Yoꞌoꞌ ku̱a̱xi̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n Agur
30
Ña̱ yo̱ꞌo̱ꞌ nduuꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú Agur,
siꞌe̱ Jaqué,
nuu̱ꞌ Itiel xiinꞌ nuu̱ꞌ Ucal kaꞌán ra̱ ndii:
2 Yuꞌu̱ nduuꞌ i̱i̱n te̱ kuäsa̱ꞌ kuní xa̱tyiꞌ ka̱ te̱ sa̱kanꞌ sa̱kuuꞌ i̱nga̱ te̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ,
sa̱kanꞌ ña̱ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ xini tuní i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ kündani̱ i̱.
3 Yuꞌu̱ ndii,
köo̱ꞌ kivi̱ꞌ ni̱ ku̱nda̱ni̱ i̱ ña̱ xini tuní ña̱ yoo i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ,
ni̱ nde̱e̱ nï̱ ku̱nda̱ni̱ tu̱ i̱ nde̱e̱ siee xaꞌa̱ꞌ Ndiosí su̱ꞌu̱n.
4 Kaꞌa̱n xiinꞌ i̱ naaꞌ xiní u̱nꞌ.
¿Yo̱o̱ xa̱ ni̱ ka̱a̱ ndi̱viꞌ te̱ ni̱ nu̱u̱ ni̱a̱?
¿Yo̱o̱ ni̱ na̱ka̱si̱ sa̱kuuꞌ tatyi̱ꞌ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ ni̱a̱?
¿Yo̱o̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ sa̱kuuꞌ ti̱kui,
teꞌ ñuꞌuꞌ mi̱ni̱ kaꞌnuꞌ,
te̱ ni̱ ta̱a̱nꞌ ni̱a̱ raꞌ nuu̱ꞌ toto̱ ni̱a̱?
¿Yo̱o̱ ni̱ xa̱ꞌa̱ ka̱niiꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ?
¿Sa̱a̱ naniꞌ a̱?
Te̱,
¿sa̱a̱ naniꞌ siꞌe̱ a̱?
5 Sa̱kuuꞌ tu̱ꞌu̱n Ndiosí nduuꞌ ña̱ ndi̱xa̱,
te̱ xitoꞌ Ndiosí sa̱kuuꞌ ne̱ i̱ni̱ xini ña̱ꞌaꞌ.
6 Nä̱tyi̱ka̱nuꞌ ndo̱ꞌ nde̱e̱ siee ña̱ yoso̱ꞌ nuu̱ꞌ tu̱tu̱ tu̱ꞌu̱n Ndiosí,
sa̱kanꞌ ña̱ naaꞌ sa̱a̱ ndo̱ꞌ sa̱kanꞌ ndii,
ku̱tunꞌ a̱ ndoꞌó,
te̱ kaꞌa̱n a̱ ña̱ ne̱ xini xaꞌanꞌ nduuꞌ ndo̱ꞌ.
7 Tákuiꞌe,
yoo uvi̱ taꞌan ña̱ va̱ꞌa̱ kuni kaka̱n i̱ nuu̱ꞌ u̱nꞌ,
sa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ te̱ käꞌa̱n yu̱ꞌuꞌ u̱nꞌ te̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ nda̱ꞌaꞌ i̱ ña̱ kuní ka̱ ku̱vi̱ i̱.
8 Ña̱ xi̱ꞌna̱ ndii,
sa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ te̱ tyi̱ndi̱e̱eꞌ u̱nꞌ yuꞌu̱ te̱ käꞌa̱n xa̱tyiꞌ i̱ tu̱ꞌu̱n vixi̱,
te̱ ña̱ uvi̱ ndii,
tä̱xi̱ u̱nꞌ ña̱ ku̱ndu̱u̱ i̱ te̱ ndaꞌvi kuuꞌ,
ni̱ nde̱e̱ tä̱xi̱ tu̱ u̱nꞌ ña̱ ku̱ndu̱u̱ i̱ te̱ vika̱ꞌ,
süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
ta̱xi̱ u̱nꞌ ña̱ kuní nuu̱ꞌ i̱ ka̱xi̱ꞌ i̱ i̱ꞌi̱n kivi̱ꞌ kuaꞌa̱n ku̱i̱ti̱ꞌ.
9 Sa̱kanꞌ ña̱ naaꞌ ku̱vikaꞌ i̱ sa̱a̱ u̱nꞌ ndii,
kueinꞌ kaꞌa̱n i̱ ña̱ xïní i̱ yoꞌó,
Yahvé.
Uun naaꞌ ku̱ndu̱u̱ i̱ te̱ ndaꞌvi kuuꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ndii,
kueinꞌ sa̱kuiꞌnaꞌ i̱,
te̱ xiinꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ka̱ni̱a̱ꞌaꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ yoꞌó,
Ndiosí,
ña̱ su̱ꞌu̱n va̱.
10 Nde̱e̱ i̱i̱n kivi̱ꞌ küꞌu̱n u̱nꞌ nuu̱ꞌ xto̱ꞌo̱ i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuuꞌ so̱ꞌo̱ te̱ tyi̱nduꞌu̱ꞌ u̱nꞌ ku̱a̱tyi̱ xaꞌa̱ꞌ ra̱,
sa̱kanꞌ ña̱ kueinꞌ na̱ka̱ꞌanꞌ ra̱ Ndiosí xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ,
te̱ ka̱ni̱ a̱ yoꞌó.
11 Yoo sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndii,
sanatyaꞌanꞌ ni̱a̱ yu̱vaꞌ ni̱a̱,
te̱ kïꞌinꞌ kaꞌnuꞌ tu̱ ni̱a̱ si̱ꞌiꞌ ni̱a̱.
12 Yoo sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ,
ne̱ xanini ña̱ ne̱ köo̱ꞌ ku̱a̱tyi̱ nduuꞌ mi̱iꞌ ni̱a̱,
ndisu̱ ne̱ ndisoꞌ ku̱a̱tyi̱ nduuꞌ ni̱a̱,
te̱ tiäa̱ꞌan nda̱sa̱ndo̱o̱ xiinꞌ miiꞌ ni̱a̱.
13 Yoo sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndii,
xatyié xiinꞌ miiꞌ va̱ ni̱a̱ nuu̱ꞌ i̱nga̱ ne̱ yivi̱ꞌ,
te̱ xitoꞌ ndo̱so̱ꞌ ni̱a̱ i̱nga̱ ne̱ yivi̱ꞌ,
te̱ kuuꞌ ni̱a̱ xiinꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ nde̱e̱ naa ne̱ kuäsa̱ꞌ kuní xa̱tyiꞌ.
14 Yo̱o̱ sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndii,
xíinꞌ xa̱va̱ꞌa̱ yu̱ꞌuꞌ ni̱a̱ nde̱e̱ naa ityi̱,
te̱ nu̱ꞌu̱ yo̱soꞌ ni̱a̱ ndii,
nduuꞌ a̱ nde̱e̱ naa lextan ña̱ xíinꞌ va̱ nuu̱ꞌ.
Mi̱iꞌ va̱ kuuꞌ ni̱a̱ xiinꞌ ne̱ ndaꞌvi kuuꞌ ndieeꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ,
te̱ sa̱kanꞌ tu xaaꞌ ni̱a̱ xiinꞌ ne̱ natiín yoo i̱i̱n yivi̱ꞌ.
15 Ti̱nda̱kuꞌ,
tiꞌ xiꞌiꞌ níiꞌ ndii,
yoo uvi̱ taꞌan siꞌe̱ riꞌ,
tiꞌ kaꞌán,
te̱ kaꞌán ndii:
“Ta̱xi̱ ka̱ níiꞌ ko̱ꞌo̱ ndu̱,
ta̱xi̱ ka̱ níiꞌ ko̱ꞌo̱ ndu̱”,
katyi riꞌ.
Te̱ yoo uni̱ taꞌan ña̱ꞌa̱ ña̱ köo̱ꞌ kivi̱ꞌ ndaꞌni,
te̱ nde̱e̱ ku̱miꞌ taꞌan kuuꞌ a̱ xiinꞌ ña̱ köo̱ꞌ kivi̱ꞌ kaꞌán ndii:
“Xa̱va̱ꞌa̱ sa̱kanꞌ ku̱i̱ti̱ꞌ.”
16 Ña̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ yavi̱ ndi̱i̱,
xiinꞌ sokoꞌ ña̱ꞌaꞌ ñaꞌ kü̱vi̱ na̱kuꞌu̱n siꞌe̱,
xiinꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ i̱tyi kaaꞌ,
xiinꞌ ñuꞌu̱ ña̱ köo̱ꞌ kivi̱ꞌ kaꞌán ndii:
“Xa̱va̱ꞌa̱ sa̱kanꞌ ku̱i̱ti̱.”
17 Yo̱o̱ ka̱ sandieeꞌ kuiꞌe yu̱vaꞌ ni̱a̱,
te̱ xandiꞌiꞌ ku̱i̱ti̱ꞌ ni̱a̱ xiinꞌ ña̱ saniaá ña̱ꞌaꞌ si̱ꞌiꞌ ni̱a̱ ndii,
xataꞌa̱n ña̱ ta̱va̱ꞌ ti̱ka̱kaꞌ ndu̱tyiꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱ kii̱ꞌ ku̱vi̱ ni̱a̱,
te̱ ti̱ko̱xií ka̱xi̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ ni̱a̱.
18 Yoo uni̱ taꞌan ña̱ꞌa̱ ña̱ yoo si̱ꞌe nuu̱ꞌ i̱,
te̱ nde̱e̱ ku̱miꞌ taꞌan kuuꞌ a̱ xiinꞌ ña̱ kündani̱ i̱.
19 Ña̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ña̱ kü̱vi̱ ku̱ni̱ e̱ꞌ i̱tyiꞌ miiꞌ xikaꞌ tasu̱ꞌ ndi̱viꞌ,
xiinꞌ ña̱ kü̱vi̱ ku̱ni̱ e̱ꞌ miiꞌ xkaꞌndíá koo̱ꞌ xata̱ꞌ ka̱va̱ꞌ,
xiinꞌ ña̱ kü̱vi̱ ku̱ni̱ e̱ꞌ miiꞌ xkaꞌndíá tundo̱oꞌ nuu̱ꞌ mi̱ni̱ kaꞌnuꞌ,
xiinꞌ ña̱ kü̱vi̱ ku̱ni̱ e̱ꞌ sa̱a̱ xaaꞌ i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ te̱ xakuitaꞌ ra̱ i̱i̱n ñaꞌ sa̱va̱ te̱ ku̱ndu̱u̱ aꞌ ñaꞌ siꞌi ra̱.
20 So̱ꞌo̱ xaaꞌ i̱i̱n ña̱ꞌaꞌ ñaꞌ yoo i̱i̱ꞌ:
Kanduꞌu̱ꞌ aꞌ xiinꞌ i̱nga̱ te̱ yivi̱ꞌ,
ndi̱ꞌi̱ ja̱a̱nꞌ te̱ tyityiꞌ aꞌ,
te̱ kaꞌán aꞌ xiinꞌ nimá aꞌ ndii:
“Köo̱ꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ ni̱a̱ꞌa ni̱ xa̱a̱ e̱ꞌ”,
katyi aꞌ.
21 Yoo uni̱ taꞌan nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ,
ne̱ kündieni xíniꞌ ne̱ ñu̱u̱ ni̱a̱ kuuꞌ xiinꞌ ña̱ xaaꞌ ni̱a̱,
te̱ nde̱e̱ ku̱miꞌ taꞌan kuuꞌ ni̱a̱ xiinꞌ ne̱ nakiku̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ.
22 Ne̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuuꞌ so̱ꞌo̱ kii̱ꞌ nanduuꞌ ra̱ rey nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ,
xiinꞌ ne̱ küuꞌ kaxiꞌ kii̱ꞌ yoo kuaꞌa̱ꞌ va̱ ña̱ xaxi̱ꞌ vi̱ꞌe̱ ni̱a̱,
23 xiinꞌ i̱i̱n ña̱ꞌaꞌ,
ñaꞌ kuiꞌe̱ va̱ xini ne̱ yivi̱ꞌ,
te̱ tundaꞌáꞌ aꞌ,
xiinꞌ i̱i̱n ñaꞌ xikaꞌ nuuꞌ so̱ꞌo̱ kii̱ꞌ nakaꞌ aꞌ xto̱ꞌo̱ aꞌ i̱i̱ꞌ ñaꞌ xaꞌndia tyuunꞌ nuu̱ꞌ aꞌ.
24 Yoo ku̱miꞌ taꞌan nuu̱ꞌ ki̱tiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ,
tiꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
kualiꞌ va̱ riꞌ,
ndisu̱ xini tuní ka̱ riꞌ te̱ sa̱kanꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ xini tuní.
25 Tiꞌ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ti̱o̱koꞌ,
tee̱ꞌ ndee köo̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ndi̱e̱e̱ꞌ riꞌ ndii,
nakaya riꞌ ña̱ xaxi̱ꞌ riꞌ ka̱niiꞌ ñu̱miꞌ te̱ taxaꞌa riꞌ a̱.
26 Tee̱ꞌ ndee tiꞌ köo̱ꞌ ndi̱e̱e̱ꞌ nduuꞌ ti̱maꞌá ndii,
xaꞌa riꞌ yavi̱ riꞌ te̱i̱n yuu̱ꞌ.
27 Te̱ ti̱ka̱ ndii,
tee̱ꞌ ndee köo̱ꞌ i̱i̱n rey,
te̱ xaꞌndia tyuunꞌ nuu̱ꞌ riꞌ ndii,
yoo ti̱ꞌvi̱ ndo̱o̱ riꞌ kii̱ꞌ kuaꞌa̱n riꞌ.
28 Ndi̱kundu̱ꞌ ndii,
tee̱ꞌ ndee ku̱vi̱ na̱ti̱i̱n e̱ꞌ riꞌ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ e̱ꞌ ndii,
nde̱e̱ vi̱ꞌe̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ rey xaꞌndia tyuunꞌ ra̱ yoo riꞌ.
29 Yoo uni̱ taꞌan nuu̱ꞌ ki̱tiꞌ,
tiꞌ kuäsa̱ꞌ yiꞌvi xa̱tyiꞌ te̱ xikaꞌ riꞌ,
te̱ te̱ ku̱miꞌ nduuꞌ te̱ yivi̱ꞌ,
te̱ nataxiꞌ va̱ kii̱ꞌ kuaꞌa̱n ra̱.
30 Tiꞌ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ lion,
tiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ ki̱tiꞌ i̱kuꞌ,
te̱ kuäsa̱ꞌ yiꞌvi xa̱tyiꞌ riꞌ kii̱ꞌ kuaꞌa̱n riꞌ miiꞌ ka̱.
31 Xiinꞌ ndu̱tyie̱ teiꞌ,
xiinꞌ ti̱xuꞌu̱ꞌ tyie̱,
xiinꞌ rey,
te̱ niꞌiꞌ i̱tyiꞌ nuu̱ꞌ te̱ xíinꞌ ra̱ kuaꞌa̱n ti̱i̱n ra̱ ñuꞌu̱.
32 Naaꞌ ni̱ ka̱ni̱ꞌi̱ xiinꞌ miiꞌ u̱nꞌ nde̱e̱ naa i̱i̱n te̱ küuꞌ kaxiꞌ
uun naa ni̱ xa̱ni̱ni̱ u̱nꞌ sa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ ni̱a̱ꞌa ndii,
nda̱si̱ nda̱ꞌaꞌ u̱nꞌ yu̱ꞌuꞌ u̱nꞌ.
33 Nde̱e̱ naa xaaꞌ i̱i̱n te̱ nañuuꞌ letyin te̱ xaꞌa ra̱ keso xiinꞌ raꞌ ndii,
niiꞌ sa̱kanꞌ tu̱ nduuꞌ a̱ naaꞌ ndi̱e̱eꞌ ki̱si̱ e̱ꞌ xiti̱nꞌ e̱ꞌ ndii,
ki̱e̱e̱ níiꞌ sa̱a̱ e̱ꞌ,
te̱ ne̱ sanasaáꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ndii,
sakuntaꞌanꞌ ni̱a̱ ne̱ yivi̱ꞌ.