Nu tyaa̱ iñi ra Jacob cunuhu ra nda Canaán
31
Tan tsito̱ ra Jacob tsa caahán sehe ra Labán tyin jatsii̱ ra tandɨhɨ maa tsa tsii jutu ra naha tan tsihin yacan nducuca̱ ra catyí ra naha. 2 Jahá ndɨhɨ maa ra cuenda tyin ña sɨɨ ca cuñí tyiso ra tsihin ra tumaa quitsi̱ tsi ityi tsata ca. 3 Tacan tan catyí ra Jehová tsihin ra Jacob: "Cua̱nuhu nda Canaán, nu iyó nyɨvɨ un tan cuhun maa yu tsihin un", catyí Nyoo tsihin ra.4 Tan tsicana̱ ñi tsi ña Raquel tan ña Lea jaha̱ ra na cuhun ñi nu nyií ra jacuendá ra mbee tsitsi cuhu, 5 tan catyí ra tsihin ñi:
--Jahá yu cuenda tyin ña sɨɨ ca cuñí jutu ndo nyehé ra tsi yu tumaa quitsi tsi ityi tsata ca, maa tyin ña nacoó Nyoo jacahnú jutu yu tsi yu. 6 Tsitó vaha maa ndo tyin jatyiñu̱ nɨɨ vaha iñi yu tsihin jutu ndo, 7 tan jandavi̱ ñaha xaan ra tsi yu, cuaha tsaha nasama̱ ra yahvi tsa tyahví ra tsi yu, maa tyin ña tsahá Nyoo javaha ra tsa ña vaha tsihin yu. 8 Aan, tatun catyí ra tyin tsihin mbee pintu cua tyahvi ra tsi yu, tandɨhɨ mbee sɨɨhɨ can naha tɨ jacacú mbee pintu, tatun catyí ra tyin tsihin mbee raya cua tyahvi ra tsi yu, tandɨhɨ mbee sɨɨhɨ can naha tɨ jacacú mbee raya. 9 Tsihin cuhva can quinyaa̱ Nyoo jana ra tan nacuhva̱ ra can tsi yu.
10 "Tan nyehe̱ yu ñimaahna tyembu quitsaha̱ tyiso tɨ naha tɨ, maa ñi maa mbee pintu, mbee raya tan mbee micu cuví mbee yɨɨ tyisó tsihin mbee sɨɨhɨ can naha tɨ. 11 Tan caha̱n ángel Nyoo sɨvɨ yu. ꞌMaa yu ihyaꞌ, catyí yu tsihin ra. 12 Tan catyí ra: ꞌJa̱ha vaha cuenda tyin tandɨhɨ maa mbee yɨɨ tsa tyisó tsihin mbee sɨɨhɨ can naha tɨ, cuví mbee pintu, mbee raya tan mbee micu, tyin nyehé yu tandɨhɨ maa tsa nacuú ra tyiso un tsihin un. 13 Yuhu cuví ra tsa naquita̱ nuu un nda Bet-el, nu tyiso̱ un acetye tsata yuu tan ndoo̱ un tuhun tsihin yu ican. Vityin, qui̱ta ñuu ihya, cua̱nuhu nda ñuu nu cacu̱ unꞌ, catyí ra tsihin yu tsitsi ñimaahna can ―catyí ra tsihin ñi cuví nasɨɨhɨ ra.
14 Tan nacaha̱n ñi tsihin ra:
--Nduve ca tsa taahán tsi tsi ndi iyó yuvehe jutu ndi. 15 Tumaa cuñí ra nyehé ra nyɨvɨ tucu cuñí ra nyehé ra tsi ndi, tsicaa xico̱ ra tsi ndi tsi un tan tandɨhɨ maa tsa tyahvi̱ un tsi ra tsatsi̱ tsihin ra can. 16 Ja̱ndaa yooho tandɨhɨ maa cuhva caahán Nyoo tsihin un tyin tandɨhɨ maa tsa cuca tsa quinyaa̱ Nyoo tsi jutu ndi, tsii maa ndi cuví can tsihin sehe yo --catyí ñi tsihin ra.
Nu quita̱ xeehe ra Jacob tsihin nyɨvɨ ra ñuu Padan-aram
17-18 Tacan tan natyihi̱ vaha ra Jacob tandɨhɨ maa tsa tsii ra tyin cua cunuhu ra nda Canaán nu iyó ra Isaac, jutu ra. Jandaa̱ ra tsi nandɨhɨ sehe ra tan ñasɨɨhɨ ra tsata camello cua quita ra cuhun ra. Tandɨhɨ quɨtɨ jana ra tsa ñihi̱ ra nu jatyiñu̱ ra ñuu Padan-aram can cua cuhun tsihin ra.
19 Tan tsitsi tsa cuahan ra Labán, tyiso ra, cua xatya ra ixi mbee jana ra, tsaha̱n ña Raquel tsiquihi̱n xeehe ña tsitoho jutu ña. 20 Ña jacoto̱ ra Jacob tsi ra Labán tsa cua cunuhu ra nda Canaán, ñuu ra. Jandavi̱ ñaha ra tsi ra. 21 Quita̱ xeehe ra cuahan ra tsihin tandɨhɨ maa tsa iyó tsi ra, tan yaha̱ ra yutya Éufrates tan tyehen naquihi̱n ra cuahan ra ityi yucu nu nañí Galaad tsihin nyɨvɨ ra.
22 Tan nda tsinu uñi quɨvɨ tsito̱ ra Labán, tyin tsinu̱ ra. 23 Tan quihi̱n ra Labán tandɨhɨ nyɨvɨ ra tsaha cuahan ra naha cua nyicun ra naha tsi ra Jacob, utsa quɨvɨ tsica̱ ra naha tan tsaa̱ ra naha yucu Galaad nu nyií ra Jacob. 24 Maa tyin tsacuaa can tsa ndi cumañi caha̱n ra Labán tsihin ra Jacob, caha̱n Nyoo tsihin ra tsitsi ñimaahna tan catyí tsi: "Ja̱cuenda coto ñahñi cahan ndicaa ñi un tsihin ra Jacob", catyí Nyoo tsihin ra tsitsi ñimaahna can.
25 Taha̱n ra tsi ra Jacob nu cuví yucu cuenda Galaad nu tsicuɨñɨ̱ ra tsihin nyɨvɨ ra, tan juvin ñi ican tsicuɨñɨ̱ ndɨhɨ ra Labán tsihin nyɨvɨ ra. 26 Tan catyí ra tsihin ra Jacob:
--¡Jacob! ¿Náa cuvi̱ jandavi̱ ñaha un tsi yu? ¿Náa cuví ica̱ un tyehen?, quihi̱n un sehe yu vatsí xeehe tsihin un tumaa ñi cuahan vehe caa. 27 ¿Náa cuvi̱ ña jacoto̱ un tsi yu tan quita̱ un vatsí un?, tun tsatyin jacoto̱ un tsi yu tyin cua cunuhu un, tsa nanducu̱ yu tsi ra cañí tyombo naha ra, ra javacú arpa naha ra tan ra tsitá naha ra, tan tsicoo̱ yaa tsa ndi cumañi ca quita ndo. 28 Tumaa icá ra sana jiñi ica̱ un, ndi ña tsicoo̱ ndatu tyaa yuhu yu tsi sehe yu tan sehe yañi yu. 29 Iyó ndatu tsi yu tatsi tuñi yu tsi ndo; maa tyin jacoto̱ Nyoo tsi yu tsacuaa icu, ra tsa jacahnú jutu un, tan catyí ra: ꞌLabán, ja̱cuenda coto ñahñi cahan ndicaa ñi un tsihin ra Jacobꞌ, catyí ra tsihin yu. 30 Vaha tyin tsa cuanuhu un ihya tyin yaha xaan ñuhu iñi un yuvehe nyɨvɨ un. Maa tyin ¿náa cuenda suhu̱ un tsitoho yu, jin? ―catyí ra.
31 Tan catyí ra Jacob tsihin ra:
--Tsica̱ iñi yu tyin cuvi quinyaa un tsihin tsa ñihi tsi ña Lea tan ña Raquel tsi yu, yacan cuenda cuví can yuuhví yu. 32 Tan tsa cuenda tsitoho un, tatun intuhun nyuhu suhu̱ nyoo un, ¡na cúu ndi! Tsa ndaa cuví nandɨhɨ ra yañi yo ihya naha ra tatun vatsí tsa tsii un tsihin yu, qui̱hin can tan cua̱nuhu ―catyí ra.
Tyin ña tsitó ra tsa ña Raquel quihi̱n xeehe tsitoho can.
33 Tacan tan quɨhvɨ̱ ra Labán tsisi vehe ra, yaha can quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ña Lea, quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ñi cuví musu ñi, yaha can quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ña Raquel tan ña nañihi̱ ra tsitoho ra ican. 34 Tyin maa ña Raquel tyihi̱ tsitoho can tsitsi tyayu camello jana ñi tan tsinyaa̱ ña tsata tyayu can. Nanɨɨ tsitsi vehe ña nanducu̱ ra maa tyin ña nañihi̱ maa ra can. 35 Tan catyí ña Raquel tsihin ra tsitsi tsa ndi nanducú ra tsitoho can:
--Tyaa, coto nduxaan un tsi yu, tyin ña cuvi nduvita yu ityi nuu un tyin vityin ihya taha̱n tsi quɨvɨ yu tumaa tsa taahán nandɨhɨ ñi ñaha ―catyí ña tsihin ra.
Nanducú ca maa ra tsitoho can tyin ña nañihí maa ra can. 36 Tacan tan quihi̱n ra Jacob tisɨhɨ tan nduxaa̱n ra tsi ra tan catyí ra:
--¿Ndáa cumañi yu tsi un? Tan ¿ndáa tsa cuví cuatyi yu tyin tuñu maa ña cuñí un nyicún un tsi yu? 37 Tsa yaha̱ nanducu̱ un tsitsi tandɨhɨ maa tsa tsii yu, ¿a nañihi̱ un tsa nanducú un? Tun nañihi̱ un can, ca̱quin can ityi nuu nandɨhɨ ra yañi yo ihya naha ra tan cahan maa ra naha ndáa yoo caahán tsa ndaa. 38 Oco cuiya jatyiñu̱ yu tsihin un, ndi intuhun mbee jana un ña nacava̱ sehe, ndi intuhun mbee xaahan ña tsahñi̱ yu tyihyo catsi yu. 39 Tatun tsihi̱ intuhun tɨ jaha̱ quɨtɨ xaan, nacuhva̱ yu mbee cuenda tɨ, tatun suhu̱ nyɨvɨ mbee jana un tsacuaa a tsinu cahñi, nacuhva̱ yu mbee cuenda tɨ naha tɨ jaha̱ un, tandɨhɨ maa tyahvi̱ yu tsi un. 40 Tsa tsinu cahñi, ña cunyee ca yu tsa ihñi, tan tsacuaa tsa vitsin ña cunyeé ca yu, ndi ñimaahna ña tsaá ca nuu yu. 41 Oco cuiya tsicoo̱ yu yuvehe un: Utsi cumi cuiya jatyiñu̱ yu tsa cuenda nduvi sehe sɨɨhɨ un, iñu cuiya cuenda quɨtɨ jana un, ña yacan ñi utsi tsaha sama̱ un cuhva tyahvi̱ un tsi yu. 42 Tatun tsa tyin nduve Nyoo, Nyoo ra Abraham, Nyoo yuuhví ra Isaac, nyaá tsihin yu tsa nditsa maa tyin nu ndɨɨ yu cua jacunuhu un tsi yu, maa tyin nyehe̱ ra tundoho yaha̱ yu tan tyiñu javahá yu, yacan cuenda caha̱n ra tsihin un tsacuaa icu ―catyí ra tsihin tyiso ra.
43 Tan nacaha̱n tyiso ra:
--Sehe yu cuví tsi ñi ihya, sehe yañi yu cuví sehe ñi, mbee ihya jana yu cuví tɨ naha tɨ, tandɨhɨ maa tsa nyehé un ihya tsii maa yu cuví can, ña cuvi javaha yu náa javaha yu tsi ñi ihya tan ndi tsi sehe ñi tyin sehe yu cuví tsi ñi, 44 na̱ha tan cua ndoo yo tuhun vityin ihya, tan na cuvi can iin tsa ndaa cuenda yo ―catyí tyiso ra tsihin ra.
45 Tacan tan quihi̱n ra Jacob iin yuu tyaa̱ ra, tyin cuvi can tsa ndaa nu cua ndoo ra naha tuhun. 46 Tan tava̱ tyiñu ra tsi nyɨvɨ ra, na jacaya ra naha yuu. Tan nu ndu ii̱n yuu cuaha can tsinyacu̱ ra naha tsatsi̱ ra naha. 47 Tan jacunañi̱ ra Labán ican "Jegar Sahaduta", tan ra Jacob jacunañi̱ ra ican "Galaad".
48 Tacan tan catyí ra Labán:
--Yuu cuaha ihya cuví tsa ndaa tsa cuenda nduvi yo ―catyí ra.
--Maa Nyoo cua jacuenda tsi yo tyin ña cua nyehe tahan ca yoo tsi yo. 50 Tatun ña cua jacuenda vaha un tsi sehe yu, a inga ñaha cua naquihin un tsa nuu ñi ihya, ndi maa yoñi cuví tsa ndaa nu yucú yo, maa tyin Nyoo cuví tsa ndaa tsihin intuhun intuhun maa yo.
51 "Ji̱hna, yuu canyií cuɨtɨ ihya tan yuu tyaa̱ un ihya, 52 tsa ndaa cuví can tyin ndi yuhu tan ndi yooho ña cuvi ca yaha yo xahñu ihya tan cañi tahan yo. 53 Tan maa Nyoo ra jacahnu̱ ra Abraham tsii un tan Nyoo ra Nacor tsii yuhu cua catyi ndaa yo iyó cuatyi, tun ña jandaa yo cuhva caahán yo ―catyí ra Labán.
Tan tsatyiñu̱ ra Jacob sɨvɨ Nyoo jacahnu jutu ra tsa ndoo̱ ra tuhun tsihin ra Labán. 54 Yaha can, tan tsahñi̱ ra iin mbee jamañi̱ ra nuu Nyoo, jandu ii̱n ra nandɨhɨ nyɨvɨ ra tan tsatsi̱ ra naha, tan juvin ñi maa yucu Galaad can ndoo̱ ra naha quixi̱ ra naha tsacuaa can.
55 Tan tsa tuvi̱ inga quɨvɨ can yatyi xaan nduvita̱ ra Labán, tyaa̱ yuhu ra tsi sehe sɨɨhɨ ra tan tsi sehe ñi. Nasoco̱ ra tsi ñi tsihin sehe ñi, tsaha cuanuhu̱ ra.