Ñimaahna tsa nyehe̱ ra faraón
41
Yaha̱ uvi cuiya, tan nyehe̱ ra faraón iin ñimaahna. Tan tsitsi ñimaahna can nyehe̱ ra tyin nyaá ra yuhu yutya nañí Nilo, 2 tacan tan quita̱ utsa taahan indɨquɨ nahnu tan xaahan yutya can, yucú tɨ tsatsí tɨ itya. 3 Yaha can, quita̱ inga utsa taahan indɨquɨ peehe ndasɨ caá tan cuahan tɨ naha tɨ nu nyacú quɨtɨ nahnu tan xaahan can. 4 Tan tsatsi̱ indɨquɨ peehe can indɨquɨ nahnu can.Tacan tan ndoto̱ ñi ra faraón, 5 maa tyin quixi̱ nyico ra tan nyehe̱ ra inga ñimaahna: Nyehe̱ ra nyacú utsa taahan yoco trigo tan nahnu vaha tsɨtɨ trigo can iñí nuu tsa intuhun tsaha trigo can. 6 Yaha can, cana̱ inga utsa taahan yoco trigo xahma tan tumaa caá trigo tsahmi̱ ñicanyii caá can, 7 tan yoco trigo xahma can coco̱ can tsa utsa yoco trigo nahnu vaha can.
Tacan tan ndoto̱ nyico ra faraón, tan jaha̱ ra cuenda tyin ñimaahna ñi cuví can. 8 Tsa tuvi̱, ña nɨɨ maa cuñí ra, tacan tan cana̱ ra nandɨhɨ ra tavá cuenda naha ra tan ra nyityi xaan iyó ñuu Egipto can. Tan caha̱n ra nduvi taahan ñimaahna can tsihin ra naha, maa tyin yoñi maa cuvi̱ catyi̱ tuhun náa cuñí tsi cahan ñimaahna can. 9 Tacan tan nacaha̱n ra tyihí copa can tsihin ra faraón tan catyí ra:
--Iyó intuhun tsa naa̱ iñi yu cahan yu tsihin un ña vaha maa javaha̱ yu. 10 Ñuhu iñi un quɨvɨ xaan xaan cuñi̱ un jaha̱ ndi, tan quɨhvɨ̱ yu vehe caa tsihin ra cuvi̱ nuu tsihin ra javahá paan naha ra, jacuhu̱n un tsi ndi vehe caa nyaá yuvehe ra cuvi nuu tsihin jandaru jacuendá yuvehe un. 11 Tsa tsa yucú ndi vehe caa can, iin ñi tsacuaa nyehe̱ ndi ñimaahna, tan iyó iyó ñi tsa cuñí tsi cahan ñimaahna nyehe̱ ndi can. 12 Natuhu̱n ndi ñimaahna can tsihin iin ra hebreo tsa nyií tsihin ndi. Cuví ra musu ra cuví nuu tsihin jandaru, tan nacatyi̱ tuhun ra tsihin ndi tsa cuñí tsi catyí ñimaahna tsa nyehe̱ intuhun intuhun ndi. 13 Tan cundaa̱ cuhva caha̱n ra tyuvaa can tsihin ndi, vityin ihya jatyiñú nyico yu tyihí yu copa un, inga ra can yɨhɨ̱ yoho jucun ra tan tsihi̱ ra --catyí ra tsihin ra faraón.
14 Tacan tan tava̱ ra naha tsi ra José vehe caa iyaha ñi jaha̱ ra faraón. Xatya̱ ra ixi yuhu ra sama̱ ra tsi ra tsaha cuahan ra tsihin ra naha nuu ra faraón. 15 Tan catyí ra faraón tsihin ra tsa tsaa̱ ra:
--Yoñi maa cuví cuhva cuenda tsi yu náa cuñí tsi catyí ñimaahna nyehe̱ yu, tan tsito̱ yu tyin yooho cutuñí iñi un náa cuñí tsi catyí ñimaahna --catyí ra tsihin ra José.
16 Tan catyí ra José tsihin ra:
--Ñavin yuhu cuví ra tsitó náa cuñí tsi catyí ñimaahna, tyin maa Nyoo cuví ra tsahá cuenda náa cuñí tsi catyí ñimaahna --catyí ra.
17 Tacan tan quitsaha̱ caahán ra faraón ñimaahna nyehe̱ ra tsihin ra, tan catyí ra:
-- Nyaá yu yuhu yutya Nilo, 18 tan nyehe̱ yu quita̱ utsa taahan indɨquɨ nahnu tan xaahan yutya can, yucú tɨ tsatsí tɨ itya. 19 Yaha can, quita̱ inga utsa taahan indɨquɨ peehe tan ndasɨ́ caá. ¡Nduve maa indɨquɨ tacan caá tuhva yu nyehé nɨɨ cahnu maa Egipto! 20 Tan tsatsi̱ indɨquɨ peehe can indɨquɨ nahnu tan xaahan can. 21 Ndi maa tacan ña nditsin caa tatun tsatsi̱ tɨ naha tɨ tsi indɨquɨ nahnu tan xaahan can, tyin caá ñi maa tɨ naha tɨ cuhva caá tɨ naha tɨ. Tacan tan ndoto̱ ñi yu.
22 "Quixi̱ nyico yu tan nyehe̱ yu inga ñimaahna: Nyehe̱ yu nyaá iin tsaha trigo tan nyacú utsa taahan yoco trigo sɨɨ caá nuu tun, tan tsitu̱ trigo nu tsa intuhun intuhun nu yoco tun. 23 Yaha can, cana̱ inga utsa taahan yoco trigo xahma tan tumaa caá trigo tsahmi̱ ñicanyii caá can. 24 Tan yoco trigo xahma can coco̱ can tsa utsa yoco trigo nahnu vaha can. Tan nduvi taahan ñimaahna ihya caha̱n yu tsihin ra tavá cuenda naha ra, maa tyin ndi intuhun ra naha ña cuvi̱ catyi tuhun tsihin yu náa cuñí tsi cahan ñimaahna ihya --catyí ra.
25 Tan catyí ra José tsihin ra:
--Iin ñi tsa cuñí tsi catyí ñimaahna nyehe̱ un. Maa Nyoo janaha̱ tsi un tsa cuví un rey náa cuvi can cua javaha ra. 26 Tsa utsa indɨquɨ xaahan can naha tɨ tsihin tsa utsa yoco trigo vaha can, cuñí tsi catyi can utsa cuiya vaha, iin ñi tsa caahán nduvi taahan ñimaahna ihya. 27 Tan tsa utsa indɨquɨ peehe ndasɨ́ caá tsihin tsa utsa yoco trigo xahma tsahmi̱ ñicanyii can, yacan cuñí tsi catyí utsa cuiya cua coo tama. 28 Tan maa Nyoo janaha̱ tsi un tsa cua javaha ra. Tandɨhɨ maa tsa caahán yu tsihin un ihya cua cundaa. 29 Utsa cuiya cua coo cuaha tandɨhɨ maa tsa cua tatsi nyɨvɨ nɨɨ cahnu maa cuenda Egipto ihya. 30 Maa tyin tsa yaha utsa cuiya vaha can, utsa cuiya cua coo tama, tyin tsa cua tatsi nyɨvɨ luxu xaan can cua coo tan yoñi maa cua nducuhun iñi tsa cuaha ndaha tyiñu naquihi̱n ñi tyin cuaha ñi cua cúu cua jaha tama can. 31 Tumaa tun nduve maa naa cua naquihin vaha ñi cuiya vaha cua cuvi quɨvɨ can tyin ñihi cua coo tama. 32 Tsa tyehen uvi tsaha nyehe̱ un ñimaahna can tan iin ñi tsa cuñí tsi catyí can janahá can tyin tsa cuyatyin cua javaha Nyoo tsa tyaa̱ iñi ra cua javaha ra.
33 "Ja̱vaha cuhva cua cahan yu ihya, ndu̱cu iin ra tsitó tan nyityi nyehe tyiñu ihya ñuu un tan cuvi ra ndaha cuaha un. 34 Tyehen cua javaha un: Na̱tyiso tsi ra cua cuvi tyiñu nuu un na cuhun ra naha cua jacaya ra naha trigo nɨɨ cahnu Egipto tsa utsa cuiya vaha vatsí tsi ihya, nandɨhɨ nyɨvɨ uhun cuhva cua natahvi ñi trigo ñi tan iin cuhva can cua nacuhva ñi tsi ra naha tan inga cumi cuhva can ndoo maa tsi ñi. 35 Tan maa un cuhva tyiñu tsi ra naha cua jacaya ra naha trigo vaha tandɨhɨ maa tsa utsa cuiya vaha vatsi tsi ihya, tan intuhun intuhun ndaha ñuu cua quɨhvɨ vaha trigo can tyin yacan cua catsi nyɨvɨ quɨvɨ cua coo tama. 36 Tan trigo cua naquihin vaha ndo can cua cunyee iñi ndo tsa utsa cuiya ña vaha cua quitsi tan ña cúu nyɨvɨ soco --catyí ra José tsihin ra faraón.
Nu cuví ra José ra ndacá ñaha ñuu Egipto
37 Tsa tsiñi̱ ra faraón tan ra cuví tyiñu nuu ra tsa caha̱n ra José, catyí ra tsihin ra:
―Vaha xaan cuhva caahán un.
38 Yacan cuenda catyí ra faraón tsihin ra cuví tyiñu nuu ra:
--Tsa nditsa maa tyin iyó tatyi ii Nyoo tsihin ra ihya, ña cua ñihi yo inga ra vaha tumaa ra ihya cua javaha tyiñu can --catyí ra tsihin ra naha.
39 Tan catyí ra tsihin ra José:
--Maa Nyoo jacoto̱ tandɨhɨ maa tuhun ihya tsi un, yoñi yoo inga iyó tsa tsiñituñi tan tsa nyityi tumaa tsa iyó tsi un. 40 Maa un cua cuvi ra ndacá ñaha ñuu ihya, nandɨhɨ nyɨvɨ ñuu yu cua tyaa yahvi tsa cua cahan un, maa tyin cahnu ca cuví yuhu nuu un tyin yuhu cuví rey. 41 Ji̱hna, cua cuvi un tumaa ra ndacá ñaha ñuu Egipto ihya --catyí ra tsihin ra José.
42 Tacan tan tava̱ ra xehe yɨhɨ́ nu ndaha ra tan tyihi̱ ra can nu ndaha ra José. Yaha can, tava̱ tyiñu ra na jacunditsi ra naha jahma vaha tsinu̱ tsihin lino tsi ra, tan tyihi̱ ra naha iin carena xuhun cuaan jucun ra. 43 Yaha can jandaa̱ ra tsi ra José tsinu uvi careta tsa cuahan xiin ra. Tan tava̱ tyiñu ra na cana tsaa ra naha: "¡Cu̱ɨñɨ tsɨtɨ ndo!" Tan tacan cuví nu ndoo̱ ra José cuví ra tumaa ra ndacá ñaha ñuu Egipto.
44 Tan catyí ra faraón tsihin ra José:
--Vasu ndi maa yuhu tsa cuví yu faraón tan cua tava tyiñu yu tsi nyɨvɨ, nduve náa cuví javaha ñi tatun ñavin yooho tavá tyiñu tsi ñi --catyí ra.
45 Tan sama̱ ra faraón sɨvɨ ra José tan jacunañi̱ ra tsi ra tsihin yuhu ñuu Egipto Zafnat-panea. Tan jatindaha̱ ra tsi ra tsihin ña Asenat sehe ra Potifera, ra cuví jutu ñuu nañí On. Tan tacan cuví nu ndoo̱ ra José cuví ra tumaa ra ndacá ñaha ñuu Egipto.
46 Cuví ra José, ra oco utsi cuiya quɨvɨ tsindaca̱ ra naha tsi ra nuu ra faraón.
Tsa yaha̱ natuhu̱n ra naha, quita̱ ra cuahan ra cua nayaha ra nanɨɨ maa cuenda Egipto. 47 Tan cuaha xaan trigo naquihi̱n vaha nyɨvɨ tsa utsa cuiya vaha can. 48 Tan naquihi̱n vaha ra José trigo tsa jacaya̱ ra tandɨhɨ ndaha ñuu tsa utsa cuiya can, tan intuhun intuhun ndaha ñuu natyihi̱ vaha ra trigo tsa jacaya̱ ra nu ñuhu nyɨvɨ ñuu can. 49 Tan tsa cuaha trigo can ña tyicuhvá ca maa ra naha itsi tan naquɨhvɨ́ vaha tsi tyin yaha xaan cuaha tsi.
50 Tsa ndi cumañi ca quitsaha cuiya tsa ña cuaha ca trigo cua naquihin nyɨvɨ, tsicoo̱ uvi taahan sehe ra José tsihin ña Asenat, ñasɨɨhɨ ra. 51 Sehe nuu ñi nañí Manasés, tyin catyí ra tyin maa Nyoo jaha̱ tsa naa̱ iñi ra nandɨhɨ nyɨvɨ ra tan tsihin tandɨhɨ tundoho yaha̱ ra. 52 Tan inga sehe ñi nañí Efraín, tyin catyí ra tyin ñuu nu yahá ra tundoho iyó sehe ra tsihin ñasɨɨhɨ ra jaha̱ Nyoo.
53 Tsa ndɨhɨ̱ tsa utsa cuiya vaha tyembu tsicoo̱ cuaha ndaha tyiñu tatsi̱ nyɨvɨ nɨɨ cahnu Egipto, 54 quitsaha̱ cuiya tsa nduve maa náa tsicoó, tumaa cuhva caha̱n maa ra José. Tandɨhɨ maa ndaha ñuu tsicoo̱ tama, maa tyin Egipto nduve tama tsicoo̱ tyin iyó tsa catsi nyɨvɨ can. 55 Quɨvɨ nduñihi̱ tama nu ñuhu Egipto, quitsaha̱ nyɨvɨ ñuu can tsicán ñi tsa catsi ñi tsi ra faraón. Tacan tan catyí ra can tsihin ñi: "Cua̱ahan ndo nu nyaá ra José tan javaha ndo tsa cua cahan ra tsihin ndo", catyí ra tsihin ñi.