30
1 Bà Arasɛli kɛ́nì ki nyaa wire wè nɛ pìile taʔa Yakuba mɛ́ wèʔ, a ki 'kò wi mɛ́ yejaʔa wi juɔ kɔli mɛ́ gè. A wi 'ki juu Yakuba mɛ́ wè nɛ́ jo: «A muɔ sì pùɔ sii mi nɛ̄ wèʔ, m'bé kùu wī.»2 A Yakuba fungo ki 'yɛ̀ wi kúrugu, a wi 'jo: «Mi wī lé Kulocɛliɛ wè, nɛ̀ ki kpíʔile muɔ wè nɛ sii wèʔ ?»
3 A Arasɛli sí ki juu nɛ́ jo: «Mi sùkulocuɔ Biliya wi n'ŋɛ, te jíin wi kúrugu; á wi pɛ́nì pùɔ sii wè, mi míɛni m'bé pùɔ taa wire kɛnmɛ nɛ̄.»
4 A wi 'wi sùkulocuɔ Biliya líɛ wè nɛ̀ kɛn Yakuba mɛ́ wè wi‑ puu wi cuɔ, a Yakuba wi 'wi nyɔ́gɔ wi saʔa nī gè. 5 A Biliya 'laala taa, nɛ̀ nàgabile sii Yakuba mɛ́. 6 A Arasɛli sí jo: «Kulocɛliɛ nyɛ́nì tànʔa kɛn m'mɛ́; wi nyɛ́nì mi náarigɛ lúʔu gè nɛ́ jaafɔli kɛn m'mɛ́.» Kire nɛ̄ a wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Dan (ki kɔri wire wī: tànʔa).
7 Biliya wè, Arasɛli sùkulocuɔ wè, a wi ń'nɛ̀ laala taa, nɛ̀ nàgabile siinwoli sii lè Yakuba mɛ́. 8 A Arasɛli wi ń'nɛ̀ jo: «Mi nyɛ́nì cáan nɛ́ mi juɔ ní wè kpuʔɔ, nɛ̀ fànʔa taa wi nɛ̄.» A wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Nafitali (ki kɔri wire wī: cáanra).
9 Bà Leya kɛ́nì ki nyaa cesiʔi ki 'yéri wire mɛ́ wè, a wi 'wi sùkulocuɔ Zilipa líɛ wè nɛ̀ kɛn Yakuba mɛ́ wè wi‑ puu wi cuɔ. 10 Zilipa wè, Leya sùkulocuɔ wè, a wi 'nàgabile sii Yakuba mɛ́ wè. 11 A Leya wi 'jo: «ʔé ! Á gàa sí yē nyùdanʔa !» A wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Gadi (ki kɔri wire wī: nyùdanʔafɔli).
12 Zilipa wè, Leya sùkulocuɔ wè, a wi ń'nɛ̀ nàgabile siinwoli sii lè Yakuba mɛ́. 13 A Leya wi 'jo: «Cáa ! Je mi sí yē fundaangbuɔrɔ nɛ̄; cɛlilɛ pe béri mi yeri fundaanrafɔli.» A wi sí pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Azɛri (ki kɔri wire wī: fundanʔa).
14 Bà ki yé puu yaliire líɛ lɛ̀lɛ nī lè, cɛngɛ káà a Wurubɛni kɛ́nì kɛ́ siʔi mɛ́ nɛ̀ sɛ́nì madiragɔri caa, gàa pe 'puu nɛ yeri wìyedɛnigɛ yasɛngɛ gèa, nɛ̀ pɛ́nì kɛn wi yàa Leya mɛ́ wè. A Arasɛli 'ki juu Leya mɛ́ wè nɛ́ jo: «Mi nɛ muɔ náari wī, wìyedɛnigɛ yasɛnrɛ dáà muɔ jaa wi sɛ́nì caa dè, ‑kàa kɛn m'mɛ́.»
15 A Leya sí jo: «Muɔ nɛ sɔ̀ngí lé kaciɛlɛ nī lè, bɛ̀ muɔ 'mi pɔli suɔ wè m'mɛ́ wè, nɛ́ ń'nɛ̀ jo muɔ bé wìyedɛnigɛ yasɛnrɛ suɔ dè m'mɛ́ cígini, dàa ní mi jaa wi 'pɛn dè?»
A Arasɛli sí ń'nɛ̀ jo: «A ki yē bɛ̀ gè, Yakuba bé jíin muɔ saʔa nī gè pàngɛ pìlige nī gè, a muɔ 'fɔ̀li nɛ̀ wìyedɛnigɛ yasɛnrɛ kɛn dè m'mɛ́ dè, dàa ní muɔ jaa wi 'pɛn dè.»
16 Bà Yakuba kɛ́nì kɔ́n siʔi mɛ́ gè nɛ báan cɛnguʔɔ táanni gè, a Leya 'fali nɛ̀ sɛ́nì wi kpàli nɛ́ jo: «Pàngɛ pìlige nī gè, mi saʔa nī muɔ bé súɔn, nɛ́ ki cɛ́n mi nyɛ́nì muɔ suɔ wī, nɛ́ mi jaa wìyedɛnigɛ yasɛnrɛ ní dè.» A wi 'súɔn nɛ́ wi ní kire pìlige nī gè.
17 A Kulocɛliɛ sí Leya náariyɛ lúʔu yè, a wi 'laala taa nɛ̀ nàgabile sii, nàa ni 'puu pìile kogunɔwuu wè Yakuba mɛ́.
18 Á Leya 'jo: «Kulocɛliɛ nyɛ́nì mi tɔ̀ni kɛn wè mi mɛ́, bɛ̀ mi 'mi sùkulocuɔ líɛ wè nɛ̀ kɛn mi pɔli mɛ́ wè.»
A wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Izakari (ki kɔri wire wī: tɔ̀ni).
19 A Leya ń'nɛ̀ laala láà taa, nɛ̀ nàgabile sii, nàa ni 'puu pìile kɔliniwuu wè bàli wi 'sii Yakuba mɛ́ wè. 20 A Leya wi 'jo: «Kulocɛliɛ nyɛ́nì kpuʔɔrɔ yacɛ̀ngɛ kɛn mi mɛ́ ! Píra ŋáà nī wè mi pɔli wi béri mi kpóri, nɛ́ ki cɛ́n mi nyɛ́nì jaafɔlilɔ kɔlini sii wi mɛ́.»
A wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Zabulɔn (ki kɔri wire wī: kpuʔɔrɔ).
21 Kire kàduʔumɛ gè, a Leya pɛ́nì pìcapile sii, nɛ̀ ni míʔɛ le gè nɛ ni yeri Dina.
22 A Kulocɛliɛ 'sɔ̀ngi nɛ̀ taa Arasɛli wuʔu nɛ̄ gè, nɛ̀ wi náariyɛ lúʔu yè nɛ́ cesiʔi múgu gè wi mɛ́. 23 A wi 'laala taa nɛ̀ nàgabile sii, a wi 'jo; «Kulocɛliɛ nyɛ́nì mi fìɛrɛ láʔa dè mi nɛ̄.» 24 A wi 'pùɔ wi míʔɛ le gè nɛ wi yeri Yusufu (ki kɔri wire wī: Kulocɛliɛ‑ kàa fàri mi nɛ̄)b; a wi ń'nɛ̀ jo: «Yewe wi‑ ní jaafɔli wáà kɛn m'mɛ́.»
Yakuba wi 'kò lɔrifɔli
25 Bà Arasɛli 'Yusufu sii nɛ̀ kúɔ wè, a Yakuba sí ki juu Laban mɛ́ nɛ́ jo: «‑Koligo yaʔa m'mɛ́; mi bé kɛ́ mi tiʔɛ nī gè, mi kùlo mɛ́ lè. 26 ‑Mi cɛlilɛ nɛ́ mi pìile kɛn bèle mi mɛ́, m'bé kɛ́, peli bálì kɛnmɛ nɛ̄ mi nyɛ́nì baara kúɔ dè muɔ mɛ́ wè. Muɔ tíimɛ nyɛ́nì ki cɛ́n baara dáà mi 'kúɔ muɔ mɛ́ dè.»
27 A Laban wi sí wi yɛ: «A ki yē muɔ je kpuʔɔrɔ taʔa mi nɛ̄ wè, ma kò náʔa nɛ́ mi ní cígini, nɛ́ ki cɛ́n mi sɛ́nì cɛ́li nɛ̀ wéli nɛ̀ ki nyaa muɔ kɛnmɛ nɛ̄ Yewe nyɛ́nì diba taʔa wè mi nɛ̄.» 28 A Laban ń'nɛ̀ jo: «‑Muɔ sàri tìɛ wè mi nɛ̄, m'bé wi kɛn muɔ mɛ́.»
29 A Yakuba sí wi yɛ: «Muɔ tíimɛ nyɛ́nì ki sɔ́migɔ nɛ̀ cɛ́n baara díì mi 'kúɔ muɔ mɛ́ dè, kɛnmɛ bíì nɛ̄ muɔ yajuuro ti 'niʔɛ nɛ̀ síɛ dè mi kɛnmɛ nɛ̄ bè. 30 Muɔ sì yé puu yakaafɔliʔ lɛ̀lɛ níì nī mi pɛn náʔa muɔ tiʔɛ nī gè; ki sí n'gɛ, píra ŋáà nī wè, muɔ tɔ̀ni nɛ̀ kò lɔriniʔɛrɛ fɔ́li bà mi yē muɔ baara ti yiʔɛ mɛ́ gè. A Yewe 'diba taʔa wè muɔ nɛ̄ mi kɛnmɛ nɛ̄ bè. Píra ŋáà nī wè lɛ̀lɛ niì fìɛ nɔ̀ʔ lé, mi‑ de baara mi saʔa wuulo mɛ́ bèle ?»
31 A Laban sí jo: «Gáa muɔ 'jo mi‑ kɛn muɔ mɛ́ ?»
A Yakuba wi 'jo: «Fǎga mi kɛn nɛ́ yakaa níʔ. A muɔ 'fɔ̀li ki nɛ̄ gè gàa m'bé juu muɔ mɛ́ gè, mi béri muɔ yajuuro nári dè béri ti wéli súuri. 32 ‑Mi yaʔa m'bé sa muɔ yajuuro wéli dè pàngɛ gè. M'bé sìnbaala pe mìɛni yori bè yige, bàli bīɛlɛ kàbawuulo bèle, nɛ́ bìli ní pe yē tiʔɛlɛ ní gèle, nɛ́ ní bàli bīɛlɛ wuɔlɔ bèle, nɛ́ síkaala bálì bīɛlɛ kàbawuulo bèle, nɛ́ bìli ní pe yē tiʔɛlɛ ní gèle. Tire ti mìɛni ti bé puu mi sàri wè. 33 Mi sínmɛ pire pi bé ba puu fìɛ muɔ mɛ́ cɛnyɛ nyáà yi báan yè. A muɔ kɛ́nì pɛn bè ba yajuuro wéli dè, nɛ́ pɛ́nì ki nyaa síkaala bálì pe wè kàbawuulo bèleʔ, nɛ́ míɛni pe wè tiʔɛlɛ ní gèleʔ, nɛ́ sìnbaala bílì pe wè wuɔlɔ bèleʔ, ma ki cɛ́n tire yē yajuuro dáà mi 'yùu dè.»
34 A Laban sí jo: «Ao ! ‑Ki kpíʔile bɛ̀ muɔ 'ki juu gè.»
35 Kire cɛnnugo gè, a Laban 'fali nɛ̀ kɛ́ sìnbaduuyo nɛ́ síkaduuyo mɛ́ yè, nɛ̀ sɛ́nì síkapɔlilɔ pe mìɛni yori nɛ̀ yige bàli bīɛlɛ pe 'puu nɛ́ tùluyo ní yè, nɛ́ bìli pe yē tiʔɛlɛ ní gèle, nɛ́ síkacɛlilɛ ní bèle bàli pe 'puu kàbawuulo bèle, nɛ́ tiʔɛlɛ ní gèle, nɛ́ dìi ti 'puu nɛ́ tiɛfiiye ní yè, nɛ́ sìnbaara ti mìɛni dàa ti 'puu wuɔrɔ dè. A wi 'tire ti mìɛni kɛn wi jaala mɛ́ bèle, 36 a pe 'ti kɔ́ri nɛ̀ kɛ́, nɛ̀ cɛnyɛ taanri tánʔana tánʔa nɛ́ ti ní, nɛ̀ líili Yakuba nɛ̄ wè. A Yakuba 'kò nɛ Laban yajuusɛnrɛ nári dè bile.
37 A Yakuba 'kàgbiipigele celile: pepili tiige wuʔulo, nɛ́ amadi tiige wuʔulo, nɛ́ pilatani tiige wuʔulo, nɛ̀ ke sɛ́nmɛ nɛ̀ koriyo láʔala yè lìʔɛgɛlɛ nī gèle, nɛ̀ tùlufiiye yige ke nɛ̄. 38 A wi 'kàgbiʔile gálì cáan gèle pàngogo luʔɔ nī gè, kire ga buu yajuuro ti de ke nyaʔa a ti pɛ́ni luʔɔ gbun gè. A yajuuro ti pɛ́ni luʔɔ gbun gè 39 níɛ tári tìi nɛ̄ dè kàgbiʔile yiʔɛ mɛ́ gè, a síkacɛlilɛ nɛ́ sìnbacɛlilɛ ní bèle, a pe pɛ́ni je sii wè, pe nɛ̂ sii nɛ́ tùluyo ní, nɛ́ tiʔɛlɛ ní, níɛ̀ puu kàbawuulo.
40 A Yakuba wi 'wi sìnbacɛlilɛ wàli bèle nɛ̀ nyɔ́gɔ Laban sìnbatogo nī gè. A wi 'ki kpíʔile gìi ki bé tí peri Laban sìnbapɔlilɔ nyaʔa bèle, bàli pe 'puu nɛ́ tùluyo ní, nɛ́ bàli pe 'puu wuɔlɔ bèle, a ti tánʔa lɛ̀lɛ ni 'nɔ̀ tìi nɛ̄ dè. Bà wi 'ki kpíʔile nɛ́ jáa nɛ̀ yajuuro taa nɛ̀ yige Laban wori nī dè. 41 Sìnbapɔlilɔ bílì pe 'puu lìrile bèle, nɛ́ sìnbacɛlilɛ bílì pe 'puu lìrile bèle, a peli pɛ́ni tári pìye nɛ̄ wè, Yakuba nɛ̂ kàgbiʔile líɛ gèle nɛ̀ pɛ́nì cáan luʔɔ gbuɔdiʔɛ nī gè, pe yiʔɛ mɛ́ gè, kire ga buu yajuuro ti de tári tìi nɛ̄ kàgbiʔile gálì yiʔɛ mɛ́ gè. 42 A ki sí nyaa yajuuro díì ti wè lìrire dèʔ, a tire pɛ́ni luʔɔ gbun gè, wi nɛ̌ kàgbiʔile cáan gèle baaʔ. A ki 'kò yajuuro dáà dī kpolido dè, tire nɛ̂ kò Yakuba wori; dìi sí tiì puu kpolido dèʔ, tire nɛ̂ kò Laban wori.
43 Bà ki 'kpíʔile a nàguɔ wi 'kò lɔriniʔɛrɛfɔli, a wi 'yajuuniʔɛrɛ taa, nɛ́ sùkulocɛlilɛ nɛ́ sùkulonaguɔlɔ, nɛ́ nyuʔɔmɔnɔ nɛ́ sèfɛngɛlɛ.