞌtz ncuꞌ injuchul jalcuꞌneꞌj? stzun Luwiy, —na chinch wetz quiꞌc jun eꞌchk takleꞌn cachiꞌ na chintzan tan banleꞌn, nin yol tuꞌ na imban wetz, stzun iꞌ.
30 Itzun yi nsken tal Luwiy yi eꞌchk yolaꞌtz tetz yi stzicy, nintzun el jatxol tibtz teꞌj. Nin ben jakol iteꞌn nin xtxolbilaꞌtz tetz junt sanlar, nin iteꞌn nin aꞌlchijaꞌtz tetz iꞌ. 31 At tzun eꞌ yi quibit yi mbi cuꞌn na tzan Luwiy tan jakleꞌn, nintzun eꞌ bentz tan xtxoleꞌn tetz Saúl. Ej nin yi tbital Saúl yi puntil, nintzun el mantartz taꞌn tan ẍchakleꞌn Luwiy.
32 Itzun yi tponeꞌn Luwiy swutz Saúl nintzun tal Luwiy tetz:
—Qui tajweꞌn yil kaxob tetz yi jun filisteyaꞌtz, na yi in wetz yi in ẍchakumuꞌ Taꞌ, baꞌn chimben tan oyintziꞌ te yi jun wiꞌtz aj oyintzinlaꞌtz, chij Luwiy tetz Saúl.
33 —Cuquen yaj, quiꞌc rmeril tan abeneꞌn achuc tan oyintziꞌ te yi jun yajaꞌtz, na yi aẍatz aẍ xicyeꞌt. Ma yi jun yajaꞌtz iꞌ jun wiꞌtz aj oyintzinl jetz yi juyil tzaj, stzun yi rey Saúl tetz Luwiy.
34 —Taꞌ, yi in wetz yi in ẍchakumuꞌ, in pstor yi eꞌ tawun intaj. Poro quinin ben intzakpul jun cneruꞌ tetz jun txuc. Na at jun tir ja chinxcyeꞌ tan colpeꞌn jun neꞌẍ cneꞌr tjaꞌj jun león, iteꞌn nin banaꞌs tkꞌab jun oso. 35 Na yi na ben cyaꞌn, na chinxom nin wutz chicoc tan chitzꞌamleꞌn jalen yi na chinxcyeꞌ tan majleꞌneꞌl tzaj le chitziꞌ, poro yi na choꞌc yi eꞌ txucaꞌtz tan inchiꞌleꞌn kloꞌ, na chinxcyeꞌ tan chibiyleꞌn cuꞌn, na na chinxcyeꞌ tan jakꞌeꞌn chitziꞌ. 36 Yaꞌstzun na wulej, quiꞌc na ban ko iꞌtz jun león nka jun oso. Ma jaluꞌ iluꞌ jun cꞌoloj wajcawil, yi nink takꞌuꞌ amaꞌl swetz, yaꞌstzun sbajok te yi jun filistey yi na tzan tan chixoꞌwseꞌn yi eꞌ sanlaruꞌ, poro yi eꞌ sanlaruꞌ eꞌ ẍchakum yi Ryos yi itzꞌ nin tetz. 37 Na yi ko ja oc Wajcaw tan incolcheꞌn tkꞌab jun león nin tkꞌab jun oso, nchaꞌtz sbneꞌ iꞌ tan incolcheꞌn tkꞌab yi jun kacontraꞌtz, stzun Luwiy tetz yi rey Saúl.
—Or bin yaj, swakꞌeꞌ bin amaꞌl tzatz tan awoqueꞌn tan oyintziꞌ te yi jun yajaꞌtz, nin loꞌk xom Ryos tan aqꞌuicyꞌleꞌn, stzun Saúl.
38 Cawuneꞌn tzun Saúl tan wekleꞌn Luwiy te yi tetz maꞌcl yi na xcon taꞌn tetz oyintziꞌ. Jeꞌ jun casco te wiꞌ Luwiy yi brons cuꞌn, nin oc jun chalec teꞌj yi chꞌichꞌ cuꞌn. 39 Ej nin oc yi spar Saúl xe cꞌuꞌl. Nintzun piltz tan xoꞌn tu yi eꞌchk maꞌclaꞌtz, yi inak cuꞌn toqueꞌn bajx tir teꞌj. Poro quinin tzun aꞌw xoꞌn taꞌn tuchꞌ, nin ben tloltz tetz Saúl.
—Wajcaw, quil tzꞌaw xoꞌn waꞌn tu yi eꞌchk maꞌcleꞌj na qui naꞌwnakin teꞌj, chij Luwiy.
Toqueꞌn tzun iꞌ-tz tan telseꞌn len yi eꞌchk maꞌclaꞌtz teꞌj. 40 Nin tzun bentz tan ticyꞌleꞌn tzaj yi tal xtxꞌamij, tu yi tetz xcꞌoxl yi cyꞌaꞌn cyen tuꞌ taꞌn. Nin tzun octz tan joyleꞌn oꞌ tal neꞌẍ cꞌub le tkambil aꞌ, nin cuꞌ nintz taꞌn le tal neꞌẍ sam yi ilen nin cyꞌaꞌn taꞌn jakꞌ kꞌab. Ntinaꞌtz tetz maꞌcl ben tcyꞌaltz, nin bentz tan oyintziꞌ te yi jun filisteyaꞌtz. 41 Ma yi Goliat cheb cuntuꞌ na ẍkans tzaj tib kale atit Luwiy, bajx cuntuꞌ yi ẍchꞌeyum swutz, yi cyꞌaꞌnl tetz yi makbil flech. 42 Ma yi sajeꞌn xmayil Goliat Luwiy, nintzun tzeꞌen cuꞌntz tan telseꞌn kꞌej, nin tan paj yi chin nitxajeꞌt nin iꞌ.
43 —¿In peꞌ jun txꞌiꞌ yi ncẍsaj tan imbiyleꞌn tan tzeꞌ tuꞌ? chij.
Toqueꞌn tzuntz tan jisleꞌn Luwiy tan biꞌ yi tetz ryosil.
44 —Ma jaluꞌ, ẍquimok waꞌn, nin swakꞌeꞌ yi awankil tetz chiwaꞌ kuꞌs. Nin tetz chiwaꞌ yi eꞌ smaron txuc, stzun Goliat tetz Luwiy.
45 —Quiꞌc na ban, stzun Luwiy, —xconk yi sparuꞌ tu yi lansuꞌ tanuꞌ tan oyintziꞌ sweꞌj. Ma yi in wetz quiꞌc eꞌchk maꞌcl cyꞌaꞌn waꞌn, poro nocpon tan oyintziꞌ teꞌjuꞌ tan biꞌ Kataj Ryos yi cyaꞌl na xcyeꞌ quen teꞌj, yi chiRyosil yi eꞌ sanlar cwent Israel yi na tzanuꞌ tan chixoꞌwseꞌn. 46 Ej nin ja wiꞌt takꞌ Wajcaw amaꞌl swetz tan inxcyeweꞌn teꞌjuꞌ. Squimokuꞌ waꞌn, tzꞌelepon inkuxul yi wiꞌuꞌ, nin ẍchiquimok cyakil yi eꞌ sanlar yi xomcheꞌ teꞌjuꞌ. Ej nin swakꞌeꞌ yi chiwankil scyetz kuꞌs nin scyetz smaron txuc. Ej nin yil quibit cyakil wunak beneꞌn tziꞌn, tzꞌelepon chitxum tetz yi at jun ketz kaRyosil yi oꞌ xonl Israel yi at wiꞌnin ẍchamil. 47 Ej nin cyakil yi eꞌ yi ateꞌ tzoneꞌj tzꞌelepon chitxum tetz yi nkꞌeꞌtz tajweꞌn tan xconeꞌn lans nka spar tan Ryos tan kacolcheꞌn, na tzꞌocpon iꞌ tan oyintziꞌ scyeꞌjuꞌ tetz ketz kaxel jaluꞌ, nin stkꞌeꞌ amaꞌl sketz tan kaxcyeweꞌn scyeꞌjuꞌ, stzun Luwiy tetz Goliat.
48 Sajeꞌn tzun Goliat tan biyleꞌn kloꞌ Luwiy, poro lajkeꞌl nintzun bnol list tib Luwiy tan biyleꞌn Goliat. 49 Beneꞌn tzun Luwiytz tan jeꞌseꞌn tzaj jun tal cꞌub tul yi tal neꞌẍ sam yi at jakꞌ kꞌab, nin octz taꞌn tcꞌuꞌl yi xcꞌoxl. Beneꞌn tzun joꞌliltz. Nojeꞌn quen tzuntz wutz plaj yi jun chin yajaꞌtz. Yi nojeꞌn cyen yi cꞌub wutz plaj, sajeꞌn tzun jokloktz wuxtxꞌotxꞌ.
50 Yaꞌstzun bantz yi xcyeweꞌn Luwiy te Goliat. Qui nin xcon spar taꞌn, ma na jun tuꞌ xcꞌoxl tu jun tal cꞌub xcon tan biyleꞌn cuꞌn.
51 Yi sajeꞌn jokloktz Goliat wuxtxꞌotxꞌ, lajkeꞌl nin tzun beneꞌn Luwiytz tan jeꞌseꞌn tzaj yi spar yi at wutz coc Goliat nin cuꞌ wiꞌtzaltz, nin octz tan kuxleꞌn len yi wiꞌ yi jun chin yajaꞌtz.
Itzun yi quilol yi eꞌ filistey yi quimeꞌn yi chibajxom yi aj wiꞌtz oyintziꞌinl, nin tzun eꞌ el ojktz ẍchiwutz yi eꞌ xonl Israel.
52 Ej nin yi quilol yi eꞌ aj Israel yi yaꞌstzun bajij, nin eꞌ ẍchꞌintz nin eꞌ xomnintz tan chibiyleꞌn cuꞌn tul yi beꞌ jalen le tnum Gat. Nchaꞌtz at eꞌ, eꞌ xom nin tan chibiyleꞌn cuꞌn yi eꞌ yi eꞌ opon cunin swutz yi sawanil yi tnum Ecrón. Nin tul cyakil yi beꞌ yi na el Saaraim tan toponeꞌn jalen Gat tu Ecrón, wiꞌnin almaꞌ filistey ban cyentz tbeꞌ.
53 Itzun yi nsken chixcyeꞌ yi eꞌ xonl Israel scyeꞌj yi eꞌ filistey, nintzun eꞌ pakxij le chicampament chicontraꞌtz nin ben chimajol cyakil yi nojcyentz ẍchiwutz.
54 Ma tetz Luwiy, nintzun aj tcyꞌal yi wiꞌ Goliat jalen Jerusalén. Ma yi eꞌchk maꞌcl Goliat choꞌn cyajeꞌn cyen taꞌn le tetz mantial yi at le chicampament yi eꞌ xonl Israel.
55 Poro te ntaxk xcyeꞌ Luwiy tan biyleꞌn cuꞌn Goliat, nin yi beneꞌn iꞌ tan oyintziꞌ teꞌj nin tzun jak Saúl tetz Abner yi cyajcawil yi eꞌ tetz sanlar:
—¿Naꞌ scyetz iꞌ taj yi jun xicyeꞌj?
56 —Wajcaw, cuyuꞌ impaj, poro qui na wil naꞌ loꞌ scyetz taj iꞌ, chij Abner.
—Joyaj puntil tan teleꞌn atxum tetz yi naꞌ scyetz taj, stzun rey Saúl bantz.
57 Itzun bantz yi xcyeweꞌn Luwiy te Goliat, nin te yi cyꞌaꞌn yi wiꞌ Goliat taꞌn, nintzun ben tcyꞌal Abner iꞌ swutz yi rey Saúl. 58 Yi cyoponeꞌn swutz Saúl nintzun jaktz tetz Luwiy:
—Aẍ jun cꞌoloj xicy ¿naꞌ scyetz iꞌ ataj?
—Cuyuꞌ impaj taꞌ, yi wetz intaj na biꞌaj Isaí yi aj Belén, nin cꞌulutxum iꞌ jakꞌ caꞌwluꞌ, chij Luwiy bantz.