لاویا 25

فصلِ ببِیست و پنجُم

سالِ آرام

‏1 خُداوند دَ کوهِ سِینا قد مُوسیٰ گپ زَده گُفت: ‏2 ”قد بَنی اِسرائیل توره گُفته دَزوا بُگی، ’وختی دَ سرزمِینی که ما دَز شُمو مِیدیُم داخِل مُوشِید، اوخته زمی باید دَ اِحترامِ خُداوند آرام کُنه. ‏3 بَلدِه شَش سال زمِینای خُو ره کِشت کُنِید و دَمزُو شَش سال تاکای انگُور خُو ره تاک‌بُری کُنِید و حاصِلِ ازوا ره جَم کُنِید. ‏4 لیکِن سالِ هفتُم باید کامِلاً سالِ آرام بَلدِه زمی بَشه، یگ سالِ آرام دَ اِحترامِ خُداوند. دَ امزُو سال زمِین خُو ره کِشت نَکُنِید و تاکای انگُور خُو ره تاک‌بُری نَکُنِید. ‏5 چِیزی که دَ زمِین شُمو سربَخود سَوُز مُونه، اُو ره دِرَو نَکُنِید و انگُورای تاک خُو ره که تاک‌بُری نَکدِید، جم نَکُنِید؛ بیلِید که امُو سال بَلدِه زمی یگ سالِ آرام بَشه. ‏6 لیکِن شُمو مِیتنِید امزُو چِیزای که زمی دَ دَورونِ سالِ آرام خُو حاصِل مِیدیه بُخورِید؛ خود شُمو، غُلامای شُمو، کنِیزای شُمو، مُزدُورای شُمو و بیگَنه‌های که قد شُمو زِندگی مُونه؛ ‏7 و بَلدِه چارپایای شُمو و جانوَرای وَحشی سرزمِین شُمو تمامِ حاصِلِ زمی خوراک اَسته.

سالِ پِنجاهُم

‏8 شُمو باید بَلدِه خو هفت سالِ آرامِ سال ها ره حِساب کُنِید، یعنی هفت ضَربِ هفت سال و سال های هفت سالِ آرام بَلدِه شُمو چِل-و-نُه سال مُوشه. ‏9 اوخته دَ روزِ دَهُمِ ماهِ هفتُم شُمو دَ آوازِ بِلند شیپُور بِزنِید؛ دَ روزِ کِفاره که روزِ دَهُم اَسته دَ سراسرِ سرزمِینِ شُمو باید شیپُور زَده شُنه. ‏10 شُمو سالِ پِنجاهُم ره مُقَدَّس حِساب کُنِید و آزادی ره دَ سرزمِین خُو دَ تمامِ باشِنده های شی اِعلان کُنِید. اِی بَلدِه شُمو یگ «سالِ جشن» بَشه؛ هر کُدَم شُمو پس دَ خانه-و-جای خُو بورِید و هر کُدَم شُمو پس دَ مینکلِ اَولادِ بابِه خُو بورِید. ‏11 سالِ پِنجاهُم بَلدِه شُمو «سالِ جشن» بَشه؛ دَ اُو سال کِشت-و-کار نَکُنِید و حاصِلِ خودروی ره دِرَو نَکُنِید و انگُورا ره از تاک های که تاک‌بُری نَشُده، نَچِینِید، ‏12 چراکه سالِ جشن اَسته؛ اُو بَلدِه شُمو مُقَدَّس بَشه؛ دَ امزُو سال تنها چِیزای ره بُخورِید که دَ زمی سربَخود سَوُز مُونه.

‏13 دَ امزی «سالِ جشن» هر کُدَم شُمو پس دَ جای-و-خانِه خُو بورِید. ‏14 اگه یگ زمی ره دَ همسایِه خُو سَودا مُونِید یا از همسایِه خُو میخرِید، یگدِیگِه خُو ره بازی نَدِید. ‏15 زمی ره دَ مُطابِقِ تِعدادِ سال های بعد از سالِ جشن از همسایِه خُو بِخر، یعنی اُو مُطابِقِ سال های حاصِلاتِ باقی‌مَنده، زمی ره بَلدِه تُو سَودا کُنه. ‏16 اگه تا سالِ پِنجاهُم سال های کَلو مَنده بَشه، قِیمَت شی ره کَلو کُو و اگه سال های شی کم مَنده بَشه، قِیمَت شی ره کم کُو، چراکه تنها حاصِلِ سال های باقی‌مَنده دَز شُمو سَودا مُوشه. ‏17 شُمو یگدِیگِه خُو ره بازی نَدِید؛ از خُدای خُو بِترسِید. ما خُداوند خُدای شُمو اَستُم.

‏18 شُمو قانُونای مَره دَ جای بیرِید و احکام مَره نِگاه کده عملی کُنِید تا بِتنِید دَ سرزمِین خُو دَ اَمنیَت زِندگی کُنِید. ‏19 اوخته زمی حاصِل خُو ره مِیدیه و شُمو سیر مُوخورِید و دَ اَمنیَت دَز شی زِندگی مُونِید. ‏20 اگه شُمو بُگِید، ”دَ سالِ هفتُم مو چِیزخیل بُخوری اگه کِشت نَکُنی و حاصِل خُو ره جم نَکُنی؟“ ‏21 ما دَ سالِ شَشُم بَرکت خُو ره دَ بَلِه شُمو رَیی مُونُم، دَ اندازِه که زمی حاصِلِ سِه ساله ره بَلدِه شُمو بِدیه. ‏22 وختِیکه شُمو دَ سالِ هشتُم زمِین خُو ره کِشت کُنِید، هنوز ام از حاصِلِ کُهنه مُوخورِید و دَ سالِ نُهم تا غَیتِیکه حاصِل شی مییه، شُمو از حاصِلِ کُهنه مُوخورِید.

بازخرِیدِ مُلک-و-زمی

‏23 زمی ره بَلدِه همیشه سَودا نَکُنِید، چُون زمی از مه یَه؛ شُمو دَ پیشِ ازمه مُسافِر و مِهمو اَستِید. ‏24 دَ تمامِ سرزمِین خُو که زمی گِرِفتِید، باید حقِ بازخرِید شی ره دَ صاحِبِ اَصلی شی بِدِید. ‏25 اگه یگ بِرارِ اِسرائیلی شُمو دِست‌تَنگ شُده یگ ٹوٹِه زمِین خُو ره سَودا مُونه، اوخته یکی از قَومای نزدِیک شی باید بییه و چِیزی ره که بِرار شی سَودا کده بازخرِید کُنه. ‏26 اگه امُو نفر کُدَم کسی ره نَدَشته بَشه که بازخرِید کُنه، ولے پسان امُوقَس پَیسه دَ دِست بیره که بِتَنه زمِین خُو ره بازخرِید کُنه، ‏27 اوخته اُو سال های فروشِ زمی ره حِساب کُنه و باقی‌مَندِه قِیمَت شی ره پس دَ امزُو کس بِدیه که زمی ره دَ بَلِه شی سَودا کدُد؛ و زمِین شی دَزُو پس دَده شُنه. ‏28 لیکِن اگه تَوانِ پس خرِیدون شی ره نَدَشته بَشه، اوخته چِیزی که سَودا شُده، تا سالِ جشن دَ پیشِ کسی که اُو ره خرِیده، باقی بُمَنه؛ مگم دَ سالِ جشن باید پس دَده شُنه و صاحِبِ اَصلی زمی پس دَ مُلک-و-جای خُو بییه.

‏29 اگه یَگو کس جای زِندگی خُو ره که دَ مَنِه شار دیوالدار بَشه سَودا کُنه، بعد از سَودا کدون شی تا یگ سال حقِ بازخرِید شی ره دَره؛ امی حقِ بازخرِیدو فقط بَلدِه یگ سال اَسته. ‏30 و اگه پیش از تَکمِیل شُدونِ یگ سالِ پُوره بازخرِید نَشُد، اوخته امُو خانِه که دَ شارِ دیوالدار اَسته بَلدِه دایم دَ امزُو کسی که خرِیده و دَ نسل های ازُو تعلُق مِیگِیره؛ اُو نَباید دَ سالِ جشن پس دَده شُنه. ‏31 لیکِن خانه‌های که دَ آغِیلا اَسته و دَ گِرد خُو دیوال نَدره، باید دَ جُملِه زمِینِ اطراف حِساب شُنه. اُونا مِیتنه بازخرِید شُنه و دَ سالِ جشن پس دَده شُنه. ‏32 دَ بارِه شارای لاویا: خانه های که دَ شارای لاویا اَسته، اُونا همیشه حقِ بازخرِیدِ ازوا ره دَره. ‏33 چِیزای که از مُلکیَتِ لاویا قابِلِ بازخرِید بَشه، یعنی خانِه سَودا شُده دَ شارای که دَزوا تعلُق دَره، دَ سالِ جشن باید پس دَده شُنه، چُون خانه‌های شارای لاویا مُلکیَتِ ازوا دَ مینکلِ بَنی اِسرائیل اَسته. ‏34 لیکِن علفچر های که دَ گِرد-و-بَرِ شارای لاویا اَسته سَودا نَشُنه، چُون اُونا مُلکیَتِ دایمی ازوا اَسته.

کومَک بَلدِه غرِیبا

‏35 اگه بِرارِ اِسرائیلی تُو دِست‌تَنگ شُده دَ حالتِ خراب پیشِ ازتُو مییه، تُو دَزُو کومَک کُو، رقمی که دَ بیگَنه یا مُسافِر کومَک مُونی تا اُو بِتَنه قد تُو زِندگی کُنه. ‏36 ازُو سُود نَگِیر و فایده‌کشی نَکُو، بَلکِه از خُدای خُو بِتَرس و بیل که امُو بِرارِ اِسرائیلی تُو قد تُو زِندگی کُنه. ‏37 پَیسِه خُو ره بَلدِه ازُو سرِ سُود نَدی و خوراک ره بَلدِه ازُو بخاطرِ فایده‌کشی نَدی. ‏38 ما خُداوند، خُدای شُمو اَستُم که شُمو ره از سرزمِینِ مِصر بُرو اَوُردُم تا سرزمِینِ کِنعان ره دَز شُمو بِدیُم و خُدای شُمو بَشُم.

دَ بارِه آزادی غُلاما

‏39 اگه یگ بِرارِ اِسرائیلی تُو که قد تُو اَسته دِست‌تَنگ مُوشه و خود ره دَز تُو سَودا مُونه، اُو ره وادار نَکُو که رقمِ یگ غُلام بَلدِه تُو خِدمت کُنه. ‏40 اُو رقمِ یگ مُزدُورکار یا مِهمو که قد تُو زِندگی مُونه دَ پیش تُو بَشه و تا سالِ جشن بَلدِه تُو خِدمت کُنه. ‏41 بعد ازُو از پیش تُو آزاد شُنه، خود شی و بچکِیچای شی قد ازُو قتی، و پس دَ پیشِ خانَوار خُو و دَ مُلکِ بابه‌کَلونای خُو بوره. ‏42 چُون اُونا بَنده های ازمه یَه که ما اُونا ره از سرزمِینِ مِصر بُرو اَوُردُم. پس اُونا نَباید رقمِ غُلاما سَودا شُنه. ‏43 دَ بَلِه ازوا دَ سختی حُکمرانی نَکُو، بَلکِه از خُدای خُو بِتَرس. ‏44 اگه میخاهی غُلام و کنِیز دَشته بَشی، از مِلَّت های که دَ گِرد-و-بر تُو اَسته غُلام و کنِیز بِخر. ‏45 امچُنان شُمو مِیتنِید از مردُمای بیگَنِه که دَ مینکل شُمو زِندگی مُونه و از خانَوارای ازوا که قد شُمو اَسته و دَ سرزمِین شُمو دَ دُنیا اَمَده، غُلام و کنِیز بِخرِید. اُونا مُلکیَت شُمو مُوشه. ‏46 بعد از خود خُو، شُمو مِیتنِید اُونا ره دَ عِنوانِ مُلکیَت بَلدِه بچکِیچای خُو بیلِید، تا بَلدِه همیشه مُلکیَتِ میراثی ازوا بَشه. امیا ره شُمو مِیتنِید غُلام خُو کُنِید. لیکِن دَ بارِه بِرارون شُمو، یعنی دَ بارِه بَنی اِسرائیل، هیچ کس دَ بَلِه بِرارِ اِسرائیلی خُو دَ سختی حُکمرانی نَکُنه.

‏47 اگه یگ بیگَنه که دَ مینکل شُمو زِندگی مُونه دَولَتمَند شُنه و دَ عَینِ حال یگ بِرارِ اِسرائیلی شُمو دِست‌تَنگ شُده خود ره دَ امزُو بیگَنه که دَ مینکل شُمو زِندگی مُونه یا دَ یکی از خانَوارِ امزُو بیگَنه سَودا کُنه، ‏48 بعد ازُو که خود ره سَودا کده، باید حقِ بازخرِید خُو ره دَشته بَشه. یکی از بِرارون شی مِیتنه که اُو ره بازخرِید کُنه، ‏49 یا کاکای شی یا باچِه کاکای شی ام مِیتنه اُو ره بازخرِید کُنه، یا یَگو کس از اَولادِ بابِه شی که خُون‌شرِیک شی بَشه، اُو ام مِیتنه اُو ره بازخرِید کُنه. اگه خودِ ازُو دارا شُنه، اُو ام مِیتنه خود ره بازخرِید کُنه. ‏50 اُو باید قد امزُو کسی که اُو ره خرِیده، از سالی که خود ره سَودا کده تا سالِ جشن حِساب کُنه و قِیمَتِ بازخرِید شی نظر دَ تِعدادِ سال ها بَشه؛ مُدَتی ره که اُو قد امزُو بیگَنه بُوده باید مُطابِقِ مُزدِ یگ مُزدُورکار حِساب شُنه. ‏51 اگه تا سالِ جشن سال های کَلو باقی مَندُد، اُو دَ مُطابِقِ امزوا پَیسِه بازخرِید خُو ره از قِیمَتی که سَودا شُدُد، پس بِدیه. ‏52 و اگه تا سالِ جشن سال های کم باقی مَندُد، قد شی حِساب-و-کِتاب کُنه و مُطابِقِ تِعدادِ سال ها پَیسِه بازخرِید خُو ره دَزُو پس بِدیه. ‏53 امُو رقم که یگ مُزدُورکار سالانه دَ کار گِرِفته مُوشه اُو ام دَ پیشِ نفرِ بیگَنه باید امُو رقم بَشه؛ امُو بیگَنه نَباید دَ پیشِ نظر تُو دَ سختی دَ بَلِه ازُو حُکمرانی کُنه. ‏54 ولے اگه اُو دَ امزی طرِیقه ها بازخرِید نَشُد، اُو باید دَ سالِ جشن آزاد شُنه، ام خودِ ازُو و ام بچکِیچای شی. ‏55 چُون ما امُو اَستُم که بَنی اِسرائیل غُلامای شی اَسته؛ اُونا غُلامای مه اَسته که ما اُونا ره از سرزمِینِ مِصر بُرو اَوُردُم. ما خُداوند، خُدای شُمو اَستُم.