فصلِ هفتُم
1 اوخته پیشوای بُزُرگ از اِستیفان پُرسان کد: ”آیا امی چِیزا راست اَسته؟“ 2 اِستیفان دَ جواب شی گُفت: ”اَی بِرارو و آته‌گو، گوش کُنِید! وختِیکه بابه‌کَلون مو اِبراهِیم دَ بَیناُلنَهرَین زِندگی مُوکد و تا اُو غَیت دَ حَران کوچ نَکده بُود، خُدای پُر جلال دَزُو ظاهِر شُده 3 گُفت: ’وطن و قَومای خُو ره ایله کُو و دَ سرزمِینی بورُو که دَز تُو نِشو مِیدیُم.‘ 4 پس اِبراهِیم از سرزمِینِ کَلدانیاa کوچ کد و دَ حَران جای-دَ-جای شُد. بعد از مَرگِ آتِه شی خُدا اُو ره دَ امزی سرزمی که شُمو اِمروز دَ بَلِه شی زِندگی مُونِید کوچ‌دَلجی کد. 5 ولے دَ امزُو زمان خُدا حتیٰ یگ جای پای امزی سرزمی ره ام دَزُو میراث نَدَد. مگم اُو دَ اِبراهِیم قَول دَد که خود شی ره و بعد از اُو اَولادِه شی ره صاحِبِ امزی زمی جور کنه، اگرچِه اِبراهِیم دَ اُو غَیت هیچ اَولاد نَدَشت. 6 خُدا دَ اِبراهِیم اینی رقم گُفت: ’اَولادِه تُو دَ یگ مُلکِ دِیگه بحَیثِ بیگَنه زِندگی مُونه. مردُمِ امزُو مُلک اُونا ره مُدَتِ چار صد سال دَ غُلامی اَندخته عذاب مُونه. 7 لیکِن ما مِلَّتی ره که اُونا ره دَ غُلامی مِیندَزه، قضاوَت مُونُم.‘ و خُدا گُفت: ’بعد ازُو اُونا ازُو سرزمی بُر مُوشه و مَره دَ امزی جای عِبادت مُونه.‘ 8 دَ امزُو غَیت خُداوند حُکمِ خَتنه ره دَ عِنوانِ نشانی عهد خُو دَ اِبراهِیم دَد تاکه یگ نشانی عهد و قَول دَ بَینِ ازوا بَشه. پس اِبراهِیم، وختِیکه باچِه شی اِسحاق پَیدا شُد، اُو ره دَ روزِ هشتُم خَتنه کد. اِسحاق آتِه یعقُوب شُد و یعقُوب صاحِبِ دوازده باچه شُد که هر کُدَمِ ازوا کٹِه یگ طایفه شُد.
9 باچه_هایb یعقُوب قد یوسُف بِرار خُو همچِشمی پَیدا کد و اُو ره سَودا کد که دَ مِصر بُرده شُنه، لیکِن خُدا قد یوسُف بُود 10 و اُو ره از تمامِ غَم و رَنج_های شی نِجات دَده دَ پیشِ فِرعَون پادشاهِ مِصر حِکمت و عِزَت دَد. پس پادشاه اُو ره حاکِمِ مِصر و رئِیسِ تمامِ دَربار خُو تعیِین کد. 11 اوخته دَ تمامِ سرزمِینِ مِصر و کِنعان قحطی شَدِید و رَنج-و-مُصِیبتِ کٹه اَمَد، دَ اندازِه که بابه‌کَلونای مو نان پَیدا نَمِیتنِست. 12 وختی یعقُوب شِنِید که دَ مِصر غَلّه یافت مُوشه، اُو دَفعِه اوّل بابه‌کَلونای مو ره دَ اُونجی رَیی کد تا غَلّه بِخره. 13 دَفعِه دوّم که اُونا رفت، یوسُف خود ره دَ بِرارای خُو شِنَختَند و فِرعَون از اَصل-و-نَسَبِ یوسُف خبر شُد. 14 بعد ازُو یوسُف نفر رَیی کد تا آتِه خُو یعقُوب ره قد تمامِ خانَوار شی طلب کنه که جُملِه ازوا هفتاد و پَنج نفر بُود. 15 دَ امزی رقم یعقُوب کوچ کده دَ مِصر رفت و اُو و بابه‌کَلونای مو دَ امُونجی فَوت کد. 16 جِنازِه ازوا ره پس دَ شِکیم بُرد و دَمزُو قبرِستو که اِبراهِیم از باچه_های حَمور دَ شِکیم خرِیدُد، خاک کد.
17 وختی زمانِ پُوره شُدونِ قَولِ خُدا که قد اِبراهِیم کدُد نزدِیک مُوشُد، تعدادِ قَوم مو دَ مِصر غَدر کَلو شُده مورَفت، 18 تا زمانی که یگ پادشاهِ دِیگه که یوسُف ره نَمِینَخشِید حاکِمِ مِصر شُد. 19 اِی پادشاه قد قَوم مو دَ چَل-و-نَیرَنگ رفتار کد و بابه‌کَلونای مو ره اُوقَس مجبُور کد که نِلغه_های خُو ره دَ سرِ راه بیله تا بُمُره. 20 دَمزُو غَیت مُوسیٰ دَ دُنیا اَمَد. اُو دَ نظرِ خُدا یگ نِلغِه نُوربَند بُود و فقط سِه ماه دَ خانِه آتِه خُو پروَرِش شُد. 21 وختِیکه اُونا اُو ره دَ بُرو ایشت، دُخترِ فِرعَون اُو ره از اُونجی گِرِفت و مِثلِ اَولادِ خود خُو تَربیه کد. 22 مُوسیٰ دَ مُطابِقِ تمامِ عِلم-و-فرهنگِ مِصریا تَربیه شُد و دَ گُفتار و کِردار قَوی بُود.
23 وختِیکه اُو چِل ساله شُد، یگ روز دَ دِل شی گشت که دَ دِیدونِ بِرارای خُو، یعنی بَنی اِسرائیل بوره. 24 اوخته اُو رفت و دِید که قد یکی امزُو اِسرائیلی_ها بدرفتاری مُوشه. پس مُوسیٰ دَ دِفاعِ امزُو نفرِ اِسرائیلی باله شُده نفرِ مِصری ره کُشت. 25 مُوسیٰ فِکر کد که بِرارای اِسرائیلی شی مُوفامه که خُدا اُو ره بَلدِه نِجاتِ ازوا رَیی کده، مگم اُونا نَمُوفامِید. 26 روزِ دِیگِه شی دُو نفرِ اِسرائیلی ره دَ حالِ جنگ دِید و کوشِش کد که اُونا ره آشتی بِدیه، اوخته دَزوا گُفت: ’او آلَیگو، شُمو قد یگدِیگِه خُو بِرار اَستِید؛ چرا دَ بَین خُو جنگ-و-جنجال مُونِید؟‘ 27 لیکِن امُو نفر که قد هم‌تَبار خُو بَدی مُوکد، مُوسیٰ ره پس تیله دَده گُفت: ’تُو ره کِی دَ سرِ ازمو حاکِم و قاضی تعیِین کده؟ 28 آیا میخاهی که مَره ام رقمِ امزُو مِصری اَلّی بُکُشی که دِیروز کُشتی؟‘ 29 اوخته مُوسیٰ بخاطرِ امزی توره دُوتا کده بحَیثِ بیگَنه دَ سرزمِینِ مِدیان جای-دَ-جای شُد و دَ اُونجی صاحِبِ دُو باچه شُد.
30 چِل سال بعد یگ ملایکه دَ بیابونی که نزدِیکِ کوهِ سِینا بُود، دَ اَلَنگِه آتِش از یگ بُوٹه دَ مُوسیٰ ظاهِر شُد. 31 مُوسیٰ از دِیدونِ امزی مَنظره تعجُب کد. وختی نزدِیک رفت که اُونجی ره توخ کنه، آوازِ خُداوند اَمَده گُفت: 32 ’ما خُدای بابه‌کَلونای تُو اَستُم، خُدای اِبراهِیم، اِسحاق و یعقُوب.‘ مُوسیٰ از ترس دَ لَرزه اَمَد و جُراَت نَکد که سُون بُوٹه توخ کنه. 33 اوخته خُداوند دَزُو گُفت: ’کَوشرِه خُو ره از پای خُو بُر کُو، چُون امی جای که تُو دَ بَلِه شی ایسته یی، زمِینِ مُقَدَّس اَسته. 34 ما رَنج-و-غَمِ قَوم خُو ره که دَ مِصر اَسته دِیدیم و ناله_های ازوا ره شِنِیدیم و اَمَدیم تاکه اُونا ره نِجات بِدُم. آلی بیه که تُو ره دَ مِصر رَیی کنُم.‘ 35 امُو مُوسیٰ که بَنی اِسرائیل اُو ره رَد کدُد و دَزشی گُفتُد ’تُو ره کِی دَ سرِ ازمو حاکِم و قاضی تعیِین کده؟‘ امُو مُوسیٰ ره خُدا دَ وسِیلِه ملایکِه که دَ بُوٹه دَز شی ظاهِر شُدُد بحَیثِ حاکِم و نِجات دِهِنده بَلدِه ازوا رَیی کد. 36 امُو آدم بُود که اُونا ره از مِصر بُرو اَوُرد و چِیزای عجِیب و مُعجزه_ها ره دَ مِصر و دَ دریای سُرخ و بَلدِه چِل سال دَ بیابو انجام دَد. 37 اِی امُو مُوسیٰ بُود که دَ بَنی اِسرائیل گُفت: ’خُدا از مینکلِ بِرارونِ خودون شُمو یگ پَیغمبر ره که رقمِ ازمه اَسته، بَلدِه شُمو رَیی مُوکُنه.‘ 38 اُو امُو کس بُود که قد جماعتِ بَنی اِسرائیل دَ بیابو حُضُور دَشت و ملایکه دَ کوهِ سِینا قد ازُو و قد بابه‌کَلونای مو توره گُفت و اُو کلامِ زِندگی بَخش ره گِرِفت تا دَز مو بِرسَنه. 39 مگم بابه‌کَلونای مو نَخاست که از اَید شی شُنه، بَلکِه اُو ره رَد کد و دَ دِل خُو آرزو دَشت که پس دَ مِصر بوره. 40 اُونا دَ_هارُون گُفت: ’بَلدِه ازمو خُدایونی جور کُو که پیش پیش مو بوره، چُون مو نَمِیدَنی که دَ سرِ امزُو مُوسیٰ که مو ره از سرزمِینِ مِصر بُرو اَوُرده، چِیزخیل اَمَده.‘ 41 و دَمزُو روزا اُونا یگ بُت دَ شکلِ گوسَله جور کده بَلدِه شی قُربانی کد و بَلدِه چِیزی که کارِ دِستای ازوا بُود، جشن گِرِفت. 42 مگم خُدا ازوا رُوی گردو شُده اُونا ره دَ حالِ خودون شی ایشت تا لشکرِ آسموc ره پرَستِش کُنه. امُو رقم که دَ کِتابِ اَنبیا نوِشته شُده:
’اَی خانَوارِ اِسرائیل، دَ دَورونِ چِل سال که دَ بیابو بُودِید،
آیا شُمو قُربانی_ها و هدیه_ها بَلدِه مه تقدِیم کدِید؟
43 نَه، بَلکِه شُمو جایگاهِ مولِک و سِتارِه خُدای خُو رِفان ره قد خُو بُردِید
یعنی بُت_های ره که بَلدِه پرَستِش کدو جور کده بُودِید.
امزی خاطر ما شُمو ره دَ اُو طرفِ شارِ بابُل پورته مُونُم.‘
44 جایگاهِ صندُوقِ شهادَت قد بابه‌کَلونای مو دَ بیابو بُود. امُو جایگاه ره مُوسیٰ دَ اَمرِ خُدا دَ مُطابِقِ نَمُونِه که دِیدُد، جور کدُد. 45 امُو جایگاه دَ بابه‌کَلونای مو رَسِید و اُونا اُو ره قد یوشِع دَ سرزمِین وعده شُده اَوُرد، دَ سرزمِینِ مِلَّت_های که خُدا اُونا ره از پیشِ رُوی بابه‌کَلونای مو هَی کد. و امُو جایگاه تا زمانِ داوُود دَ اُونجی مَند. 46 خُدا از داوُود خوش شی اَمَد و داوُود درخاست کد که دَزشی اِجازه بِدیه تا بَلدِه خُدای یعقُوب یگ جایگاه پَیدا کنه. 47 مگم سُلَیمان امُو کس بُود که بَلدِه شی خانه آباد کد. 48 ولے خُدای مُتعال دَ خانه_های جور شُدِه دِستِ اِنسان زِندگی نَمُوکُنه. امُو رقم که پَیغمبر نوِشته کده:
49 ’خُداوند مُوگه:
”آسمو تَخت مه اَسته و زمی تَی‌پَیی مه.
چی رقم خانه بَلدِه مه آباد مُونِید یا چی رقم جای بَلدِه اِستراحت مه؟
50 آیا پگِ امزیا ره دِستِ خود مه جور نَکده؟“‘
51 اَی مردُمای سرکَش که دِل_ها و گوشای شُمو ناخَتنه اَسته! شُمو همیشه رقمِ بابه‌کَلونای خُو قد روحاُلقُدس مُخالِفَت مُونِید. 52 کُدَم پَیغمبر بُوده که از دِستِ بابه‌کَلونای شُمو آزار-و-اَذیَت نَدِیده بَشه؟ اُونا کسای ره که دَ بارِه اَمَدونِ امزُو شخصِ عادِل پیشگویی مُوکد، کُشت. و دَ اِی زمان شُمو مردُم دَ امزُو شخص خیانَت کدِید و اُو ره دَ قتل رَسَندِید. 53 امچُنان شُمو شریعتِ خُدا ره که دَ وسِیلِه ملایکه_ها حاصِل کدِید، ازُو اِطاعَت نَکدِید.“
54 قد شِنِیدونِ امزی تورا اُونا غَدر قار شُد و دَ بَلِه اِستیفان دَندو خَیی مُوکد. 55 مگم اِستیفانِ پُر از روحاُلقُدس، رُوی خُو ره سُون آسمو کده جلالِ خُدا و عیسیٰ ره که دَ دِستِ راستِ خُدا ایسته بُود، دِید 56 و گُفت: ”توخ کُنِید، آسمو واز شُده و «باچِه اِنسان» ره که دَ دِستِ راستِ خُدا ایسته یَه، مِینگرُم.“
57 دَ اُو غَیت اُونا دَ آوازِ بِلند چِیغ زَده گوشای خُو ره بَند کد و پگ شی یگدِست شُده دَ سرِ ازُو حَمله کد 58 و اُو ره از شار بُر کده سنگسار کد. کسای که دَ ضِد اِستیفان شاهِدی دَدُد، چَپَن_های خُو ره دَ پیشِ پای یگ جوان دَ نامِ شائول ایشت.