Nebukadnɛtsarɩ dɩndwɛ dɩm taanɩ
2
Dɛ dɩdwɩ Pɛ Nebukadnɛtsarɩ paarɩ dim bɩna yale bɩnɩ dɩm wʋnɩ mʋ o dwɛ dɩndwɛ dɩdoŋ. Dɩndwɛ dɩm ma pa o wʋbʋŋa tiini ya daan‑o, yɩ o ga sɩ o dɔ dɩ ŋwaanɩ. 2 O ma tʋŋɩ o bəŋi o tɩʋ kʋm liri-kərə, dɩ kʋ sampwəri, dɩ kʋ vʋra, dɩ yi-pʋrɩ-nyɩna, sɩ ba jeeri ba maŋɩ o dɩndwɛ dɩm kuri ba brɩ-o. Ba na tu ba zɩgɩ pɛ wʋm yigə nɩ tɩn, 3 o ma ta dɩ ba o wɩ: «Amʋ dwɛ dɩndwɛ mʋ yɩ dɩ jɩgɩ-nɩ dɩ daana. A nan yɔɔrɩ a lagɩ sɩ a lwarɩ dɩ kuri mʋ.»4 Sampwəri sɩm ma ləri pɛ wʋm dɩ Aramɛ tiinə taanɩa ba wɩ: «Pɛ, Wɛ wʋ́ pa‑m mʋmwɛ-dɛɛrɩ. Nan ta n dɩndwɛ dɩm n brɩ dɩbam sɩ dɩ́ maŋɩ dɩ kuri dɩ́ brɩ-m.» 5 Pɛ wʋm ma ləri o wɩ: «A wʋbʋŋa maŋɩ ya ja mʋ dɩ taanɩ dɩntʋ. Abam mʋ maŋɩ sɩ á ta a dɩndwɛ dɩm na yɩ te tɩn. Kʋ kwaga nɩ, á wʋ́ maŋɩ dɩ kuri á brɩ-nɩ. Abam na wʋ kɩ kʋntʋ maama, a lagɩ a pa ba tʋrɩ abam yɩra yɩra sɩ á sam dɩm dɩ ji di-dwəənu. 6 Sɩ á na tagɩ dɩndwɛ dɩm na yɩ te yɩ á ta maŋɩ dɩ kuri á brɩ-nɩ, amʋ wʋ́ pa abam ŋwɩɩrʋ dɩ pɛɛra zanzan kʋ ŋwaanɩ yɩ a daarɩ a pa á tiini á na zulə. Kʋntʋ ŋwaanɩ nan, yɔɔrɩ á ta dɩndwɛ dɩm sɩ á daarɩ á maŋɩ dɩ kuri á brɩ-nɩ.»
7 Ba dɩ daa ma lǝr-o ba wɩ: «Pɛ, kʋ yɩ nmʋ na tʋlɩ n dɩndwɛ dɩm n brɩ dɩbam yɩranɩ mʋ dɩ́ laan wʋ́ wanɩ dɩ́ maŋɩ dɩ kuri dɩ́ brɩ-m.» 8 Ba taanɩ dɩm ma pa pɛ wʋm ta o wɩ: «Amʋ yɔɔrɩ a lwarɩ abam wʋbʋŋa a ti mʋ! Á na ye nɩ a yiǝ sɩɩnɩ tɩn mʋ pɛ á jɩgɩ maŋa kam á cɔga. 9 Abam nan na ye nɩ á na wʋ tagɩ dɩndwɛ dɩm kuri á brɩ-nɩ, á maama wʋ́ tɩ tɩn ŋwaanɩ, mʋ á jɩgɩ vwan á fɔɩ sɩ á ma‑á ganɩ-nɩ. Abam bʋŋɩ nɩ a lagɩ a ləri a wʋ mʋ na? Ta-na dɩndwɛ dɩm á brɩ-nɩ, sɩ kʋ pa a lwarɩ nɩ á wʋ́ wanɩ á maŋɩ dɩ kuri cɩga cɩga á brɩ-nɩ.» 10 Sampwəri sɩm ma ləri pɛ wʋm sɩ wɩ: «Pɛ, nɔɔn-nɔɔnʋ tǝrǝ tɩga baŋa nɩ sɩ kʋ tu wanɩ o kɩ n na lagɩ sɩ dɩbam kɩ kʋlʋ tɩn. Dɩ́ nan ta wʋ nɛ pɛ wʋlʋ na tagɩ o sampwəri, naa o liri-kərə, naa o yi-pʋrɩ-nyɩna sɩ ba kɩ nmʋ na tagɩ te tɩn, nɩ o na maŋɩ o yɩ pa-farʋ te maama dɩ. 11 Pɛ, nmʋ lagɩ sɩ dɩ́ kɩ kʋlʋ na warɩ tɩn mʋ. Kʋ na daɩ wa yam yɩranɩ, nɔɔn-nɔɔnʋ bá wanɩ n dɩndwɛ dɩm o ta o brɩ-m. Wa yam nan ba zʋʋrɩ dɩ nabiinǝ.»
12 Ba taanɩ dɩm dɛɛn ma pa pɛ wʋm banɩ tiini dɩ zaŋɩ, yɩ o pa ni sɩ ba gʋ swan tiinə balʋ maama na zʋʋrɩ Babilɔnɩ tɩʋ nɩ tɩn. 13 Pɛ wʋm ni dɩm ŋwaanɩ, ba tʋŋɩ nɔɔna sɩ ba vu ba gʋ swan tiinə bam maama mʋ. Nɔɔna ma vu ba beeri Daniyɛlɩ dɩ o yuudonnə bam sɩ ba gʋ ba dɩ ba wǝli da.
14 Nebukadnɛtsarɩ pamaŋna bam yigə tu wʋm yɩrɩ mʋ yɩ Aryɔkɩ. O na ve sɩ o gʋ Babilɔnɩ tɩʋ swan tiinə bam tɩn mʋ Daniyɛlɩ yi o yɩra o loori‑o dɩ swan sɩ o lwarɩ kʋlʋ na kɩ tɩn. 15 O ma bwe Aryɔkɩ o wɩ: «Bɛɛ mʋ kɩ yɩ pɛ yɔɔrɩ o pa ni sɩ ba kɩ kǝm dɩm kʋntʋ?» Aryɔkɩ dɩ dɛɛn ma lwǝni kʋlʋ maama ya na kɩ tɩn o brɩ-o. 16 Daniyɛlɩ na ni kʋntʋ tɩn, mʋ o yɔɔrɩ pɛ wʋm te o vu o loori maŋa fɩnfɩɩn sɩ o joori o te o ta dɩndwɛ dɩm kuri o brɩ-o.
17 Daniyɛlɩ ta ma joori sɔŋɔ yɩ o ta kʋlʋ na kɩ tɩn, o brɩ Hanania, dɩ Mikayɛlɩ, dɩ Azarɩa. 18 O dɛɛn ma ta dɩ ba o wɩ: «Pa-na sɩ dɩ́ loori Wɛyuu Tu Wɛ dɩm sɩ DƖ duri dɩbam yibwənə sɩ DƖ lɩ wo-sisəku kʋntʋ kuri o brɩ dɩbam. Kʋntʋ na kɩa, dɩbam bá tɔgɩ dɩ Babilɔnɩ tɩʋ swan tiinə badaara bam dɩ́ tɩ.» 19 Tɩtɩ dɩm kʋntʋ nɩ mʋ Wɛ sɩɩnɩ DƖ vɩɩrɩ wo-sisəku kʋm dɩ kʋ kuri dɩm DƖ brɩ Daniyɛlɩ. Daniyɛlɩ maa tee Wɛyuu Tu Wɛ dɩm yɩ o wɩ:
20 «Tee-na Wɛ yɩrɩ dɩm sɩ kʋ ta ve maŋa kalʋ na ba ti tɩn!
Bɛŋwaanɩ, Dɩntʋ mʋ yɩ yǝno tu,
yɩ DƖ dam gaalɩ.
21 Dɩntʋ mʋ paɩ wǝǝnu kɩ tɩ maŋa nɩ.
DƖ maa paɩ pwa je ba di paarɩ,
yɩ DƖ ta paɩ ba badonnǝ ga ba paarɩ dɩm.
DƖ yɩ wʋlʋ mʋ na kwe swan DƖ pa swan tiinə tɩn,
yɩ DƖ daarɩ DƖ pa yǝno yi yi-pʋrɩ-nyɩna dɩ.
22 Dɩntʋ mʋ lɩ woŋo kʋlʋ kuri na yɩ kaluŋu kaluŋu yɩ tɩ səgi tɩn.
DƖ maa ye kʋlʋ maama na wʋ lim wʋnɩ tɩn.
Pooni dɩ maa kaagɩ DƖ maama dɩ pu.
23 Wɛ dɩlʋ a nabaara dɛɛn na zuli tɩn,
a tee‑m mʋ yɩ a kɩ n le.
Kʋ yɩ nmʋ mʋ pɛ-nɩ swan dɩ dam.
Nmʋ ma n brɩ-nɩ kʋlʋ dɩ́ na loori‑m sɩ n lɩ tɩn kuri,
dɩ n na brɩ dɩbam pɛ wʋm dɩndwɛ dɩm na yɩ te tɩn.»
Dɩndwɛ dɩm kuri
24 Daniyɛlɩ ma vu Aryɔkɩ te. Pɛ Nebukadnɛtsarɩ ya pɛ wʋntʋ ni mʋ sɩ o gʋ Babilɔnɩ tɩʋ swan tiinə bam maama. Daniyɛlɩ ma ta dɩd-o o wɩ: «Yɩ gʋ ba wʋlʋwʋlʋ. Nan tɔgɩ a yigə sɩ dɩ́ vu pɛ wʋm te, sɩ a laan maŋɩ o dɩndwɛ dɩm kuri a brɩ-o.»
25 Aryɔkɩ dɩ ma sɩɩnɩ o ja Daniyɛlɩ o vu pɛ Nebukadnɛtsarɩ te, yɩ o ta dɩ pɛ wʋm o wɩ: «Nɔɔna balʋ dɩ́ na kalɩ dɩ́ ja dɩ́ nuŋi Zuda nɩ dɩ́ ba yo seeni tɩn wʋnɩ mʋ a nɛ nɔɔnʋ dɩdʋa sɩ o wanɩ o ta nmʋ dɩndwɛ dɩm kuri o brɩ-m.»
26 Pɛ wʋm ma bwe Daniyɛlɩ wʋlʋ yɩrɩ dɩdoŋ na yɩ Bɛlɩtesaza tɩn o wɩ: «Kʋ yɩ cɩga mʋ nɩ nmʋ wʋ́ wanɩ n ta amʋ na dwɛ dɩndwɛ dɩlʋ tɩn sɩ n ta lwarɩ dɩ kuri n brɩ-nɩ na?»
27 Daniyɛlɩ ma lǝr-o o wɩ: «Swan tu tǝrǝ, naa sampwərə, naa liri mwaanʋ tu, naa yi-pʋrɩ-nyɩm tǝrǝ, sɩ kʋ tu wanɩ o lwarɩ wo-sisəku kʋlʋ nmʋ na tagɩ tɩn kuri o brɩ-m. 28 Wɛyuu Tu Wɛ dɩm nan wʋra, yɩ Dɩntʋ mʋ waɩ DƖ kwe wǝǝnu tɩlʋ na səgi tɩn DƖ brɩ jaja.b DƖ ma kuri sɩ DƖ brɩ nmʋ kʋlʋ jwa na wʋ́ kɩ tɩn. A laan wʋ́ ta n ya na tigi n dɔa yɩ n dwɛ wǝǝnu tɩlʋ tɩn, dɩdaanɩ wʋbʋŋa yalʋ na tu n yuu nɩ tɩn kuri a brɩ-m.
29 Pɛ, nmʋ na tigi n dɔa kʋntʋ tɩn mʋ wǝǝnu tɩlʋ na wʋ́ kɩ jwa seeni tɩn jaanɩ n wʋbʋŋa. Wʋlʋ wʋm na vɩɩrɩ wǝǝnu tɩlʋ ya na səgi tɩn mʋ pɛ n lwarɩ kʋlʋ na lagɩ kʋ kɩ tɩn. 30 Nan lwarɩ lanyɩranɩ nɩ a na lwarɩ n dɩndwɛ dɩm ya na səgi tɩn, kʋ daɩ nɩ amʋ jɩgɩ swan a dwe nɔɔna maama mʋ. Pɛ, kʋ yɩ Wɛ nan mʋ lagɩ sɩ n lwarɩ wǝǝnu tɩlʋ na kaagɩ tɩ beeri n wʋbʋŋa nɩ yɩ tɩ daanɩ‑m tɩn kuri.
31 Pɛ, nmʋ na dwɛ tɩn, n nii n na nabiinu nyɩnyʋgʋ na zɩgɩ n yigə nɩ. Nyɩnyʋgʋ kʋm maa tiini kʋ daga! Kʋ ta tiini kʋ nyɩɩna, yɩ kʋ laan jɩgɩ fʋʋnɩ zanzan. 32 Ba kwe səbu-sɩŋa na yɩ cɩga cɩga tɩn mʋ ba ma ba mɔ nyɩnyʋgʋ kʋm yuu. Kʋ nyɔɔnɩ dɩm, dɩ kʋ vwana maama yɩ səbu-poŋo mʋ ba mɛ ba kɩ tɩntʋ. Kʋ pugə kam dɩ kʋ cwə yam dɩ yɩ canna mʋ ba mɛ ba kɩ-tɩ. 33 Kʋ nacɩrɩ sɩm maama yɩ luuru mʋ ba mɛ ba kɩ-sɩ. Kʋ napra yam maa yɩ luuru dɩ dɔgɔ mʋ ba gwaanɩ daanɩ ba laan ma ba kɩ-tɩ. 34 Nmʋ na zɩgɩ n nii nyɩnyʋgʋ kʋm kʋntʋ tɩn, mʋ n daa n nɛ kandwɛ na fɔgɩ dɩ nuŋi piu yuu nɩ, yɩ nabiinu wʋ mɛ o jɩŋa o sarɩ-dɩ. Kandwɛ dɩm tɩtɩ mʋ tuǝ dɩ magɩ nyɩnyʋgʋ kʋm kʋ napra yam seeni dɩ mumugi-ya, luu dɩ dɔgɔ kʋm maama. 35 Kʋ laan ma pa nyɩnyʋgʋ kʋm luuru tɩm, dɩ dɔgɔ kʋm, dɩ canna kam, dɩ səbu-poŋo kʋm, dɩ səbu-sɩŋa kam maama mumugi murə-murə bɩdwɩ baŋa nɩ. Viu dɩ ma ba kʋ kalɩ tɩntʋ maama kʋ ja je nɩ tɩ yɩ swannʋ yɩranɩ mʋ te, yɩ kʋlʋkʋlʋ daa wʋ daarɩ. Nmʋ laan ma n na nɩ kandwɛ dɩm na magɩ nyɩnyʋgʋ kʋm dɩ cɔgɩ tɩn jigi pu-kamunu mʋ. Piu kʋm kʋntʋ laan ma joŋi tɩga kam baŋa je maama.
36 Nmʋ dɩndwɛ dɩm mʋ kʋntʋ. A laan nan wʋ́ ta dɩ kuri a brɩ-m. 37 Pɛ, nmʋ yɩ pa-farʋ mʋ pwa maama wʋnɩ. Wɛyuu Tu Wɛ dɩm nan mʋ kwe dam dɩdaanɩ paarɩ-zulǝ o pa‑m, pa n paarɩ dɩm gaalɩ.c 38 Wɛ ma kwe nabiinǝ dɩ vara maama, kʋ wǝli dɩ zunə maama DƖ kɩ nmʋ dam kuri nɩ. Nmʋ laan ma n te tɩntʋ maama. Nmʋ mʋ yɩ nyɩnyʋgʋ kʋm yuu kʋm na yɩ səbu-sɩŋa kam ba na mɛ ba kɩ tɩn.
39 Nmʋ paarɩ dɩm nan wʋ́ kɛ, sɩ paarɩ dɩdoŋ dɩ ləri. Paarɩ dɩm kʋntʋ nan bá taa dana nɩ nmʋ paarɩ dɩm na yɩ te tɩn. Dɩ dɩ maa wʋ́ di dɩ kɛ sɩ paarɩ batɔ tu laan ba. Dɩntʋ mʋ wʋ́ taa yɩ canna paarɩ dɩm. Paarɩ dɩm kʋntʋ wʋ́ jagɩ dɩ yi tɩga kam je maama. 40 Paarɩ bana tu daa ta wʋ́ saŋɩ paarɩ dɩdoŋ dɩm kwaga. Dɩntʋ nan lagɩ dɩ taa dana mʋ nɩ luuru na dana te tɩn. Paarɩ dɩm kʋntʋ wʋ́ cɔgɩ paara yadonnə yam maama mʋ, nɩ luuru na bwəri wǝǝnu yɩ tɩ ta cɩcʋgɩ-tɩ te tɩn. 41 Nmʋ nan ta n nɛ wɩ napra yam dɩ namimbiə bam je sɩdonnǝ yɩ luuru, yɩ sɩsɩm dɩ maa yɩ dɔgɔ. Kʋ brɩ nɩ paarɩ dɩm kʋntʋ lagɩ dɩ pɔɔrɩ bɩle mʋ. Daa dɩdʋa wʋ́ taa dana nɩ luuru na dana te tɩn, yɩ kakam daa bwǝnǝ, nɩ dɔgɔ na yɩ te tɩn. 42 Paarɩ dɩm nan lagɩ dɩ gwaanɩ daanɩ mʋ, mɛ na bwǝnǝ tɩn dɩ mɛ na dana tɩn maama. 43 Nmʋ na nɛ nɩ luuru tɩm dɩ dɔgɔ kʋm gwaanɩ daanɩ tɩn, kʋ brɩ nɩ paarɩ dɩm kʋntʋ nan wʋ́ taa kwaana sɩ ba di da-bukwa, sɩ kʋ pa ba taa yɩ bɩdwɩ. Kʋ nan bá tʋŋɩ, kʋ nyɩ dɩ luuru dɩ dɔgɔ na ba jaanɩ daanɩ te tɩn mʋ.
44 Kʋ nan na yɩ te tɩn, pwa bam kʋntʋ paarɩ dim ta ba ti, dɩ Wɛyuu Tu Wɛ dɩm na tu DƖ cwi paarɩ dɩdoŋ. Dɩntʋ paarɩ dɩm nan lagɩ dɩ taa wʋra sɩ kʋ taa ve maŋa kalʋ na ba ti tɩn mʋ. Nɔɔn-nɔɔnʋ bá wanɩ-dɩ o cɩ. Dɩ maa wʋ́ cɔgɩ paara yadonnə yam maama pa ya je. Paarɩ dɩm kʋntʋ tɩtɩ nan wʋ́ taa wʋra maŋa dɩ maŋa. 45 Kʋ nyɩ dɩ nmʋ na nɛ kandwɛ dɩlʋ na zɩgɩ dɩ nuŋi piu yuu nɩ yɩ nabiinu wʋ mɛ o jɩŋa o lɔ-dɩ tɩn. N nɛ nɩ kandwɛ dɩm kʋntʋ tu dɩ magɩ nyɩnyʋgʋ kʋm luuru tɩm, dɩ canna kam, dɩ dɔgɔ kʋm, dɩ səbu-poŋo kʋm, dɩ səbu-sɩŋa kam, yɩ dɩ cɔgɩ-tɩ murə-murə mʋ. Wɛ-kamunu kʋm mʋ lagɩ sɩ o brɩ-m kʋlʋ na wʋ́ kɩ jwa seeni tɩn. Pɛ, nmʋ dɩndwɛ dɩm wʋ́ sɩɩnɩ dɩ kɩ, yɩ amʋ dɩ na tagɩ te a brɩ-m tɩn yɩ kʋ yuu nɩ mʋ.»
46 Pɛ Nebukadnɛtsarɩ na ni kʋntʋ tɩn, o ma vin o yibiyə tɩga nɩ o jɔɔnɩ Daniyɛlɩ. O ma pa ni sɩ ba kwe wʋdiu pɛɛra ba ma kɩ kaanɩm ba pa Daniyɛlɩ, sɩ ba ta zwɛ wǝǝnu tɩlʋ lwǝm na ywǝmmǝ tɩn ba pa‑o. 47 Pɛ wʋm ma ta dɩ Daniyɛlɩ o wɩ: «Abam Wɛ dɩm mʋ sɩɩnɩ dɩ yɩ Wɛ cɩga cɩga dɩ dwe wa yam maama. DƖ ta yɩ Yuutu mʋ pwa maama yigə nɩ. DƖ maa yɩ Wɛ dɩlʋ na kwe wǝǝnu tɩlʋ na səgi tɩn mʋ DƖ lɩ DƖ brɩ jaja, bɛŋwaanɩ nmʋ wanɩ n ta amʋ dɩndwɛ dɩntʋ kuri dɩ dɩ ya na səgi tɩn dɩ.»
48 Pɛ wʋm dɛɛn ma pa Daniyɛlɩ na zulə lanyɩranɩ, yɩ o daa ta pa‑o pɛɛra zanzan na tiini ya lamma tɩn. O ta ma kwe Babilɔnɩ tɩʋ maama o kɩ o jɩŋa nɩ, yɩ o daarɩ o pa o ji o swan tiinə bam maama yigə tu. 49 Daniyɛlɩ ma loori cwǝŋǝ Pɛ wʋm tee nɩ, yɩ ba kwe Saderakɩ, dɩ Mesakɩ, dɩ Abɛd-Nego pa ba nii Babilɔnɩ laŋa kam ni maama baŋa nɩ ba pa‑o. Daniyɛlɩ tɩtɩ dɛɛn ma maŋɩ pɛ sɔŋɔ kʋm nɩ.