فصلِ بِیستُم
1 شرابِ انگُور اِنسان ره رِیشخَند مُونه و شرابِ قَوی باعِثِ جنجال مُوشه؛
هر کسی که مُعتادِ شراب شُنه، اُو دانا نِیَسته.
2 قارِ پادشاه رقمِ غُرِشِ شیر اَلّی اَسته:
کسی که قارِ ازُو ره بَیره جان خُو ره دَ خطر مِیندَزه.
3 دُوری از جنجال عِزَت-و-سرافرازی یگ شخص ره نِشو مِیدیه،
مگم آدمِ جاهِل زُود جنگ مُونه.
4 آدمِ ٹمبل زمِین خُو ره دَ مَوقِع شی قُلبه نَمُونه،
و دَ وختِ حاصِل هر چی تَلاش مُونه، چِیزی دَ دِست شی نَمییه.
5 مقصدِ دِلِ اِنسان رقمِ آوِ زیرِ چاه اَلّی اَسته،
مگم آدمِ دانا مِیتنه که اُو ره بِکشه.
6 غَدر کسا خود خُو ره وفادار فِکر مُونه،
مگم آدمِ قابِلِ اِعتِماد ره کِی پَیدا مِیتنه؟
7 آدمِ نیک دَ راستی-و-صداقت زِندگی مُونه
و اَولادای شی بعد ازُو خوش بَخت مُوشه.
8 پادشاه که دَ تَختِ قضاوَت مِیشِینه،
قد چِیمای خُو هر بَدی ره از خُوبی جدا مُونه.
9 کِی گُفته مِیتنه که ”ما دِل خُو ره پاک نِگاه کدیم،
و از خطا های خُو پاک شُدیم؟“
10 سنگای تَرازُو و اندازه های که غَلَط بَشه،
خُداوند از هر دُوی شی بَد مُوبَره.
11 حتیٰ یگ بَچکِیچه از رفتار خُو شِنَخته مُوشه
که اعمال شی پاک-و-دُرُست اَسته یا نَه.
12 گوش ره بَلدِه شِنِیدو و چِیم ره بَلدِه دِیدو،
هر دُوی شی ره خُداوند خَلق کده.
13 اگه خاو ره دوست دَری، غرِیب مُوشی،
پس بیدار بَش تاکه از نان سیر شُنی.
14 خرِیدارِ مال دَ دُکاندار مُوگه: ”بَد اَسته، بَد اَسته!“
و غَیتِیکه خرِیده دُور رفت، مُوگه که ”اَجَب دَ جان شی زَدُم!“
15 طِلّا و دانه ها غَدر پَیدا مُوشه،
مگم زِبونِ پُر دانِش مِثلِ جَواهِراتِ قِیمَتبای، کم پَیدا یَه.
16 کسی که ضامِنِ شخصِ بیگَنه شُده، کالای شی ره گِرَو بِگِیر
و امُو کالای شی ره مِثلِ گِرَو نِگاه کُو، چراکه اُو ضامِنِ خاتُونِ بیگَنه شُده.a
17 نانی که از راهِ دروغ دَ دِست مییه شِیرِین اَسته،
مگم عاقُبَت شی کام ره تَلخ مُونه.b
18 نقشه های خُو ره دَ مشوَرِه دِیگرو بِکَش
و بِدُونِ هِدایَت دَ جنگ نَرو.
19 آدمِ چُغزَک رازهای دِیگرو ره تِیت مُونه،
پس قد آدمِ کَلوگوی شِشت-و-برخاست نَکُو.
20 کسی که آته و آبِه خُو ره نالَت کُنه،
چِراغ شی گُل شُده زِندگی شی گور وَری ترِیک مُوشه.
21 میراثی که دَ آسانی دَ دِست اَمَده بَشه
دَ آخِر بَرکت نَدره.
22 دَ دِل خُو نَگوی: ”ما بَدی ره قد بَدی جواب مِیدُم.“
تَوَکُل خُو ره دَ خُداوند بُکُو و اُو تُو ره نِجات مِیدیه.
23 خُداوند از سنگای نادُرُستِ تَرازُو بَد شی مییه
و تَرازُوهای غَلَط ام خُوب نِییه.
24 راه های اِنسان ره خُداوند تعیِین مُوکُنه،
پس اِنسان چِطور مِیتنه که خود شی راهِ خُو ره بُفامه؟
25 کسی که اَبَلَک-و-ناسَنجِیده نذر دَ گَردون خُو بِگِیره
اِمکان دَره که خود ره دَ دام بِندَزه.
26 پادشاهِ دانا بَدکارا ره از نیکُوکارا جدا مُونه
و دَ آخِر بَدکارا ره دَ زیرِ چَرخی مِیندَزه که گندُم ره از کاه جدا مُونه.c
27 وِجدانِ اِنسان چِراغ خُداوند اَسته،
که پگِ رازهای تاشَکی اِنسان ره معلُومدار مُونه.
28 رَحمت و راستی پادشاه، ازُو حِفاظَت مُوکُنه
و تَختِ پادشاهی شی دَ وسِیلِه رَحمت پایَدار مُومَنه.
29 شان-و-شَوکتِ جوانا قُوَت شی اَسته
و عِزَتِ آدمای پِیر مُوی سفید شی.
30 ضَربه ها و زَخم ها، دِلِ اِنسان ره از بَدی پاک مُونه،
و رَده های شَلّاق خانِه دِل ره سُتره مُونه.