Zakɔbɩ duri o daarɩ Laban
31
Zakɔbɩ dɛɛn ma ni Laban biə bam na ta ba wɩ: «Zakɔbɩ mʋ joŋi dɩbam ko dɛɛn ya na jɩgɩ kʋlʋ maama tɩn. O zɩgɩ dɩbam ko jɩŋa wǝǝnu baŋa nɩ mʋ o duni.» 2 Zakɔbɩ ta ma maanɩ nɩ Laban yi daa ta ba sui dɩd-o, nɩnɛɛnɩ kʋ dɛɛn na yɩ te tɩn.3 Baŋa-Wɛ laan ma ta dɩ Zakɔbɩ DƖ wɩ: «Zaŋɩ n joori n vu n kwə tɩʋ kʋm, nmʋ cʋrrʋ tɩm na zʋʋrɩ mɛ tɩn, sɩ amʋ wʋ́ taa wʋ nmʋ tee nɩ.» 4 Zakɔbɩ ma tʋŋɩ o bəŋi Rasɛɛlɩ dɩ Lea sɩ ba ba ba jeer-o pwələ kalʋ nɩ o na nii o vara bam da tɩn. 5 O ma ta dɩ ba o wɩ: «Amʋ maanɩ nɩ abam ko yi laan daa ba sui dɩdaanɩ amʋ, nɩnɛɛnɩ kʋ dɛɛn na yɩ te tɩn. Dɩ kʋntʋ dɩ, Wɛ dɩm amʋ ko na zul‑o tɩn wʋ amʋ tee nɩ. 6 Abam ye sɩ amʋ mɛ a dam maama mʋ a tʋŋɩ a pa á ko wʋm. 7 Dɩ kʋntʋ maama dɩ, abam ko wʋm yǝni o pini amʋ mʋ yɩ o ləni amʋ ŋwɩɩrʋ tɩm kuni fugə. Woŋo maama wʋnɩ, Wɛ wʋ pɛ‑o cwǝŋǝ sɩ o kɩ amʋ wo-lɔŋɔ. 8 O na yǝni o wɩ, vara balʋ na yɩ nyɔgɩ nyɔgɩ tɩn mʋ wʋ́ taa yɩ amʋ ŋwɩɩrʋ, vara bam maama wʋ́ lʋ biə balʋ na yɩ nyɔgɩ nyɔgɩ tɩn mʋ. O daa na wɩ, var-pʋpʋrrʋ tɩm mʋ wʋ́ taa yɩ a ŋwɩɩrʋ, vara bam maama ta wʋ́ lʋ var-pʋpʋrrʋ mʋ. 9 Kʋ yɩ Wɛ mʋ dɛ cwǝŋǝ kam kʋntʋ DƖ joŋi abam ko vara bam DƖ kwe DƖ pa amʋ.
10 Tɔ. Maŋa kalʋ vara na diini daanɩ tɩn mʋ amʋ nan dwɛ dɩndwɩa, yɩ a na wɩ bʋ-balɩ sɩlʋ na wʋra sɩ diini bʋcwan tɩn yɩ sɩlʋ na jɩgɩ nyɔgɩ nyɔgɩ sɩ yɩra nɩ tɩn mʋ. Sɩdonnǝ dɩ ta yɩ pʋpʋrʋ. 11 Amʋ na dwɛ dɩndwɩa dɩm kʋntʋ tɩn, Wɛ malɛka kam laan ma bəŋi amʋ yɩrɩ ka wɩ: ‹Zakɔbɩ›. Amʋ dɩ ma ləri a wɩ: ‹Nii-nɩ.› 12 O laan maa wɩ: ‹Fɔgɩ n nii, sɩ n na wɩ bʋbɛ sɩlʋ na wʋra sɩ diini bʋnɩ dɩm tɩn jɩgɩ nyɔgɩ nyɔgɩ mʋ yɩ sɩdonnǝ yɩ pʋpʋrrʋ. Amʋ kɩ kʋntʋ a pa‑m, bɛŋwaanɩ amʋ nɛ tɩte maama Laban na jɩgɩ o tʋŋɩ nmʋ yɩra nɩ tɩn. 13 Amʋ mʋ yɩ Wɛ dɩlʋ dɛɛn na jeeri‑m Betɛlɩ nɩ tɩn. Dáanɩ mʋ nmʋ dɩ dɛɛn cwi kandwɛ nɩnɛɛnɩ ywe doŋ yɩ n lo nugə dɩ baŋa nɩ n daarɩ n goni ni amʋ yigə nɩ.a Kʋntʋ tɩn, zaŋɩ da tɩʋ kʋntʋ nɩ lele sɩ n daarɩ n joori n vu tɩʋ kʋlʋ ba na lʋgɩ‑m tɩn.›»
14 Rasɛɛlɩ dɩ Lea ma ləri ba wɩ: «Dɩ́ ko na tɩga o daarɩ, kʋlʋkʋlʋ daa tǝrǝ sɩ dɩ́ tɔgɩ dɩ́ joŋi o sɔŋɔ kʋm nɩ dɩ́ taa te. 15 Dɩ́ ko laan maŋɩ o kɩ dɩbam nɩnɛɛnɩ dɩ́ yɩ vərə mʋ te. O kwe dɩbam mʋ o yəgi o pa‑m, yɩ o ta daarɩ o di nyɔɔrɩ dɩlʋ o na joŋi dɩbam ŋwaanɩ tɩn o ti. 16 Cɩga wʋnɩ tɩn, jɩjɩgɩrʋ tɩlʋ maama Wɛ na joŋi dɩbam ko wʋm tee nɩ DƖ pa nmʋ tɩn sɩɩnɩ tɩ yɩ dɩbam dɩdaanɩ dɩ́ biə bam nyɩm mʋ. Kʋntʋ tɩn, kɩ kʋlʋ maama Wɛ na wɩ n kɩ tɩn.»
17 Ba na tagɩ kʋntʋ tɩn, Zakɔbɩ laan ma kwe o biə dɩ o kaana bam o jǝni yogondə baŋa nɩ, 18 yɩ o kalɩ o vara bam maama o kɩ yigə nɩ, kʋ wǝli dɩ wǝǝnu tɩlʋ maama o na nɛ Mezopotami nɩ tɩn, sɩ o joori o vu o ko Yizakɩ te Kaanan tɩʋ kʋm nɩ.
19 Laban dɛɛn ma nuŋi o vu sɩ o pa ba fanɩ o peeni sɩm kʋrʋ. Rasɛɛlɩ ma zʋ o ŋɔ o ko jwǝnǝ yam. 20 Zakɔbɩ dɩ ma kwǝri o ganɩ Aram tu Laban, bɛŋwaanɩ o wʋ tagɩ o brɩ-o nɩ o lagɩ o duri o viiri mʋ. 21 O dɛɛn ma zaŋɩ Laban tee nɩ o kwe o jɩjɩgɩrʋ maama o kɩ lɩla o viiri. O ma vu o bɛ Efratɩ bugə kam o vu o yi Galadɩ pweeru laŋa kam.
Laban duri o pu Zakɔbɩ kwaga
22 Da yatɔ na kɛ tɩn mʋ ba tagɩ ba brɩ Laban nɩ Zakɔbɩ duri mʋ o maa viirǝ. 23 O ma la o doonə o kɩ daanɩ, yɩ o laan duri o zəli Zakɔbɩ da yarpɛ. O ma zəli o ja-o Galadɩ pweeru laŋa kam nɩ. 24 Tɩtɩɩ nɩ Wɛ ma ba Aram tu Laban te dɩndwɩa wʋnɩ yɩ DƖ ta dɩd-o DƖ wɩ: «Ta n ye sɩ n yɩ ta kʋlʋkʋlʋ dɩdaanɩ Zakɔbɩ sɩ kʋ taa yɩ botar-laa naa botar-balɔrɔ.»
25 Laban na yi Zakɔbɩ te kʋntʋ tɩn, Zakɔbɩ dɛɛn ya te o vwə Galadɩ pweeru laŋa kam nɩ mʋ. Laban dɩ o doonə bam dɩ ma te ba vwə dáanɩ. 26 Laban ma ta dɩ Zakɔbɩ o wɩ: «Bɛɛ mʋ yɩ nmʋ kɩ kʋntʋ? Nmʋ ganɩ amʋ, yɩ n ja a bukwa bam n viiri nɩnɛɛnɩ nɔɔna na magɩ najara ba jaanɩ kaana ba vɔ ba viiri te tɩn. 27 Nmʋ na ganɩ-nɩ te tɩn, n səgi amʋ yigə nɩ n duri mʋ. Nmʋ nan ya na tagɩ n brɩ-nɩ sɩ a banɩ‑m, a ya wʋ́ yagɩ‑m cwǝŋǝ nɩ dɩdaanɩ wʋpolo, yɩ ba leeni le yɩ ba magɩ kwaanʋ dɩdaanɩ sɩnyɛ ba pa‑m. 28 N maŋɩ n wʋ pɛ-nɩ pwələ sɩ a kukwəri a naarʋ tɩm dɩdaanɩ a bukwa bam sɩ a banɩ-ba a yagɩ cwǝŋǝ nɩ. Nmʋ na kɩ te tɩn, n tiini n tʋŋɩ tɩtʋŋ-joro zanzan. 29 Amʋ ya jɩgɩ dam sɩ a kɩ abam wo-lɔŋɔ, sɩ diin tɩtɩɩ dɩm nɩ mʋ Wɛ dɩlʋ n ko na zuli tɩn tagɩ dɩ amʋ DƖ wɩ: ‹Ta n ye sɩ n yɩ ta kʋlʋkʋlʋ dɩdaanɩ Zakɔbɩ sɩ kʋ taa yɩ botar-laa naa botar-balɔrɔ.› 30 Amʋ nan ye nmʋ na duri kʋlʋ ŋwaanɩ tɩn, n ko sɔŋɔ kʋm fra mʋ jaanɩ‑m. Sɩ bɛŋwaanɩ mʋ nmʋ nan ŋɔgɩ amʋ jwǝnǝ yam n wǝli da n jɩgɩ n ma n viirǝ?» 31 Zakɔbɩ ma ləri Laban wɩ: «Fʋʋnɩ mʋ jaanɩ amʋ, bɛŋwaanɩ amʋ ya bʋŋɩ nɩ nmʋ wʋ́ ma dam mʋ n vrɩ n bukwa bam amʋ tee nɩ. 32 Sɩ Kʋ daarɩ,, nmʋ na nɛ n jwǝnǝ yam nɔɔnʋ wʋlʋ tee nɩ, kʋntʋ tu maŋɩ sɩ o tɩ mʋ. Dɩbam maama doonə bam yigə nɩ yo, fɔgɩ n nii n na wʋ́ na n woŋo amʋ wǝǝnu tɩm wʋnɩ. N nan na nɛ kʋlʋ, sɩ n kwe.» Zakɔbɩ dɛɛn na tagɩ kʋntʋ tɩn, o wʋ lwarɩ nɩ Rasɛɛlɩ mʋ ŋɔgɩ o ko jwǝnǝ yam.
33 Laban laan ma zʋ Zakɔbɩ vwe dɩm wʋnɩ, dɩ Lea vwe dɩm wʋnɩ, dɩ tɩntʋŋ-kaana bale bam vwe dɩm wʋnɩ yɩ o wʋ nɛ kʋlʋkʋlʋ. O na nuŋi Lea vwe dɩm nɩ tɩn mʋ o ve o zʋ Rasɛɛlɩ vwe dɩm. 34 Rasɛɛlɩ dɛɛn ya kwe o ko jwǝnǝ yam o kɩ o yogondi dɩm pɔlɔ nɩ mʋ yɩ o laan je pɔlɔ kʋm baŋa nɩ. Laban ma beeri o taanɩ vwe dɩm je maama nɩ yɩ o wʋ nɛ kʋlʋkʋlʋ. 35 Rasɛɛlɩ ma ta dɩ o ko o wɩ: «Amʋ tu, yɩ pa n bam zaŋɩ, sɩ amʋ bá wanɩ a zaŋɩ wɛɛnɩ, bɛŋwaanɩ, amʋ wʋ a zarɩm wʋnɩ mʋ.» Kʋ ma pa o beeri wuu yɩ o wʋ nɛ o sɔŋɔ jwǝnǝ yam.
36 Zakɔbɩ bam ma zaŋɩ yɩ o bwɛ Laban. O ma bwe‑o o wɩ: «Amʋ kɩ bɛɛ mʋ a ja a cɔgɩ? Amʋ kɩ lwarɩm dɔ mʋ yɩ nmʋ laan tɔgɩ amʋ nɛ tɩntʋ? 37 Nmʋ na tiini n beeri n yɛ amʋ zɩla yam maama wʋnɩ tɩn, n nɛ woŋo kʋlʋ na yɩ nmʋ sɔŋɔ woŋo tɩn da na? Nmʋ na nɛ woŋo yɩ kʋ yɩ n nyɩm, sɩ n ja-kʋ n ba n zɩgɩ yo sɩ nmʋ cʋrrʋ tɩm dɩ amʋ cʋrrʋ tɩm maama yiǝ tɔgɩ ya na. Bantʋ laan mʋ wʋ́ bʋrɩ bʋra ba pa dɩbam bale. 38 Amʋ na wʋ nmʋ tee nɩ tɩn bɩna fiinle mʋ tɩntʋ. Nmʋ peeni sɩm dɩ n bʋnɩ dɩm wʋ caarɩ pugə ba yagɩ. Amʋ nan wʋ lɩ n vara bam wʋnɩ pi-bɩa dɩdʋa dɩ a di. 39 Ga-vara mʋ na maŋɩ ba ja nmʋ vara bam wʋnɩ ba gʋ dɩ, a ba jaanɩ-ba a tui n tee nɩ sɩ n nii. Amʋ nan yǝni a joori a yiri varɩm wʋm kʋntʋ mʋ a pa‑m. Ŋwɩɩna na vrɩ woŋo, wɩa nɩ dɩ tɩtɩɩ nɩ maama, nmʋ wʋ́ pa a joori a yiri-kʋ mʋ a pa‑m. 40 Amʋ na tʋŋɩ a pa‑m te tɩn, fʋnyʋgʋ dɛɛn magɩ-nɩ wɩa nɩ, yɩ tɩtɩɩ nɩ waarʋ zʋʋrɩ-nɩ zanzan. Dɔɔm dɩ maa ba tui a yiǝ nɩ. 41 Kʋ dɛɛn yɩ kʋntʋ mʋ bɩna fiinle yalʋ maama wʋnɩ amʋ na wʋ nmʋ sɔŋɔ kʋm nɩ tɩn. Amʋ tʋŋɩ bɩna fugə-yana mʋ n bukwa bale bam ŋwaanɩ, yɩ a daarɩ a tʋŋɩ bɩna yardʋ nmʋ vara bam dɩ ŋwaanɩ. Nmʋ dɛɛn ta yǝni n lǝni amʋ ŋwɩɩrʋ tɩm kuni fugə. 42 Kʋ nan yɩ Wɛ mʋ wǝli-nɩ, DƖ na yɩ a ko Abraham Wɛ dɩm yɩ Yizakɩ dɩ kwarɩ-DƖ tɩn. Kʋ nan ya na daɩ Wɛ na wʋ amʋ tee nɩ tɩn ŋwaanɩ, nmʋ ya lagɩ n banɩ amʋ n yagɩ cwǝŋǝ nɩ dɩ jɩ-kʋrɩ mʋ. Wɛ nan nɛ kʋ na tiini kʋ zʋ amʋ yɩra yɩ n bɛɛsɩ-nɩ tɩtʋŋa yam baŋa nɩ te tɩn. Kʋntʋ ŋwaanɩ mʋ pa DƖ ba nmʋ te diin tɩtɩɩ nɩ DƖ bwe nmʋ.»
43 Laban ma ləri Zakɔbɩ yɩ o wɩ: «Kaana bam yɩ amʋ bukwa mʋ, biə bam yɩ amʋ biə mʋ, yɩ vara bam dɩ yɩ amʋ vara mʋ. Cɩga tɩn, woŋo kʋlʋ maama n yiǝ na naɩ tɩn yɩ amʋ nyɩm. Dɩ kʋntʋ maama dɩ, a jɩŋa daa tǝrǝ dɩ a bukwa bantʋ dɩ biə balʋ ba na lʋgɩ tɩn. 44 Kʋntʋ tɩn, pa dɩ́ goni ni dɩ́ pa daanɩ, sɩ kʋ taa yɩ maana dɩbam bale laŋa nɩ.»
45 Zakɔbɩ na ni kʋntʋ tɩn, o ma kwe kandwɛ o cwi-dɩ nɩnɛɛnɩ ywe doŋ. 46 O ma ta dɩ o doonə bam o wɩ: «Twɛ twɛ-na kandwa á ja á ba-na yo.» Nɔɔna bam ma la kandwa yam yɩ ba tiŋi-ya pa ya di wɛɛnɩ. Zakɔbɩ dɩ Laban laan ma jǝni kandwa-pɩsɩɩnɩ yam təŋə nɩ ba di wʋdiu. 47 Laban ma bəŋi je sɩm yɩrɩ o wɩ: ‹Yegar-Sahaduta›, yɩ Zakɔbɩ dɩ bəŋi je sɩm nɩ ‹Galɛdɩ›. 48 Laban maa wɩ: «Zɩm dɛ dɩm nɩ kandwa-pɩsɩɩnɩ yantʋ na tiŋi tɩn yɩ maana mʋ dɩbam bale laŋa nɩ.» Kʋntʋ ŋwaanɩ je sɩm yɩrɩ yɩ Galɛdɩ. 49 Ba dɛɛn ta bǝi je sɩm nɩ ‹Mitspa› mʋ, bɛŋwaanɩ Laban tagɩ o wɩ: «Baŋa-Wɛ wʋ́ taa yɩrɩ dɩbam maama, nɩnɛɛnɩ dɩ́ na maŋɩ dɩ́ wʋ yigə yigə da-tee nɩ.b 50 Nɩnɛɛnɩ nmʋ na yaarɩ amʋ bukwa bam naa n na n daa n na ve n di kaana badonnǝ n wǝli amʋ bukwa bam wʋnɩ, nan guli sɩ nɔɔn-nɔɔnʋ na sɩɩnɩ o tǝri dɩbam tee nɩ, kʋ yɩ Wɛ mʋ yɩ maana dɩbam bale laŋa nɩ.»
51 Laban daa ta ma ta dɩ Zakɔbɩ o wɩ: «Fɔgɩ n nii kandwa-pɩsɩɩnɩ yam mʋ, dɩdaanɩ kandwɛ amʋ na cwi nɩ ywe doŋ tɩn. Ya maama zɩgɩ nmʋ dɩ amʋ laŋa tɩtarɩ nɩ mʋ. 52 Kandwa-pɩsɩɩnɩ yantʋ dɩdaanɩ ywe dɩntʋ maa yɩ maana ya paɩ dɩbam. Amʋ bá gaalɩ kandwa yantʋ a kɛ a ba a yi nmʋ laŋa kam nɩ a kɩ-m wo-lɔŋɔ, yɩ nmʋ dɩ nan bá gaalɩ-ya sɩ n kɛ n ba amʋ dɩ laŋa kam nɩ n kɩ amʋ wo-lɔŋɔ. 53 Dɩbam kwə bam Wɛ, Abraham Wɛ dɩm, dɩ Nahɔrɩ Wɛ dɩm mʋ wʋ́ taa bʋrɩ bʋra dɩbam bale laŋa nɩ.» Zakɔbɩ laan ma sɛ yɩ o du durə Baŋa-Wɛ dɩm o ko Yizakɩ na kwarɩ tɩn yɩrɩ ŋwaanɩ. 54 O laan ma gʋ varɩm o ma kaanɩ o pa Wɛ pweeru laŋa kam nɩ yɩ o daarɩ o bəŋi o doonə bam maama sɩ ba ba ba di dɩd-o. Ba na di ba ti tɩn, ba ma maŋɩ da ba pəni sɩ tɩga pʋʋrɩ.