Yahudi yala deiyo nengdi, “Yesusda, ware deiyo ngebodi peipupa pel dorur do?” pepra wenepi upu
20
Tenpu tumida,
Yahudi yala nengdi Allah tep karerbarami ati dam Yesus beudi,
peterenmau.
Ada,
‘Allah nesala weike lyepredi,
sun dipru talenkamre’ tenen,
Allah er kai telep upu peteremau.
Yesusdi peteremaupa,
Yahudi yala neng Allah karena tep,
sun nimi deiyo neng cap,
tonda,
Allahdi,
‘Ukunkamrume,
ange men kunkamrume,’
peamupa,
Musadi sekeiamu upu peteremna deiyo neng cap,
tonda Yahudi yala neng,
sun upu lepsikra bongdina deiyo neng,
wisi neng cap,
Yesus damai yaidi,
‘Wenepkamep’ tenen,
asipetepi.
2 “Ware ngebodi upu deiyo karepkeupa,
akeca-keca yuma pel dorum do?
Tonda,
ware ngebodi ila deiyo ngebo kuna tep,
erepra deipkupa,
apel dorum do?”
upepra asipetepi.
3 Asipetepipa,
Yesusdi tamupra aneng tep asipetepu.
“Sun tep tenpu keca asipetepkusene.
Asipetepsenepane,
tamupra pepnemumpa,
ne pel done keca upu deiyo karepneu ngeboda,
‘Er si ake,’
pepra,
lap pepkusene.
4 Sundi lape pepneso,
Yohanesdi nimi me dongoramu ngeda,
Allahdi peiamupa,
apel dopra kuramu do?
Tali nimidi peiamipa,
teka tenepi nesala dopra me dongoramu do?
Sundi ne tep lap pepneso,”
Yesusdi pepu.
5 Upepupa,
aYahudi yala deiyo nengdi,
‘Ware upu pepkup do?’
tenen,
upu talepdai.
Upu talepdaidi upepdai.
“Yohanes me dongoramu ngeda,
‘Allahdi peiamupa kuramnga,’
pepmepyopda,
Yesusdi nun tep,
‘Ange tep nengeda,
Yohanes peramu upu tep teka men teneramrum ngeda,
deiyo warya tep do?’
pepra wenepserure.
6 Dinino,
amutu neitamai kunge neng yumadi,
‘Yohanesda,
tek sisi Allah upu jenek pena ngebo,
nabi kuramu,’
tenenunga tep,
‘Nimi dia,’
pepmepyopda,
awekmang neng yuma gekepsengedi,
yu kuprepa gel doprapmengedi nun popsununge.”
Upepdaidi,
aYahudi yala deiyo nengdi kwardanmai.
7 Kware kupka tep,
adeiyo nengdi,
‘Inipkup’ tenen,
Yesus tep tamupra tali upu peptapi.
Sundi upepi.
“Yohanesdi nesala dopra me dongoramunge deiyoda,
ware ngebodi kareamupa apel doramu do,
nun walwale,”
pepi.
8 Upepipa,
Yesusdi tamupra aneng tep pepu.
“Walwal pepmanuruma tep,
ne pel done keca deiyo upu peipneu ngeboda,
er si men sipeipkusene,”
pepu.
Wa tu ke talepra perami neng, sun mali kupi keca tep, pepu upu
9 Yesusdi,
“Ukupmanto upu ton pepkusena tep,
gekepneso,”
peprapudi aupu ton pepu.
Ada,
Yahudi yala nengdi,
Allah tep karerbarami ati dam Yesus tupa atekmaua di,
abulupra wekmai neng tep,
aupu pepu.
Tenpu taruda,
anggur du mouamu tapu taleamu ngebo kuramu.
Anggur tapu kouamu.
Ange yuma konum ketenepra deipudi,
‘Yuk nengdi awada ke taru talepra pel donkameng’ tenen,
yuk neng tep karepu.
Karepudi,
awa deiyo ngebodi,
pio karen mutu beu.
Beu taruda,
utenepu.
‘Gume,
ne anggur wa li taru konum kupyopda,
anengdi anggur du taikra,
ame gwepra kunupmengedi,
akeca pununa tep co bo karepkamnenge,’
tenepu.
Utenepudi,
awa deiyo ngebodi,
yuk karen mutu beu.
10 Beudi,
dakuramnganen,
anggur tapu du engna taru konum kupupa,
anggur tapu du me kunupra deirenge ‘Co boda karepkamneng’ tenen,
er pel don ngebo tenpu dopra deipupa,
er anggur tapu du wa ke doprami neng damai beu.
Beupa,
awa tu ke taleami neng epidi,
angeboda,
er nong talepra weika di bongopra popi.
Popi dingeda,
anggur tapu du karena gum dipapu,
“Kan nai damai tali nong yopu beo,”
pepra dokotepi.
11 Ukupi pangeda,
awa tu deiyo ngebodi,
er pel don ngebo yuk ngebo ton,
‘Aneng damai benkur’ tenen,
dopra deipudi,
“Beo,”
pepupa beu.
Aneng damai beu pangeda,
anengdi angebo peda,
weik weneprapidi,
bongopra popidi,
anggur tapu du karena gum dipapu,
er nong yopu dokotepi.
12 Ukupipa,
awa tu deiyo ngebodi,
weneri ngebo ton dopra deipupa,
angebo peda,
utopu bongopra pop-pop embaramyanen,
awa beilya bura tara dokotepi.
13 Ukuramipane,
sirya taruda,
awa tu deiyo ngebodi utenepu.
‘Uo,
ne ware kupkamne do?
Ne mi sisa pio kange deipsidi,
bicau tenepra dipru karenun ngeboda,
dokotepnepa,
anengdi ne mida gispal dopkamenge,’
tenepudi dokotepu.
14 Dokotepupa,
awa tu ke talepra pel dorami neng damai yakanmaupa,
epidi upepi.
“Awa tu deiyo ngebo deprepa,
er punupkamre ngeboda,
ayanmar adano.
Ange tep nengeda,
nundi er popmeko.
Popmepe dingeda,
awa tu nun pepu dopra talenkamepe,”
pepi.
15 Utenepya tep,
upepi dingeda,
angebo poptaprapidi,
er nongda awa beilya wiamya bura tara donoki.
16 Ukuramya tep,
anggur tapu du wa tu deiyo ngebodi,
er wai dam tamupra yankamre taruda,
er wa ke taleami neng tep,
ware kupkamre do,
gume.
Amenda yankamre taruda,
awa tu ke taleami neng poptapredi,
awa tu doprap,
yuk neng tep karenkamre.
Yesusdi sun Allah karena tep deiyo neng cap,
Musa sekeiamu upu peteremna deiyo neng cap,
sun awekmai neng yuma cap tep,
adomon upu pepu.
Yesusdi aupu penmaupa,
aupu gekenmai nengdi,
utenepi.
‘Uo,
apepser ngeda,
tali tep gume.
Ada,
nun Yahudi yala nesala tapra,
Allah upu dopra,
Yahudi yala gum nesala kungai peterep embarepa,
teka tenepmengopda,
Allahdi sun tep er nyapu keipkamre,’
tenepi.
Utenepidi aupu pepi.
“Uo,
‘Allahdi apepmaseremtopu kupserur’ tenen,
mali kange doupmepe.
Angeda,
gume,”
pepi.
17 Upepipa,
Yesusdi tamupra apenmai neng dipterepudi,
aupu ton cap pepu.
“Dauddi sekamu buku neitamai sekeiamu upu pepkusen ngeda,
deiyo men tenipmarumdi penmanerum do?
Dauddi domon upu deiki sekeiamu upuda adano.”
Gel atia dorami nengdi,
‘Agelda mali gel’ tenen,
tapi gelda,
dela dungdongonai derirameng gel,
pio mambul ngeda,b
konum kupre.
“Ada,
Dauddi sekeiamu upu konum pepsene,”
Yesusdi Yahudi yala deiyo neng awekmaiya tep, pepu.
18 Upepudi adomon upu ton,
dukdongopra pepu.
“Ange tep nengeda,
ne tek sisi pepsene.
Ware ngebo do,
apepmasen gel deiki saka douryankamre ngeboda,
er nong gum,
buru gum,
yan gum,
tenpu sek-seka yukai dourbenkamre.
Dinino,
apepmasen gel di er nong deiki saka taikre ngeboda,
er nong bol ton pio men kapkamre.
Sikke utopu kuptapkamre.c
Apepmasen ngeda,
moupra tenenkurume.”
Yesusdi aYahudi yala deiyo neng tep pepu.
19 Yesusdi upepupa,
Allah karena tep deiyo neng cap,
Musa sekeiamu upu peteremna deiyo neng cap,
sun yumadi utenepi.
‘E,
Yesusdi domona upu deiki apepmaserada,
nun wenemna tep pepmasere,’
tenepidi yu kupu.
Yu kupupa,
‘Yesusda,
ware kuprap ateng kouptepedi,
poptepe do?’
tenen,
yu weik kupka tep,
tenenmai.
Utenenmai dinin,
yuk nengdi Yesus tep,
kange deiamya tep,
kware kupupa tapi.
Yesusdi Roma mutu ila deiyo ngebo Kaisar tep, pajak co bo karena tep, pepu upu
20 Uda yuk taruda,
Yahudi yala deiyo nengdi,
‘Yesus er upu peptua deiki di mali kuptue’ tenen,
sundi yuk neng wepra deipidi,
‘Yesus upu gekepmengedi,
nun yana pepkamseng’ tenen,
aupu mirbana tep dokotepi.
Ada,
‘Yesus mali upu peptua deiki di,
ateng koupra Gubernur damai dubepepa,
erdi wenepra popkamre,’
tenepya tep,
aneng mirbana tep,
Yesus damai dokotepi.
21 Dokotepipa,
amirbana nengdi Yesus damai beidi,
dina di,
‘Yesus tali asipetepmepepa,
mali upu peptu’ tenen,
Yesus tep aupu asipetepi.
“Kanda peteremna ngebo kumemdi,
upu dumsisipu perume.
Tonda,
kan peteremem taruda,
‘Peterepnepa gekepnengedi,
derepkuneng do,
kange deipkuneng do?’
men tenerume.
Kan peteremem taruda,
‘Anengda nimi deiyo neng do?
Anengda ila-ila neng do?’
tenena gum di,
Allah upu deiki di,
‘Ukunkamrume,’
peseretopu,
dumsisipu telep kupra peteremserume.
Ange tep nengeda,
kan tep asipetepkukepe.
22 Nun mutu taleseredi,
ila nimi deiyo ngebo,
Kaisardi,
‘Pemerintah tep,
pajak co bo karenkamrume,’
peseryada,
karena telep do,
gum do?
Apajak co boda pemerintah tep karenkamep do,
tapkamep do?”
pepra mawa di asipetepi.
23 Aneng upepra tali dina di asipetepi pangeda,
Yesusdi aneng sun dipruai mali keca kwapmaupapu,
mawa di iniptapra pepmainge kael kepudi,
aupu pepu.
24 “Sun gel uang er si denariusd dopra peterepnemumpa,
dipterepkune,”
pepu.
Upepupa,
sundi agel uang dopra peterepi pangeda,
Yesusdi asipetepu.
“Sun dipterepso.
Agel uang deiki petupra deipi ngeda,
er nimi urasin utopu ngeda,
ware ngebo urasin do?
Tonda,
er upu cap petupra deipi ngeda,
ware ngebo sengna keca sekra deipipa kupmar do?
Tonda,
nimi si sekra deipi ngeda,
ware ngebo si do?”
pepra Yesusdi asipetepu.
25 Asipetepupa,
sundi tamupra,
“Ada Kaisare ernge,”
pepi.
Upepipa,
Yesusdi aneng tep pepu.
“Atep,
Kaisar er ngeda,
adipapu Kaisar tep karenkamrume.
Ton,
Allah er ngeda,
adipapu Allah tep karenkamrume.
Ange utopu ton,
Kaisardi,
‘Ukunkamrume,’
pesere upu pe,
Allahdi,
‘Ukunkamrume,’
pesere upu peda,
angepu kunkamrume.
‘Ton tapra,
ton nge gekepmumdi,
talepra kunkamrume,
pepkuser do?’
tenena meme.”
Yesusdi pepu.
26 Yesus aupu pepka deiki di,
Farisi nengdi dokotepipa dina di pepi nengda,
‘Er upu peptua deiki di mali kuptue,’
tenepmap dinino,
anesala weka gekenmaiya damai di,
telep kupra pepmasera tep,
‘Mali upu men pepmanto kupre,’
tenepidi,
“Uo,”
peprap lolopi.
Lolopidi,
dimpepnapu kupi.
Saduki nengdi, ‘Yesus mali peptue’ tenen, ner dodana tep, dina di tali asipetepi upu
27 Yuk taruda,
Saduki nengdi,f
Yesus damai asimyai.
Sundi,
‘Nesala depmengedi,
ka tamupra gam men bukameng,’
tenerami neng cadi,
sunda,
‘Yesusdi mali upu peptu’ tenen,
dina di yana asipetepi.
28 “Musa sekeiamseu upuda ake.
‘Tenpu ngebodi ner dopmar dinin,
angebo depyopda,
aner mi derina gum dingeda,
angebo er weit bodi,
er yo pununa tep,
er du bo ner solu dopredi,
nyapu deipkamrenge,’
upepra Musadi sekeiamseue.
Upepra sekamseua tep,
ukupmantonge asipetepkukepe,”
pepi.
Upepidi aupu pepra asipetepi.
29 Tenpu taruda,
sun weitapsilip yoneitam bari neng kurami.
Sun du bo menmena ner douamu dinin,
mi men deipu dipapu depu.
30 Menmena ngebo depu pangeda,
aner solu er weit butene ngebo solu daku.
Dakudi dopra dakuramnganen,
er pe mi derina gum dipapu depu.
31 Utopu ton weneri ngebo pe,
aner solu daku dinin,
mi derina gum dipapu depu.
Dakupbaramyanen,
aweitapsilip yoneitam bari neng yumadi,
atenpu nerpu tenpu-tenpu di dopbarami dinin,
mi derina gum dipapu depropi.
32 Siryada,
aner pe depu.
33 Atep,
amendada,
Allahdi nesala weike gam bukra deipkamre taruda,
ayoneitam bari neng yumadi,
anerpu doramya cadi,
im deiki kunkameng taruda,
ware ngebodi aner tep,
“Ne ner,”
pepra dopropkamre do?
Upepra,
sun Saduki nengg dina di Yesus tep asipetepi.
34 Aupu tali asipetepi pangeda,
Yesusdi tamupra pepu.
“Ukutaru kurum nesala yumada,
ner cap,
nimi cap dodarume.
35 Dinino,
Allahdi,
‘Anengda telep neng,’
tenepredi,
im deiki dubenkamre nengda,
ange utopu men kunkamenge.
Allahdi nesala yuma gam bukra deipkamre taruda,
ner cap,
nimi cap men dopdankamenge.
36 Allah er im deiki pel don neng,
malaikat,
dena gum dipapu,
im deiki pio gam kungetopu,
nimi tuai nesaladi teka tenepmengepa,
im deiki dubenkamre nesala yumada,
pio men depkamenge.
Pio gam kunkamenge.
Allahdi anesala yuma im deiki dubenkamra cadi,
er nyapu sisa kununge,”
Yesusdi pepu.
Yesus aupu pepu dingeda,
upu ton cap pepu.
37 Ukuda,
‘Deamenge nesala gam men bukamenge,’
tenemumnyada,
lap pepkusene.
Musa sekeiamu upu neitamaida,
bo bum-bum keca kan-kan uku bu jenmauai,
Allahdi Musa tep peipu upu deiki di kael keprume.
Musadi,
Allah tep aupu pepu.
“Abraham cap,
Isak cap,
Yakub capdi,
Allah er si eremnunge.
(Keluaran 3:6) Eremengepa,
Allahdi aneng gekerure,”
pepu.
Nun kaele.
Musadi aupu peipu taruda,
Abraham cap,
Isak cap,
Yakub cap,
sun nong konum deami.
Depmenge nesaladi Allah si men ereptenge dinino,
Musadi,
“Aweneri neng,
Allah si eremnunge,”
pepu.
Aupu pepka deiki di,
aweneri nengda,
sun sambala im deiki tupa gam kununge ngeda,
kael kemnupe.
38 “Allahdi deramenge nesala men talerure.
Gam kunge nesalapu talerure.
Allah erda,
sun nong deramenge nesala pe,
sun nong gam kunge nesala pe,
sun sambala tup gam kungepa dirure.
Atep,
Allah er kangeda,
‘Sun yuma gam kunge nesala utopu kununge,’
tenerure.
Ange tep nengeda,
sunda,
‘Deamenge nesala ka tamupra gam men bukamenge,’
tenemumnyada,
sun pio mali tenerume.
Angeda tek gume.
Walwal di tenerume.”
Yesusdi Saduki yala neng tep pepu.
39 Upepu pangeda,
Musa sekeiamu upu peteremna deiyo neng kan-kan ton nengdi,
upepi.
“Nun nai guruo,
kandi telep kupra penmasereme,”
pepi.
40 Yesusdi aupu pepka tep,
sun yuk neng yumadi kware kupupa,
tenpu ton cap men asipetepi.
Yesusdi Musa sekeiamu upu peteremna deiyo neng, sun mali kurami keca tep, pepu upu
41 Yesus aupu pepu tarupuda,
er upu gekenmaidi,
akunmai neng tep aupu,
ton cap pepu.
“Musa sekeiamu upu peteremna deiyo nengdi,
aupu peteremnunge.
Ada,
‘Nesala weika di lyepredi sun dipru talepkamre ngebo,
Mesias ngeboda,
nun apu bo Daud,
er mipu kurure,’
pepra peteremnungada,
deiyoda warya tep do?
42 Allah er Lek Sambala Daud er dipruai talepka deiki di,
Kristus yankamu ngebo tep,
Daud er pedipapu pepu.
Ada,
Mesias yankamu ngebo tep,
Mazmur sekeiamu upu neitamai di aupu sekamu.
Aupuda,
pepkusene.”
‘Allahdi ne nai bo,
Mesias ngebo tep pepu.
Nun butene nengdi,
nesala yuma talepra kunkamnema tep,
ne dumsisi tara bungkamrume.
43 Abungamempane,
amendada,
kan upu yanikenung nesalada,
nedi dopra kan amutara deipnepa,
kan talenkamrume.
Kan yan baripra derin keca deiki yan baripra derirmemtopu,
kan upu men gekekenung nesalada,
kan amutara deipnepa,
kandi aneng tep bisipra aneng talenkamrume.
Aneng yumada kan amutara kunkamenge.’
“Dauddi sekeiamu upu dopra konum pepmasene,”
Yesusdi pepu.
Upepu dingeda, aupu ton cap pepu.
44 “Daud aupu pepka deiki di,
nimi Lyemna Deiyo Ngebo,
Mesias yankamu ngebo tep,
‘Ne nai bo,’
pepu.
‘Ne nai bo,’
pepka tep,
nimi Lyemna Deiyo Ngebo,
Mesias ngeboda,
Daud er yala ngebodi deipu dinino,
Daud er mi sisapu men kuptue.”
45 Yesusdi awekmai neng yuma tep pepu.
Weika di abulupra wekmai neng yuma,
Yesusdi aupu penmaupa,
gekenmai taruda,
Yesusdi wepra deipupa,
er upu gekepra er melipra dombarami neng tep pepu.
46 Allahdi,
‘Ukunkamrume,
ange men kunkamrume,’
peiamupa,
Musadi sekeiamu upu,
mem upu peteremna deiyo neng,
sun kunge keca tep,
‘Sun mali kun keca di,
nun pe tep mali kweipserur’ tenen,
nemupra kunkamrume.
Sun mali kunge keca pepkusene.
Sunda,
‘Ila-ila neng tenepkamseng’ tenen,
deiki dongonge opkalda,
lyom weiknge kepmengedi,
embange taruda gia barure.
Sun akununga deiyoda,
‘Yuk neng epsengedi,
sunda ila mambul neng adano,
tenepkamseng’ tenen,
kununge.
Tonda,
nesala bung keca kunumna tep,
gung weika di bulupra wengamenga neitamai di,
‘Embapepa,
gispal dopsengedi,
telepe pepsenge pangeda,
yuk nengdi,
“Anengda ila neng,”
penkamseng’ tenen,
pingpinga kange doupra tenenunge.
Tonda,
Allah upu peteremna ati pum,
nesala sun urasin yuma din tarapu bukmepepa,
epsengedi,
‘Uo,
sun anengda ila mambul neng,
tenenkamseng’ tenen,
ila neng bungamengaipu,
bungbanunge.
Tonda,
ila kailya kalemna taru yumada,
ila neng bungamengaipu,
‘Ila neng tenepkamseng’ tenen,
pio putaprepa bungbanunge.
47 “Ton kunge kecada adano.
Sundi tali kan-kan nerapu,
solu nerapu tep,
upenunge.
‘Sunda sun talerumu keca yuma,
neitamai di bokra,
Allah gispal dona tep karenkamserume,’
pertamnung dinin,
solu nerapudi sun keca karepmengopda,
anengdi sun pedi sun pe tep bokra,
ila di doronunge.
Tonda,
yuk nengdi,
‘Anengda Allah morona ila kael neng,
pepkamseng’ tenen,
Allah moronge ngeda,
upu lyoma di moronunge.
Akunge keca yuma tep nengeda,
Allahdi akunge neng utopu neng yuma tep,
pio ila di denepra poptapkamre.”
Yesusdi er nyapu 12 neng tep aupu pepu.