Gagur gara Mútiliŋ
19: Ibrahima : Apaal Atúuha
1 Gupaalom gammee ngajantenom,
ilobe m'buguul n'gajow gara Atúuha acil mee gásuumaay n'epak.
Ho hacamen mee mbil anooan :
námir,
ban nasoŋ,
nalagen gagur gara mútiliŋ gan aliigolaal mee,
nabaj gásuumaay bu nanoonan.
2 Súumolisuum ekaan jaat emisiyoŋ yan guroge mee « Gagur gara mútiliŋ. »
3 N'emisiyoŋolaal ésola,
nujookaal mee gáñunden be eñow wan furim fara Atúuha furoge mara anabiyoŋ han gurege mee Ibrahima (gucee ngurogool Aburaham).
Umíraamir mara bútiyoora gajaool Aburam.
Númiraal may mara Aburam abajibaj m'mof man guroge mee Kalide,
(jaat mo mommee Irak).
Bugara mof maamu no únaati ngúyinene.
Bare busafer baabu buroge,
funak fucee,
Atúuha Acehériit mee nápurul Aburam narogool ápur yaŋ paayool,
nakat to fiilool min ajow bu m'mof man abilool mee eliik.
4 Jiwosenwosen waa ucile Atúuha narok Aburam ápur acin m'mof mucee ?
Mara Atúuha,
fuliik nabaje be ekaan búbajumool bumeeeŋ,
enabiyoŋ be ebaji dó káŋ bu n'apagena dúniya fannaool.
5 Nuñowaal may mara Atúuha,
ewoogool Aburam,
kankaan fuñaaf dó n'fuliigool fara éboñul apagena dúniya.
Yo ecil mee Atúuha nalob n'Aburam :
6 3b Miiya mucile nísoonien fiilóofiil nꞌdúniya. »
7 Ukaraŋaakaraŋ buu Aburam asoŋ mee furim Atúuha ban nápur n'ésugool bámirut ban Atúuha an neŋarool boot.
Aburam abaje símit gafaaŋ gúfaajiir n'guñen gaat,
nan ápur mee yaŋ paayool.
Aburam aŋaŋar akoñaool Saaray,
n'Loot,
aleeh atiool anafaan,
nahomen fubajool son emiigeelool afaak najow n'gara Kanaan,
mof man gurege mee maareer Palesitiin,
ngurok mo may Isirayeel.
8 Nan Aburam átiiŋ mee m'mof mara Kanaan,
Acehériit mee nápurulool to benen narogool :
9 7b « Mꞌbúbajumi nibil mee esen mof mee. »
10 Nko ujamaajam mara Atúuha ho arok mee Aburam be ekaan min búbajumool bumeeeŋ,
arogoorok benen be esenool mof muwuugul mimbil búbajumool bucin dó.
Pére múyinenaay !
Aburam bugo n'akoñaool gúfaanufaanul ban gubajut haani aleeh hanur.
Buu mbile ekaan mimbil gubaj guleeh gabile ecin mof maamu mufik ?
Maareer nujamaal básuuper Atúuha.
11 Ñeer,
utosaal min uregaal númiraale mara Aburam.
Alaal ubugu n'Tawuraat,
éliibar yara Fúcihum,
gahaja gakaan mee guñen n'sífaajiir.
Dó n'gahaja gaagu ugu,
alaal be eñow etuhoor Aburam bugo n'Loot buu nekaanoorúme.
Busafer baabu buroge :
12 2 Aburam asaanum háamak :
ababaj sikoore,
síkori,
nꞌéwurus.
13 3 Apúr Negeew,
nátitipoor jaram átiiŋ ésuk yara Betel.
Najow káŋ bu to tan ayiheneen mee ubaasool,
etuhoor Betel son ésuk yara Aay.
14 4 Tin taahu tan ateepeen mee fúsimenum,
náciin to Acehériit mee.
15 5 Loot han gujawoor mee nꞌAburam ho may nababaj sísaaja,
sijaameen,
siyaha,
son ubaas wan guyihene mee síguuhiil.
16 6 Tooge gújuhut gulako tin tanur mara mof maamu murehoorehoor.
Fubajiil fumemmeeŋ jaram gújuhut gucinoor.
17 7a Mbaj gámuy etuhoor umaha bugara Aburam mꞌbugara Loot.
18 8 Aburam narok Loot :
« Ala fiilola fanur.
Mat úmuya,
umahaola may mat gúmuy.
19 9 Mof maamu peepe umue fáculi,
ala bu gafanjoor.
Súumi nuŋar gañen gárib,
ínje niŋar gañen gamay,
mbil uŋaŋar gañen gamay,
ínje niŋar gañen gárib. »
20 10 Loot náraahulo,
nañow mara gásilimb gakot mee eraal yara Suruden guboobooj káŋ bu nꞌésuk yara Sowaar.
Ngujak naŋ ekunko yara Acehériit mee son gayilen gara Esípt.
Tooge Acehériit mee bayiiserut sísuk sara Sodom son Gomoor.
21 11 Ñeer Loot nacaap gásilimb gaagu peepe gara Suruden bu nu ho,
nahomenoor be ejow ajooŋoor gápurum tinak.
Loot bugo nꞌAburam maa ngufanjoor maa maa.
22 12 Aburam nalako to Kanaan.
Loot najow acin cik sísuk sammee nꞌgapana Suruden,
nayihen ubaasool jaram ajooŋoor ésuk yara Sodom.
23 13 Tooge bugara Sodom bakaaneriil bujagut bajak,
gatoogen Acehériit mee barebare.
Ukaana síjunube déhooro.
24 Ñeer ujamaajam mara Loot acaacaap urager wareg mee bacej min akat Aburam wahay mee.
Bare búñag ban Loot acaap mee ubu n'gapana gara Sodom,
ésuk yameeŋe síjunube.
25 Loot akankaan m'básuum boola,
bare Aburam najok ho be ekaan wásuum mee Atúuha.
Taahe bu n'emisiyoŋolaal ebaaligen,
éeni Atúuha asoŋ alaal be eñow waa ubaje Loot,
ho hakaan mee wásuumool.
Jojow jaram Loot aagut wanoowan – let fubajool,
let akoñaool,
let fiilool,
let gásuumaayool,
let may gásediyaool.
Aburam,
ho hajok mee n'Atúuha,
Atúuha násoonienool máaamak.
26 Búkaanum Loot bugo n'Aburam,
waa mbuliigolaal ?
Bugo gammee gúruba,
aw n'ay gapinoori gurege ngucige ?
Teer Loot,
teer Aburam ?
N'fubaj fara dúniya nubaŋe búyegehi naŋ Loot ?
Teer n'fubaj fafaagoériit mee naŋ Aburam ?
Alaal be ekaan naŋ bugo.
Anooan naŋar wan ajok mee :
teer n'gásuum goola teer wásuum mee Atúuha.
27 Anooan áluho mee be eŋar wan Atúuha acamen mee.
Busafer baabu buroge :
28 36 Nafa yéy yon to an habaj mee waaf waawu peepe wara dúniya,
ban yaaloorool mat epak.
29 Mburok may :
30 15a Jambil jicamen dúniya son wanoowan wan dó mee.
31 17 Ban dúniya,
son waaf waawu wakaane mee gafogo gafeegut,
bu gafaago.
Bare anooan akaan mee wan Atúuha acamen mee,
ho be eroŋ bu nanoonan.
32 Aw,
waa nurege nucamene ?
Waaf wara dúniya wabil mee gafaago teer waaf wara fatiya n'émit wafaagoériit mee ?
33 Ubaañaal bu n'elobolaal mara Aburam.
Busafer baabu buroge :
34 14 Nan Loot ápur mee nꞌguñen Aburam,
Acehériit mee narok Aburam :
« Uráahulo nuñeer kábiriŋ tan ommee,
nꞌgañeni gamay káŋ bu nꞌgañeni gárib,
ban bunak búpureul mee son ban bunak bulohe mee.
35 15 Mof maamu peepe man uñow mee mee,
ínje be eseni mo aw mꞌbabajeri bu nanoonan.
36 16 Be ekaan babajeri mbumeeeŋ naŋ buruus bara etaam,
jaram an mat ájuh apin bo naŋ min abiloot mee éjuh apin buruus bara etaam.
37 17 Ujow ubosoor mof maamu,
muwuŋ mo,
mꞌmubaak mo,
mara nibili mo esen,
aw fannai. »
38 18 Ñeer Aburam nápuren ubaasool ayihen cik ununuk wáamak wara Mamure,
yammee to nꞌésuk yara Heburon.
Nateep to fúsimenum bu nꞌAcehériit mee.
39 1 Nan púr to mee,
Acehériit mee nalob nꞌAburam nꞌsíyaut.
Narogool :
« Aburam,
jambil úsebi !
Injé ebangal bu gapooyi ban be eseni bacaam báamak. »
40 2 Aburam násuupool arogool :
« Acehériit mee,
Atúuhaom,
tíiŋut bacaamom mara ibajut aleeh ban íjuhut ebaj aleeh.
Eliyeseer hara ésuk yara Damaas ho abilaam etun. »
41 3 Nabaañ arogool :
« Naŋ min usenutaam mee gabugoor,
ájagaga hara yaŋom abile etun fubajom. »
42 4 Acehériit mee narogool :
« Haani !
Let ho abili etun,
bare aleeh han aw fannai ubile ebaj. »
43 5 Acehériit mee narogool ñeer ápurul bu tíyaŋ.
Nabaañ arogool :
« Apu úkaken min upin siwuut saasu,
néeni aw be éjuh.
» Nabenen arogool :
« Búbajumi mee mbubile emeeŋ. »
44 6 Aburam gáyinenool Acehériit mee,
gucile najogool an átilintiliŋ.
45 Pére maregen ?
Aburam bugo n'akoñaool gúfaanufaanul ban gubajut aleeh.
Bare Atúuha áyelout erok Aburam be ekaanool min búbajumool bumeeeŋ.
Mee bu gájuho ?
Buu mbile ekaan mimbil Aburam áani pay giil gamemmeeŋ ?
Wanur déhooro újuhe ukaan.
Acehériit mee,
ho ammee Atúuha hájuh mee ekaan waaf waawu peepe.
Bajut wan ájuhut.
Wan Atúuha arok mee wo be ekaan,
wo be ekaan.
46 Aburam,
buu nakaane ?
Teer áyinenyinen wan Atúuha arogool mee be esenool,
ban waaf waawu ukankaan wan an ájuhut apinoor ?
Busafer baabu buroge :
47 6 Aburam gáyinenool Acehériit mee,
gucile najogool an átilintiliŋ.
48 Gaage gásuumaay gurehoorut !
Wan Atúuha arok mee Aburam,
kankaan waaf wan an ájuhut apinoor.
Ñeer Aburam,
buu nakaane ?
Ayínenyinen wan Atúuha arogool mee be ekaanool !
Min Atúuha,
waa nakaane ?
Atúuha ajojok Aburam átilintiliŋ mara gáyinenool.
49 Maregen maamu umu mubileen mee gabeben sísigir sara bugan gacamen mee mbil Atúuha ajogiil bugan gátilintiliŋ.
Waa ucile Atúuha najok mara Aburam átilintiliŋ ?
Aburam fannaool akaanenkaan an átilintiliŋ ?
Haani !
Ñammee néjool alaal be ejam mara Aburam an akaana síjunube naŋ búbajum Adama búroom bo.
Ñeer buu nkaane min Atúuha ajok Aburam an átilintiliŋ ?
Gáyinenool furim Atúuha gukaane Atúuha najok mara Aburam átilintiliŋ !
50 Waa wommee gáyinen Atúuha ?
Igaanuul mara busafer bara enabiyoŋ,
n'gúlobum gara Ehébura mbusaferi.
N'gúheburaay gáyinen yo yommee « aman »,
dó « amiini » épurulo mee.
Eéni jirok « amiini » yo yommee jirorok « maregen.
» Dó emmee gáyinen.
Nan Atúuha aŋar mee fuliik bu n'Aburam,
wan Aburam ásuupool mee,
n'ésigirool nápurenulo wo :
« amiini.
» Básuuperool furim Atúuha nan arok mee « amiini »,
bo déhooro bukaane Atúuha najok Aburam an átilintiliŋ.
51 Min aw :
Ucamencamen Atúuha ajogi an átilintiliŋ,
naŋ min akaan mee n'Aburam ?
Yínen,
naŋ min ho áyinen mee Atúuha.
Aw bu gáyinen wan Atúuha arok mee,
haani úsuumut ekaan.
Aw be esoŋ furim fara Atúuha fammee fara maregen,
haani bugara síndoi n'gupaali gúyinenut fo.
52 Atúuha acamencamen be ebaŋi dó m'mútiliŋool ban nakaani nuroŋ ñáleb to nu ho haset mee.
Bare fok úyinen furimool.
Busafer baabu baset mee buroge :
53 6a An ájuhut aroŋ buroŋ básuume Atúuha,
ho báyinenut...
Mburok benen :
54 8 Maregen,
gájii Atúuha go gucil mee njipak mara gáyinen gan jibaj mee nu ho.
Epak yaayu épuruloot mꞌbuguul fannauul,
Atúuha ájiiuul yo.
55 9 Let bájagageruul bucile njipak ;
jambil an atebenooro.
56 Mbubaañ burok :
57 1 Ulobaal mara paayolaal afaan Aburaham.
Waa númiraale mꞌburoŋool ?
Bakaanerool waa mbuŋarulool ?
58 2 Néeni Aburaham Atúuha ajogoojok an átilintiliŋ mara bakaanerool,
ájuhe asalooro.
Bare to nꞌAtúuha,
bakaanerool bucilutool min ájuh asalooro.
59 3 Maregen,
Busafer baabu buroge :
« Aburaham gáyinenool Atúuha,
gucile najogool an átilintiliŋ. »
60 Maregen,
Aburam áyinenyinen wan Atúuha alob mee.
Yo déhooro ecil mee Atúuha nabaŋool dó m'mútiliŋool.
Bare waa ureg dó mee básuum m'busafer barok mee :
61 6 Aburam gáyinenool Acehériit mee,
gucile najogool an átilintiliŋ.
62 ? Kaanut gurim bu n'Aburam déhooro !
Alaal may,
gaŋarolaal ugu dó.
Atúuha be ebaŋolaal dó m'mútiliŋool maset mee,
éeni úyinenaal furim fásuume fara ábeesula aahu,
apagena aahu,
hápurulo mee m'búbajum bara Aburam.
63 Ñeer min aw ?
Teer báyineneri Atúuha bútintiiŋ ?
Isonkenuti teer úyinenyinen Atúuha abajobajo,
teer Atúuha hanur.
Mara báyinener baabu,
Busafer baabu buroge :
64 19 Núyinenyinen mara babaj Atúuha hanur.
Dó jajak !
Haani siseytaane saasu may síyinenyinen mo,
ban nsísebi jaram nak sitelen.
65 Ibilisa fannaool áyinenyinen Atúuha hanur abaje.
Let yo yommee núyinen mee Atúuha hanur,
ñeer Atúuha bu gabonkehi síjunubei ban najogi an átilintiliŋ.
Atúuha wan acamen mee,
úyinen furimool,
ban nujok fo.
Atúuha acamencamen elob n'aw nájowum m'busafer bara enabiyoŋ.
Bacamenerool,
úmir ban núyinen furim fapagene mee mbil fuliigi buu nubile ekaan min Atúuha,
ho haset mee,
ajogi an átilintiliŋ bu nanoonan.
66 Apaalom,
Atúuha abaŋibaŋ dó m'mútiliŋool ?
Teer may gájuwo déhooro nukaanoe nurok bulago non ngalagen ?
Aw bu gáyenten furim fara Atúuha fayiho mee bu nanoonan,
teer gurim gayihout mee liŋ gara bugan ?
Umímir wan Busafer baabu buroge mara gagur gátiliŋe gara epak gan Atúuha aliik mee ?
Mee úyinenyinen furimool ?
67 Aburam,
ho áyinenyinen furim Atúuha,
haani min kaan mee ho be épur to m'buganool ban nakahen bulago paayool.
Dó faŋo dó kaan mee min gurogool « apaal Atúuha.
» Mo Busafer baabu burok mee :
68 23b « Aburaham gáyinenool Atúuha gucile najogool an átilintiliŋ.
» Ngurogool apaal Atúuha.
69 Min aw,
teer may aw apaal Atúuha ?
Upinooraal to.
70 Alaal be ereh taahe jaat.
Elí ubugu nesaluul mara njilako mee njíyentenoli.
Ñammee néjool alaal be elob mara Aburam bugo n'Sumayila.
Núciinuul mbil jibaañ jijantenóli.
71 Atúuha apooyuul ban njipinoor wan Busafer baabu burok mee :
72 23b « Aburaham gáyinenool Atúuha gucile najogool an átilintiliŋ.
» Ngurogool apaal Atúuha.