فصلِ بِیست و چارُم
1 قد آدمای خراب همچِشمی نَکُو
و آرزو نَکُو که قد ازوا شِشت-و-بَرخاست کُنی،
2 چراکه دِلِ ازوا دَ فِکرِ ظُلم کدو اَسته
و لبای ازوا دَ بارِه شرارَت توره مُوگه.
3 خانه دَ وسِیلِه حِکمت-و-دانِش جور مُوشه
و دَ سرِ دانایی اُستوار مُومَنه،
4 و دَ وسِیلِه عِلم-و-دانایی اُتاقای شی
از هر رقم سامانای خُوب و قِیمَتبای پُر مُوشه.
5 آدمِ دانا قُدرت شی کَلو یَه
و آدمِ دانِشمَند قُوَت شی زیاد شُده موره،
6 چُون بَلدِه جنگ کدو رهنُمایی دُرُست لازِم دَری،
و مُشاوِرا که کَلو بَشه، پیروزی-و-کامیابی حاصِل مُونی.
7 آدمِ جاهِل دِست شی دَ حِکمت نَمِیرَسه؛
اُو دَ مَجلِسا هیچ چِیزی بَلدِه گُفتو نَدره.
8 کسی که دَ فِکر بَدی کدو اَسته،
اُو ره آدمِ فِتنهگَر مُوگه.
9 نقشه های اَحمَقانه پُر از گُناه اَسته
و مردُم از رِیشخَندگر بَد مُوبره.
10 اگه دَ روزِ سختی، سُستی-و-بےجُراَتی کنی،
طاقت تُو کم-و-ضعِیف مُوشه.
11 کسای ره که ناحق دَ مَرگ محکُوم شُده بَشه، نِجات بِدی
و از خلاص کدونِ کسای که ناحق سُون اِعدام بُرده مُوشه، دِریغ نَکُو.
12 اگه بُگی: ”مو ازی توره خبر نَدَشتی.“ آیا اُو کسی که دِل اِنسانا ره مِینگره، نِیَت تُو ره نَمُوفامه؟
و خُداوندِ که نِگاهوانِ جان تُو اَسته، از پگِ فِکرای تُو آگاه نِییه؟
یَقِین کُو که اُو هر کس ره دَ اندازِه اعمال شی اَجر مِیدیه.
13 باچِه مه، از عسَل بُخور چُون چِیزی خُوب اَسته،
و از شَهدِ غَلبِلَکِ زَمبُورِ عسَل که کام تُو ره شِیرِین مُونه، مَزه کُو؛
14 پس اِی ره باید بُفامی که حِکمت ام بَلدِه جان تُو امی رقم شِیرِین اَسته،
و اگه اُو ره پَیدا کُنی آیندِه تُو خُوب مُوشه
و اُمِید تُو از بَین نَموره.
15 اَی آدمِ بَدکار، دَ گیتِه آدمِ صادِق نَشی
و خانِه ازُو ره خراب نَکُو،
16 چُون آدمِ صادِق حتیٰ اگه هفت دفعه بُفته، باز ام باله مُوشه،
مگم بَدکارا گِرِفتارِ بَلا شُده سرنِگون مُوشه.
17 وختِیکه دُشمون تُو چَپه مُوشه خوشی نَکُو
و غَیتِیکه اُو موفته دَ دِل خُو خوشحال نَشُو،
18 نَشُنه که خُداوند اِی کار تُو ره بِنگره و دَ نظر شی بَد بییه
و اُو قار خُو ره از بَلِه آدمِ بَدکار دُور کُنه.
19 از خاطرِ آدمای شرِیر رَنج نَبر
و قد بَدکارا بَخِیلی نَکُو،
20 چراکه آدمِ بَد آینده نَدره
و چِراغِ آدمای بَدکار گُل مُوشه.
21 باچِه مه، از خُداوند و پادشاه بِتَرس
و قد آدمای سرکَش همدِست نَشُو،
22 چُون اولغهتله تباهی دَ سرِ ازوا مییه
و کس نَمِیدَنه که خُداوند یا پادشاه چی بَلا ره دَ سرِ ازوا میره.
23 اینیا ام توره های آدمای حکِیم و دانا اَسته:
دَ قضاوَت طرفداری کدو کارِ خُوب نِییه.
24 کسی که دَ آدمِ بَدکار بُگه: ”تُو بےگُناه اَستی.“
از اُو کس مِلَّت ها بَد مُوبَره و قَوما اُو ره نالَت مُونه.
25 مگم اُو کسای که بَدکارا ره محکُوم مُونه، خوش بَختی نصِیب شی مُوشه
و ام بَرکتِ پِیرَیمو دَزوا دَده مُوشه.
26 جوابِ صادِقانه
رقمِ ماخ کدونِ دوستِ صَمِیمی اَلّی اَسته.
27 اوّل فِکر خُو ره دَ بَلِه زمِینا و کِشت-و-کار خُو بِگِیر
و بعد ازُو دَ فِکرِ خانه آباد کدون خُو شُو.
28 دَ ضِدِ همسایِه خُو شاهِدی دروغ نَدی
و قد تورای خُو اُو ره بازی نَدی.
29 اِیطور نَگوی ”امُو رقم که اُو دَ ضِدِ ازمه کده،
ما ام دَ ضِدِ ازُو امُو رقم مُونُم
و دَ مُطابِقِ عمل شی عمل مُونُم.“
30 ما از گوشِه کِشتِ آدم ٹمبل
و از پالُوی باغِ انگُورِ آدمِ کمعقل تیر شُدُم
31 و دِیدُم که دَ تمامِ جای شی خار سَوز کده
و علفای پُوجی زمی ره گِرِفته
و دیوالِ سنگی شی چَپه شُده.
32 پس ما توخ کده فِکر کدُم
و چورت زَده اِی درس ره یاد گِرِفتُم:
33 اگه دِست بَلِه دِست مِیشِینی،
گاهی دَ خاو موری، گاهی دَ اورگِیله،a
34 اوخته غرِیبی مِثلِ راهزَن
و اِحتیاجی رقمِ آدمِ مُسَلَّح دَ بَلِه تُو مییه.