So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ Jacob vi̱ꞌe̱ Labán
29
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ꞌi̱ tu̱ku̱u̱ Jacob i̱tyiꞌ kuaꞌa̱n ra̱ nde̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ te̱ ndieeꞌ xtoꞌniꞌ miiꞌ kuaxi̱ ke̱ta̱ ñu̱ꞌu̱.
2 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱ i̱kanꞌ ndii, ni̱ xi̱ni̱ ra̱ yoo i̱i̱n pozo ma̱ꞌiꞌ yo̱soꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ndieeꞌ tu̱ uni̱ taꞌan ti̱ꞌvi̱ mbe̱e̱ ya̱ti̱n yu̱ꞌuꞌ pozo ja̱a̱nꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ i̱kanꞌ sakoꞌoꞌ te̱ yivi̱ꞌ ki̱tiꞌ sana̱ ra̱ ti̱kui, te̱ ndasi i̱i̱n yuu̱ꞌ tyie̱ va̱ yu̱ꞌuꞌ pozo ja̱a̱nꞌ.
3 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ sa̱kuuꞌ te̱ pa̱xto kuní, te̱ sa̱nu̱ndiaꞌá ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ yu̱ꞌuꞌ pozo ja̱a̱nꞌ, te̱ sa̱koꞌoꞌ ra̱ mbe̱e̱ sana̱ ra̱ ti̱kui kii̱ꞌ nakayá sa̱kuuꞌ riꞌ i̱kanꞌ, ndi̱ꞌi̱ ja̱a̱nꞌ te̱ ndasi tu̱ku̱u̱ ra̱ yu̱ꞌuꞌ pozo xiinꞌ yuu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ.
4 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jacob xiinꞌ te̱ pa̱xto, te̱ itaꞌ i̱kanꞌ ndii:
―¿Miiꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ ndoꞌó, roo kuaꞌa? ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ñu̱u̱ Harán ni̱ ki̱e̱e̱ ndu̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
5 Te̱ tu̱ku̱ ni̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ Jacob ndii:
―¿Ñáá xiní ndo̱ꞌ Labán, si̱a̱niꞌ Nacor? ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Uun, xiní ña̱ꞌaꞌ ndu̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
6 Te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ tu̱ku̱u̱ ña̱ꞌaꞌ Jacob ndii:
―¿Ñáá yoo va̱ꞌa̱ ra̱? ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Uun, yoo va̱ꞌa̱ ra̱. Ko̱to̱ u̱nꞌ, kaa̱ꞌ kuaxi̱ ñaꞌ siꞌe̱ ra̱ Raquel xiinꞌ mbe̱e̱ sana̱ ra̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
7 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jacob xiinꞌ ra̱ ndii:
―Nduꞌu̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ñu̱ꞌu̱ vi̱ti̱n xtuu yuꞌu̱, te̱ ni̱a̱ꞌa̱ va̱ nduuꞌ a̱ naaꞌ xa̱kaꞌán e̱ꞌ te̱ nda̱si̱ i̱ꞌnu̱ ndo̱ꞌ mbe̱e̱, ¿ndiotyun na sä̱koꞌoꞌ ndo̱ꞌ riꞌ ti̱kui te̱ kuꞌu̱n ka̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ riꞌ te̱ ka̱xi̱ꞌ ka̱ riꞌ kuꞌu̱? ―ni̱ katyi̱ ra̱.
8 Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Kü̱vi̱ sa̱a̱ ndu̱ sa̱kanꞌ, kuní a̱ ndiatuꞌ ndu̱ nde̱e̱ xaa̱ sa̱kuuꞌ mbe̱e̱, te̱ sa̱kanꞌ vi̱ꞌ sa̱nu̱ndiaꞌá sa̱kuuꞌ te̱ pa̱xto yuu̱ꞌ ña̱ ndasi yu̱ꞌuꞌ pozo kaa̱ꞌ, te̱ sa̱koꞌoꞌ ndu̱ mbe̱e̱ ti̱kui ―ni̱ katyi̱ ra̱.
9 Te̱ kii̱ꞌ iinꞌ ka̱ Jacob ndatuꞌunꞌ ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xa̱a̱ Raquel xiinꞌ mbe̱e̱ sana̱ yu̱vaꞌ aꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ñaꞌ xitoꞌ riꞌ.
10 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Jacob kuaxi̱ Raquel, ñaꞌ siꞌe̱ Labán taꞌanꞌ Rebeca, si̱ꞌiꞌ ra̱ ndii, ni̱ xaꞌa̱n sa̱nu̱ndiꞌá ra̱ yuu̱ꞌ ña̱ ndasi yu̱ꞌuꞌ pozo ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ta̱xi̱ ra̱ ti̱kui ni̱ xi̱ꞌi̱ mbe̱e̱ sana̱ aꞌ.
11 Te̱ ni̱ na̱ku̱a̱tu̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ tyíto ra̱ nuu̱ꞌ aꞌ, i̱kanꞌ te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ ra̱ xakuꞌ ra̱.
12 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ aꞌ ña̱ i̱i̱n kuuꞌ ra̱ xiinꞌ Labán, sa̱kanꞌ ña̱ siꞌe̱ Rebeca, ñaꞌ taꞌanꞌ Labán ja̱a̱nꞌ, nduuꞌ ra̱. I̱kanꞌ te̱ ni̱ nda̱va̱ aꞌ kuaꞌa̱n kaꞌa̱n aꞌ xiinꞌ yu̱vaꞌ aꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ.
13 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Labán kuento xaꞌa̱ꞌ Jacob, siꞌe̱ ñaꞌ taꞌanꞌ ra̱ ndii, ndavaꞌ ra̱ ni̱ ke̱ta̱ ra̱ kuaꞌa̱n na̱niꞌi̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱, te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii, ni̱ nu̱mi̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱, te̱ ni̱ tyi̱to tu̱ ra̱ nuu̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ na̱ka̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ kuaꞌa̱n nuꞌu̱ꞌ vi̱ꞌe̱ ra̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ Labán sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ xiinꞌ ra̱.
14 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Labán xiinꞌ ra̱ ndii:
―Ña̱ nda̱ku xna̱ꞌa̱ nduuꞌ a̱ ña̱ yoꞌó ndii, te̱ i̱i̱n kuuꞌ xna̱ꞌa̱ xiinꞌ i̱ nduuꞌ u̱nꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Te̱ kii̱ꞌ ni̱ ndi̱ꞌi̱ i̱i̱n yoo̱ꞌ ña̱ nduꞌu̱ꞌ Jacob vi̱ꞌe̱ Labán ja̱a̱nꞌ,
15 te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ Jacob ndii:
―Süu̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ i̱i̱n kuuꞌ e̱ꞌ na sa̱tyuunꞌ so̱ꞌo̱ u̱nꞌ nuu̱ꞌ i̱. Va̱ꞌa̱ ka̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ xiinꞌ i̱ sa̱a̱ kuní u̱nꞌ tya̱ꞌvi̱ i̱ yoꞌó ―ni̱ katyi̱ ra̱.
16 Te̱ Labán ndii, ni̱ yoo̱ uvi̱ taꞌan ña̱ꞌaꞌ siꞌe̱ ra̱, ñaꞌ xkuaꞌa̱ꞌ ni̱ na̱niꞌ Lea, te̱ ñaꞌ xanuuꞌ ni̱ na̱niꞌ Raquel.
17 Ndu̱tyiꞌ nuu̱ꞌ Lea ndii, nda̱tu̱nꞌ va̱ a̱, ndisu̱ Raquel ndii, nda̱tu̱nꞌ nuu̱ꞌ aꞌ xiinꞌ ka̱niiꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ aꞌ.
18 Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ndani̱ va̱ Jacob Raquel, na ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ xi̱to̱ ra̱ ndii:
―Sa̱tyuunꞌ i̱ nuu̱ꞌ u̱nꞌ uxa̱ kuiya̱ xaꞌa̱ꞌ Raquel, ñaꞌ siꞌe̱ u̱nꞌ, ñaꞌ xanuuꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.

19 Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n Labán ndii:
―Va̱ꞌa̱ tu̱ sa̱kanꞌ, va̱ꞌa̱ ka̱ ta̱xi̱ ña̱ꞌaꞌ i̱ nda̱ꞌaꞌ yoꞌó, te̱ sa̱kanꞌ ña̱ ta̱xi̱ ña̱ꞌaꞌ i̱ nda̱ꞌaꞌ i̱nga̱ te̱ yivi̱ꞌ, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ndoo̱ u̱nꞌ ku̱nduꞌu̱ꞌ u̱nꞌ yoꞌoꞌ xiinꞌ i̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
20 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ xa̱tyuunꞌ Jacob uxa̱ kuiya̱ xaꞌa̱ꞌ Raquel, ndisu̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ndani̱ va̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii, i̱i̱n kani̱ꞌ ku̱i̱ti̱ꞌ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ ña̱ uxa̱ kuiya̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ra̱.
21 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jacob xiinꞌ Labán ndii:
―Xa̱ ni̱ sa̱xinú i̱ kuiya̱ ña̱ ni̱ ndoo̱ e̱ꞌ kuento sa̱tyuunꞌ i̱ nuu̱ꞌ u̱nꞌ. Ta̱xi̱ Raquel nda̱ꞌaꞌ i̱ vi̱ti̱n, te̱ tu̱ndaꞌa̱ꞌ i̱ xiinꞌ aꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ Labán sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌa̱ ra̱ i̱i̱n vi̱koꞌ tyie̱ va̱.
23 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ ku̱ñu̱u ndii, ni̱ na̱ka̱ Labán ñaꞌ siꞌe̱ ra̱ Lea, te̱ ni̱ sa̱na̱kuaꞌa ña̱ꞌaꞌ ra̱ nda̱ꞌaꞌ Jacob, te̱ ni̱ kixi̱n te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ aꞌ.
24 Te̱ ni̱ ta̱xi̱ Labán i̱i̱n ñaꞌ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ñaꞌ naniꞌ Zilpa ka̱ka̱ nu̱u̱ nuu̱ꞌ Lea, siꞌe̱ ra̱.

25 Kii̱ꞌ ni̱ kitu̱ꞌ tu̱ku̱ kivi̱ꞌ ndii, ni̱ xi̱ni̱ Jacob ña̱ Lea nduuꞌ ñaꞌ ni̱ kixi̱n xiinꞌ ra̱, sa̱kanꞌ na ni̱ kaꞌa̱n ku̱a̱tyi̱ ra̱ nuu̱ꞌ Labán ndii:
―¿Ndiotyun na ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ kaa̱ꞌ xiinꞌ i̱? Xa̱ ni̱ xa̱tyuunꞌ i̱ nuu̱ꞌ u̱nꞌ uxa̱ kuiya̱ xaꞌa̱ꞌ Raquel, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ, ¿ndiotyun na ni̱ xi̱ni̱ xaꞌanꞌ u̱nꞌ yuꞌu̱? ―ni̱ katyi̱ ra̱.
26 Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n Labán ndii:
―Ña̱ xixaá ndu̱ miiꞌ ndieeꞌ ndu̱ yoꞌoꞌ ndii, xi̱ꞌna̱ ka̱ ñaꞌ xkuaꞌa̱ꞌ satundaꞌáꞌ ndu̱, te̱ sa̱kanꞌ vi̱ꞌ satundaꞌáꞌ ndu̱ ñaꞌ xanuuꞌ.
27 Ndiatuꞌ u̱nꞌ na xinu̱ ka̱ i̱i̱n xi̱mana ña̱ ni̱ tu̱ndaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ xiinꞌ Lea, te̱ sa̱kanꞌ vi̱ꞌ ta̱xi̱ tu̱ i̱ Raquel nda̱ꞌaꞌ u̱nꞌ, naaꞌ na̱ku̱i̱i̱n yu̱ꞌuꞌ u̱nꞌ ña̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ kuento u̱nꞌ ña̱ sa̱tyuunꞌ ka̱ u̱nꞌ i̱nga̱ uxa̱ taꞌan kuiya̱ nuu̱ꞌ i̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
28 Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n yu̱ꞌuꞌ Jacob sa̱a̱ ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kii̱ꞌ ni̱ xinu̱ xi̱mana ña̱ yoo vi̱koꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ tu̱ndaꞌa̱ꞌ ra̱ xiinꞌ Lea ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ta̱xi̱ tu̱ Labán Raquel nda̱ꞌaꞌ ra̱ ku̱ndu̱u̱ ñaꞌ siꞌi ra̱.
29 Te̱ ni̱ ta̱xi̱ Labán i̱i̱n ñaꞌ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱, ñaꞌ naniꞌ Bilha ka̱ka̱ nu̱u̱ nuu̱ꞌ Raquel, siꞌe̱ ra̱.
30 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kixi̱n tu̱ Jacob xiinꞌ Raquel, te̱ ni̱ ku̱ndani̱ ka̱ ra̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ te̱ sa̱kanꞌ Lea, te̱ ni̱ ndoo̱ ka̱ ra̱ xikaꞌ nuuꞌ ra̱ nuu̱ꞌ Labán i̱nga̱ ka̱ uxa̱ kuiya̱.

Ña̱ yo̱ꞌo̱ nduuꞌ kivi̱ꞌ tiaa̱ siꞌe̱ Jacob, te̱ ni̱ yoo̱ xiinꞌ Lea
31 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Yahvé ña̱ ndäni̱ Jacob Lea ndii, ni̱ ta̱xi̱ a̱ ña̱ ku̱vi̱ ko̱o̱ siꞌe̱ aꞌ, ndisu̱ Raquel ndii, nï̱ ta̱xi̱ a̱ ña̱ ku̱vi̱ ko̱o̱ siꞌe̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ.
32 Te̱ ni̱ na̱kuꞌu̱n siꞌe̱ Lea, te̱ kii̱ꞌ ni̱ tuvi̱ ra̱ ndii, ni̱ tyi̱nduꞌu̱ꞌ aꞌ kivi̱ꞌ ra̱ Rubén, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ ndii: «Ni̱ xi̱ni̱ Yahvé ña̱ xikaꞌ sutyiꞌ i̱ni̱ i̱, te̱ vi̱ti̱n ndii, ku̱ndani̱ ka̱ i̱i̱ꞌ i̱ yuꞌu̱», ni̱ katyi̱ aꞌ.
33 Ni̱ yaꞌa̱ te̱ ni̱ na̱ku̱i̱so̱ tu̱ku̱u̱ Lea i̱nga̱ siꞌe̱ aꞌ, te̱ ni̱ tyi̱nduꞌu̱ꞌ aꞌ kivi̱ꞌ ra̱ Simeón kii̱ꞌ ni̱ tuvi̱ ra̱, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ ndii: «Ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ Yahvé ña̱ kuäsa̱ꞌ ka̱ ndani̱ i̱i̱ꞌ i̱ yuꞌu̱, sa̱kanꞌ na ni̱ ta̱xi̱ a̱ ko̱o̱ i̱nga̱ tiaa̱ siꞌe̱ i̱», ni̱ katyi̱ aꞌ.
34 Tu̱ku̱ sa̱kanꞌ ni̱ na̱ku̱i̱so̱ aꞌ i̱nga̱ siꞌe̱ aꞌ, te̱ ni̱ tyi̱nduꞌu̱ꞌ aꞌ kivi̱ꞌ ra̱ Leví kii̱ꞌ ni̱ tuvi̱ ra̱, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ ndii: «Vi̱ti̱n xna̱ꞌa̱ ndii, ku̱ndani̱ ka̱ i̱i̱ꞌ i̱ yuꞌu̱, sa̱kanꞌ ña̱ xa̱ yoo uni̱ taꞌan tiaa̱ siꞌe̱ i̱ xiinꞌ ra̱», ni̱ katyi̱ aꞌ.
35 Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱so̱ tu̱ku̱u̱ Lea i̱nga̱ siꞌe̱ aꞌ, te̱ ni̱ tyi̱nduꞌu̱ꞌ aꞌ kivi̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ Judá kii̱ꞌ ni̱ tuvi̱ ra̱, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ ndii: «Vi̱ti̱n ndii, sa̱kaꞌnuꞌ i̱ Yahvé», ni̱ katyi̱ aꞌ. Te̱ köo̱ꞌ ka̱ siꞌe̱ aꞌ ni̱ yoo̱.