Cuñí xaan ca ra Jacob tsi ra José tsa nuu nandɨhɨ ca yañi ra
37
Ndoo̱ ra Jacob iyó ra ñuu Canaán nu tsicoo̱ maa jutu ra juhva tyembu. 2 Tan ihya cuví cuhva tsicoo̱ nyɨvɨ ra Jacob:Tahan ndi cuú ra José ra tsahun uvi cuiya, jacuendá ra mbee tsihin yañi quiin ra, sehe ña Bilha tsihin sehe ña Zilpa, ñi cuví tumaa ñasɨɨhɨ jutu ra, tan tandɨhɨ maa tsaha jacotó ra tsi jutu ra tandɨhɨ maa tsa ña vaha javahá yañi ra naha ra.
3 Tsa tsahnu xaan ra Israel tan tsicoo̱ ra José yacan cuenda cuñí xaan ca ra tsi ra tan ñavin ca nandɨhɨ yañi ra, tan javaha̱ ra iin sacu sɨɨ xaan caá nditsí ra. 4 Tsa nyehé ra naha tyin cuñí xaan ca jutu ra naha tsi ra José tan ñavin ca tsi maa ra naha, ndasɨ cuñí ra naha nyehé ra naha tsi ra, yacan cuenda ndi ña caahán ca ra naha tsihin ra.
Ñimaahna tsa nyehe̱ ra José
5 Nyehe̱ ra José iin ñimaahna tan catyi̱ tuhun ra can tsihin yañi ra. Maa tyin, yaha ca ndasɨ cuñi̱ ra naha tsihin ra tsa catyi̱ tuhun ra can. 6 Tyin catyí ra tsihin ra naha:
--Tya̱a soho jihna ndo cua catyi tuhun yu ñimaahna nyehe̱ yu tsihin ndo: 7 Nandɨhɨ maa yo yucú tsitsi cuhu tsaahñí yo cuenda nuhñi trigo, tan trigo tsahñi̱ yuhu nduvita̱ can, tan nuhñi tsa tsahñi̱ nyooho, tsinunduvi̱ can nuhñi yu tan natahnu̱ tandɨhɨ maa nuhñi ndo ityi nuu nuhñi yuhu --catyí ra.
8 Tacan tan nacaha̱n ra naha tsihin ra:
--Náa cuñi un cahan un tsihin ñimaahna ihya, ¿a tsicá iñi maa un tyin juvin un cua quɨhɨ ndaha tsi ndi tan cuvi un rey cuenda ndi? --catyí ra naha tsihin ra.
Tan ndasɨ ca cuñi̱ ra naha nyehe̱ ra naha tsi ra tsa tacan catyi̱ tuhun ra ñimaahna nyehe̱ ra tsihin ra naha.
9 Yaha can tan nyehe̱ nyico ra inga ñimaahna tan catyi̱ tuhun ra can tsihin ra naha tan catyí ra:
--Nyehe̱ yu inga ñimaahna, nyehe̱ yu tyin ñicanyii, yoo tan utsi iin tiñuu, cahnu jaha̱ can tsi yu --catyí ra tsihin ra naha.
10 Natuhu̱n ra ñimaahna can tsihin jutu ra tan tsihin yañi ra. Tan catyí jutu ra tsihin ra:
--¿Náa cuñí cahan ñimaahna nyehe̱ un? ¿A cua tsaa quɨvɨ cua cuɨñɨ tsɨtɨ ndi ityi nuu un, yuhu tsihin sɨhɨ un tan ra yañi un naha ra? --catyí ra tsihin ra José.
11 Tan xaan xaan cuñí yañi ra tsihin ra, tan jutu ra naha tsicá xaan iñi ra tsa cuenda ñimaahna can.
12 Cuvi̱ tsi iin quɨvɨ cuahan yañi ra cua jacuenda ra naha mbee jana jutu ra naha nda Siquem. 13 Tacan tan catyí ra Israel tsihin ra José:
--Ji̱hna, cuñí yu cuhun un cunyehe un nu yucú ra yañi un naha ra nda Siquem, tyin ndacan jacuendá ra naha mbee.
--Vaha tyaa, cuhun maa yu --catyí ra José.
14 --Cua̱ahan, jin, ña naha ñi cuhun un, tan quitsi catyi tuhun un tsihin yu nácaa yucú ra naha tsihin mbee can naha tɨ --catyí jutu ra tsihin ra.
Nda nduhva cuenda Hebrón yucú ra naha tan jacuhu̱n ra tsi ra nda Siquem. 15 Tan sana̱ jihñi ra José tsitsi cuhu nu cuahan ra, tan ñihi̱ tahan ra tsihin iin ra cuahan cuhu tan catyí ra can tsihin ra:
--¿Naá nanducú un, ñi?
16 Tan nacaha̱n ra:
--Ra yañi yu naha ra nanducú yu, a ña tsitó un numaa yucú ra naha tsihin mbee, tun tsitó un ja̱ha tumañi iñi ca̱tyi tuhun tsihin yu --catyí ra José.
17 Tan catyí ra can tsihin ra:
--Nduve ca ra naha yucú ihya, maa tyin tsiñi̱ yu caahán ra naha tyin nda Dotán cua cuhun ra naha --catyí ra can.
Tacan tan cuahan ra José nda Dotán nu cuahan yañi ra tan ican nañihi̱ ra tsi ra naha. 18 Maa tyin tsa ndi cumañí ca tsaa ra nu yucú yañi ra, nyehe̱ ra can naha ra tsi ra, tan quitsaha̱ natuhún tahan ra naha tyin cua cahñi ra naha tsi ra. 19 Tan catyí iin ra tan inga ra:
--¡Ji̱hna ndo, ican vatsí ra tsa nyehe̱ xaan ñimaahna! 20 Co̱hon ndo cahñi yo tsi ra, tan janacava yo tsi ra tsitsi soco ihya tan cua catyi yo tsihin jutu yo tyin quɨtɨ cuuhu tsatsi̱ tsi ra. Tan nyehe jihna yo tatun cundaa ñimaahna tsa nyehé ra --catyí ra naha.
21 Tan tsiñi̱ ra Rubén tsa caahán ra naha tyin cua cahñi ra naha tsi ra José, cuñi̱ ra jacacu̱ ra tsi ra tan catyí ra:
--Ña cahñi ñi yo tsi ra. 22 Vaha ca janacava yo tsi ra tsitsi soco nyaá nu tsɨquɨ ihya, maa tyin ña cahñi yo tsi ra, tan ña cua jañicueehe yo tsi ra --catyí ra tsihin ra naha.
Tacan caahán ra tyin ña cuñí ra tsa cahñi ra naha tsi ra José tan cuvi cundaca ra tsi ra tsi jutu ra naha. 23 Tsa tsaa̱ ra José nu yucú ra naha, quinyaa̱ ra naha ra sacu culori nyitsí ra, 24 quihi̱n ra naha tsi ra tyihi̱ ra naha tsitsi soco can, maa tyin nduve ndutya yɨhɨ́ tsitsi soco can. 25 Tsa yaha tyihi̱ ra naha tsi ra tsitsi soco can, tsinyacu̱ ra naha tsatsí ra naha.
Tan nyehe̱ ra naha vatsí cuaha nyɨvɨ Ismael quee̱ nda Galaad cuahan nda Egipto cua xico ñi ndutya tami, balsamo, tan mirra nyisó camello jana ñi. 26 Tan catyí ra Judá tsihin yañi ra:
--Nduve náa ñihi yo cahñi yo yañi yo, tan cuñí yo tyihi xeehe yo tyin tsihi̱ ra. 27 Vaha ca xico yo tsi ra tsi nyɨvɨ Ismael, tan ñavin ca tsa cahñi yo tsi ra tyin yañi yo cuví ra --catyí ra tsihin ra naha.
Tyaa̱ yahvi ra naha tsa caha̱n ra. 28 Tava̱ ra naha tsi ra José tsitsi soco can tan xico̱ ra naha tsi ra. Oco xuhun cuitsin tsaha̱ ra Ismael naha ra tan quihi̱n ra naha tsi ra cuahan tsihin ra naha nda Egipto. (Ra ñuu Madián cuví ra naha.)
29 Yaha can, tsaa̱ ra Rubén tan tsinyehe̱ ra tsitsi soco can, maa tyin nduve ca ra José nyií can, yacan cuenda ndata̱ ra jahma ra tyin cuiihya cuñí ra. 30 Yaha can, cuahan nyico ra nu yucú yañi ra, tan catyí ra tsihin ra naha:
--Nduve ca ra José nyii̱ tsitsi soco ican ¿Náa cua ica yu vityin? ―catyí ra.
31 Tacan tan tsahñi̱ ra naha iin tan quihi̱n ra naha jahma ra José cahyɨ̱ ra naha nɨñɨ mbee can. 32 Tan jacuhu̱n ra naha jahma can nuu jutu ra naha tsihin tuhun ihya: "Jahma ihya nañihi̱ ndi, nye̱he jihna tatun ñavin jahma ra José cuví can."
33 Tan catyí ra Jacob: "Jahma sehe yu cuví tsehe, ña yaha maa tyin quɨtɨ cuuhu tsatsi̱ tsi ra", catyí ra tyin nacoto̱ ra jahma can. 34 Tacan tan ndata̱ ra jahma ra, tan tsinyitsi̱ ra jahma cuañɨ tan cuaha xaan quɨvɨ tsicoo̱ ra tucuiihya iñi tyin tsihi̱ sehe ra. 35 Nandɨhɨ maa sehe ra, nducu̱ ñi cuhva na ña cuiihya ca cuñí ra, maa tyin ña tyaa̱ yahvi ra tsi ñi, tan catyí ra: "¡Tyehen ñi cuiihya cuñí maa yu nda cuanda cúu yu tan ndu iin yu tsihin sehe yu ñuu ndɨyɨ!" catyí ra.
36 Tan ra tsa jata̱ tsi ra José, xico̱ ra naha tsi ra tsi iin ra nañí Potifar ra cuví tyiñu nuu ra faraón, tan cuví ndɨhɨ ra nuu tsihin jandaru jacuendá vehe ra faraón can.