USitefano pa livansa lya Vayahuudi
7
1 Umutambule umukhome wámuposa uSitefano wáaja,
“Wuli,
aga goona gina valogola,
shiisho ndeeno shigashwali?”
2 USitefano wámugomosesa wáaja,
“Omwe valukholo lwangu na vawiheesu,
munipuliise!
UNguluvi wa Wutupikho wámutwiwushilaga uwiheesu uAbulahamu mu nyi ya Mesopotamiya,
pina ashaanali kihaamila mu lijumbi lya Halani.
3 UNguluvi wámujovela wáaja,
‘Wuukha ku nyi yaakho,
uvaleshe avalukholo lwakho,
ulute ku nyi yina nikhakuwonensa.’a
4 Baheene uAbulahamu wáhaama mu nyi yaakwe ya Vakalidaayo,
wáaluta wáakhala mu lijumbi lya Halani.
Wáganile kiifwa uwiihe kula,
uNguluvi wámuhaamya,
wámuleeta mu nyi iyi yina na yuumwe mwikhala uluhaavi ulu.
5 “Mu nyi iyi,
uNguluvi asikhamupeelile uAbulahamu uwuhaasi wowoona hata uwusi wudoodo,
wuve waakwe.
Leelo wátahisaaga kiija,
akhamupeela inyi iyi yive yaakwe,
lumo ni shikholo shaakwe.
Uluhaavi ulo uAbulahamu asikhandi nu mwana yoyoona.
6 UNguluvi wámujovela uAbulahamu wáaja,
‘Avaanu va shikholo shaakho vakhava vahensa mu nyi ya vaanu avanji.
Ukho avaanu va nyi iyo vakhavagaha kiiva vavanda vaanave,
vakhavalafya mandu kwa maakha magana gana (400).
7 Leelo vala vina vakhavagaha omwe kiiva vavanda vaanave,
one nikhavahiga.
Pina gakhava gaashila ago,
avaanu awo ava shikholo shaakho vakhawuukha mu nyi yila,
vakhanifuunya apa.’b
8 Baheene uNguluvi wáfinga kwa Abulahamu,
gina gasenjekhaga kwa nsila ya kivayinjisa ijando.
c Baheene uAbulahamu wámuyinjisa ijando umwanaakwe uIsaaka ilisiku lya munaana kihuma asawe.
UIsaaka wámusava uYaakobo,
wámuyinjisa ijando,
uYaakobo woope wáasava vagoosi ishumi na vavili,
wávayinjisa ijando,
awo vaveene va vambuyeesu.
9 “Avambuyeesu awo,
ijiila yavakhata mandu kwa lukholo lwanave uYusufu,
vamugusa ave muvanda mu nyi ya Misili.
Leelo uNguluvi akhandi lumo nu Yusufu,
10 akhandi ikimukulusa mu malava gaakwe goona.
UNguluvi ikimupeela uwumanyi uYusufu,
wápinsa uFalawo,
umutwa uwa ku Misili,
amudoboshe.
Baheene uFalawo wámuviikha ave muyimililaaji mu nyi yaakwe iya Misili,
na mu nanda yaakwe yoona iya shitwa.
11 “Kuunyuma,
injala inkhome yaagwa mu nyi yoona iya Misili na mu nyi ya Kanaani,
avaanu vakhandi vilafisiwa mandu.
Avambuyeesu woope ishakiilya shavasilila.
12 UYaakobo wáganile kipulikha kiija,
mu nyi ya Misili muna ngano,
wávafilikha avanaakwe,
awo avambuyeesu,
valute ukho.
Ulo lukhandi lushuulo lwanave lwa wutasi kifikha ku Misili.
13 Ulushuulo lwanave ulwa wuvili,
uYusufu wáyikhoona kwa vamaame vaakwe,
woope vamanyikha kwa Falawo,
mutwa uwa ku Misili.
14 UYusufu wáfilikha imola kwa wiihe uYaakobo kiija,
ayinse mu Misili,
lumo na valukholo lwakwe woona.
Vakhandi vaanu mashumi fungati na vasaanu.
15 Baheene uYaakobo wáaluta kula ku Misili,
wáfwila kukula.
Avambuyeesu vina vasigalaga,
woope vafwila kukula.
16 Leelo amafimba gaanave vatwalaga kunyaanave mu lijumbi lya Shekemu,
vagasiila mu lijooja lina uAbulahamu wágulaga kwa vaana va Hamoli.
17 “Uluhaavi lwaganile kivejeela,
luna uNguluvi agagahe gina wátahisaaga kwa Abulahamu,
uwinshi wa vaanu veesu wáyonjelelaga na kiiva vinshi mandu mu nyi ya Misili.
18 Kuunyuma,
wáyansa kitema umutwa uyunji mu nyi ya Misili yuna asikhameenye shiinu shoshoona shina wágahaga uYusufu.
19 Umutwa uyo wáyansa kivajanjilisa avambuyeesu,
khanji ikivalafya kwa nsila ya kivakhamiilisa vavaleshe avanaave avashaali kunja,
baheene vafwe.
20 “Mu luhaavi ulo uMusa wáasawa,
akhandi mwana munofu mandu.
Avasafi vaakwe vamusunga pakhaaya meesi gatatu.
21 Leelo vaganile kigombola kimufiha mukhaaya,
vamuviikha kunja.
Umwali wa Falawo wámuhola,
wáyansa kimusunga ngaja mwanaakwe wa shigoosi.
22 UMusa wámanyisiwa uwumanyi woona uwa Vamisili,
khanji wáava ana ngufu kilogola na mu njendo saakwe.
23 “UMusa wáganile kifisa maakha mashumi gana,
wálamula kiluta kivaaga avalukholo lwakwe aVaisilaheli.
24 Ukho wámwaga uMumisili yumonga ikimutesa uMuisilaheli yuna agaya likhosa.
Wámutanjilisa ulukholo lwakwe yula,
wáhombesa kwa kimubuda uMumisili yula.
25 UMusa wáhiivaga kiija,
aVaisilaheli vasiimanye kiija uNguluvi amufiliishe umwene kiija avakuluse.
Leelo aveene,
vasikhagameenye ago.
26 “Kwaganile kiisha,
uMusa wávaaga aVaisilaheli vavili vina vakhandi vitovana.
Akhandi isakula kiija,
avalamulanie,
wávajovela wáaja,
‘Omwe vagoosi,
mwimanya kiija,
omwe muli shikholo!
Kwashi mutesania?’
27 Leelo yula yuna akhandi ikimutova umuyine,
wámubunkha uMusa kulubali,
wámujovela wáaja,
‘Yu naani yuna wákuviikha kiiva uve uli muyimililaaji na kiiva mulamulaaji weesu?
28 Wuli,
wisakula kinibuda na yuune,
ngaja shina wamubudaga imihe uMumisili yula?’d
29 UMusa wáganile kipulikha amaswi ago,
wásijila ku nyi ya Vamidiyani,
wáakhala ngaja muhensa,
ukho wáasava avaana vavili va shidiimi.
30 “Amaakha mashumi gana gaganile kishila,
uMusa akhandi mu luvanda nkholeela ni shidunda sha Sinayi.
Baheene umalayikha wa Mutwa uNguluvi wámutwiwushila mu musita guna gukhandi guveekha umooto.
31 UMusa wáganile kiloleela amahilu,
wáswigaga,
wáguvejeela umusita gula kiija,
aguloleele wunofu.
Baaho wápulikha ishawuti ya Mutwa uNguluvi,
yamujovela kiija,
32 ‘One nili Nguluvi wa vambuya vaakho,
uAbulahamu,
uIsaaka,
nu Yaakobo.’
e UMusa wáganile kipulikha ago,
wáyansa kitetema,
wátiila kiloleela umooto gula.
33 “Baheene uMutwa uNguluvi wámujovela wáaja,
‘Yaawula indaatu saakho,
kiiva apo pina uyiimile panofu.
34 Shiyooli,
one navaaga avaanu vangu shina viilava mu nyi ya Misili,
napulikha inkhoolo yaanave,
nayiikha kivakulusa mu wuvanda.
Lino yinsa,
nikufilishe ulute kula ku Misili.’f
35 “UMusa uyo yumwene avambuyeesu vamukhaanaga,
vamujovela vaaja,
‘Yu naani yuna wákuviikha kiiva uve uli muyimililaaji na kiiva mulamulaaji weesu?’
Leelo uMusa yumwene yuna uNguluvi wámufilikhaga kiija,
ave muyimililaaji na mukulusaaji waanave.
UNguluvi wámufilikhaga kwa nsila ya malayikha yuna wámutwiwushilaga mu musita gula.
36 Uyo,
yumwene yuna wávalongosaaga kivahumya aVaisilaheli mu nyi ya Misili,
kwa nsila ya kiwonensa amiitu na mabikha gina akhandi iigaha ku Misili,
mu bahali ya Shamu,
na mu lunyikha,
kwa luhaavi lwa maakha mashumi gana.
37 “UMusa uyo yumwene wávajovelaga aVaisilaheli kiija,
‘Kihuma munyeenyu mumwene uNguluvi akhavabagulila omwe umukuwamalago ngaja one.’g
38 UMusa uyo yumwene akhandi lumo na vambuyeesu pina vakhandi vakungaanile mu lunyikha.
Khanji uyo wájoviilwe nu malayikha mu shidunda sha Sinayi,
wáyanushiile amaswi gina gana wuumi,
kiija atupeele ose.
39 “Hata ndeeno,
avambuyeesu vasikhandi visakula kimuyinatila uMusa,
vamukhaana,
vadobokha mu numbula saanave kiija,
vatine mu nyi ya Misili.
40 UMusa wáganile kidiila ku shidunda,
vamujovela uHaluni umaame umukhome vaaja,
‘Utunosese ishihwano sha manguluvi,
gina gasitulongose mu nsila.
UMusa yumwene akhandi ikitulongosa kihuma mu nyi ya Misili,
tisimeenye gina gamupata ukho!’h
41 Mu nsiku iso aVaisilaheli vala vaanosa isanaamu yina yihwanana ni ngwada.
Hata nda shikhandi shiinu sha kinosewa na mawokho gaanave vaveene,
vayihumisa ishadanda,
na kiyiviishila ishiwungo.
42 Ago gapinsaaga kiija,
uNguluvi avaleshe vafuunyaje ilijuva,
umwesi,
ni nondwe,
ngaja shina yiyandiikhwe mu litaafili lya vakuwamalago kiija,
‘Vaisilaheli omwe,
mu luhaavi luna mwakhalaga maakha mashumi gana mu lunyikha,
wuli,
mukinishinjila one inkhanu iya kidiimwa,
baheene munihumise ishadanda?
Ndaali!
43 Loleela,
mukhandi musumula iliheema lina likhandi ni sanaamu ya Moloki,
ilinguluvi lyenyu,
ni sanaamu ya nondwe ya Lefani,
ilinguluvi lyenyu.
Isanaamu iso,
mwasiwumbaga kiija musifuunyaje.
Kwa kiiva ya ilyo,
nisivagahe muve vadindilwa.
Vakhavatwala ku nyi ya kutali kishila ku Babeeli.’i”
44 USitefano wáyitenekhaga kijova,
“Mu lunyikha mula,
avambuyeesu vakhandi vana liheema ilya kimufuunyila uNguluvi.
j Iliheema ilyo,
valitendaga ngaja uNguluvi shina wámutavililaga uMusa kilitenda,
live mu shihwano shina akhalyajile.
45 Kuunyuma,
avambuyeesu vayanunkhana iliheema ilyo,
valileeta mu nyi yina uYoshuwa wávalongosaaga.
Uluhaavi ulo uNguluvi wávadagansaaga avaanu vina vasili Vayahuudi vina vakhandi umo,
baheene aVaisilaheli vapate inyi iya lutaahiso.
Iliheema ilyo lyasigala mu nyi yaanave mbakha uluhaavi ulwa mutwa uDawudi.
46 “Uyo uDawudi wámushendefyaga uNguluvi,
wáfuunyaga wáaja,
‘Wee Nguluvi wa Yaakobo,
unitawule nikusenjele inanda imbaagule.’
47 Leelo umuswamu waakwe uSelemaani yumwene wásengaga inanda iyo.
48 Hata ndeeno,
uNguluvi uMukhome,
asiikhala mu nanda yina vasenjile avaanu.
Ngaja shina umukuwamalago wájovile kiija,
49 ‘UMutwa uNguluvi iija,
“Uwulanga wuweene shitengo shangu sha Wutwa,
mu nyi mumwene mwa kiviikha amagulu gangu.
Lino,
nanda nshi yina musinisenjele?
Wuli,
piiya pina nisituuye?
50 Wuli,
ifyo fyona nisili yuune nafiwumbaga?” ’k ”
51 USitefano wáyitenekha kilogola kiija,
“Omwe vina muna matwe muumu!
Inumbula seenyu nyuumu na makutu geenyu gali ngaja vaanu vina vasili Vayahuudi,
gasipulikha iLiswi lya Nguluvi.
Insiku soona omwe mukimukhaana uNumbula uMunofu ngaja shishila shina avambuyeesu vakhandi vigahaga!
52 Wuli,
kuna mukuwamalago yuna vasikhamulafiise avambuyeesu?
Loleela,
vakhandi vikivabuda hata avakuwamalago vina vakhandi viihumya amalago ulwa kiyinsa kwa yula yuna wa Shiyooli,
uKilisito!
Uyo yuumwe yuna mwamudolelaga na kimubuda.
53 Hata nda omwe mwaposheelaga indaji sa Nguluvil kishilila kwa vamalayikha vaakwe,
leelo mukhandi mukhaana kisiyinatila.”
USitefano iibudwa
54 Avakhome va Vayahuudi vala vaganile kipulikha amaswi ga Sitefano,
vakhalalaga mandu,
vaaluma ameeno kwa nkhalasi.
55 Leelo uSitefano akhandi ilongosewa nu Numbula uMunofu,
wángʼalulaga ameeho kushaanya,
wáwaaga uwutupikho wa Nguluvi nu Yeesu ayiimile ulubali ulwa kundiilo ulwa Nguluvi.
56 Apo wálogola wáaja,
“Loleela!
Nikikwaga kushaanya kudindukha,
uLusawo lwa Muunum ayiimile ulubali lwa kundiilo ulwa Nguluvi!”
57 Baheene avakhome va Vayahuudi vala vakhaana kipuliisa,
vadinda amakutu gaanave,
kuno vilyova ilyowo,
vamugulushila uSitefano kwa lugulumilo lumo,
58 vamuhumya kunja ya lijumbi,
vayansa kimuhuda na mangʼanga.
Mu awo,
vakhandi vakwali avalunjikhaajin vina vahumyaga amakhooti gaanave,
vagaviikha pa magulu ga mujeleelo yumonga yuna wátambulwagwa Sawuli.