1 Samuyel 17

Gagay Guliyat ta la Israʼila

1 Ka tskanatá la Filisti ta gwal vula taŋ ma Suku ta haɗika la Yahuda ŋa vulu, ka fatá həŋ ta ghuɓa taŋ ma Ifesdamim, ma takataka Suku nda Ghazeka. 2 Ka tskavatá i Sawulu nda gwal vula la Israʼila, ka fatá həŋ ta ghuɓa taŋ ma didiŋa Ila. Ka dzaftá həŋ ta vgha ka baku ka baku ŋa vulu nda la Filisti. 3 Ta nzatá la Filisti ta ghwá nda təv sana ɓlu, ta nzatá la Israʼila ta ghwá nda təv sana ɓlu guli, ka nzakw didiŋa ma takataka taŋ.

4 Ka sab sana mndu ka bikwira vulu mataba bakwa la Filisti. Ka dawaraku ma takataka la Filisti nda la Israʼila. Guliyat hga ni, mnda la Gat. Ta magay slada ni ta mitər hkən. 5 Nda suɗatá dzugwa ka ghuva tili ma ghəŋ, nda lgut ka ghuva tili ka ŋulaŋ ta vgha. Ndəgakwa tsa lgut ya ná, ta magay ta kiluʼ mkuʼ mbsak. 6 Ka mbəghaftá tsi ta səlaha ni nda kfur ka ghuva tili, nda hatá budugwa ka ghuva tili ma zlaŋal. 7 Mamu gupa ni, udza ni ná, manda ŋəzlatá matala ga lgut, nda gupa ka kfur, kiluʼ ndəfáŋ ndəgakwa ni. Tsa mndu ta klanatá zalama ni ya ta mbaɗa ta kəma ni. 8 Ka sladatá tsi, ka hgaŋtá la Israʼila ta dzaftá vgha ŋa vulu, kaʼa nda həŋ mantsa: « Kabgawu kəl kuni ka dzaftá vgha ŋa vulu na? Mnda la Filisti a iʼi wu ra? Vuʼa Sawulu a kaghuni wu ra? Zbafwa zba ta mndu turtuk, ka saha tsi da gumata nda iʼi! 9 Ka za za tsi ta ghwa ka dzatá iʼi, dzaʼa nzakway aŋni ka vuʼa ghuni. Ama ka iʼi ta zatá ghwa, ka dzatá tsatsi, dzaʼa nzakway kaghuni ka vuʼa ŋni, ŋa magay kaghuni ta slna ŋa aŋni, » kaʼa. 10 Ka tsa mnda la Filisti ya kay guli mantsa: « Iʼi, gita, hərtəta hərtəta yu ta la Israʼila! Vlihawa vla ta mndu turtuk, ka guyata ŋni nda tsi! » kaʼa. 11 Ka snaŋtá i Sawulu nda inda la Israʼila ta tsa gwaɗaha tsa mnda la Filisti ya, ka hlutá zləŋ ta həŋ katakata, ka ŋwaŋuɗataku həŋ.

Dawuda ma bakwa vula la Israʼila

12 Dawuda ná, zwaŋa sana mnda la Ifrata ya, ma Betlehem ta haɗika la Yahuda, ta hgə lu ka Yisay. Tghas zwana ni ka zgwana ka zgwana. Ta zamana Sawulu ná, nda hala tsa mndu ya huzum, lula ima ni. 13 Ka lab zwana Yisay ka mali ka mali hkən da vulu mista Sawulu. Wya hga tsa zwana Yisay hkən ta lab da vla vulu ya: Iliʼav zumali, ka fiŋtá Avinadav, mahkəna ni tsaya Sama. 14 Sagəŋ gudzekw Dawuda. Ka lab tsa maliha hkən ya mista Sawulu, 15 ama Dawuda ya, ta dzaʼa da maganatá slna ta Sawulu tsatsi, ŋa vra ni da ngha bra rina da ni ma Betlehem.

16 Ta gɗa gɗa tsa mnda la Filisti ya ta lab da dawaravata nda hawu tani nda sərɗək tani, ka mara vgha manda tsaya ka fitik fwaɗ mbsak. 17 Ma sana fitik, ka Yisay nda zwaŋa ni Dawuda mantsa: « Klaŋ kla ta zwana ma gha ta na buhwa masula, nda na buradi ghwaŋ na, nda hwaya nda hwaya da ghuɓu ŋa zwana ma gha. 18 Klaŋ kla ta ya palaka uʼa ghwaŋ ya, ta mali ta ghəŋa gwal vulu dəmbuʼ. Ka snanata ka ka ta ɗughwana zwana ma gha, ŋa klaɗikta gha ta ŋizla nzakwa taŋ ta ɗughwana. 19 Kawadaga həŋ nda Sawulu, nda ya nda inda la Israʼila ma didiŋa Ila, ma vli ya ta vulu həŋ ta vulu nda la Filisti, » kaʼa.

20 Ka sliʼaftá Dawuda wrək tgha, ka zlanaŋtá bra rini ta sana mnda nghay, ka klaftá huzla ni, ka laghwi manda ya mnanaf Yisay. Ta ɓhadaghatá tsi da ghuɓu, ta sliʼagap sliʼa həŋ ŋa dzaʼa dzaftá vgha ŋa vulu, ka gugɗaku ŋa dzaʼa da vulu. 21 Ka dzaftá gwal vula la Israʼila nda la Filisti ta vgha ŋa vulu, mbəŋ ya mbəŋ ya. 22 Ka pghatá Dawuda ta huzla si da tsi ma dzva mndu ta ngha huzla, ka hwayaghatá tsi da vla dzatá vgha gwal vulu. Na gi ɓhadaghata ni, ka ɗawaŋtá tsi da zwana ma ni, ka ta ɗughwana həŋ. 23 Ta ta gwaɗa nda həŋ, ta sab bikwira vulu ta hgə lu ka Guliyat, la Filisti mnda la Gat ma dzatá vra, ka dawaraku ma takataka ghuɓa gwal vulu his ya diʼiŋ nda ghuɓa la Filisti. Ka gugɗatá tsi guli manda va tsa tazlay ya, ta snay snay Dawuda. 24 Na nghaŋta inda la Israʼila ta tsa mndu ya ná, ta muray ta ŋuɗufa taŋ katakata, ta hwayaf hwaya həŋ. 25 Ka la Israʼila ta mnay mataba na: « Nda ngha kuni ta ya mndu ta gavagaghata ya ra? Ta gavagaghata da zlurgwa la Israʼila. Ka dza dza mndu katsi, dzaʼa nanaf na mgham ka gadghəl katakata. Dzaʼa vlaŋ vla ta makwa ni, haɗ la taŋ ma tsa mndu ya dzaʼa pgha dzəmna ma Israʼila wu, » ka həŋ.

26 Ka Dawuda nda tsa mnduha ta sladu ndusa nda tsi ya mantsa: « Nu dzaʼa lu maganatá tsa mndu dzaʼa dzatá na la Filisti na, ŋa klaghutá hula ta ghəŋa la Israʼila ka kuni? Wa va na la Filisti, na mndu kul tsaku fafaɗa ni na, ŋa razay ni ta gwal vula Lazglafta nda hafu mida na? » kaʼa. 27 Ka zlghanaftá mnduha ta wi manda va tsaya: « Tsaya skwi dzaʼa lu maganatá mndu ya dzaʼa dzata, » ka həŋ. 28 Ka snaŋtá Iliʼav mala ni ta skwi ta gwaɗ Dawuda nda tsa mnduha ya. Ka ɓasaftá tsi ta ŋuɗuf ta ghəŋa ni. Kaʼa nda tsi mantsa: « Kabgawu kəl ka saha na? Wa zlanaŋ ka ta tsa zwaŋa bra gha ya ma mtak na? Nda sna yu ta gla ghəŋa gha, nda ghwaɗaka ta ŋuɗufa gha! Vulu skwa gha sa ka da nghay! » kaʼa. 29 Ka Dawuda mantsa: « Nya maga yu? Má ma pslaf yu ta wi rki? » kaʼa. 30 Ka zlanatá tsi ta həŋ, ka laghwi da ɗaway da sana mndu, ka vranaftá tsi ta va tsa ɗaway ni ya, ka zlghanaftá mnduha ta wi manda va tsa taŋtaŋ ya.

31 Tsa gwaɗaha gwaɗa Dawuda ya ná, ka snanaghatá tsi ta la sludzi, ka lagha həŋ da mnanatá Sawulu, ka hgadaghatá tsi. 32 Ka Dawuda nda Sawulu mantsa: « Ma rwu inda mndu ta vgha dabga na mnda la Filisti na, dzaʼa dza dza kwalva gha, » kaʼa. 33 Ka Sawulu nda Dawuda mantsa: « Laviŋ a ka ta dzaʼa da dza kuma nda tsa mnda la Filisti ya wa. Zwaŋ ghəzliʼuwits kagha, ama tsatsi, mnda vulu ya daga ma ga duhwala ni, » kaʼa. 34 Ka Dawuda nda Sawulu mantsa: « Ngha tuwakha si ta mag kwalva gha ga da ni. Ka sagha sa rveri, ka ziŋa a tsi, da ksaghatá tuwak ta bra, 35 ta hwayiŋ hwaya yu, ta dzay yu, ka zluʼapta ɗa ta tuwak ma wa ni. Ka laɗis la tsi, ta ksaf ksa yu ta paplam ka dzata ɗa. 36 Mantsa ya dzata kwalva gha ta rveri, nda ziŋa. Manda tsaya dzaʼa nzakwa tsi nda na mnda la Filisti, na mndu kul tsaku fafaɗa ni na, kabga razanaf raza ta gwal vula Lazglafta nda hafu mida! » kaʼa.

37 Ka Dawuda sganaghata mantsa: « Yawe ta zluʼagaptá iʼi ma ɗahəŋa rveri, nda ŋa ziŋa. Tsatsi dzaʼa zluʼagaptá iʼi ma dzva na mnda la Filisti na, » kaʼa. Ka Sawulu nda Dawuda mantsa: « La! Ka nza Yawe kawadaga nda kagha, » kaʼa.

38 Ka pghanavatá Sawulu ta huzla vərɗa tsatsi ta Dawuda. Fanamha ta dzugwa ghuva tili ma ghəŋ, suɗanavaha ta lgut ka ghuva tili ka ŋulaŋ. 39 Ka hbanaghatá Dawuda ta kafaya Sawulu ta ghəŋa tsa lgutha ya, ka dzəghaŋtá tsi ta mbaɗa, ka traptá tsi, kabga ta snu a wa. Kaʼa nda Sawulu mantsa: « Laviŋ a yu ta mbaɗa nda inda na huzla na wu, ta snu a yu wu, » kaʼa. Ka zlanavatá tsi. 40 Ka klaftá tsi ta saraka ni ma dzvu, ɗagafha ta palaha kliwiɗ kliwiɗa hutaf ma lika, ka pghamta ma zliba bazama ngha tuwaka ni. Klafha ta tsivuʼa ni ma dzvu, ka gavu təv tsa mnda la Filisti ya.

Dzata Dawuda ta Guliyat

41 Ka gavu tsa mnda la Filisti ya guli ɗasuwa nda da Dawuda, ta mbaɗa tsa mndu ta klanatá zalama ni ya ta kəma ni. 42 Ka nghə tsa mnda la Filisti ya ta Dawuda. Nghanavata ni, ka hərtətatá tsi, kabga zwaŋ ghəzliʼuwits ya ta nghə tsi, ka dva, nda mbaza ma kuma. 43 Ka tsa mnda la Filisti ya nda Dawuda mantsa: « Kri yu, ŋa sagha gha da gəma iʼi nda sarak ra? » kaʼa. Ka ksiʼi mnda la Filisti nda lazglaftaha ni ta Dawuda. 44 Ka mnda la Filisti nda Dawuda mantsa: « Sagha sa da hadna, ka vlaŋta yu ta sluʼa gha ta zarakha, nda nimtakha, » kaʼa. 45 Ka Dawuda nda mnda la Filisti mantsa: « Kagha, ta sagha nda hbatá vgha nda kafay, nda gupa, nda budugwa kagha da gəma iʼi, ama iʼi, nda hga Yawe mghama gwal vulu ta lagha yu da gəma kagha, nda hga Lazglafta bakwa gwal vula la Israʼila ta raz ka ya. 46 Gita u na, dzaʼa vla vla Yawe ta kagha ma dzva ɗa. Dzaʼa dza dza yu ta kagha ka tsaghutá ghəŋa gha. Gita u na, dzaʼa vlaŋ vla yu ta sluʼa sludziha la Filisti ta zarakha nda nimtakha. Dzaʼa nda sna inda ghəŋa haɗik kazlay mamu Lazglafta ma Israʼila kəʼa. 47 Dzaʼa nda sna inda na tskatá vgha na kazlay na, nda kafay, nda gupa yeya a ta kata Yawe ta mndu wu, kəʼa. Za ghwa ná, ŋa Yawe ya, dzaʼa vla vla ta kaghuni ma dzva ŋni, » kaʼa.

48 Ta gav tsa mnda la Filisti ya nda təv Dawuda, ka va dzaʼa da gavanavata ya, ta hwayadaghatá Dawuda da ghwata vulu da gəmay. 49 Ka gi tsghadatá Dawuda da zliba bazama ni, ka klagaftá pala, ka wuɗadapta nda tsivuʼa ni. Ka slaftá tsi ma bizlbizla kuma tsa mnda la Filisti ya, ka laghu tsi tes. Ka zləmbatá tsa mnda la Filisti ya duhtsuɗ ta haɗik ka mbumba. 50 Mantsa ya ká Dawuda ghuɓasaptá tsa mnda la Filisti ya, ka dzata, nda kafay a wu, ama nda tsivuʼa ni, nda pala turtuk.

51 Ka hwayadaghatá Dawuda ka lagha sladanaghata, ka tsəhaftá kafay ma kupak ta vgha Guliyat, ka kɗiŋta, ka tsaghutá ghəŋa ni. Nghay la Filisti ta mtatá bikwir vula taŋ ná, gədizlizl həŋ nda hwaya. 52 Ka gi sliʼaftá la Israʼila, nda la Yahuda, wuraa wura ka həŋ hlaftá wi, ka hwayiŋtá la Filisti, dikw ta wa didiŋa, dikw ta wa tghaha la Ghekruŋ. Rafsaŋatá mbla la Filisti yeya ta tva Sagharayim, dikw da Gat nda ya ma Ghekruŋ. 53 Tahula hərfata la Israʼila ta viŋtá vu mista taŋ, ka vraktá həŋ da zləɗatá ghuɓa la Filisti. 54 Ka klaftá Dawuda ta ghəŋa Guliyat, ka klaghata da Ursalima, ka pghamtá tsi ta huzla vula tsa mndu ya ma tumpula ni.

Kladaghatá Dawuda da Sawulu

55 Na nghay Sawulu ta Dawuda ta dzaʼa da guyata nda tsa mnda la Filisti ya, kaʼa nda Avner mala gwal vulu ni mantsa: « Zwaŋa wa na duhwal na katək ní, a Avner? » kaʼa. Ka Avner mantsa: « Ta waɗagha waɗa yu mghama ɗa, sna a yu wu! » kaʼa. 56 Ka mgham mantsa: « Ɗawaŋ ɗawa vərɗa kagha, ka zwaŋa wa tsa duhwal ya, » kaʼa. 57 Manda vragaghata Dawuda tahula dzata ni ta tsa Guliyat ya, ka klaftá Avner, ka kladaghata ta kəma Sawulu, ta nda ŋatá ghəŋa Guliyat ma dzva ni. 58 Ka Sawulu nda tsi mantsa: « Zwaŋa wa ka ní, sagəŋ? » kaʼa. Ka Dawuda zlghanaftá wi mantsa: « Zwaŋa kwalva gha Yisay, mnda la Betlehem yu, » kaʼa.