Pɛ Zʋzɩasɩ tu o kwɛ ni-mɔrɔ dɩm
23
Pɛ Zʋzɩasɩ dɛɛn ma pa ni sɩ Zeruzalɛm dɩ Zuda tɩɩnɩ maama nakwa bam la daanɩ o yigə nɩ. 2 O ma ja Zuda tiinə bam maama dɩ Zeruzalɛm nɔn-biə bam maama, kʋ wǝli dɩ Wɛ nijoŋnǝ bam dɩ Wɛ kaanɩm tiinə bam o vu o zʋ Wɛ-di-kamunu kʋm wʋnɩ. Kʋ maa yɩ nɔɔna bam maama, nabwənə dɩ nadunə dɩ mʋ. Pɛ wʋm ma zɩgɩ ba yigə nɩ o karɩmɩ Wɛ niə tɔnɔ kʋlʋ ba dɛɛn na nɛ Baŋa-Wɛ digə kam nɩ tɩn o brɩ-ba.a 3 Pɛ wʋm ma zɩgɩ Wɛ-digə kam ywe dɩm təŋə nɩ o fɔgɩ o goni ni dɩ Baŋa-Wɛ nɩ: oó kwe o wʋʋ maama o joori o tɔgɩ Baŋa-Wɛ, yɩ o sɛ DƖ niə yam, dɩ DƖ zaasɩm dɩm, dɩ o cullu tɩm maama, nɩ kʋ na pʋpʋnɩ Wɛ niə tɔnɔ kʋm wʋnɩ te tɩn. Nɔn-kɔgɔ kʋm maama dɩ ma tɔgɩ ba sɛ Zʋzɩasɩ ni-gonim dɩm.b4 Pɛ Zʋzɩasɩ ma ta dɩ Wɛ kaanɩm nakwɩ tu Hilkiya, dɩ balʋ na saŋɩ o kwaga tɩn, dɩ Wɛ-digə kam ni-yɩrɩna bam sɩ ba zʋ Baŋa-Wɛ digə kam wʋnɩ ba kwe zɩla yalʋ ba na maɩ ba zuli Baalɩ dɩ Asera jwǝnǝ yam tɩn, dɩ yalʋ ba na maɩ ba zuli calɩcwɩ sɩm tɩn ba ja ba nuŋi. Zʋzɩasɩ ma ja wǝǝnu tɩntʋ maama o nuŋi Zeruzalɛm tɩʋ kʋm wʋnɩ o vu o zwɛ-tɩ Sɩdrɔn bolo kʋm je sɩm nɩ. Ba ma daarɩ ba ja tɩ tɩntwarɩm ba ja ba vu Betɛlɩ.
5 Zʋzɩasɩ ma lɩ kaanɩm tiinə balʋ Zuda pwa bam dɛɛn na kuri sɩ ba taa kaanɩ jwǝnǝ Zuda tɩɩnɩ dɩm dɩ Zeruzalɛm nawuurə yam digə kam nɩ tɩn o yagɩ. Kaanɩm tiinə bam kʋntʋ dɛɛn mʋ yǝni ba kɩ zwɛɛm kaanɩm ba pa Baalɩ jwəm dɩm, dɩ wapuli dɩm, dɩ cana kam, dɩ calɩcwɩ sɩm maama. 6 Zʋzɩasɩ ta ma kwe Asera nyɩnyʋgʋ daa kam Wɛ-digə kam wʋnɩ o ja o vu Sɩdrɔn bolo kʋm o zwɛ ka maama. O ma pɛ ka tɩntwarɩm dɩm o cʋ ywalɩ-ywalɩ o daarɩ o dʋlɩ-dɩ o yagɩ tɩʋ kʋm nɔn-biə yibeelǝ je sɩm nɩ. 7 O ta ma cɔgɩ di sɩlʋ na wʋ Baŋa-Wɛ digə kam nɩ yɩ baara balʋ na tʋŋɩ kabwəŋə tɩtʋŋa zʋʋrɩ da tɩn. Kʋ maa yɩ dáanɩ mʋ kaana badonnǝ sɔ gwaarʋ tɩlʋ ba na maɩ ba zuli Asera jwəm dɩm tɩn. 8 O dɛɛn ma ja kaanɩm tiinə balʋ maama na zʋʋrɩ Zuda tɩɩnɩ dɩm nɩ yɩ ba kaanɩ jwǝnǝ yam tɩn o joori Zeruzalɛm. Ba wara-je bimbinə yalʋ maama na zɩgɩ Geba nɩ, sɩ kʋ vu kʋ yi Bɛɛr-Seba tɩn, o pɛ ya ji kafɛ mʋ. Kʋ ta na yɩ bimbinə yalʋ na wʋ tɩʋ kʋm manco-pɩɩna ni nɩ yɩ ba kɩ kaanɩm ba pa ciciri da tɩn, Zʋzɩasɩ cɔgɩ ya maama mʋ o yagɩ. Bimbinə yam kʋntʋ dɛɛn wʋ tɩʋ kʋm ni dɩm jagwiə seeni mʋ. Ba mɛ tɩʋ dɩdɛɛrʋ Zozwe yɩrɩ mʋ ba bǝi ni dɩm kʋntʋ. 9 Dɩ kʋ maama dɩ, ba dɛɛn wʋ pɛ kaanɩm tiinə bam kʋntʋ cwǝŋǝ sɩ ba da ba tʋŋɩ Baŋa-Wɛ bimbim dɩm tɩtʋŋa Zeruzalɛm nɩ. Ba nan pɛ-ba cwǝŋǝ sɩ ba da dɩ ba donnǝ kaanɩm tiinə bam mʋ ba di dɩpɛ dɩlʋ ba na wʋ kɩ dabɩlɩ kʋ wʋnɩ tɩn. 10 Zʋzɩasɩ ta ma cɔgɩ Tofɛtɩ bimbim dɩm na wʋ Bɛn-Hinom bolo kʋm nɩ tɩn, sɩ nɔɔn-nɔɔnʋ daa yɩ wanɩ o ja o bəkərə naa o bukɔ o ma o kɩ zwɛɛm kaanɩm o pa Molɔkɩ jwəm dɩm.c 11 O ma ja sise nyɩnyʋrʋ tɩlʋ Zuda pwa badonnǝ ya na tɔgɩ tɩ baŋa ba zuli wapuli dɩm tɩn o cɔgɩ o yagɩ. O ta ma zwɛ sise tərikooru tɩm dɩ. Tɩntʋ maama dɛɛn zɩgɩ Baŋa-Wɛ digə kam ni seeni, kʋnkɔlɔ kʋdoŋ nɩ mɛ tɩʋ kʋm dɩdɛɛrʋ Netan-Melɛkɩ na zʋʋrɩ tɩn mʋ.
12 Kʋ ta na yɩ jwǝnǝ kaanɩm bimbinə yalʋ Zuda pwa badonnǝ na lɔgɩ ba zɩgɩ Ahazɩ nayuu kʋm nɩ tɩn, kʋ wǝli dɩ yalʋ Pɛ Manasɩ na lɔgɩ Baŋa-Wɛ digə kam kʋnkwallʋ tɩle tɩm nɩ tɩn, Zʋzɩasɩ ma cɔgɩ-ya o yagɩ. O dɛɛn vaarɩ ya maama o dɩ tɩga nɩ mʋ, o daarɩ o cɩcʋgɩ-ya o pɛ o lo o yagɩ Sɩdrɔn bugə kam nɩ. 13 Zʋzɩasɩ ta ma cɔgɩ jwǝnǝ kaanɩm bimbinə yalʋ na wʋ Zeruzalɛm wa-puli seeni yɩ ya maŋɩ dɩ ‹Cɔgɩm Piu›d jagwiə seeni tɩn o yagɩ. Yisɩrayɛlɩ tɩʋ pɛ Solɔmɔn dɛɛn mʋ lɔgɩ bimbinə yantʋ o zɩgɩ. O dɛɛn lɔgɩ-ya o pa Asetarɩ wo-zɔɔnɩ dɩlʋ Sidɔn tiinə na zuli tɩn, dɩ Kemɔsɩ wo-zɔɔnɩ dɩlʋ Moabɩ tiinə na zuli tɩn, kʋ wǝli dɩ Molɔkɩ wo-zɔɔnɩ dɩlʋ Amɔn tiinə na zuli tɩn mʋ. 14 Zʋzɩasɩ dɛɛn bwəri kandwa yalʋ ba na cwi ba jwǝnǝ yam ŋwaanɩ tɩn mʋ mugə-mugə, o daarɩ o go Asera nyɩnyʋgʋ dɛ sɩm o dɩ tɩga nɩ. O laan ma kwe nabiinǝ kwi o lo o faarɩ jǝgǝ kam.
15 Zʋzɩasɩ dɛɛn ta ma bwəri jwəm bimbim dɩlʋ na wʋ Betɛlɩ nɩ tɩn o yagɩ. Kʋ yɩ Nebatɩ bu Zeroboam dɛɛn mʋ lɔgɩ-dɩ o zɩgɩ pa Yisɩrayɛlɩ tiinə dɩ tɔgɩ dɩd-o ba tʋŋɩ lwarɩm. Zʋzɩasɩ yɔɔrɩ o cɔgɩ bimbim dɩm dɩ wara-je sɩm kʋntʋ maama mʋ. O ma zwɛ-tɩ o daarɩ o cʋ tɩ tɩntwarɩm ywalɩ-ywalɩ. O ta ma zwɛ Asera nyɩnyʋgʋ daa kam dɩ o wǝli da.e 16 Zʋzɩasɩ ma kaagɩ o nii o na yibeelǝ yadonnə na wʋ zoŋo kʋm baŋa nɩ tɩn. O ma pa ba lɩ twa bam kwi ba zwɛ-sɩ bimbim dɩm baŋa nɩ ba ma ba cɔgɩ-dɩ. O kǝm dɩm kʋntʋ mʋ pɛ Wɛ tɩntʋŋnʋ wʋm ya na wuuri o ta Baŋa-Wɛ kwǝrǝ te tɩn sɩɩnɩ kʋ kɩ. Ba dɛɛn na di candiə yɩ Pɛ Zeroboam zɩgɩ bimbim dɩm təŋə nɩ tɩn mʋ Wɛ tɩntʋŋnʋ wʋm tagɩ kʋntʋ.f
Zʋzɩasɩ laan ma pipiri o tʋlɩ o na faŋa faŋa Wɛ tɩntʋŋnʋ wʋm yibeeli. 17 O ma bwe o wɩ: «Wɔɔ yibeeli mʋ tɩntʋ?» Betɛlɩ nɔɔna bam ma ləri ba wɩ: «Kʋ yɩ mɛ ba na kɩ Wɛ tɩntʋŋnʋ wʋlʋ dɛɛn na nuŋi Zuda yɩ o ta faŋa faŋa o wɩ kʋlʋ wʋ́ kɩ bimbim dɩntʋ Betɛlɩ nɩ, nɩ nmʋ zɩm na yɔɔrɩ n kɩ-dɩ te tɩn mʋ.» 18 Zʋzɩasɩ ma ləri o wɩ: «Nan yagɩ-na yibeeli dɩntʋ sɩ dɩ taa wʋra. Nɔɔn-nɔɔnʋ yɩ guri o kwi sɩm.» Ba ma sɩɩnɩ ba yagɩ wʋntʋ dɩ Wɛ nijoŋnu kalʋ ya na nuŋi Samari tɩn kwi sɩm.g
19 Kʋ daarɩ, kʋ na yɩ wara-je sɩlʋ Yisɩrayɛlɩ tiinə pwa badonnǝ ya na lɔgɩ Samari tɩɩnɩ dɩm nɩ pa ba zaŋɩ Baŋa-Wɛ banɩ tɩn, Zʋzɩasɩ dɛɛn cɔgɩ sɩ bimbinə yam maama o yagɩ mʋ, nɩ o na maŋɩ o kɩ te Betɛlɩ nɩ tɩn. 20 Zʋzɩasɩ ta ma gʋ kaanɩm tiinə balʋ maama ya na kaanɩ jwǝnǝ je sɩm kʋntʋ nɩ tɩn bimbinə yam baŋa nɩ. O ma daarɩ o zwɛ nabiinǝ kwi ya baŋa nɩ. Kʋntʋ na ti tɩn, o ma joori Zeruzalɛm.
Pakɩ candiə kam
2 Wǝǝnu Kɩbarɩ tɔnɔ 35:1-19
21 Pɛ Zʋzɩasɩ dɛɛn ma pa Zuda tiinə bam maama ni sɩ ba di Pakɩ candiə kam ba ma zuli ba Tu Baŋa-Wɛ, nɩ kʋ na pʋpʋnɩ Wɛ niə tɔnɔ kʋm wʋnɩ te tɩn. 22 Ba wʋ fɔgɩ ba di candiə kantʋ doŋ kʋ zɩgɩ maŋa kalʋ nɩ sarɩya-dirə na te Yisɩrayɛlɩ dɩ Zuda tiinə bam yɩ ba ta wʋ tiŋi pɛ tɩn. 23 Zʋzɩasɩ paarɩ dim bɩna fugə-nana bɩnɩ dɩm nɩ mʋ ba laan joori ba di Pakɩ candiə kam Zeruzalɛm nɩ sɩ ba ma ba zuli Baŋa-Wɛ.
Pɛ Zʋzɩasɩ tɩtʋŋa yadonnə
24 Zʋzɩasɩ dɛɛn kwaanɩ o kwɛ tɩʋ kʋm sɩ kʋ tɔgɩ niə yalʋ maama na pʋpʋnɩ tɔnɔ kʋlʋ wʋnɩ Wɛ kaanɩm tu Hilkiya na nɛ Baŋa-Wɛ digə kam nɩ tɩn mʋ. O ma lɩ ciciri vʋra, dɩ sampwəri, dɩ wa-yɔɔrʋ, dɩ jwǝnǝ, dɩ wo-zɔɔna maama pa ya daa tǝri Zeruzalɛm dɩ Zuda tɩɩnɩ dɩm maama nɩ. 25 Pwa balʋ maama dɛɛn na loori Zʋzɩasɩ yigə ba di paarɩ tɩn, dɩ balʋ maama na saŋɩ o kwaga tɩn wʋnɩ, pɛ tǝrǝ o na kwaanɩ nɩ wʋntʋ te. Zʋzɩasɩ dɛɛn zuli Baŋa-Wɛ dɩ o bɩcarɩ maama, dɩ o wʋbʋŋa maama, kʋ wǝli dɩ o dam maama, yɩ o yɔɔrɩ o tɔgɩ Moyisi niə yam na brɩ te tɩn.
26 Dɩ kʋntʋ maama dɩ, Baŋa-Wɛ banɩ dɛɛn ta zaŋɩ mʋ dɩ Zuda tiinə bam, Pɛ Manasɩ na tiini o tʋŋɩ lwarɩm yɩ o zaŋɩ Wɛ banɩ tɩn ŋwaanɩ. 27 Baŋa-Wɛ ma ta o wɩ: «Amʋ lagɩ a zəli Zuda tiinə bam a yigə nɩ mʋ, nɩ a na maŋɩ a kɩ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam te tɩn. Kʋ ta na yɩ Zeruzalɛm tɩʋ kʋlʋ a na kuri a pa a tɩtɩ tɩn, amʋ wʋ́ vɩ-kʋ, yɩ a daarɩ a vɩn amʋ digə kalʋ a na tagɩ ka taanɩ nɩ: ka zɩgɩ a yɩrɩ dɩm zulə ŋwaanɩ tɩn.»
Zʋzɩasɩ na tɩgɩ najara wʋnɩ te tɩn
2 Wǝǝnu Kɩbarɩ tɔnɔ 35:20-27
28 Zʋzɩasɩ dɛɛn na di paarɩ yɩ o kɩ wǝǝnu tɩlʋ tɩn, dɩ o tɩtʋŋa yam maama, ba pʋpʋnɩ-tɩ ba tiŋi Zuda Tɩʋ Pwa Cɩbarɩ tɔnɔ kʋm wʋnɩ.
29 Maŋa kalʋ Zʋzɩasɩ dɛɛn na yɩ pɛ tɩn, mʋ Ezipi tɩʋ Pa-farʋ Neko zaŋɩ dɩ o jar-kərə bam o vu Efratɩ bugə kam seeni sɩ o wǝli Asiiri pɛ wʋm. Zʋzɩasɩ dɩ ma nuŋi sɩ o jeeri Pa-farʋ Neko dɩ najara sɩ o cɩ o yigə. Pɛ Neko ma jeer-o Megido nɩ o gʋ-o.h 30 Zʋzɩasɩ tɩntʋŋna bam ma kwe o yɩra yam ba kɩ təriko nɩ ba ja ba joori Zeruzalɛm. Ba ma kɩ-o o tɩtɩ yibeeli dɩm nɩ. Zuda tiinə bam ma kuri Zʋzɩasɩ bu Yoahazɩ ba tiŋ‑o paarɩ sɩ o ləri o ko wʋm yuu nɩ.
Zuda tɩʋ Pɛ Yoahazɩ taanɩi
31 Yoahazɩ dɛɛn jɩgɩ bɩna fiinle-yatɔ mʋ yɩ o di paarɩ dɩm. O ma jǝni Zeruzalɛm nɩ o di paarɩ dɩm o kɩ canɩ sɩtɔ. O nu yɩrɩ mʋ Hamutalɩ. Wʋntʋ maa yɩ Zeremi wʋlʋ na nuŋi Libina tɩn bukɔ. 32 Yoahazɩ dɛɛn tʋŋɩ lwarɩm o cɔgɩ Baŋa-Wɛ yigə, nɩ o nabaara dɩ na kɩ te tɩn mʋ. 33 Pa-farʋ Neko dɛɛn ma ja Yoahazɩ o vu Ribila o kɩ o pɩɩna digə nɩ, sɩ o daa yɩ na cwǝŋǝ o di paarɩ Zeruzalɛm nɩ. Tɩʋ kʋm kʋntʋ wʋ Hamatɩ provɛnsɩ dɩm nɩ mʋ. O ma daarɩ o fɩn Zuda tiinə sɩ ba ŋwɩ lampoo na yɩ səbu-poŋo kilo mʋrrʋ tɩtɔ dɩ biə-yana (3,400), kʋ wǝli dɩ səbu-sɩŋa kilo fiintɔ-tɩna (34) tɩn. 34 Pɛ Neko ma kwe Zʋzɩasɩ bu Eliyakɩm o tiŋ‑o paarɩ sɩ o ləri o ko yuu nɩ. O ma ləri Eliyakɩm yɩrɩ dɩm pa dɩ yɩ Yeoyakim. O ma daarɩ o ja Yoahazɩ o vu o yagɩ Ezipi nɩ. Kʋ yɩ dáanɩ mʋ Yoahazɩ tɩga. 35 Yeoyakim dɛɛn ma pa Zuda tiinə bam ŋwɩ lampoo ba pa‑o sɩ kʋ maŋɩ dɩ ba dɩdʋa dɩdʋa tɩga kam na maɩ te tɩn. O ma joŋi lampoo kʋm kʋntʋ o ŋwɩ Pɛ Neko na bwe‑o səbu kʋlʋ tɩn.
Zuda tɩʋ Pɛ Yeoyakim taanɩ