30
Tan ña Raquel, tahan ña, quɨhvɨ̱ tsa cuiñu tsi ña tyin nduve sehe ña tsicoó tumaa tsa iyó sehe ña Lea, tahan ña, tsihin yɨɨ ñi, tan catyí ña:--Cua cúu yu tatun ña coo sehe un tsihin yu, cu̱hva sehe yu ―catyí ña tsihin ra Jacob.
2 Nduxaa̱n ra tsi ña tan catyí ra:
--¿A Nyoo cuví yuhu, tyin yuhu ña tsahá coo sehe un?
3 Tacan tan catyí ña:
--Qui̱hin tsi ña Bilha musu yu ihya, na co̱o sehe un tsihin ña, tan sehe ña cua cuvi tumaa sehe yu ―catyí ña tsihin ra.
4 Nacuhva̱ ña tsi ña Bilha musu ña, cua cuvi ñasɨɨhɨ ra tumaa tsa maa ña cuví can, tsicoo̱ ra Jacob tsihin ña Bilha can. 5 Tan tsicoo̱ sehe ña tsihin ra. 6 Tacan tan catyí ña Raquel: "Jandaa̱ Nyoo tsa caha̱n ndaahvi yu tsihin ra, tsaha̱ ra iin sehe yu", catyí ña. Yacan cuenda jacunañi̱ ña Dan tsi lee can.
7 Tsicoo̱ inga sehe musu ña tsihin ra Jacob, yɨɨ ña. 8 Tan catyí ña: "Neftalí cua cunañi lee ihya, tyin cuaha xaan tundoho yaha̱ yu tan jacanaa̱ yu tsi ña tahan yu", catyí ña.
9 Tan tsa nyehe̱ ña Lea tyin ña cuví ca coo sehe ña, tsaha̱ ña tsi ña Zilpa, musu ña tsi yɨɨ ñi, tumaa ñasɨɨhɨ ra. 10 Tan tsicoo̱ sehe ra can tsihin ña Zilpa. 11 Tacan tan catyí ña Lea: "Gad cua cunañi lee ihya tyin ndatu yu cuví ra", catyí ña.
12 Yaha can tsicoo̱ inga sehe ña Zilpa tsihin ra Jacob. 13 Tan catyí nyico ña Lea: "Vityin ihya, cua cahan nyɨvɨ ñaha: ¡Náa tsa sɨɨ cuñí ña Lea! cua catyi ñi, yacan cuenda Aser cua cunañi lee ihya", catyí ña.
14 Cuvi̱ tsi tyembu tsa tyaahnyá trigo tsaha̱n ra Rubén tsitsi cuhu tan nañihi̱ ra yucu tsa nañí mandrágora*f6 tan tsindaca̱ ra yucu can tsi ña Lea, sɨhɨ ra. Tan tsa nyehe̱ ña Raquel yucu can catyí ña tsihin ña Lea tahan ña:
--Ja̱ha tumañi iñi cu̱hva taahan mandrágora tsa quitsi̱ ndaca̱ sehe un tsi un nañi catsi yu --catyí ña.
15 Tan nacaha̱n ña Lea:
--¿Ña cuatyi ñi cuví tsa quinyaa̱ un yɨɨ yu, cuñí un, tsicaa, cuñí ndɨhɨ un quinyaa un mandrágora tsa ñihi̱ ra sehe yu? ―catyí ña.
Tan nacaha̱n ña Raquel:
--Cua sama tahan yo, cu̱hva mandrágora tsa ñihi̱ ra sehe un tsi yu, tan na cusu ra Jacob tsihin un tsacuaa vityin ―catyí ña tsihin ña Lea.
16 Yaha can tsaa̱ yɨɨ ñi tsa tseñi quee̱ ra cuhu, tsaha̱n ña Lea tsijataha̱n ña tsi ra, tan catyí ña tsihin ra:
--Tsa tyahvi̱ yu tsi ña Raquel tsihin mandrágora tsa ñihi̱ ra sehe yu. Yacan cuenda tsacuaa vityin tsihin yu cua cusu un ―catyí ña.
Tan tacan cundaa̱. 17 Ñihi̱ sehe ña tan tsicoo̱ tsinu uhun sehe ña tsihin ra, tyin tsiñi̱ Nyoo tsa caha̱n ña. 18 Tan catyí ña: "Isacar cua cunañi lee ihya tyin maa Nyoo tyahvi̱ tsi yu tsa cuenda tsa tsaha̱ yu tsi ña Zilpa, musu yu, tsi yɨɨ yu", catyí ña.
19 Yaha can, tsicoo̱ tsinu iñu sehe ña tsihin ra Jacob. 20 Tan catyí ña: "Tsaha̱ maa Nyoo iin tsa vaha tsi yu, yaha xaan cua cuñi yɨɨ yu tsi yu vityin, tyin iñu taahan sehe ndi iyó. Yacan cuenda cua cunañi lee ihya Zabulón", catyí ña.
21 Tsicoo̱ inga sehe ña tan jacunañi̱ ña Dina tsi lee can, ñaha luhlu cuví lee can. Intuhun ña lee can tsicoo̱ tan tsindɨhɨ̱ nu tsicoó sehe ña. 22 Maa tyin ña naa̱ iñi Nyoo tsi ña Raquel, tsiñi̱ ra tsa tsica̱n tahvi ña tan tsaha̱ ra ndatu coo sehe ña. 23 Quɨvɨ tsicoo̱ sehe nuu ña catyí ña: "Maa Nyoo jatsiyo̱ tsa cahan nuu tsa iyó tsi yu tsa ña cuví coo sehe yu, 24 náa tsa vaha tatun cuhva ra Jehová ndatu coo inga sehe yu", catyí ña. Yacan cuenda jacunañi̱ ña José tsi lee can.
25 Tsa yaha cacu̱ ra José, jacoto̱ ra Jacob tsi ra Labán, tyiso ra:
--Cu̱hva ndatu cunuhun yu ñuu yu. 26 Na̱cuhva tsi ra sehe yu naha ra tsihin sɨhɨ ra naha, tyin tsa cuenda ñi can jatyiñu̱ yu tsihin un, tsitó vaha maa un nácaa jatyiñu̱ yu tsihin un. Cu̱hva ndatu cunuhun yu tsihin ñi --catyí ra tsihin tyiso ra.
27 Tacan tan catyí ra Labán tsihin ra:
--Ja̱ha tumañi iñi, xin, ndo̱o tsihin yu, tyin tsaha̱n yu tsitava̱ cuenda yu tan tsito̱ yu tyin tsa cuenda un nasocó Nyoo tsi yu. 28 Ca̱han nácaa yahvi cuñí un tyahvi yu tsi un --catyí ra tsihin ra Jacob.
29 Tan nacaha̱n ra tsihin ra:
--Tsitó vaha maa un cuhva jatyiñú yu tsihin un tan cuhva jacuendá yu quɨtɨ jana un, 30 ña cuaha jana un iyó tsa ndi tsaa̱ yu tan quɨvɨ tsaa̱ yu quitsaha̱ nasocó ra Jehová tsi un tan nducuaha̱ tɨ naha tɨ jaha̱ ra. Tsa jatyiñu̱ yu cuenda un, yacan vityin cuñí yu jatyiñu yu tsa cuenda maa yu ―catyí ra tsihin tyiso ra.
31 ―Tan ¿nácaa cuñí un tyahvi yu tsi un, jin? ―catyí ra Labán.
--Ña cuñí yu tyahvi un tsi yu. Tatun ica un tyiñu cua cahan yu ihya, cua jacuenda nyico yu mbee jana un. 32 Ji̱hna, cua nayaha yu nu yucú mbee jana un vityin tan cua jasɨɨn yu mbee axin, quɨtɨ micu, quɨtɨ pintu tan mbee ticatyi, quɨtɨ tuun, yacan cua cuvi yahvi yu. 33 Tan cua nyehe un tsa jacanaa̱ yu, tyin nduve náa suhu̱ yu tsi un tan yacan cua cuvi tsa ndaa tsi yu ityi nuu ca. Maa tyin tatun yucú taahan mbee axin tsa ñavin mbee micu, mbee pintu a mbee ticatyi tuun tsitsi cora yu, cuñí tsi catyi can tyin, suhu̱ yu mbee jana un --catyí ra tsihin tyiso ra.
34 --Vaha maa, na cundaa cuhva caahán un ―catyí ra Labán.
35 Juvin ñi maa quɨvɨ can jasɨɨ̱n tyiso ra tandɨhɨ mbee axin, quɨtɨ yɨɨ tan quɨtɨ sɨɨhɨ, quɨtɨ micu tan quɨtɨ pintu tan tandɨhɨ mbee ticatyi tuun, tan nacuhva̱ ra tsi tɨ naha tɨ tsi sehe yɨɨ ra tyin jacuenda ra naha. 36 Tan cañi xaan tsindaca̱ ra naha mbee can naha tɨ nuu ra Jacob, uñi quɨvɨ tsica̱ ra.
Maa tyin jacuendá maa ra Jacob inga ca mbee jana ra. 37 Tacan tan tsahnya̱ ra Jacob soco yutun nañí álamo tan soco yutun nañí almendro tsihin soco yutun nañí castaño, tan xatya̱ ra soco yutun can nda cuanda tsa quituvi̱ raya cuitsin tun. 38-39 Tan soco yutun xatya̱ ra can tyacú ra can nu tuhvá tɨ naha tɨ tsihí ndutya, tan ican tyisó tɨ naha tɨ nu nyacú yutun can jaha̱ ra, yacan cuenda tsicoó maa ñi mbee micu, mbee pintu, tan mbee raya tsi ra. 40 Tandɨhɨ maa mbee raya, tan mbee tuun tsitava̱ ra tsitsi cora tyiso ra tan tsityihi̱ ra tsi tɨ naha tɨ tsitsi cora maa ra, jasɨɨ̱n ra jana tyiso ra. Tsihin cuhva can nducuahá mbee jana ra. 41 Tan tandɨhɨ ñi tsaha tsa tyisó mbee nahnu tsihin mbee sɨɨhɨ can, tyacú ra yutun tsa xatya̱ ra can nuu tɨ naha tɨ tyin tacan tan nyehe tɨ naha tɨ. 42 Tan tsa tsaá tucu mbee peehe, ña tyaá ra yutun can nuu tɨ naha tɨ, tan mbee can naha tɨ cuví mbee jana tyiso ra tan mbee nahnu can cuví jana maa ra. 43 Yaha xaan cuca ra cuvi̱, cuaha xaan jana ra iyó, iyó mbee, iyó camello, iyó urru jana ra tan sɨɨn cuaha musu ñaha tan musu rayɨɨ iyó tsi ra.