Yi mbi cuꞌn banak Abimelec
9
1 Ej itzun bantz nin tzun ben yi cyꞌajl Jerobaal, yi na biꞌaj Abimelec, jalen Siquem, tan yol scyetz eꞌ xonl yi xtxuꞌ, itzun taltz scyetz:
2 —I bin jaluꞌ tan tuꞌ yi kaxonl kib scyuchꞌuꞌ na waj tzincꞌuch jun pawor scyeruꞌ. Yi nink chixcyeꞌuꞌ tan tocseꞌn chicꞌuꞌl yi eꞌ wunak cwent Siquem, yi baꞌn tcuꞌn yi jun ntziꞌ-k yaj tzꞌoc tetz wiꞌtz cyajcawiluꞌ, swutz yi ox cꞌal tu lajuj cyꞌajl kꞌajtzun Jerobaal, stzun Abimelec bantz scyetz.
3 Ej nin tampaj yi chixonl quib Abimelec scyuchꞌ yi eꞌaꞌs, nin tzun xom chiwiꞌ-tz teꞌj iꞌ. Nin eꞌ bentz tan tocseꞌn chicꞌuꞌl tircuꞌn wunak yi najlcheꞌ-tz Siquem, tan xomeꞌn chiwiꞌ te yi ajtzaꞌklaꞌtz. 4 Nin tzun eltzaj quicyꞌal ox cꞌal tu lajuj piẍ sakal yi at le tyoẍ Baal-berit nintzun cyakꞌtz tetz Abimelec. Ej nin xcon yi pwokaꞌtz tan Abimelec tan chichojleꞌn cobox biyol nak, tan chixomeꞌn nin teꞌj. 5 Choꞌn tzun eꞌ beneꞌntz jalen Ofra, yi tnumil yi kꞌajtzun taj. Ej nin eꞌ octz tan chibiyleꞌn cuꞌn yi ox cꞌal tu lajuj stzicy Abimelec. Choꞌn chicweꞌn biyij tibaj iteꞌn nin cꞌubaꞌtz. Poro ẍchixoꞌl yi stzicy Abimelec, ntin jun clax cyen yi na biꞌaj Jotam, iꞌ yi chꞌiꞌp. Ntinaꞌtz tzun jun clax cyen. 6 Ma yi wiꞌt bajijeꞌn yi xtxolbileꞌj, tircunin tzun yi eꞌ aj Siquem scyuchꞌ yi eꞌ aj Bet-milo cuꞌ chimolol quibtz Siquem, tmujil jun wiꞌ bakch, kale atit jun cꞌub yi wiꞌnin xanil. Choꞌn tzun toqueꞌn Abimelectz cyaꞌn tetz chireyil.
7 Yi tbital Jotam yi xtxolbilaꞌtz, lajkeꞌl nin tzun beneꞌntz wi yi wutz yi na biꞌaj Gerizim, nintzun ẍchꞌin tzajtz. Chin wiꞌ nin iꞌ bantz tan quibital tircuꞌn wunak yi najlcheꞌ xe wutzaꞌtz, itzun taltz: “¡Quibit tzajuꞌ inyol eꞌuꞌ aj Siquem! ¡Na kol quibituꞌ inyol, tbiteꞌ tzun Kataj Ryos chitziꞌ chikuluꞌ!
8 ”Okentz kaꞌn yi at jun tir yi nchoꞌc yi eꞌ wiꞌ tzeꞌ tan joyleꞌn jun chireyil, nin tzun chijaktz tetz yi wiꞌ oliw tan toqueꞌn tetz chireyil. 9 Poro yi oliw nin tal scyetz yi quiꞌc rmeril tan toqueꞌn iꞌ tetz chireyil, na ko yaꞌtz, tajweꞌn smak tib iꞌ tan tkꞌol yi tetz aceitil scyetz wunak nin tetz Ryos tan takꞌleꞌn chikꞌej.
10 ”Ej nin tzun eꞌ icyꞌt yi eꞌ tzeꞌ tan jakleꞌn tetz yi wiꞌ ibẍ, tan toqueꞌn tetz chireyil. 11 Poro nin tal yi wiꞌ ibẍaꞌtz scyetz yi quiꞌc rmeril tan toqueꞌn iꞌ tetz chireyil yi eꞌchk jilwutz tzeꞌ. Na ko yaꞌtz tajweꞌn smak tib iꞌ tan tkꞌol yi wutz yi chin chiꞌ nin, nin chin cꞌoꞌc nin.
12 ”Ej nin tzun eꞌ icyꞌtz yi eꞌ wiꞌ tzeꞌaꞌtz tan jakleꞌn tetz yi wiꞌ uva tan toqueꞌn tetz chireyil. 13 Poro nin tal yi uva scyetz yi quiꞌc rmeril tan toqueꞌn cyen iꞌ tetz chireyil, na ko yaꞌtz, tajweꞌn smakeꞌ tib iꞌ tan tkꞌol yi win yi na xcon tan chitzatzineꞌn yi eꞌ wunak, scyuchꞌ chiryosil.
14 ”Wiꞌtzbil tlen tzun eꞌ opontz tan jakleꞌn tetz yi wiꞌ txꞌiꞌx tan toqueꞌn tetz chireyil. 15 Ej itzun tal yi txꞌiꞌxaꞌtz scyetz: ‘Yi ko bintzij nin na cyajuꞌ yil noꞌc tetz chireyiluꞌ, tajweꞌn yil choꞌcuꞌ tzakꞌ yi eꞌchk inkꞌab tan mujaneꞌn. Ma na ko qui na cyajuꞌ yil noꞌc tetz chireyiluꞌ, juncuꞌn tzꞌeluꞌl tincꞌuj jun chin kꞌakꞌ sweꞌj, yi xcyek tan chitzꞌeꞌseꞌn cuꞌnuꞌ tuml tircuꞌn yi eꞌchk lmak xan tzeꞌ yi ateꞌ Líbano,’ stzun yi wiꞌ txꞌiꞌx bantz scyetz yi eꞌchk wiꞌ tzeꞌ,” stzun Jotam na ban tzajtz jalen wiꞌwtz.
16 “Ma jaluꞌ yi wetz na waj tzinjak scyeruꞌ: ¿Baꞌn ptzun yi ajtzaꞌkl yi nchibanuꞌ? ¿Ej nin baꞌn ptzun cyajtzaꞌkluꞌ yi xcon cyanuꞌ tan toqueꞌn cyen Abimelec tetz chireyiluꞌ? ¿Yaꞌtz ptzun xel yi banl Jerobaal tuml yi najal te yi baꞌn yi mban iꞌ scyeꞌj cyeruꞌ? Quiꞌ bin. 17 Na yi wetz intaj, ja takꞌ tib tkꞌab quimichil yi beneꞌn iꞌ tan chicolpeꞌnuꞌ ẍchikꞌab yi eꞌ aj Madián. 18 Ma yi eꞌ cyeruꞌ, ja choꞌcuꞌ contr scyeꞌj yi najal yi kꞌajtzun intaj, nin ja cuꞌ chibiyoluꞌ yi ox cꞌal tu lajuj cyꞌajl iꞌ tibaj jun cꞌub. Nchaꞌtz ja oc cyen Abimelec cyanuꞌ tetz chireyiluꞌ, wech iꞌ tal jun xnaꞌn yi mos tuꞌ kꞌajtzun intaj. Ej nin tan tuꞌ yi chixonl quibuꞌ tu Abimelec, chaꞌstzun te ja xom chiwiꞌuꞌ teꞌj. 19 Poro at jun txolbil yi na waj wal scyeruꞌ: Yi ko ja chibanuꞌ jun baꞌn, scyetz yi eꞌ najal kꞌajtzun intaj, nin ko ja choꞌcuꞌ cꞌulutxum jakꞌ chicaꞌwl. Baꞌn cuntuꞌk chicyꞌaj quibuꞌ tu Abimelec, nin nchaꞌtz iꞌ baꞌn cuntuꞌk tcyꞌaj tib scyuchꞌuꞌ. 20 Ma na ko nkꞌeraꞌtz balaj yi nchibanuꞌ, tzꞌeluꞌl tincꞌuj jun chin kꞌakꞌ te Abimelec, yil xcyeꞌ tan chibiyleꞌn cunuꞌ, yi eꞌuꞌ aj Siquem scyuchꞌ yi eꞌuꞌ aj Bet-milo. Nchaꞌtz tzꞌeluꞌl tincꞌuj jun kꞌakꞌ scyeꞌj cyeruꞌ, eꞌuꞌ aj Siquem scyuchꞌ yi eꞌuꞌ aj Bet-milo, yil xcyeꞌ tan biyleꞌn cuꞌn Abimelec,” stzun Jotam ban tzajtz jalen wiꞌwtz.
21 Ma yi wiꞌt tlol Jotam tircuꞌn yi xtxolbilaꞌtz, nin tzun el ojkuj iꞌ-tz. Choꞌn tzun toponeꞌntz tan najeweꞌn jalen Beer, na wiꞌnin xobeꞌn iꞌ tetz yi stzicy Abimelec.
22 Ej, ox tzun yob ban Abimelectz tan chicaweꞌn yi eꞌ aj Israel. 23 Nin te yi tiempaꞌtz nin takꞌ Kataj Ryos amaꞌl tan tocomponeꞌn jun espíritu yi chin juntlenin tan jaleꞌn jatxoꞌn ib ẍchixoꞌl yi eꞌ aj Siquem tu Abimelec. 24 Nin tan yi xtxolbilaꞌtz ja ẍchoj Abimelec yi tetz til yi mban yi toqueꞌn tan chibiyleꞌn cuꞌn yi oxcꞌal tu lajuj cyꞌajl yi kꞌajtzun taj Jerobaal. Ej nin nchaꞌtz tan yi xtxolbilaꞌtz ja chichoj yi eꞌ aj Siquem, yi quil yi xomeꞌn chiwiꞌ tan ẍchꞌeyeꞌn Abimelec.
25 I tzun bantz at cobox aj Siquem yi cyewaꞌn quib xoꞌl wutz. Eꞌ cuꞌn alkꞌom. Nin eꞌ oc tan talkꞌeꞌn chimeꞌbiꞌl yi eꞌ aj pyaj yi na chicyꞌ cuꞌntz tbeꞌ. Nin tzun tbit Abimelec yi xtxolbilaꞌtz.
26 I tzun bantz, Gaal yi cyꞌajl Ebed, nin icyꞌak scyuchꞌ yi eꞌ tetz titzꞌun le amaꞌl Siquem, nin xcyeꞌ iꞌ tan cambajeꞌn cyajtzaꞌkl yi eꞌ aj Siquemaꞌtz. 27 Cyoqueꞌn tzun yi eꞌ aj Siquemaꞌtz tan molcheꞌn wutz uva, nin mbnix win cyaꞌn. Nintzun el jun chin waꞌaꞌn cyaꞌn le chityoẍil kale ateꞌt chiryosil. Wiꞌnin win mbaj cyaꞌn nin eꞌ octz tan jisleꞌn Abimelec. 28 I tzun na tal cuꞌn Gaaltz: “¿Naꞌ tzun scyetz iꞌ tetz Abimelec taneꞌntz swutz iꞌ? na yi iꞌ tetz iꞌ tuꞌ jun cyꞌajl Jerobaal tuꞌ, nin yi ẍchꞌeyum iꞌ, iꞌtz nocx Zebul. Nin yi oꞌ ketz yi oꞌ aj Siquem, ¿nxac yil koꞌc tetz chiꞌesclaw? Baꞌn koꞌc tetz esclaw poro jakꞌ caꞌwl Hamor, yi jun aj xetzeꞌl tetz katnumil. Poro yi nocx Abimelec, quiꞌc muꞌẍ ekaꞌn taꞌn. 29 ¡Poro yi ink wetz yi cyajcawiluꞌ, jalcunin kloꞌ tzꞌel cuꞌn Abimelec waꞌn swutz!” stzun Gaal bantz. Nchaꞌtz tal iꞌ yi xtxolbileꞌj: “¡Abimelec molweꞌ tzaj asanlar nin kapileꞌ kib tzawuchꞌ!” stzun iꞌ bantz.
30 I tzun yi gobernador tetz yi tnum yi na biꞌaj Zebul, yi tbital iꞌ yi eꞌchk yolaꞌtz, yi tal Gaal, ninin jeꞌ lajpuj wiꞌ taꞌn. 31 Lajkeꞌl nin tzun beneꞌn stziblal taꞌn jalen Aruma kale atiteꞌt Abimelec. Je tzun yol ben tlol: “Yi cyꞌajl Ebed yi na biꞌaj Gaal, ja ul iꞌ tzoneꞌj Siquem scyuchꞌ yi eꞌ titzꞌun, nin na chitzan tan chimolcheꞌn wunak tan cyoqueꞌn tan oyintziꞌ tuchꞌuꞌ. 32 Chaꞌstzun te tajweꞌn yil tzꞌeltzajuꞌ ninin te akꞌbaleꞌj scyuchꞌ yi eꞌ sanlaruꞌ tan tuleꞌnuꞌ tzoneꞌj. Ej nin baꞌn tew tibuꞌ scyuchꞌ yi eꞌ sanlaruꞌ xoꞌl xtzeꞌ. 33 Ma le junt eklok, yi na jeꞌul cuꞌn kꞌej, baꞌn tzun cheꞌl tzajuꞌ tan oyintziꞌ. Ej nin yil cheꞌl Gaal scyuchꞌ yi eꞌ tetz sanlar tan oyintziꞌ scyuchꞌuꞌ, baꞌn tzun sbanuꞌ tajbiluꞌ scyeꞌj,” stzun Zebul ban nintz tetz Abimelec.
34 Chaꞌstzun te, iteꞌn nin akꞌbalaꞌs cyeleꞌn tzaj Abimelec scyuchꞌ yi eꞌ tetz sanlar. Choꞌn tzun eꞌ cyewal quibtz xoꞌl wutz nakaꞌjil yi tnum Siquem. Cyaj tzun kꞌuꞌj eꞌ tulej yi eꞌ sanlaraꞌtz tan cyewal quib. 35 I tzun yi telemponeꞌn Gaal tan xmayiꞌn stziꞌ yi sawanil yi tnum, nin tzun eꞌ el tzaj Abimelec tulak eꞌchk amaꞌl kale oqueꞌt cyewal quib te jun akꞌbalaꞌtz. 36 Yi beneꞌn tilol Gaal yi xtxolbilaꞌtz, nintzun ben tloltz tetz Zebul:
—¡Xmay nin, at jun cꞌoloj sanlar tzan chicweꞌn muleꞌn wiꞌwtz tziꞌneꞌj!
—Quiꞌ, stzun Zebul. —Mujil tuꞌ loꞌ eꞌchk wutz, yi na awil nin, stzun Zebul banintz tetz Gaal. 37 Poro oct nin Gaal chꞌinchꞌuj te yi na xmay nin, nin je tal iꞌeꞌj:
—Nchaꞌtz at junt kꞌuꞌj yi tzan chicweꞌn muleꞌn te yi juꞌwtz yi na biꞌaj “muxil txꞌotxꞌ”. Nchaꞌtz at junt kꞌuꞌj tzan chicweꞌn muleꞌn tul yi beꞌ kale atit yi wiꞌ bakch kale na ẍchaꞌkeꞌt yi eꞌ nachol tan banleꞌn chimunl, stzun Gaal na banintz tetz Zebul.
Sajeꞌn tzun stzaꞌwel Zebultz:
38 —¡Yi aẍatz wiꞌnin ja awocsaj awib nim tu ayol! ¿Ma jaluꞌ loꞌk tzun achamilaꞌtz? ¡Na i aẍaꞌtz yi na cẍtzan tan talcheꞌn yi quiꞌc muꞌẍ tal xac yi atoꞌ jak caꞌwl Abimelec tetz esclaw iꞌ! Xmayweꞌ nin yi jun cꞌoloj sanlaraꞌtz, yi taneꞌn tzawutz atz yi quiꞌc muꞌẍ ekaꞌn cyaꞌn. ¡Quiloꞌk, tzaweleꞌn tan oyintziꞌ scyuchꞌ! stzun Zebul bantz tetz Gaal.
39 Beneꞌn tzun Gaaltz scyuchꞌ yi eꞌ aj Siquem tan oyintziꞌ scyeꞌj yi eꞌ sanlar Abimelec. 40 Poro qui nin xcyeꞌ Gaal te Abimelec, na nin el ojkuj swutz. Xomt nin Abimelectz tan stzꞌamleꞌn kloꞌ. Ej nin, wiꞌnin almaꞌ eꞌ bantz jalen cunin stziꞌ sawanil yi tnum. 41 Yi wiꞌt bajijeꞌn yi xtxolbilaꞌtz nin tzun pakxij Abimelec junt tir Aruma. Nin yi Zebulaꞌtz nin octz tan chilajeꞌn len Gaal scyuchꞌ yi eꞌ titzꞌun le tnum Siquem.
42 Ma le junt eklok, nin tzun eꞌ el yi eꞌ aj Siquem solteꞌj yi tnum, nin yi tbital Abimelec yi yaꞌstzun taneꞌntz, 43 ox tzun kꞌuꞌj eꞌ tulej yi eꞌ tetz sanlar, nin tzun cweꞌn cyewal quibtz solteꞌj yi tnum Siquem. Ej nin yi tilol yi wiꞌnin cyeleꞌn tzaj yi eꞌ aj Siquem le tnum nin tzun eꞌ opon Abimelectz tan oyintziꞌ scyuchꞌ, nin tan chibiyleꞌn cuꞌn. 44 Beneꞌn tzun Abimelec tuml yi jun kꞌuꞌj yi xomcheꞌ teꞌj tan cambajeꞌn yi sawanil tetz yi tnum, ma yi cobt kꞌuꞌj choꞌn na chitzan cyeꞌtz tan chibiyleꞌn yi eꞌ yi nsken wiꞌt cheꞌl tzaj tnum. 45 Baj cuꞌn kꞌej tan Abimelec tan oyintziꞌ jalen cambal iꞌ yi tnum Siquem. Ej nin tzun cuꞌ xitul iꞌ tircuꞌn yi tnum, nin cuꞌ biyol iꞌ tircuꞌn yi eꞌ wunak yi najlcheꞌ-tz tul. Ej nin cuꞌ atzꞌumtz taꞌn tul yi kꞌuchbeꞌn yi tnumaꞌtz tan poꞌtzeꞌn yi amaꞌl.
46 Ej itzun yi quibital yi eꞌ aj Migdal-siquem yi mbi cuꞌn baj bnol Abimelec, nin tzun eꞌ el ojkujtz. Choꞌn tzun cyoponeꞌn tan coloꞌn ib le cuartel tetz yi caꞌlil chiryosil yi na biꞌaj El-berit.
47 Ma yi tbital Abimelec yi choꞌn chicoloꞌn quib tircuꞌn le jun caꞌlaꞌtz, 48 nintzun ben molol iꞌ tircuꞌn yi eꞌ sanlar yi xomcheꞌ teꞌj, wi yi juꞌwtz yi na biꞌaj Salmón. Ej nin tzun ben iꞌ tan tamleꞌn jalaj kꞌab tzeꞌ tan jun cxbil, nin tzun je tekaltz wikꞌab, nin tzun ben tlol iꞌ scyetz tircuꞌn yi eꞌ yaj yi xomcheꞌ-tz teꞌj tan chitamol jalaj kꞌab tzeꞌ chi mban iꞌ tetz. 49 Tircunin tzun bajlen chitamol jalaj kꞌab tzeꞌ-tz, nin tzun eꞌ xomnintz wutz coc Abimelec tan cyoponeꞌn kale chicoloneꞌt quib yi eꞌ wunak tul yi caꞌlaꞌtz, nin tzun oc chinilul yi eꞌchk kꞌab tzeꞌ te yi caꞌlaꞌtz, nin oc chitꞌinol kꞌaꞌkltz. Tan yi xtxolbilaꞌtz tircuꞌn yi eꞌ aj Migdal-siquem, eꞌ el cuꞌn swutz. At loꞌ jun mil eꞌ quimtz, yaj tu xnaꞌn.
50 Quicyꞌeꞌn tzun Abimelectz jalen yi tnum Tebes, tan cambajeꞌn, nin cambaj iꞌ. 51 Ej nin nicyꞌal yi jun tnumaꞌtz at tzun jun chin caꞌl yi chin wutz tkan nin, choꞌn tzun cyoqueꞌn cyewal quib tircuꞌn yi eꞌ wunakaꞌtz yi najlcheꞌ-tz. At xnaꞌn, nin at yaj yi eꞌ oc cyewal quibtz. Nin tzun cuꞌ chilamol yi puert, nin tzun eꞌ baj jeꞌ-tz tircuꞌn wi caꞌl. 52 Ej nin cyenin toponeꞌn Abimelec stziꞌ yi puertil yi jun chin caꞌlaꞌtz, nin tzun octz tan kꞌucheꞌn cuꞌn kloꞌ. List taneꞌn iꞌ tan tocseꞌn kꞌaꞌkl, 53 yi sajeꞌn stzakpul jun xnaꞌn jun caꞌ jalen tcyaꞌj. Choꞌn cunin tzun nojeꞌn cuꞌntz twiꞌ, nintzun pax yi bakil yi wiꞌ-tz taꞌn. 54 Lajkeꞌl nin tzun sajeꞌn ẍchakol Abimelec yi ẍchakum tetz oyintziꞌ, itzun ben tloltz tetz: “Cyꞌajeꞌn tzaj aspar nin biy cuꞌn in, na qui na waj yil tzꞌaꞌlchij, yi xnaꞌn tuꞌ chimbiyon cuꞌn,” stzun Abimelec bantz tetz yi ẍchakum. Lajkeꞌl nin tzun beneꞌn yi ẍchakum iꞌ tan biyleꞌn cuꞌn Abimelec tan yi spar, yaꞌstzun ban yi quimeꞌn Abimelec.
55 Ma yi quilol yi eꞌ xonl Israel yi nsken wiꞌt quim Abimelec, kalenaꞌs tzun eꞌ pakxeꞌnt xeꞌak chicaꞌl. 56 Tan yi xtxolbilaꞌtz ja cawsij Abimelec tan Ryos, tan yi jun chin il yi mban iꞌ yi chiquimeꞌn yi ox cꞌal tu lajuj cyꞌajl yi taj iꞌ taꞌn, yi Jerobaal. 57 Nchaꞌtz tan yi xtxolbilaꞌtz ja chicawsij yi eꞌ aj Siquem tan Ryos, tan yi eꞌchk takleꞌn cachiꞌ yi mbaj chibnol. Nin tan yi xtxolbilaꞌtz yi mbajij, ja el cuꞌn te yi yol yi tal Jotam yi cyꞌajl Jerobaal, yi ẍchꞌineꞌn tzaj jalen wiꞌwtz.