Yɩzakə kaswəri yoo
24
1 Abərahamə dàń yà yɩ bazʋnʋ. Ʋ yà kwɩn zənzən, yá Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu ga fwa zəni ʋ yɩra zənzən, won mama wa. 2 Dɩɩn don nə, Abərahamə bon ʋ dìə̀ tʋtʋnbiu nəkwɩa tə, ʋ nə ywàŋá ʋ jɩjə tə mama yuu, ʋ swɩ̀n ʋ con, ʋ wʋ́: «Bà, n kə n jɩɩn à ciin də̀ń,a 3 sə n ga dù də Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, ʋ mʋ̀ Yɩɩ tə, ʋ nə fwa lanworu də tɩa, də n bá pɩ̀à Kanaan lʋʋ lɩ̀à tə, à nə jə̀ə́ ba titəŋi wa, bʋ̀á, n pa à bìú tə nə. 4 Yá, n dàń wá va à lʋʋ nii tə wa, n pɩ̀à kan, à nyɩna sàń nə, n ja bà, n pa à bìú Yɩzakə nə.» 5 Tʋtʋnbiu tə le wá, ʋ wʋ́: «Kʋ wàá də, kan tə bá sɛ̀, ʋ twá à nə, ʋ bà lʋʋ nii kʋ tə wa. Kʋ mɛ, sə à ja n bìú tə, à pìí à va lʋʋ nii tə wa, n nə nan n yá naaa?» 6 Abərahamə le wá, ʋ wʋ́: «Cɩ n tɩ̀àn nə! Dàn ká ja à bìú tə, n pìí n va lá. 7 Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, ʋ mʋ̀ Yɩɩ tə, ʋ nə wulə tə mɛ yuu wa, nə pɩn à nan, à yá à nyɩna dìə̀, də à dəkuu bwálɩ́. Ʋ mʋ̀ nə swɩ̀n à con, ʋ ga dù, də ʋ wá pa lʋʋ nii kʋ tə, à dwíí tə nə, à nə wá kə lʋʋ wa. Ʋ mʋ̀ tətə nə wá pa, ʋ malɩka yà n yáá, ka ja va, sə n pɩ̀à bʋ̀á lá, n ja bà, n pa à bìú tə nə, ʋ ma fwa ʋ kan. 8 Də kan tə nə vɩga, sə ʋ twá n nə ʋ bà, durə ka tə, à nə pɩn n dù, yoo bá yà n yuu wa. N nə dàn ká ja à bìú tə mʋ̀, n pìí n va lá.» 9 Tʋtʋnbiu tə ken ʋ jɩɩn ʋ yuu-tiu Abərahamə ciin də̀ń, ʋ ga dù, də ʋ wá tʋn yoo mama, kʋ twá ndə, Abərahamə nə pɩn nii, sə kʋ tʋn nətʋ. 10 Abərahamə tʋtʋnbiu tə lɩ nyʋgʋma fugə, ʋ yuu-tiu tə nyʋgʋma tə wa, ʋ tì zìlə́ wiən yiri mama, ʋ yuu-tiu tə nə jə, ʋ kə ʋ yɩra. Ʋ dàń nan, ʋ zʋ cwəŋə, ʋ vələ Aramə lʋʋ nii, tɩʋ tə wa Nahɔrə nə wulə. 11 Abərahamə tʋtʋnbiu tə nə vəli, ʋ yí tɩʋ tə nii, ʋ pɩn nyʋgʋma tə tʋ, tə nadwana yuu, vɩlɩ nii nə. Kʋ yɩn didəni nii nə, kana nə wá nan, ba tan nɩ́á, máŋá wa. 12 Ʋ dàń lòrì Yɩɩ, ʋ waa con, ʋ wʋ́: «Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, à yuu-tiu Abərahamə Yɩɩ, à lòrì mʋ́, sə n pa à na kʋ tə, à nə nan à pɩ̀à. Fwa wʋywaŋʋ* à yuu-tiu Abərahamə yɩra! 13 Nə̀ń nə, à zɩga vɩlɩ kʋ tə nii nə. Yá tɩʋ tə tɩ̀án bwɩ̀ɩ́ wá nan ba tan nɩ́á. 14 À wá swɩ̀n ba wa kacɩɩn don con, à wʋ́: “À lòrì mʋ́, sə n guni n kwàrá tə, n kə à con, sə à nyʋn n nɩ́á tə.” Ʋ nə le, ʋ wʋ́: “Nə̀ń tə, nyʋn, sə à ga kwán à pa n nyʋgʋma tə də nə, tə nyʋn”, à wá lwarɩ də, kacɩɩn təntə nə n tanɩ, sə n pa n tʋtʋnʋ Yɩzakə nə. Yá kʋ nə yɩn nətʋ, à dàń wá lwarɩ də, n tʋŋa wʋywaŋʋ, à yuu-tiu tə yɩra.» 15 Abərahamə tʋtʋnbiu tə yà tə wà swɩ̀n, ʋ zwɛ̀, də nə̀ń Rebɛka nə, ʋ nan də ʋ nɩ́á kwàrá, ʋ pàrà wa. Rebɛka yɩ Betuwɛlə bʋ̀á, ʋ ga yɩ Abərahamə nyánʋ́ Nahɔrə, də ʋ kan Miləka nàʋ́. 16 Rebɛka yà yɩ kacɩɩn, ʋ nə ziən zənzən. Ʋ yà tə yəri bɛɛ, mɩ́ámɩ́án. Ʋ vəli vɩlɩ tə nii nə, ʋ tan nɩ́á, ʋ sú ʋ kwàrá, ʋ tì ʋ zən, ʋ ja pìí ʋ vìrí. 17 Abərahamə tʋtʋnbiu tə dəri, ʋ va ʋ jəri wá, ʋ swɩ̀n ʋ con, ʋ wʋ́: «À lòrì mʋ́, sə n pa nə, n kwàrá tə wa nɩ́á mancɩn, sə à nyʋn.» 18 Bʋ̀á tə ma le, ʋ wʋ́: «À yuu-tiu, nə̀ń tə, nyʋn.» Ʋ bɩbarɩ, ʋ zʋrɩ ʋ kwàrá tə, ʋ kə ʋ vakoo wa, ʋ gùní ʋ kə bɛɛ tə con, ʋ pa wá nɩ́á tə, ʋ nyʋn. 19 Máŋá tə, Abərahamə tʋtʋnbiu tə nə nyʋan nɩ́á tə, ʋ zwɛ̀, bʋ̀á tə swɩ̀n, ʋ wʋ́: «À wá kwán nɩ́á tə, à pa n nyʋgʋma tə də mama nə, tə nyʋn tə sú.» 20 Ʋ bɩbarɩ ʋ lwá ʋ nɩ́á kwàrá tə, vɩlɩ tə nii gwalʋ wa, vàná nə nywɩn nɩ́á lá. Ʋ ga pìí, ʋ dəri ʋ va vɩlɩ tə nii nə, sə ʋ kʋ́ʋ̀ tan nɩ́á tə, ʋ ja bà. Ʋ tan nɩ́á tə, ʋ pa nyʋgʋma tə mama nə. 21 Abərahamə tʋtʋnbiu tə dàń yà ywàŋá bʋ̀á tə zəən, ʋ ga bwe ʋ tɩ̀àn, bʋ̀á tə yoo yuu wa, sə ʋ jə́n, Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu nə sɛ̀, nə à yə̀ə́, ʋ wà sɛ̀, ʋ pa ʋ cwəŋə tə vəlu kwɛn. 22 Máŋá tə, nyʋgʋma tə nə nyʋan nɩ́á tə, tə zwɛ̀, Abərahamə tʋtʋnbiu tə lɩ sɩ́án mɩɩ kwanɩ, kʋ dun nə yɩ səbilugu* nədʋ fan də. Valɩ bələ, tə dun nə yɩ sɩ́án səbilurən fugə, ʋ pa bʋ̀á tə nə. 23 Abərahamə tʋtʋnbiu tə dàń bwe bʋ̀á tə, ʋ wʋ́: «N yɩ wàà bʋ̀á? À lòrì mʋ́, sə n swɩ̀n, n bɩrɩ nə. À də à kwa lɩ̀à tə wàá bwálɩ́ nə nɩ, n nyɩna kàrá tə wa, nə pə̀ní lá, tɩtɩn kʋ tə nə, naaa?» 24 Bʋ̀á tə le wá, ʋ wʋ́: «À yɩ Betuwɛlə bʋ̀á. Nahɔrə də ʋ kan Miləka nàʋ́.» 25 Bʋ̀á tə tə swɩ̀n, ʋ súrí lá, ʋ wʋ́: «Gaʋ də vàná wodirən, ba nə tanɩ ba tún, dáá nə sàń nə zənzən. Bwálɩ́ də ga wulə, sə á jʋ lá.» 26 Abərahamə tʋtʋnbiu tə dàń tʋa ʋ nadwana yuu, Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu yáá con, ʋ pa wá dun. 27 Ʋ swɩ̀n, ʋ wʋ́: «À bwɩ Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu nə, ʋ nə yɩ à yuu-tiu Abərahamə Yɩɩ. Ʋ mʋ̀ nə tʋŋa wʋywaŋʋ, à yuu-tiu Abərahamə yɩra wuuu, kʋ twá cɩ́gá nə, ndə kʋ nə mɛ nətʋ. Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu nə ken nə cwəŋə wa, ʋ pa, à bà, à zʋ à yuu-tiu Abərahamə nubɩa tə dìə̀ wa.» 28 Bʋ̀á tə dəri ʋ va sàń, ʋ swɩ̀n yɩ̀ə̀n təntə mama, ʋ bɩrɩ ʋ nuu də ʋ dìə̀ lɩ̀à nə. 29-30 Rebɛka yà jə nabʋa, ʋ yɩrɩ nə yɩ Laban. Laban nɩ mɩɩ kwanɩ tə, də valɩ tə, ʋ nakʋa tə con. Ʋ ga nì də ʋ nakʋa Rebɛka swɩ̀n də, bɛɛ tə swɩ̀n nətən də nətən ʋ con. Laban dàń dəri ʋ nan, ʋ va bɛɛ təntə con, ʋ yà nə wulə vɩlɩ tə nii nə. Ʋ vəli ʋ yí bɛɛ tə, də ʋ zɩga nyʋgʋma tə con, vɩlɩ tə nii nə. 31 Laban swɩ̀n, ʋ con, ʋ wʋ́: «Bà zʋ dìə̀! N mʋ̀ lìù tə Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, nə fwa zəni, n yɩra. Bɛ̀ɛ̀ nə pɩn, n ma zɩga kàrá wa? Á kwɛn dìə̀, sə à pa mʋ́, à ga pɩ̀à bwálɩ́, sə nyʋgʋma tə də zɩgɩ là.» 32 Abərahamə tʋtʋnbiu tə dàń twi, ʋ zʋ Laban dìə̀. Laban pɩn ba kʋ̀rɩ̀ nyʋgʋma tə zɩla tə, ba ga pa tə gaʋ, də vàná wodirən, ba nə tanɩ ba tún. Ʋ pɩn nɩ́á, sə bɛɛ tə, də ʋ kwa lɩ̀à tə ma sɩ̀n ba nɛɛ. 33 Kʋ kwa nə, ba tún wodiu bɛɛ tə yáá, sə ba də́. Yá ʋ dàń swɩ̀n, ʋ wʋ̀: «À bá də́ wodiu tə, də à nə wà à nii tún.» Laban ma swɩ̀n, ʋ wʋ̀: «Kʋ ba yoo jə. Tún n nii.» 34 Bɛɛ tə dàń swɩ̀n, ʋ wʋ́: «À yɩ Abərahamə tʋtʋnbiu. 35 Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu fwa zəni, à yuu-tiu Abərahamə yɩra zənzən. Ʋ pɩn, ʋ ji ləzwənfarʋ. Yɩɩ pɩn wá vamɩnan, də vanfaran, də nyʋgʋma, də bɩnɛ, də wárʋ́, də sɩ́án, də tʋtʋnbɩa, də tʋtʋnbwɩɩ. 36 À yuu-tiu Abərahamə kan Sara lɩrɩ bìú, ʋ pa wá, ʋ kazʋnɩ tə wa. Yá Abərahamə dàń pɩn won tə mama, ʋ nə tɩ, kʋ mʋ́ bìú təntə nə. 37 À yuu-tiu Abərahamə pɩn à dù durə. Ʋ swɩ̀n à con, ʋ wʋ́: “N bá pɩ̀à Kanaan lʋʋ lɩ̀à tə, à nə jə̀ə́ ba titəŋi wa, bʋ̀á, n pa à bìú tə nə. 38 Yá, n dàń wá va à nyɩna sàń nə, n pɩ̀à kan, à dwíí tə wa, n ja bà, n pa à bìú tə nə.” 39 À swɩ̀n à yuu-tiu tə con, à wʋ́: “Kʋ wàá də, kan tə bá sɛ̀, ʋ twá à nə, ʋ bà.” 40 Ʋ le nə, ʋ wʋ́: “Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu tə, ʋ nə yɩn à kwa, nə wá pa ʋ malɩka ya n yáá, ka pa n cwəŋə kwɛn. N mɛ, sə n pɩ̀à bʋ̀á à nyɩna sàń nə, à dwíí tə wa, n ja bà, n pa à bìú tə nə, ʋ ma fwa ʋ kan. 41 Də n nə vəli à dwíí tə wa, yá ba wà mʋ́ bʋ̀á tə pɩn, durə ka tə, à nə pɩn n dù, yoo kʋ́ʋ̀ bá yà n yuu wa.” 42 Yá à dàń twi, à yí vɩlɩ tə nii nə, zə̀n kʋ tə, à ga lòrì Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, à wʋ́: “Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu, à yuu-tiu Abərahamə Yɩɩ, də n nə swə, sə n kwɛn à cwəŋə tə, 43 Nə̀ń nə, à zɩga vɩlɩ kʋ tə nii nə. À wá swɩ̀n bwìí tə ba nə naŋa, ba taŋa nɩ́á tə wa bʋ̀á don con, à wʋ́: - À lòrì mʋ́, sə n pa nə, n kwàrá tə wa nɩ́á mancɩn, sə à nyʋn. 44 Bʋ̀á tə nə le, ʋ wʋ́: - Nə̀ń tə, nyʋn, sə à ga kwan, à pa n nyʋgʋma tə də nə, tə nyʋn. À wá lwarɩ də bʋ̀á təntə nə n tanɩ, sə n pa à yuu-tiu tə bìú tə nə.” 45 À yà tə wà kʋ nətʋ tə swɩ̀n, à waa con, à zwɛ̀, də nə̀ń Rebɛka nə, ʋ zɩŋa ʋ kwàrá ʋ pàrà wa, ʋ bà vɩlɩ tə nii nə, ʋ tan nɩ́á tə. À ma swɩ̀n, ʋ con, à wʋ́: “À lòrì nɩ́á, sə à nyʋn.” 46 Ʋ bɩbarɩ, ʋ zʋrɩ ʋ kwàrá tə, ʋ kə ʋ vakoo wa, ʋ gùní ʋ kə à con, ʋ ga swɩ̀n, ʋ wʋ́: “Nyʋ, sə à ga pa n nyʋgʋma tə də nə, tə nyʋn.” À nyʋan nɩ́á tə, ʋ ga pa nyʋgʋma tə də nə, tə nyʋn. 47 Kʋ kwa nə, À dàń bwe wá, à wʋ́: “N yɩ wàà bʋ̀á?” Ʋ ma le nə, ʋ wʋ́: “À yɩ Betuwɛlə bʋ̀á. Nahɔrə də ʋ kan Miləka nàʋ́.” Yá à dàń ken mɩɩ kwanɩ ʋ mɩɩ nə, à ga kə valɩ ʋ jɩ̀àn nə. 48 Kʋ kwa nə, à tʋa à nadwana yuu, Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu yáá con, à pa dun ʋ mʋ̀ Yɩɩ tə nə, ʋ nə yɩ à yuu-tiu Abərahamə Yɩɩ. Ʋ mʋ̀ Yɩɩ nə bɩrɩ nə cwəŋə də pùə́ nədʋ, sə à bà, à pɩ̀à à yuu-tiu tə nyánʋ́ nàʋ́, à ja bà, à pa à yuu-tiu tə bìú tə nə. 49 Sɩ́ʋ́n nə, də á nə sɛ̀, sə á tʋn wʋywaŋʋ à yuu-tiu tə yɩra, kʋ twá cɩ́gá nə, ndə kʋ nə mɛ nətʋ, sə á swɩ̀n kʋ à con. Yoo mama kʋ́ʋ̀ nə wulə, sə á swɩ̀n à con, sə à lwarɩ kʋ tə, à nə wá fwa.» 50 Laban də Betuwɛlə dàń le, ba wʋ́: «Yoo kʋ tə, n swɩ̀n nə con, yɩ kʋ nan Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu. Nə mʋ̀ kʋ́ʋ̀ wàrɩ̀ yoo mama kʋ wa, nə swɩ̀n, sə nə bɩrɩ mʋ́, də nə swə kʋ, nə à yə̀ə́, nə ba kʋ swə. 51 Rebɛka nə ʋ zɩga n yáá con. Ja wá, n ja va, sə ʋ yà n yuu-tiu tə bìú tə kan, ndə Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu nə swɩ̀n kʋ nətʋ.» 52 Máŋá tə, Abərahamə tʋtʋnbiu tə nə nì Rebɛka nyɩna, də ʋ nabʋa tə sʋ̀ràn tə, ʋ tʋa ʋ nadwana yuu, Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu yáá con, ʋ pa wá dun. 53 Abərahamə tʋtʋnbiu tə lɩ bwanzɩla, ba nə ja wárʋ́ ba ma fwa, də tə duən, ba nə ja sɩ́án ba ma fwa, də gànàn, ʋ pa Rebɛka nə. Ʋ tə pɩn zɩ̀lə́ wiən duən də, tə kwənə nə dáá, Rebɛka nabʋa, də ʋ nuu nə. 54 Kʋ kwa nə, Abərahamə tʋtʋnbiu tə, də ʋ kwa lɩ̀à tə di wodiu tə, ba nyʋn, ba ga pə̀ń lá, ba jʋ. Máŋá tə, ba nə zàn jɩjʋ nə, Abərahamə tʋtʋnbiu tə swɩ̀n Rebɛka lɩ̀à tə con, ʋ wʋ́: «À lòrì cwəŋə, sə à pìí à va à yuu-tiu tə con.» 55 Rebɛka nabʋa, də ʋ nuu ma swɩ̀n, ba wʋ́: «Yá sə bʋ̀á tə, tə ya də nəba máŋá mancɩn, kʋ yí ndə dɩan fugə nə. Kʋ kwa nə, á də wá dàń wàá á vìrí.» 56 Yá Abərahamə tʋtʋnbiu tə le ba, ʋ wʋ́: «Á dànà ká ja nə, á pa à dánɩ́. «Ba-Yígúrə́-Jə-Tiu pɩn à cwəŋə kwɛn. Kʋ mʋ̀ tə yɩrɩ, á pɩan nə cwəŋə, sə à pìí à va à yuu-tiu tə con.» 57 Ba ma kʋ́ʋ̀ swɩ̀n, ba wʋ́: «Nə wá bon bʋ̀á tə tətə, nə bwe wá nə jə́n, kʋ tə ʋ nə swə.» 58 Ba bon Rebɛka, ba bwe wá, ba wʋ́: «N swə, sə n twá bɛɛ wà tə nə, n vìí naaa?» Ʋ le, ʋ wʋ́: «Awo!» 59 Ba dàń pɩn cwəŋə ba bʋ̀á Rebɛka, də ʋ tʋtʋnbʋa nə, sə ba twá Abərahamə tʋtʋnbiu tə, də ʋ kwa lɩ̀à tə nə, ba vìí. 60 Ba lòrì Yɩɩ, sə ʋ fwa zəni Rebɛka yɩra. Ba swɩ̀n ʋ con, ba wʋ́: «Yɩɩ wá pa, n mʋ̀ nə bʋ̀á Rebɛka jì dwíə́ mʋ̀rʋ̀ dəkurən mʋ̀rʋ̀ kapʋpʋ* nɩ̀ɩ̀! Yɩɩ wá pa, n dwíí tə də́ dɩ̀àn ba dʋŋa yuu wa!» 61 Rebɛka də ʋ tʋtʋnbwɩɩ tə dàń zàn, ba dɩ nyʋgʋma tə, ba twá Abərahamə tʋtʋnbiu tə nə, ba mɛ kə duən ba vìí. Mə kʋ zɩgɩ nətʋ, Abərahamə tʋtʋnbiu tə ma ja Rebɛka ʋ vìí.62 Kʋ máŋá təntə wa, də Yɩzakə də yà zàn ʋ sàń tə wa, lahayi-royi vɩlɩ tə nii nə, ʋ bà, ʋ lwà ʋ sàń Negɛbə lʋʋ nii tə wa. 63 Dɩɩn don nə, Yɩzakə nan ʋ va kasɔɔ nii nə, didəni nii nə, sə ʋ van ʋ nɛɛ wa. Ʋ zɩ̀n ʋ yáá ʋ ywàń, də nə̀ń nyʋgʋma nə, tə ma bɩ̀àn. 64 Máŋá tə, Rebɛka də nə zɩ̀n ʋ yáá ʋ ywàń, ʋ na Yɩzakə, ʋ fan ʋ nan nyʋgʋma tə yuu, ʋ cú tɩa, 65 ʋ ga bwe Abərahamə tʋtʋnbiu tə, ʋ wʋ́: «Wàà nə yɩ bɛɛ wà tə, gaʋ tə wa, ʋ nə bɩ̀àn, sə ʋ jəri nəba?» 66 Abərahamə tʋtʋnbiu tə le, ʋ wʋ́: «Kʋ yɩ à yuu-tiu tə.» Rebɛka dàń lɩ gànkɩkala, ʋ ma piri ʋ yuu nə. Yɩzakə nə twi ʋ yí lá, Abərahamə tʋtʋnbiu tə man kʋ tə mama ʋ nə tʋn, ʋ bɩrɩ wá. 67 Kʋ kwa nə, Yɩzakə jɩn Rebɛka, ʋ ja zʋ gànsɩlɩ tə wa, ʋ nuu Sara yà nə yɩn lá. Ʋ tì Rebɛka, ʋ ma fwa ʋ kan, ʋ ga sóní wá zənzən. Mə kʋ zɩgɩ nətʋ, Yɩzakə bɩcan ma zuri, ʋ nuu Sara tɩan kwa nə.