Yusufu lɔbilɔ pe 'kɛ́ Ezipiti kùlo mɛ́ lè
42
1 Bà Yakuba yé 'ki lúʔu dí yaliire 'puu baa Ezipiti kùlo nī lè, a wi 'ki juu wi jaala mɛ́ bèle nɛ́ pe yɛ: «Gáa nɛ̄ yeli 'tɛ́ni bile nɛ yìye wéli mmɛ gè ? 2 Mi sì ki lúʔu lé dí yaliire yē baa Ezipiti kùlo mɛ́ lè lé!? Yeri waa ye sa tàa suɔ baa kìɛ ! Kire ga buu we‑ kò sìi nɛ̄, we fǎga kùuʔ.»3 A Yusufu lɔbilɔ kiɛ pálì 'yɛ̀ nɛ̀ kɛ́ bàa yaliire suɔ dè Ezipiti kùlo mɛ́ lè. 4 Bɛnzamɛ wire wè, Yusufu cɔni wè, Yakuba sì yé yéri ki nɛ̄ a wi‑ kɛ́ nɛ́ pe níʔ, ki 'nyaa wi yé ki sɔ̀ngi nɛ́ jo, kapiile sì yɛli bága sa wi taaʔ. 5 A Isirayɛli jaala pe 'kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì nɔ̀ Ezipiti kùlo nɛ̄ lè bàa yaliire suɔ dè nɛ́ siɛnnɛ pálì ní, bàli pe 'puu nɛ waa baa bèle, nɛ́ ki cɛ́n fungo ki yé tuu tiɛrɛ ti mìɛni nī Kanaa kùlo nī lè.
6 Yusufu wi 'puu kùlo ni nyùgo nɛ̄ gè. Wire wi 'puu nɛ yaliire pári dè kùlo ni siɛnnɛ pe mìɛni mɛ́. A Yusufu lɔbilɔ pe 'pɛn nɛ̀ pɛ́nì tuu nɛ̀ yiɛyɛ cúbulo yè dàala nɛ̄ lè Yusufu táanni wè. 7 Bà Yusufu wi 'wi lɔbilɔ nyaa bèle, a wi 'fali nɛ̀ pe cɛ́n. Wiì fɔ̀li nɛ̀ wìi tìɛ pe nɛ̄ʔ, a wi 'siɛngbɛnrɛ juu pe mɛ́ nɛ́ pe yúgo: «Yeli 'kɔ́n sé ?»
A pe 'wi yɛ: «Weli 'kɔ́n Kanaa kùlo mɛ́ bè ba yaliire suɔ bàa tɛ́ngɛ.»
8 Yusufu wi yé sí wi lɔbilɔ cɛ́n bèle; peli bèle, piyè cé ń'nɛ̀ wi cɛ́n cíginiʔ. 9 A wi 'sɔ̀ngi nɛ̀ taa nɛ́ ŋɔ́niyɔ nyáà ní wi yé ŋɔ́ni wi lɔbilɔ kɔli mɛ́ gè. A wi 'pe yɛ: «Yeli yē káfinɛrɛfɔlilɔ ! Yeli 'pɛn bè ba weli kùlo ciʔige lè bè wéli wī, bè ni faʔadiɛyɛ cɛ́n yè bé sí ga ba tuu weli nɛ̄.» 10 A Yusufu lɔbilɔ pe 'jo: «ʔéʔe, weli kàfɔli ! Muɔ baakuɔlɔ pe 'pɛn bè ba yaliire suɔ wī, tire yákuɔ dī. 11 Tuufɔnuwɔ jaala bīɛlɛ weli bèle. Weli yē siɛnsinminɛ; káfinɛrɛfɔlilɔ bɛ̀ʔ weli bèleʔ !»
12 A Yusufu 'jo: «Yeli 'finɛ wī ! Yeli 'pɛn bè ba kùlo ni faʔadiɛyɛ wéli yè wī !»
13 Á pe sí ń'nɛ̀ wi yɛ: «Weli bèle, muɔ baakuɔlɔ bèle, weli yé puu siɛnnɛ kiɛ nɛ́ siin, tuufɔnuwɔ jaala, Kanaa kùlo mɛ́ lè. Weli cɔnisɛnwɛ wè, wi 'kò baa nɛ́ weli tuu ní wè, á wàa nigbe sì wè baaʔ.»
14 A Yusufu wi sí jo: «Tire sí mi 'juu nɛ̀ kúɔ dè nɛ́ jo, yeli yē káfinɛrɛfɔlilɔ wī ! 15 Kɛnmɛ báà pire nɛ̄ m'bé yeli siʔɛ wéli a ki yē kányiʔɛ yeli 'juu gè. Farawɔn wi míʔɛ nɛ̄ gè, m'bé ki kàli yeli mɛ́, yeli sǐ ga tíi yiri kùlo nī lèʔ, ka laa yeli cɔnisɛnwɛ wiì pɛnʔ. 16 Ye‑ wàa tun wi‑ sa yeli cɔnisɛnwɛ kɔ́ri wè de báan; yeli sɛnminɛ bèle, yeli bé kò kasuu nī wè. Bà m'bé ki cɛ́n a ki yē kányiʔɛ gī, gàa yeli 'juu gè. A ki sí nyaa yeli 'finɛ wè, m'bé ki cɛ́n, mi 'ki kàli Farawɔn wi míʔɛ nɛ̄ gè, yeli yē káfinɛrɛfɔlilɔ wī.»
17 A wi 'pe cò nɛ̀ le kasuu nī wè cɛnyɛ taanri. 18 Cɛndaanriwuʔu nɛ̄ gè, a Yusufu wi 'pe yɛ: «Mi yē siɛn wáà ŋàa wi 'fìʔɛ́ Kulocɛliɛ nɛ̄ wè. Ye‑ ki kpíʔile gàa m'bé juu yeli mɛ́ gè, bà yeli bé kò sìi nɛ̄. 19 A ki yē yeli yē siɛnsinminɛ bèle, ye‑ wàa nigbe yaʔa náʔa kasuu nī wè. Yeli sɛnminɛ bèle, yeri waa nɛ́ yaliire ní dè ye sa kɛn yeli wuulo mɛ́ bèle, bàli nɛ̄ fungo ki yē gè. 20 Yeri báan nɛ́ yeli cɔnisɛnwɛ ní wè. Bà m'bé ki cɛ́n yeli nyɛ́nì kányiʔɛ juu; yeli sǐ kùuʔ.» A pe 'ki kpíʔile gàa Yusufu wi 'juu gè.
21 A pe 'fali nɛ ki nyu pìye mɛ́ nɛ́ jo: «Kányiʔɛ nɛ̄, weli tɔ̀ni nɛ̀ kolimɔ taa bɛ̀ weli 'kapiile kpíʔile weli cɔni Yusufu nɛ̄ wè. Nɛ́ ki cɛ́n weli nyɛ́nì wi wuʔɔgɔ nyaa gè, lɛ̀lɛ líì nī wi 'puu nɛ weli fiɛn nɛ́ jo we‑ nyinimɛ taa wire nɛ̄ wè, weli sì lúʔu wi mɛ́ʔ. Kire kɛnmɛ nɛ̄ wuʔɔgɔ gáà ki 'nɔ̀ weli nɛ̄.»
22 A Wurubɛni 'pe yɛ: «Mi sì yé ki juu lé yeli mɛ́ nɛ́ jo ye fǎga kapiile kpíʔile nàgapunwɔ nɛ̄ wèʔ ? A yeli 'cíi, yeli sì lúʔu m'mɛ́ʔ. Ki sí n'gɛ, píra ŋáà nī wè, wi kùu fuʔɔ ki bé tɔ́n weli mɛ́a.»
23 Piyè sì yé ki cɛ́n Yusufu 'puu nɛ peli siɛnrɛ lúru dèʔ, nɛ́ ki cɛ́n Yusufu yé wàa caa wi‑ siɛnrɛ yiʔi dè pe mɛ́.
24 A Yusufu wi 'núgo pe táanni nɛ̀ sɛ́nì nyɛni, nɛ́ koli nɛ̀ pɛn nɛ̀ pɛ́nì juu nɛ́ pe ní. A wi 'fali nɛ̀ wi baakuɔlɔ yɛ bèle pe‑ Simɛyɔ cò wè pe puɔ, Simɛyɔ wi cɔninɔ pe nyaamɛ nɛ̄. 25 A wi 'ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ wi baakuɔlɔ mɛ́ bèle pe‑ yaliire le dè pe mɛ́ gbànvaʔara nī dè, pé sí pe mìɛni nigbe nigbe wali le wè pe mɛ́ baa gbànvaʔara nī dè yaliire kúrugu dè, nɛ́ ń'nɛ̀ jo baakuɔlɔ pe‑ yaliire táà kɛn pe mɛ́ peri líi de waa koligo nɛ̄ gè. A pe 'ki kpíʔile. 26 A Yusufu lɔbilɔ pe 'yaliire tugo dè pe sèfɛngɛlɛ nɛ̄ gèle nɛ̀ kɛ́.
Yusufu lɔbilɔ pe 'koli nɛ̀ kɛ́ Kanaa kùlo mɛ́ lè
27 Bà pe sɛ́nì nɔ̀ tiʔɛ gíì nī pe 'yɛli bè súɔn wè, a wàa kɛ́nì wi gbànvaʔaga múgu gè bè wi sèfɛnnɛ kɛn lè ni‑ káa. A wi 'wali nyaa wè baa yaliire kúrugu dè, gbànvaʔaga nī gè. 28 A wi sí ki juu sɛnminɛ mɛ́ bèle nɛ́ jo: «ʔé ! Pe 'koli nɛ̀ mi wali núgo wè nɛ̀ kɛn mi mɛ́ wī ! Wi n'ŋɛ náʔa mi gbànvaʔaga nī gè !»
A ki sí pe mìɛni fungo wúɔ, a pe 'fali nɛ ki nyu pìye mɛ́ níɛ fún fíɛrɛ nɛ̄ dè nɛ́ jo: «Gáa sí Kulocɛliɛ wi 'kpíʔile weli nɛ̄ mmɛ gè ?»
29 Bà pe sɛ́nì jíin Kanaa kùlo nī lè nɛ́ nɔ̀ pe tuu Yakuba tiʔɛ nɛ̄ gè, a pe 'ki juu nɛ̀ tìɛ pe tuu nɛ̄ wè gàa ki 'pe taa Ezipiti kùlo nī lè. A pe 'jo: 30 «Nàguɔ ŋáà wī baa kùlo ni kàfɔli wè, wi nyɛ́nì siɛngbɛnrɛ juu weli mɛ́ díɛʔ ! Wi 'jo dí weli yē káfinɛrɛfɔlilɔ wī, dí weli 'kɛ́ bè sa peli kùlo ciʔige lè bè wéli wī. 31 A weli sí wi yɛ: ‹Kányiʔɛ bɛ̀ʔ Weli yē siɛnsinminɛ wī; weli wè káfinɛrɛfɔlilɔ ! 32 Weli yé puu jaafɔlilɔ kiɛ nɛ́ siin tuufɔnuwɔ nɛ̄ wè. A wàa nigbe fɔ̀n; weli cɔnisɛnwɛ wi 'kò baa pàngɛ gè nɛ́ weli tuu ní wè, Kanaa kùlo mɛ́ lè.›
33 «A kùlo ni kàfɔli wi 'weli yɛ: ‹Ki n'gɛ kɛnmɛ báà pire nɛ̄ m'bé ki cɛ́n a ki yē yeli yē siɛnsinminɛ bèle: ye‑ yeli luɔ wáà yaʔa náʔa nɛ́ mi ní, yé yaliire líɛ dè, yeri waa ye sa kɛn yeli wuulo mɛ́ bèle bàli nɛ̄ fungo ki yē gè, 34 yé sí yeli cɔnisɛnwɛ kɔ́ri wè yeri báan nɛ́ wi ní. Bà m'bé ki cɛ́n yeli wè káfinɛrɛfɔlilɔʔ, dí siɛnsinminɛ bīɛlɛ yeli bèle. Bà m'bé yeli luɔ kɛn wè yeli mɛ́, ŋàa wi 'kò náʔa wè; bà yeli bé gbɛ̀ri nyaari kùlo ni mìɛni nī.› »
35 A ki sɛ́nì nyaa, bà pe 'yaliire sùʔu dè nɛ̀ wo gbànvaʔaya nī yè, a pe mìɛni 'pe walipuʔɔlɔ nyaa gèle pe gbànvaʔaya nī yè. Peli nɛ́ pe tuu ní wè, a fíɛrɛ 'pe cò.
36 A Yakuba sí jo: «Je yeli bé sí mi pìile pe mìɛni suɔ mi mɛ́ wī ! Yusufu wire ní wè tíin bileʔ, Simɛyɔ wire ní wè tíin bileʔ, á yeli ń'nɛ̀ jo yeli bé kɛ́ nɛ́ Bɛnzamɛ wire ní yí ? Je yawuʔɔ sí ki 'tuu mi nɛ̄ !»
37 A Wurubɛni sí ki juu wi tuu mɛ́ wè nɛ́ jo: «‑Pùɔ kɛn wè m'mɛ́, m'bé koli bɛn nɛ́ wi ní. A mi sì koli nɛ̀ pɛn nɛ́ wi ní wèʔ, ma mi jaala siin kpúu bèle.»
38 A Yakuba sí jo: «Mi jaa wiǐ kɛ́ baa nɛ́ yeli níʔ. Nɛ́ ki cɛ́n wi luɔ wi nyɛ́nì kùu, a wi 'kò wi nigbe wi yàa siimɛ nī bè. A kapiile sɛ́nì wi taa koligo nɛ̄ gè, baa yeli káridiʔɛ nī gè, yeli bé mi nàgaliɛguʔɔ yaʔa ki‑ kùu bè kɛ́ kusiʔi nī gè nɛ́ funbiɛnrɛ ní, nɛ́ mi nzìifiire ní dè.»