DANƖƐL 11

1 Dɩ mɛr Danɩɛl, mɩ kɔɔ hale Darɩyusɩ Mɛɛdɩdaarɩ kɩrɔ caca yɩɛrɩkɛ a kɔɔ donɩ jamana, a khuu dɩ ma n bullu. 2 Nɛnɛ̃, ma mɩɛ fɛr sobɔrɩkɛ na ɩnanɩ.

Kʋʋrɩkɛ na hanɩ jamanasɔɔ thɩ̃thɩɩn

Hɩnɛ jamana yẽther hale wo a na gba jamana dʋʋr Pɛrsɩ dɩɩra. Agɩpɩ, balanãdaar na kpaanɛ, kɛ na hananɩ lẽle thɩ̃ɛ a na jɔ jamana yẽtherɩle fɛw. Dɩ ɔbɔɔkɛ a na 'lɛnɩ fãga jɔɔ gɩ do ɔɔ lẽle thɩ̃ dɔ kɩrʋ, a na dor bʋɔ sɩ na ɩɩrna Gɩrɛsɩ jamana sʋʋ. 3 Sɩ jamanaakɛ dɔnɩ kuun khaa na ɩɩrɛ na gba dɩɩ, a na n kho fãga paar fɛw. Dɩ gɩrɛ daaraanɩ, gɛr a na n cʋʋ. 4 Sɩ ɔbɔɔkɛ ɔɔ fãga na danɩ waa vʋ̃ʋ, wa wɩɛlɛ ɔɔ jamana dɩ a na tɩnɛ thɩɩ phɛrɛ yenanã, ɔɔ məlsɔ na 'lɛ ga. Dɩ ga hana fãga dakha mɔ̃ gɩ kɔɔ hana', gɩdonɩ wa cɩcɩrɛ ɔɔ jamana dɩ na ha tɩɩ kpɩɩsɔ ga do ɔɔ bikũusɔ ga.

5 Jamana dɩɩkɛ hanɩ bil ʋrɛra wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã, ɔɔ jamana na 'lire fãga. Sɩ ɔɔ sɔrasɩ kɔ̃tɩ̃ bɩɛl na 'lire fãga na jʋɔ, dɩ a na gbaar jamana dʋʋr. Dɩ ɔɔ jamana do na 'lire fãga bɔɔbɔɔ.

6 A yɛna gbe ka na pɩ, wa ʋlfɛrɛ kha nɔ bɩɛl. Jamana ʋrɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã, ɔɔ bikhɛr na jaal na he jamana ʋrɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ a cʋʋ 'likha n jɩɩ hale. Sɩ khɛrɩlee fãga na pʋɔra'. Ɔɔ ko na bɩsaanɩkɛ wɩ kɔnɩ na 'lɛ yirə'. Ɔɔ thɛthɛ dakha na 'leere ɔɔ yi; mɛna gɩ na ɔɔ thɩ na ɔɔ ko na wɩrɛ fɛʋʋkɛ kɔɔ kpaanɩ jalna dabɔɔlera.

7 Sɩ tɩɩ bɩɛlɩkɛ thɛnɩ thɩ bɩɛla na khɛrɩle na ɩɩrɛ na gba ɔɔ thɩɩ too pa. A na jaal jamana ʋrɛra hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ, a na kena ɔɔ sɔrasɩsɔ, a na lõ dɩɩsɔraakɛ dɩ bɛr gʋʋsɔ diironɩ, a na puno wɩ, a na cʋʋ mɔ̃ a ƴaalnɩ. 8 A na khɩɩrɛrakɛ awɩ thãgbasɔ na awɩ thɩlbisɔ, gɩrɛ wɩ hɩlnɩ ther a cʋʋna, na awɩ thɩ̃ ɓɔ̃sɔɔkɛ wɩ cʋʋnanɩ dɛ bulo na dɛ a na jalna Ejipiti gɩ do kəə 'li lẽle thɩ̃ɛ. Agɩpɩ, a na sɩrɛ jamananaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ gɩ dana yɛna gbe. 9 Dɩ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na jaal na kena jamana ʋrɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã, sɩ a na bire na kɛr ɔɔ dʋɔ.

10 Jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ, ɔɔ bikũusɔ na ber kʋʋr a na kpa sɔrasɛ tə̃tə̃tə̃ na jɛ. Wa jaal na mala dɩɩ mɔ̃kɛ mɩɩr n hini a be a gbʋma. Agɩpɩ, wa kɛrɛ na bir a na ke kʋʋr foo na jalna na dana dɩɩkɛ dɩ bɛr gʋʋ diironɩ. 11 Nĩkhii na fʋrɛ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã, a ɩɩr a na n kena jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ. Dɩ ole na pɩɛrʋʋrɛ na sɔrasɛ tə̃tə̃tə̃, sɩ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã na punone ɔɔ sɔrasɩsɔ. 12 Ɔbɔɔkɛ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã na punonɩ sɔrasɩ jɔjʋɔɔle, a na ɩɩrnanɛ yʋ bʋ̃ʋ. A na kʋʋrɛ sɔrasɛ gbɩlanɩ gbɩlanɩ yemɔ̃ wer, sɩ ɔɔ kəə na pʋɔra'. 13 Gɩdonɩ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na bire na jɩɩ kpa sɔrasɩ kpɩɩsɔɔkɛ və̃viənenɩ a jɔ cacadara a na jɛ. Ɔbɔɔkɛ yɛna gbe na kanɩ, a na bire na pɔna sɔrasɛɛle na ko ke thɩ̃ɛ tə̃tə̃tə̃. 14 Dabɔɔle Danɩɛl, tibil jɔjʋɔ na ɩɩrɛ, afɩ too ɩkharakɛ, kɛ dɔnɩ nɔ ɓaardara na ɩɩrɛ wa n kena jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã, wɩ cʋʋ thɩ̃ nɩrɔrɛɛkɛ n dana oti, sɩ wa thʋnɔnɛ. 15 Jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na jaal na sɔbɩ dɩ bɩɛlɩkɛ dɩ bɛr gʋʋr diironɩ. A na pɛrɛ ko ke nãcele a na tee dɩɩ. Ɔɔ sɔrasɩsɔ na ɔɔ koke bɔsɔɔrakɛ ɔɔ toora na puno na lã ga, fãga na ɓɔr wɛr. 16 Jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na cʋʋrɛ gɩrɛ a n ƴaalnɩ, sɩ tibil na puno na laanaa ga. A na lʋʋn dɩɩraakɛ ɓɔnanɩ a jɔ fɛw, a na kʋʋr thɩ̃ɛ fɛʋʋkɛ a 'linɩ. 17 A na pɛrɛ fãga fɛʋʋkɛ ɔɔ dɩ hananɩ sɩ ɩnɩ n cʋʋ thɩ̃ɛ 'likha n hale na sodaar. A na gbaar ɔɔ bikhɛr na haa a he, gɩ do nɔɔ ɔɔda n kʋɛ, sɩ ga punoə', a na thʋnɔnɛ. 18 Dɩ a na fire ɔɔ kpɩɛr a na ee ɲɔ dɩɩsɔ, a na gba dɩ jɔjʋɔ. Sɩ sɔrasɩ kɔ̃tɩ̃ ʋkha na pɛrɛ khu paar ɔɔ thɔ̃ puurə, sɩ a na puno na tiirəə helua'. 19 Agɩpɩ, a na bire na kɛr na ee ɔɔ thɛthɛɛ dɩsɔɔkɛ dɩ bɛr gʋʋsɔ diironɩ, sɩ a na 'lɛrɔ khora'. A na bũburone le, wa yɩɩ bã. 20 Dɩ ʋrɛɛkɛ na deaanɩ na thʋɔn gbõgolõdaar bɩɛl dɩɩraakɛ ɓɔnanɩ a jɔ fɛw a phʋʋnɛ wɩ. Sɩ a wire gbe ka na pɩ, a na bũburone juu, sɩ tibil na gbanaa nĩkhiə', ga do kʋʋrra dakha woa'.

21 Tibil bɩɛlɩkɛ wa thernana' na gbaar ɔɔ too pa, sɩrakɛ wa pɩɛraa jamana dʋʋra'. A na ɩɩrɛ bɔɔraakɛ ha ɩɩ hanɩ dɩɩra a na gba jamana dʋʋr na fɩɩlɛ. 22 Sɔrasɛɛkɛ jʋɔnɔnɩ tə̃tə̃tə̃ a ho mɩɩrɩkɛ n henɩ dɩ be da n gbʋma na ɩɩrnaanɛ, sɩ a na bũburõ wer fɛw. A na kʋrɛrakɛ kɔ̃tɩnɩkɛ wɩ kɔɔ ʋlfɛnanɩ kha nɔ bɩɛl. 23 Ɔbɔɔkɛ wa kpaaraanɩ na pɩ, a na ɩɩrnanɛ fɩɩlɛ. Ɔɔ puno na kɔ̃tɩnɛ, dɩ a na 'lire fãga a na n pɛr na tɩbɩla gbe fɩɩʋkɛ kpaaraanɩ. 24 A na lʋʋn paarɩkɛ ɓɔnanɩ a jɔ fɛw le dɩɩra, ɔbɔɔkɛ ha ɩɩ hanɩle, a na cʋʋ gɩrɛɛkɛ ɔɔ thɩsɔ na kɔɔ cʋʋnɩ yuurəkɛ, dɩ ɔɔ thɩ kɔ̃tɩ̃sɔ ga. A na tɩnɛnɛ wɩrɛ kpaaraanɩ gɩrɛra a tagɩrɩnɩ. A na ƴaalɛ dakha fɩlɛɛkɛ a na wɩɛlnanɩ dɩɩsɔɔkɛ dɩ bɛr gʋʋsɔ diironɩ, sɩ bɔɔ gbe fɩɩʋ ga do dɩbara. 25 A na ɩɩrɛ na ɔɔ fãga na 'larɩkɛ a hananɩ a na gbana sɔrasɩ jɔjʋɔ ƴɩɛ a na jal kʋʋra jamananaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã. Dɩ jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã na ɩɩrɛ na sɔrasɩ jɔjʋɔɔkɛ hananɩ punone ga do kpãkpalã ga a na kenaa. Sɩ a na punoə', gɩdonɩ wɩ kɔɔ gʋʋrɛ kha sa fɩɩlʋ. 26 Wɩrɛɛkɛra a n khonanɩ kha dikor ɔɔ dikor kho para, wɛrra na kʋɔ. Punone na ɓɔrrɛ ɔɔ sɔrasɩsɔ, dɩ wa kʋʋrɛ jɔjʋɔ kʋʋra. 27 Jamana yeɲɔɔle na ƴaalɛ awɩ hara ɩnɩ n cʋʋ kha puure. Sɩ wa toore dikor kho paar wa n fɩɩl kha na nʋɔ. Sɩ gele na jal ƴɔa', gɩdonɩ pɩpɩɩ bɔɔ na dã sɩ ga do bɔɔkɛra kɔɔ pɩɛrnɩ dana gaa ga.

28 Agɩpɩ, a na kɛrɛ na bir ɔɔ dʋɔ na lẽle thɩ̃ɛ jɔɔ. Sɩ ɔɔ bir bɔɔ, ɔɔ ha na thɔgʋʋrɛ na pɛr caaraakɛ Thãgba ʋlfɛnanɩ ʋlfɛ phuu, dɩ a na cʋʋ wɛr gɩrɛra a kpɩɛrnɩ, sɩ na kɔ̃.

29 Ɔbɔɔkɛ bɔɔ na danɩ, jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na bire na jal kʋʋra wo jamananaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã. Sɩ pɩpɩɩ kʋʋrɩle na ha mɔ̃kɛ cacadaa kɔɔ hana'. 30 (Ko ke) Batosɔɔkɛ thɛnɩ Kɩtɩm ɲɔ dɩɩsɔɔra na pʋɔraarɛ. Dɩ ɲɛ̃ɛ na khiiruure da kɛr na bir. Agɩpɩ, nĩkhii na thaarɛ da kena caarɩkɛ Thãgba ʋlfɛnanɩ ʋlfɛ phuu. Sɩ wɩrɛɛkɛ na faanɩ ʋlfɛ phuule, a na cʋʋ wɛr bɔɔ, mɔ̃ a na pɔnɩ. 31 A na thʋɔn sɔrasɛ dɩ wa pɔ a na kpɔ̃kpɔrɔ̃ pa phuu na dɩ bɛr gʋʋ (kɛ diərəənɩ). Wa pɩɛrɛ bonɩɛɛkɛ n jenɩ dɩwɩlʋ wo dɩwɩlʋ, sɩ na dɛ̃ɛ le bonɩ ji paara ƴũu thɩ̃ kʋɛdaarɩ kpɔ̃kpɔrɔ̃ thɩ̃. 32 A na fɩɩlɛ tibil wɩrɛɛkɛ faanɩ awɩ Thãgbaa ʋlfɛ sa kpaaraa. Sɩ tibil wɩrɛɛkɛ wer jɩɛnɩ awɩ Thãgba, wa jɩɩlɛ sobɔra kɩbɩ gɩrɛraakɛ wɩ n cʋʋnɩ. 33 Wɩrɛɛkɛ jɩɛnɩ fɩlɛ tɩbɩlaa thɩ̃thɩɩn, wa dɩɩrɛ tibil jɔjʋɔ fɩlɛ. Dɩ wa kʋʋrɛ ɩkhasɔ wɛrra na bajɩna gɩ dana bɔɔ gbe, wa thiire ɩkha dɔɔra, wɩ fʋlɛ ɩkha wɩ jalna dɩ kpɩɩra, wɩ taa ɩkhasɔɔra awɩ thɩ̃sɔ. 34 Awɩ bɔ gaar bɔɔle, wa 'lire bule sɩ ga jɔra, gɩdonɩ tibil jɔjʋɔ na ɓã warɛ na fɩlɛɛkɛ dʋɔnɩ bɩnɛ yeɲɔ fɩlɛ. 35 Wa kʋʋrɛ ɩkhasɔ wɩrɛraakɛ jɩɛnɩ fɩlɛ, gɩ pɩɩn wɩ, gɩ phʋɔlna wɩ wɩ phu, phaphapha gɩ dana pɩpɩɩ bɔɔ. Gɩdonɩ pɩpɩɩ bɔɔle na dã sɩ ga do bɔɔkɛra kɔɔ pɩɛrnɩ dana gaa ga.

36 Jamanaale na cʋʋrɛ gɩrɛɛkɛ a n ƴaalnɩ. A na n dʋbɩrɛ ɔɔbara. A na khəire ɔɔbara a na kãasɩ thãgbasɔɔra fɛw. A na mɩɩrɛ thɩ̃ɛsɔɔkɛ na teananɩ mɩɩra' a na n pɛ Thãgbaraakɛ jɔnɩ thãgbasɔ fɛw. A na 'lire punone foo a na dana wireekɛ Thãgbaa nĩkhi na dʋnɩ tue. Gɩdonɩ kpɩɛrɛɛkɛ kɔɔ gbaanɩ, gɛrra na cʋɛ. 37 A na therna thãgbasɔɔkɛ ɔɔ thɩsɔ n fʋɔrnɩ, dɩ thãgbaakɛ khɛra nanɩ jɔɔ ga. A na therna thãgba ʋkharaka'. Gɩdonɩ a na n dʋbɩrɛ ɔɔbara a jɔ thɩ̃ɛ fɛw. 38 Sɩ dɩ bɛr thãgba a na ka a na n dʋbɩ ɔɔ jəədara ƴũu, kɛ dɔnɩ thãgbaakɛ ɔɔ thɩ kɔ̃tɩ̃sɔ na kɔɔ jɩna'. A na n fʋɔrnaanɛ dɛ, na dɛ bulo na boka ɓɔna na thɩ̃ɛsɔɔkɛ khiirnonɩ the nʋɔ. 39 Thãgba kpakpalɩle na buloo a kena dɩɩsɔɔkɛ dɩ bɛr gʋʋsɔ diironɩ. Dɩ wɩrɛɛkɛ na tuonɩ ɔɔ thãgbaale, a na ha wɛr i dʋbɩrɛ jɔɔ. A na pɛ warɛ wɩ do kɔ̃tɩna tibil jɔjʋɔra, a tɩnɛ wɩ thɩɩsɔ gɩ do awɩ lɩmɩ.

40 Ɔbɔɔkɛ pɩpɩɩ bɔɔ na danɩ, jamanaakɛ hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɩlã na thʋrɛ kʋʋr na ɔr. Dɩ a na ɩɩrɛ na ko ke hotorosɔ na gãgo jʋʋn sɔrasɛsɔ na ko ke batosɔ tə̃tə̃tə̃ a na pɔ na gbʋmaa mɔ̃kɛ jɛ kʋkʋʋlʋ n thenɩ. A na malalɛ dɩɩsɔ fɛw mɔ̃kɛ mɩɩr n hini dɩ ɓɛl da n gbʋma. 41 Jamanaalera hanɩ ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ na lʋʋn dakha dɩɩraakɛ ɓɔnanɩ a jɔ fɛw a na kʋʋr tɩbɩla jɔɔ. Wɩrɛɛkɛ na fuonɩ ɔɔ ɲɛna dʋɔn: Edɔ̃ɔ məlsɔ na Mɔabɩdara na tɩɩ kɔ̃tɩna Amɔ̃ɔ məlsɔɔra. 42 A na kenanɛ dɩ jɔjʋɔ. Ejipiti dɩɩrakɛ dakha na fuuə'. 43 A na taarɛ Ejipiti thɩ̃ ɓɔna fɛw, kɛ dɔnɩ dɛ na dɛ bulo na thɩ̃ɛ fɛʋʋkɛ khiirnonɩ the nʋɔ. Libidara na Etiopidara na wurre wa n kpaaraa. 44 Sɩ thɩmɩɩr phaa na ther wi phã paar na ka wire na n jalnɩ dɩ pɛr ɲɔ̃bɔɔ a na pɔ na fuguu haar. Dɩ a na jaal na nĩkhi kɔ̃tɩ̃ɩ a na kʋʋr tɩbɩla, a na bũburõ wɩ jɔɔ ka. 45 A na dʋrɛ ɔɔ kẽkẽ waasɔɔkɛ dɔnɩ jamana cɔ paarsɔ laɲɔna na gɔ̃gɔ̃ phuukɛ ɓɔnanɩ a jɔ fɛʋʋ thɩ̃thɩɩn. Liir pɩpɩɩ bɔɔ khir na phuroo, sɩ tibilləkɛ na buluə'.