Yakobo Kumwiíluka Labáani
31
1 Áaho Yakobo akahuliza empola nkokwo abaana ba Labáani nibadugulíma baáti, “Yakobo yaátwáala habuchelukébwe buli chiintu cha isíichwe, aátyo nikwo yabubweeného obugeegábwe bwóona óobwo.” 2 Nawe Yakobo akabona nkokwo Labáani táchimweetáho bwooli nka kala.
3 Mála Omukáma Múungu yaagaambila Yakobo, “Súba omúunsi ya baáso na basweénkulu na badugu baawe, neenye niinyikála hamo neewe obuchilo bwóona.”
4 Habwéecho, Yakobo yaábeeta bakazíbe Raáhéeli na Léeya beéze babugáne omuumbúga áaho yaabeele naaliisíza ebituungaánwa. 5 Yakobo yaábagaambila, “Niimbóna óobu isíimwe táchinyetáho nka kala, kwoónka Múungu wa táata waanze abeele ali hamo neenye obuchilo bwóona. 6 Náho íimwe nimumánya nkokwo naamukóliile kuzima isíimwe hamaani gaanze góona. 7 Náho isíimwe akaambéeha, yaahiindula empeéla yaanze entulo nyíinzi, kwoónka Múungu talámulekile ankólele ebíbi. 8 Buli mwáanya Labáani káyaangaambiile iinye aáti, ‘Ebituungaánwa byo obugoondógoondo níbyo bilaaba empeéla yaawe,’ niho ebituungaánwa byóona bizáala éebyo obugoondógoondo. Kaandi buli mwáanya káyaangaambiile iinye aáti, ‘Ebituungaánwa ebiine eminyilizi níbyo bilaaba empeéla yaawe,’ niho ebituungaánwa byóona bizáala ebiine eminyilizi. 9 Níkwo Múungu yaafulwile ebituungaánwa bye isíimwe no kuúmpa iinye.
10 “Obuchilo bwe ebituungaánwa kutwáala eenda, nkaloota niimbóna empaya zóona ezaayemize emyaágazi na mabúguma ge eembuzi zikaba ziine eminyilizi, obugoondógoondo na amabala. 11 Maléeka wa Múungu akahooya neenye omuchilooto éecho, yaányeta ‘Yakobo,’ naamweétabila ‘Mukáma waanze.’ 12 Nawe yaángaambila, ‘Leeba empaya zóona ezilíkwéemya emyaágazi na mabúguma ge embuzi eziina eminyilizi, amabala no obugoondógoondo. Echigaambo éecho chibeele chítyo habwo kuba mbweene byóona éebyo yaakukóliile Labáani. 13 Iinye ni iinye Múungu óogwo ayaakwiizilého óokwo Betéeli áaho okaliítilila amazúta ibáale no kuúndahilila kunheéleza. Óobu, lúga omuchaalo éechi, súba omuchaalo chaawe éecho wazaáliilwémo.’ ”
14 Raáhéeli na Léeya baámusubiza Yakobo, “Ichwe titwíina obuhuunguzi bwoóna bwóona omúka ya isíichwe. 15 Óobu, naatukólela nka Abanyamahaánga ha ensoonga akatúguza, mála yaálya omuzúgo gwóona óogwo yaazúgisize. 16 Mazima obugéega bwóona óobwo Múungu akaba naabufulula kuluga hali isíichwe no kukúha íiwe nibwo bwéetu na abaana béetu. Habwéecho, okóle nkokwo Múungu akulagíile.”
17-18 Yakobo yaákomeelela kutaaha owáabo hali iíse omuchaalo cha Kanáani. Yakobo yaábahanamika abakázi na abaanábe haantwaangabuleende. Yaatwaala ebituungaánwa byóona ne ebiintu byóona éebyo yaatuunzíle óokwo Mesopotamia.a 19 Obuchilo nibeénda kulugáho, Labáani akaba azeenzile kunógola obwoya bwe entaamáze. Níkwo Raáhéeli kubona omwáanya gwo kwíiba ebisiingo ne ensiimbi bya bamúungu ba iíse azeénde nabyo. 20 Kaandi Yakobo yaámuseleka Labáani, Omwaaramu, habwo kuba talamumanyisize nkokwo akaba naalugaho kusuba omúka owáabo omuchaalo cha Kanáani. 21 Nóoku nikwo Yakobo yaátoloka ne ebiintúbye byóona. Yaayaambúka omunóna gwa Efuráati no kwoólekela obuso bwoómwe omuchaalo cha mabaanga ga Gileyáadi.
Labáani Kumukúlaatila Yakobo
22 Echilo cha kásatu kuluga Yakobo atolokile, Labáani yaahulila empola éezo. 23 Ahonyini yeemucha badugúbe, yaakulaatila Yakobo omwáanya gwe ebilo musáanzu, baámusaanga omumabaanga omuchaalo cha Gileyáadi. 24 Náho omuchilo cho muheleluko gwo oluzeendo lwoómwe, Múungu yaámwiizila Labáani omuchilooto, yaámugaambila, “Olámanya otámutiínisa Yakobo omukahoóyele kaawe na weényini.”b
25 Labáani káyaamuhikilého Yakobo, yaámusaanga akáambikile omumabaanga ga Gileyáadi. Nawe Labáani na badugúbe nabo baakáambika héehi náze. 26 Níkwo Labáani kumugaambila kunu asáyile, “Onkoliile kúbi! Habwaáchi kuúnseleka iinye no kutolocha bahala baanze nké embóhe zi ichúmu. 27 Habwaáchi ombeehíle no kutaaha bwiiseleke? Káwakuundagíle, naakákukoliile amazenyi go kulagana neewe omubunulilwa hakuzína no kutéela amatáli ne enaanga. 28 Íiwe tólaámpéele omwáanya gwo kulagana no kunyweégela bahala baanze na beézukulu baanze. Mazima okakola echigaambo cho obufwéela. 29 Iinye nyina no obuhicha bwo kukukólela kúbi. Náho Múungu wa iíso yaányizila omuchilooto omuchilo cha leélo no kuúngaambila, ‘Olámanya otámutiínisa Yakobo omukahoóyele kaawe na weényini.’ 30 Niinmánya olugilého habwo kuba oyine echihika bwooli cho kusuba omúka yáanyu, náho habwaáchi onyibile ebisiingo ne ensiimbi bya bamúungu baanze?”
31 Yakobo yaámugaambila, “Nkazéenda bweeseleke habwo kuba nkakutíina. Nkateékuza nkokwo wakaányakile bahala baawe. 32 Na weéna wéena óogwo olaasaanga ayine ebisiingo ne ensiimbi bya bamúungu baawe, na akáfwee. Omumabónwa ga améeso ga badugu béetu niinkulahilila, ochimanye choóna chóona echili chaawe omubiintu byaanze, ochitwaale!” Náho Yakobo akaba atákumanya nkokwo Raáhéeli abiibíle ebisusano éebyo bya Labáani.
33 Níkwo Labáani kutaaha omwiiheéma lya Yakobo, ne lya Léeya, ne lya abazaanakazi bábili, náho talabibweene éebyo bisusano. Mála, kiyaalugile omwiiheéma lya Léeya, yaataaha omwiiheéma lya Raáhéeli. 34 Raáhéeli níwe akaba atweele ebisusano éebyo na akaba abiíselekile omuunda ye mifuko ye ebyáahi hamugoongo gwe entwaangabuleende, abiíkaliile. Labáani yaaloondela omwiiheéma lyóona, náho talabibweene. 35 Raáhéeli yaagaambila iíse, “Mukáma waanze, otasáaya tinaákuhicha kwiimuka omuméeso gaawe habwo kuba ndi omubilo byaanze.” Habwéecho, Labáani akaloondela bwooli ebisiingo ne ensiimbi bya bamúungu bomwe, kwoónka talabibweene.
36 Níkwo Yakobo kusaaya no kukuúngana na Labáani, naamubuúza, “Nyina entaambaláchi? Éecho naahéna ni chiíha kunkulaatila iinye nko omusuma? 37 Waloondela omubiintu byaanze byóona. Mbweenu, nyoleka echiintu cho omúka yaawe éecho wabonámo! Ochoóleke omuméeso ga badugu baanze na badugu baawe abali áaha babone kutúlamula íiwe neenye.
38 “Kuhika leélo naakukóliile emilimo emyáaka makúmi ábili, no omumwáanya óogwo gwóona entaama ne embuzi zaawe tizíkatoloogaga na kaandi tiínkalyaaga empaya ye entaama kuluga omubúsho bwaawe. 39 Iinye buzima tiindákuleétile ne echilo ne echimo echituungaánwa chaawe echifwíile echaalasaansamwiilwe ne ebikoókwa, kwoónka iinye nkeekiliza kukúlihila ebíbi byóona éebyo byaangweéliile. Kaandi obutazíla obuganyizi íiwe okaampátika kuliha ebituungaánwa byóona ebyaayibiilwe nyémisana nali omuchilo. 40 Habwéecho, obuchilo bwíinzi bwa nyémisana izóoba likaampweláho no omuchilo nkateelwa embého nyíinzi yaankola mbúlwe otúlo. 41 Bikaba bityo hamyáaka makúmi ábili yóona éezo naatwíile omúka yaawe. Nkakukoléla emilimo emyáaka ikúmi ne iína mbone kukuúmpula hakusiigilwac bahala baawe bábili. Mála nkakukoléla emyáaka mukáaga mbone kúba ne ebituungaánwa kuluga omubúsho bwaawe nké mpeéla yaanze. Kaandi íiwe okahiindula empeéla yaanze entulo nyíinzi. 42 Kwoónka Múungu yaabeele hamo neenye, weényini ayaabele ali Múungu wa guúku Ibrahímu na Múungu óogwo táata Izáaka yaatiínile no kulámya. Kayaakubeele atáli hamo neenye, mazima wakaándekile ntaaha ntéena kaantu. Náho Múungu akabona ebyaágalazo byaanze ne emilimo za amaani éezo naakozile ne emikóno yaanze, yaákuhaambiliza omuchilo cha leélo.”
43 Labáani yaasubiza Yakobo, “Abakázi baawe áaba ni bahala baanze, abaana báabo ni beézukulu baanze. Ebituungaánwa éebi ne ebituungaánwa byaanze, na kaandi ebiintu byóona éebi olíkubóna ne ebyaánze! Náho iinye tinaákuhicha kuzibila bahala baanze na beézukulu baanze kuzeenda hamo neewe. 44 Mbweenu tukole endagano yo obuhóolo eébe lubona lwo obwiizukilo hali íiwe neenye.”
45 Ahonyini Yakobo yeemucha ibáale yaalyeémeeleza nké nyómyo yo obwiizukilo. 46 Yaagaambila badugúbe kukóbya amabáale no kugátuuma hamo, gaaba omutuumo. Mála Yakobo na Labáani baálya ebyookulya héehi no omutuumo óogwo. 47 Labáani yaagweeta omutuumo óogwo Yeger-Sahadutha na Yakobo yaagweeta Galeedi.d
48 Labáani yaágaamba, “Omutuumo óogwo gwa amabáale gúbe lubona lwo obwiizukilo hali íiwe neenye omuundagano yéetu.” Habwéecho, Labáani yaaheeta ahaantu áaho Galeedi, 49 ne éezo nyómyo yaazeeta Mizipa,e naagaámba, “Omukáma Múungu atweémeelelele tugúmye endagano yéetu omubuchilo katulileka kubónana.” 50 “Koólyaagalaza bahala baanze nali kutaasha abakázi abáandi, no óobwo ndiba ntamanyile, kwoónka ománye nkokwo Múungu aba lubona wéetu. 51 Áaho no mutuumo óogu gwa amabáale, na áaho ne enyomyo éezi yi nayemeeléza omuli íichwe. 52 Omutuumo óogu nibwo obwiizukilo bwe ndagano yéetu íichwe bábili. Iinye tiíndiguluka omutuumo óogu kwiiza omúka yaawe kukútabaalila íiwe, neewe otáliguluka omutuumo ne enyomyo éezi kwiiza owaanze kuúntabaalila.” 53 Kaandi Labáani yaagaambila Yakobo, “Múungu wa sweénkulu Ibrahímu, na Múungu wa isíinyeenkúlu Nahóori, abe omulamuzi hali íichwe bábili.”
Habwéecho, Yakobo yaálahila ahi izíina lyo Omukáma Múungu óogwo akaba atiinwa na iíse Izáaka kugumisa endagano yáabo. 54 Óokwo omu ibaanga Yakobo yaataambila Múungu echituungaánwa no kwaángisa badugúbe habyookulya. Kábamazile kulya, beekaláyo óokwo bwaálemwa obwíile bwaácha.
55 Kábwaachíile omulutúlutúlu, Labáani yeémuka, yaábanyweégela abeézukulu na abahala no kubáfuuha. Mála yaataaha omukáye.