Yizakɩ kadri
24
Abraham dɛɛn ma tiini o kwɩn yɩ o bɩna gaalɩ. Woŋo maama wʋnɩ Baŋa-Wɛ ma kɩ o yu-yoŋo. 2 O ma bəŋi o sɔŋɔ tɩntʋŋna bam maama yigə tu wʋm, wʋlʋ na nii o wǝǝnu maama baŋa nɩ tɩn, yɩ o ta dɩd-o o wɩ: «Kwe n jɩŋa n kɩ amʋ cwe kuri nɩ sɩ n du durə. 3 Nmʋ maŋɩ sɩ n du durə dɩ Baŋa-Wɛ na te wɛyuu dɩ tɩga baŋa tɩn yɩrɩ. Du durə n pa-nɩ nɩ, dɩbam na zʋʋrɩ Kaanan tiinə bam wʋnɩ tɩn, nmʋ bá beeri kaanɩ ba bukwa bam wʋnɩ n pa amʋ bu Yizakɩ. 4 Nmʋ nan wʋ́ joori n vu amʋ nabaara tɩʋ kʋm, a dwi tiinə na wʋ mɛ tɩn mʋ n beeri kaanɩ n pa‑o.»5 Tɩntʋŋnʋ wʋm ma bwe‑o o wɩ: «Sɩ kaanɩ wʋm na wʋ sɛ sɩ o tɔgɩ dɩ amʋ o joori o ba tɩga kantʋ nɩ, a wʋ́ kɩ ta mʋ? A wʋ́ ja n bu wʋm a joori a vu tɩʋ kʋlʋ n na nuŋi n ba yo tɩn mʋ na?» 6 Abraham ma ləri o ta wɩ: «Ta n ye sɩ n daa n yɩ ja amʋ bu wʋm n joori dáanɩ. 7 Kʋ yɩ Baŋa-Wɛ wʋm na te wɛyuu tɩn mʋ jaanɩ amʋ DƖ ja DƖ nuŋi a ko sɔŋɔ nɩ sɩ a yagɩ a dwi tiinə tɩga kam. Dɩntʋ mʋ ŋɔɔnɩ dɩ amʋ DƖ du durə DƖ wɩ: ‹Nmʋ dwi dɩm mʋ a wʋ́ sɩɩnɩ a pa tɩga kantʋ›.a Dɩntʋ mʋ lagɩ DƖ tʋŋɩ DƖ malɛka sɩ ka tɔgɩ nmʋ yigə ka vu sɩ nmʋ wanɩ n na kaanɩ dáanɩ n ja n ba n pa amʋ bu wʋm. 8 Kaanɩ wʋm nan na wʋ sɛ sɩ o tɔgɩ dɩ nmʋ o ba yo seeni, kantʋ maŋa nɩ mʋ durə dɩntʋ daa bá taa wʋ n yuu nɩ. Kʋ nan ya zɩ maŋɩ kʋ yɩ tɩte dɩ, nmʋ yɩ ja amʋ bu wʋm n joori n vu dáanɩ.» 9 Tɩntʋŋnʋ wʋm ma sɛ o kwe o jɩŋa o kɩ o tu Abraham cwe kuri nɩ yɩ o du durə nɩ oó sɛ o kɩ woŋo kʋlʋ Abraham na tagɩ tɩn.
10 Tɩntʋŋnʋ wʋm laan ma lɩ yogondə fugə Abraham yogondə yam wʋnɩ o ma zɩŋɩ o tu wʋm wo-laarʋ dwi maama o ja o wǝli da o kɛ. O ma kwe cwǝŋǝ sɩ o vu Mezopotami seeni. O ma vu o yi tɩʋ kʋlʋ Nahɔrɩ dɛɛn na zʋʋrɩ da tɩn.b 11 O na yi tɩʋ kʋm ni tɩn, o ma pa o yogondə yam kuni ya nadoonə ya tigi vʋlɩ ni nɩ. Kʋ dɛɛn yɩ dɩdaan-ni nɩ mʋ, maŋa kalʋ kaana na nuŋi ba ve ba mɔɔnɩ na tɩn. 12 O ma loori Wɛ yɩ o wɩ: «Baŋa-Wɛ, amʋ tu Abraham Wɛ, a loori-m sɩ n pa a zɩm na woŋo kʋlʋ a na beeri tɩn. Kɩ lanyɩranɩ dɩ amʋ tu Abraham. 13 Nii! Amʋ zɩgɩ vʋlɩ dɩntʋ ni nɩ mʋ, yɩ tɩʋ kʋm bukwa bam wʋ́ ba sɩ ba mɔ na. 14 Amʋ na tagɩ dɩdaanɩ bɩsankana kalʋ a wɩ: ‹A loori-m! Zʋʋrɩ n kɔɔrʋ wʋm n zɩgɩ sɩ n kɩ na n pa-nɩ sɩ a nyɔ,› yɩ kʋntʋ tu wʋm na taga o wɩ: ‹Nyɔ, sɩ n daarɩ sɩ a mɔ na a pa n yogondə yam sɩ ya dɩ nyɔ,› pa wʋntʋ taa yɩ wʋlʋ nmʋ na kuri sɩ n pa Yizakɩ tɩn. Kʋ nan na kɩ kʋntʋ mʋ, amʋ wʋ́ lwarɩ sɩ nmʋ sɩɩnɩ n kɩ amʋ tu wʋm lanyɩranɩ.»
15 O daa ta na wʋra o loori Wɛ kʋntʋ tɩn, mʋ o nɛ Rebeka na ve o bɩɩnɩ, yɩ o zɩŋɩ kɔɔrʋ o bakalɩ baŋa nɩ. O dɛɛn yɩ Betuɛlɩ bukɔ mʋ. Betuɛlɩ dɩ maa yɩ Abraham cʋrʋ Nahɔrɩ dɩ o kaanɩ Milka bu. 16 Busankana kam dɛɛn tiini ka lamma. O dɛɛn maa ta yǝri baarʋ. O ma yi vʋlɩ dɩm ni, o mɔ na o su o kɔɔrʋ wʋm yɩ o joori o bɛ.
17 Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm ma kɩ lɩla o jeer-o yɩ o wɩ: «A loori-m sɩ n pa-nɩ n kɔɔrʋ wʋm na bam fɩnfɩɩn sɩ a nyɔ.» 18 O ma ləri o wɩ: «Amʋ tu, nan nyɔ», yɩ o kɩ lɩla o zʋʋrɩ o kɔɔrʋ wʋm o zeeri o jɩa nɩ sɩ o nyɔ. 19 O na pɛ o nyɔ o ti tɩn, bɩsankana kam maa wɩ: «A lagɩ a mɔ na bam mʋ a pa n yogondə yam dɩ, sɩ ya maama nyɔ ya su.» 20 O laan ma kɩ lɩla o lo na bam o kɩ vara na nyɔɔm goŋo wʋnɩ, yɩ o daa joori vʋlɩ dɩm nɩ o mɔ na bam o wǝli da. O kɩ kʋntʋ mʋ taan o mɔ na bam pa yogondə yam maama nyɔ ya su. 21 Nɔɔnʋ wʋm maa wʋ tagɩ kʋlʋkʋlʋ, yɩ o laan fɔgɩ o nii bɩsankana kam lanyɩranɩ sɩ o lwarɩ Baŋa-Wɛ sɩɩnɩ o pa o cwǝŋǝ kam vəŋə kɩ lanyɩranɩ naa kʋ daɩ kʋntʋ.
22 Yogondə yam na nyɔgɩ na bam ya ti tɩn, mʋ nɔɔnʋ wʋm lɩ səbu-sɩŋa jafʋlɩ dɩlʋ ba dɛɛn na kɩ mʋmwa nɩ tɩn dɩdaanɩ jɩŋa bɛn sɩle sɩ o pa Rebeka. Wǝǝnu tɩm kʋntʋ dɛɛn tiini tɩ jɩgɩ səbu. 23 O laan ma bwe‑o o wɩ: «Nmʋ yɩ wɔɔ bukɔ mʋ? Je nan wʋ́ taa wʋ abam sɔŋɔ nɩ sɩ a pəni tɩtɩɩ dɩntʋ sɩ tɩga pʋʋrɩ na?» 24 Rebeka ma ləri o wɩ: «Amʋ yɩ Betuɛlɩ bukɔ mʋ. Wʋntʋ maa yɩ Milka dɩ Nahɔrɩ bu.» 25 O ta ma wǝli da o wɩ: «Dɩbam jɩgɩ je sɩ nmʋ dɩdaanɩ balʋ na tɔgɩ-m tɩn pəni da. Vara wʋdiu zanzan dɩ wʋra sɩ á yogondə yam dɩ di ya su.»
26 O na ni kʋntʋ tɩn, nɔɔnʋ wʋm ma kuni doonə tɩga nɩ o zuli Baŋa-Wɛ, 27 yɩ o wɩ: «Amʋ kɩ nmʋ Yuutu Baŋa-Wɛ dɩm na yɩ amʋ tu Abraham Wɛ tɩn le. Bɛŋwaanɩ, DƖ sɩɩnɩ DƖ zɩgɩ DƖ cɩga kam wʋnɩ mʋ yɩ DƖ soe amʋ tu Abraham. Baŋa-Wɛ mʋ tɔgɩ amʋ yigə mʋ cwǝŋǝ kam maama nɩ DƖ ja-nɩ DƖ ja DƖ yi amʋ tu wʋm tɩtɩ nɔɔna wʋnɩ.»
28 Rebeka ma kɩ lɩla o duri o vu sɔŋɔ o tʋlɩ wǝǝnu tɩntʋ maama o brɩ o nu dɩ ba sɔŋɔ tiinə bam. 29 O dɛɛn jɩgɩ nabɔ o yɩrɩ na yɩ Laban. Wʋntʋ ma kɩ lɩla o duri o vu sɩ o jeeri nɔɔnʋ wʋm vʋlɩ dɩm ni nɩ. 30 O ya maŋɩ o na jafʋlɩ dɩm dɩ bɛn sɩm na wʋ o nakɔ wʋm jɩan yam nɩ tɩn, yɩ o ta ni taanɩ dɩlʋ maama nɔɔnʋ wʋm ya na tagɩ dɩ Rebeka tɩn. Laban ma kɩ lɩla o nuŋi o vu o na nɔɔnʋ wʋm na zɩgɩ vʋlɩ dɩm ni nɩ dɩ o yogondə yam. 31 O maa wɩ: «Baŋa-Wɛ kɩ nmʋ yu-yoŋo mʋ. Pa dɩ́ vu sɔŋɔ. Bɛŋwaanɩ mʋ nmʋ wʋ́ ta n zɩgɩ pwələ kantʋ nɩ? Amʋ nan maŋɩ a kwɛ digə nmʋ ŋwaanɩ, yɩ yogondə yam dɩ wʋ́ na je ya taa tigə.»
32 Nɔɔnʋ wʋm laan ma tɔgɩ o vu o zʋ ba sɔŋɔ kʋm. Laban ma zʋʋrɩ o yogondə yam zɩla yam. O ma beeri vara wʋdiu o pa yogondə yam, yɩ o daarɩ o kɩ na sɩ Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm dɩ balʋ na tɔgɩ dɩdaan‑o tɩn zarɩ ba nɛ. 33 Ba maa zɩgɩ wodiu o yigə nɩ sɩ o di, mʋ Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm wɩ: «Amʋ na wʋ tagɩ kʋlʋ na wʋ a ni nɩ tɩn, a bá di wʋdiu.» Laban maa wɩ: «Nan ta n brɩ dɩbam.»
34 O laan ma tʋlɩ taanɩ dɩm o wɩ:
«Amʋ yɩ Abraham tɩntʋŋnʋ mʋ. 35 Baŋa-Wɛ nan mʋ tiini DƖ kɩ amʋ tu wʋm yu-yoŋo DƖ pa o laan ji jɩjɩgɩrʋ tu. Wɛ pɛ‑o peeni, dɩ bʋnɩ, dɩ naanɩ, kʋ wǝli dɩ səbu-poŋo dɩ səbu-sɩŋa, dɩ tɩntʋŋ-baara dɩ tɩntʋŋ-kana, dɩdaanɩ yogondə dɩ bɩnɛ. 36 Amʋ tu kaanɩ Sara ya lʋgɩ bəkərə o pa‑o mʋ o kʋkwɩɩrʋ maŋa kam nɩ. Amʋ tu wʋm kwe woŋo kʋlʋ maama o na jɩgɩ tɩn mʋ o pa bu wʋm kʋntʋ. 37 Amʋ tu wʋm laan ya ma pa amʋ du durə, yɩ o ta o wɩ: ‹N na wʋ́ beeri kaanɩ sɩ n pa a bu wʋm, yɩ beeri Kaanan tiinə bukwa bam wʋnɩ, mɛ tɩntʋ amʋ na zʋʋrɩ lele tɩn. 38 Nan joori n vu amʋ nabaara tɩʋ kʋm n lagɩ kaanɩ amʋ tɩtɩ dwi dɩm wʋnɩ n pa amʋ bu wʋm.› 39 Amʋ dɩ ma bwe a tu wʋm a wɩ: ‹Sɩ kaanɩ wʋm na vɩn sɩ o tɔgɩ dɩ amʋ o joori o ba, sɩ a kɩ ta mʋ?›
40 O ma ləri o wɩ: ‹Baŋa-Wɛ dɩlʋ dɩm a na sɛ DƖ ni tɩn wʋ́ tʋŋɩ DƖ malɛka sɩ o da nmʋ yigə sɩ nmʋ cwǝŋǝ kam vəŋə kɩ lanyɩranɩ. Kʋʋ́ pa n na kaanɩ wʋlʋ na nuŋi amʋ tɩtɩ sɔ-yuu kʋm nɩ, amʋ ko dwi tiinə wʋnɩ, n pa amʋ bu wʋm. 41 Nmʋ nan na sɛ n vu amʋ sɔ-yuu kʋm tee nɩ, yɩ ba na wʋ sɛ ba pa-m ba bukɔ wʋm, n laan wʋ́ sin durə dɩlʋ a na pɛ n du tɩn daa təri nmʋ yuu nɩ.›
42 Amʋ zɩm ma na tu a yi vʋlɩ dɩm ni tɩn, mʋ a loori Wɛ a wɩ: ‹Baŋa-Wɛ, na yɩ amʋ tu Abraham Wɛ tɩn, nɩnɛɛnɩ kʋ na su nmʋ yi, sɛ sɩ a cwǝŋǝ kam vəŋə kɩ lanyɩranɩ. 43 Nii! Amʋ zɩgɩ vʋlɩ dɩm ni nɩ mʋ yo. Bukɔ wʋlʋ na tu yo sɩ o mɔ na yɩ a ta dɩd-o a wɩ, o kɩ o kɔɔrʋ na bam fɩnfɩɩn o pa-nɩ sɩ a nyɔ 44 yɩ kʋ tu na tagɩ dɩ amʋ o wɩ: «Nyɔ, sɩ a ta wʋ́ mɔ na sɩ n yogondə yam dɩ nyɔ,» sɛ sɩ o taa yɩ kaanɩ wʋlʋ nmʋ Baŋa-Wɛ na kuri sɩ o zʋ amʋ tu wʋm bu-baarʋ tɩn.
45 Tɔ. Amʋ brɩ a maŋɩ a wʋ loori wɛ-loro kʋm a bɩcarɩ nɩ a ti dɩdaanɩ Rebeka na maa bɩɩna, dɩ o bakalɩ baŋa kɔɔrʋ. O ma yi vʋlɩ dɩm o mɔ na o su o kɔɔrʋ o joori o bɛa, yɩ amʋ ta dɩd-o a wɩ: ‹A loori-m! Pa-nɩ na sɩ a nyɔ.› 46 O ma kɩ lɩla o zʋʋrɩ o kɔɔrʋ wʋm yɩ o wɩ: ‹Nyɔ, sɩ a ta wʋ́ pa n yogondə yam dɩ na sɩ ya nyɔ.› Amʋ ma nyɔ yɩ o sɩɩnɩ o mɔ na o pa yogondə yam yɩ ya nyɔ. 47 Amʋ ma bwe‑o a wɩ: ‹Nmʋ yɩ wɔɔ bukɔ mʋ?› O ma ləri o wɩ: ‹Amʋ yɩ Betuɛlɩ bukɔ mʋ. Amʋ ko wʋm mʋ yɩ wʋlʋ Milka na lʋga o pa Nahɔrɩ tɩn.› A na lwarɩ kʋntʋ tɩn, mʋ a laan kwe jafʋlɩ dɩm a kɩ o mʋmwɛc nɩ a daarɩ a kwe bɛn sɩm a kɩ o jɩan yam nɩ. 48 A ma kuni doonə tɩga nɩ a zuli Baŋa-Wɛ wʋm na yɩ amʋ tu Abraham Wɛ tɩn. Wɛ dɩm kʋntʋ mʋ dɛ amʋ yigə yɩ DƖ brɩ-nɩ cwə-laa kʋm sɩ a wanɩ a na amʋ tu wʋm cʋrʋ bukɔ sɩ o taa yɩ a tu wʋm bu-kaanɩ.
49 Kʋntʋ tɩn, kʋ laan wʋ abam tee nɩ. Á na sɛ sɩ á kɩ amʋ tu wʋm lanyɩranɩ yɩ á kɩ cɩga á pa‑o, sɩ á ta á brɩ-nɩ. Á nan daa na lagɩ sɩ á lɔ o kwaga nɩ mʋ, ta ta-na á brɩ-nɩ, sɩ amʋ laan wʋ́ lwarɩ cwǝŋǝ kalʋ a na wʋ́ tɔgɩ tɩn.»
50 Laban dɩ Betuɛlɩ ma ləri ba wɩ: «Tɩntʋ nuŋi Baŋa-Wɛ tee nɩ mʋ. Dɩbam bá wanɩ dɩ ta kʋlʋkʋlʋ dɩ nmʋ nɩnɛɛnɩ dɩ́ sɛ naa dɩ́ wʋ sɛ. 51 Nii Rebeka da, ja-o n viiri n vu n pa n tu bu wʋm sɩ o taa yɩ o kaanɩ, nɩnɛɛnɩ Baŋa-Wɛ na brɩ te tɩn.»
52 Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm na ni ba na tagɩ te tɩn, o ma tiiri tɩga nɩ o kɩ Baŋa-Wɛ le. 53 O laan ma lɩ zɩla o tampɔgɔ nɩ o kwe o pa Rebeka. Pɛɛra yam dɛɛn yɩ səbu-sɩŋa dɩdaanɩ səbu-poŋo wǝǝnu tɩdonnǝ kʋ wǝli dɩ gwaarʋ. O ta ma lɩ pɛɛra yalʋ na tiini ya kɩ səbu tɩn o pa Rebeka nabɔ wʋm dɩ o nu. 54 Kʋntʋ maama kwaga nɩ, o dɩ nɔɔna balʋ na tɔgɩ daanɩ tɩn laan ma di ba daarɩ ba nyɔ yɩ ba pəni sɔŋɔ kʋm nɩ yɩ tɩga pʋʋrɩ.
Tɩga na pʋʋrɩ yɩ ba zaŋɩ zɩzɩŋa nɩ tɩn mʋ Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm tagɩ o wɩ: «Yagɩ-na sɩ a joori a vu a tu wʋm tee nɩ.» 55 Bukɔ wʋm nabɔ dɩ o nu ma ləri ba wɩ: «Yagɩ sɩ bukɔ wʋm maŋɩ dɩbam tee nɩ sɩ kʋ yi nɩnɛɛnɩ da fugə tɩn, sɩ abam laan viiri.» 56 O ma ləri o wɩ: «Baŋa-Wɛ na loori DƖ pa amʋ cwǝŋǝ kam kɩ lanyɩranɩ tɩn, daa yɩ cəŋi-na amʋ. Pa-na pwələ sɩ a joori amʋ tu wʋm te.» 57 Ba maa wɩ: «Yagɩ sɩ dɩ́ bəŋi bɩsankana kam dɩ́ bwe‑o dɩ́ nii.» 58 Ba ma bəŋi Rebeka ba bwe‑o ba wɩ: «Nmʋ wʋ́ sɛ n da dɩdaanɩ nɔɔnʋ wʋntʋ n kɛ na?» O ma ləri o wɩ: «Amʋ wʋ́ vu.»
59 Ba ma sɛ yɩ ba banɩ ba nakɔ Rebeka dɩ wʋlʋ na wʋ́ taa nii o baŋa nɩ tɩn ba yagɩ cwǝŋǝ nɩ, kʋ wǝli dɩ Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm dɩ balʋ na tɔgɩ dɩd-o tɩn. 60 Ba ma loori Wɛ sɩ DƖ kɩ Rebeka yu-yoŋo yɩ ba ta dɩd-o ba wɩ:
«Dɩbam nakɔ, Wɛ wʋ́ pa nmʋ dwi puli
dɩ yi mʋrrʋ mʋrrʋ.
Wɛ wʋ́ pa nmʋ dwi dɩm taa jɩgɩ dam
sɩ ba joŋi ba dʋna tɩɩnɩ ba taa te.»
61 Rebeka dɩ o tɩntʋŋ-kaana bam ma ti ba yigə yɩ ba di yogondə yam ba tɔgɩ dɩ nɔɔnʋ wʋm ba kɛ. Mʋ kʋ na kɩ te yɩ Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm ja Rebeka o ja viiri.
62 Yizakɩ dɛɛn ya zaŋɩ Layi-Royi vʋlɩ dɩm nɩ o vu o zʋʋrɩ Negɛbɩ seeni kagʋa kam nɩ mʋ. 63 Dɩdaan-ni nɩ o ma nuŋi o vu o kara o kaagɩ o beerǝ. O ma kwǝni o yuu wɛɛnɩ yɩ o na yogondə na ve ya bɩɩna. 64 Rebeka dɩ ma kwǝni o yuu o nii yɩ o na Yizakɩ. O ma zɩgɩ o yogondi dɩm yuu nɩ o faŋɩ o cwi tɩga nɩ. 65 Rebeka daa ma bwe Abraham tɩntʋŋnʋ wʋm o wɩ: «Wɔɔ mʋ tɩntʋ kara kam nɩ o na ve o bɩɩnɩ sɩ o jeeri dɩbam tɩn?» O ma ləri o wɩ: «Kʋ yɩ amʋ tu Yizakɩ mʋ.» O na lwarɩ kʋntʋ tɩn, o ma kwe gɔrɔ o ma o kwǝli o yibiyə.