Dewte Kaanankooɓe
Hoore Haala
Dewte kaanankooɓe go'aɓerde e ɗiɗaɓerde fuu wo dewtere wootereno gilla puɗɗam. Kanje ndewti dewtere Samuwiila ɗiɗaɓerde. Iɗe kaala ko waɗi leydi Israa'iila e kaanankooɓe muuɗum gilla maayde Kaananke Daawda faa yotti yaareede maɓɓe maccangaaku leydi Baabiila. Binnduɗo dewte ɗiɗi ɗe oon, ndaardi nguurndam kaanankooɓe ɓeen fuu fodde jamirooje Laamɗo binndaaɗe ley dewtere Muusaa joyaɓerde wi'eteende Fillitagol Tawreeta. Imo yiɗi jangooɓe paama wanaa golleeji Israa'iila mawɗi hono njimngooji maa konuuji laati ko teddi yeeso Joomiraaɗo. Ko teddi ɗuum, wo, ɗowtanaade jamirooje muuɗum e jogitaade ɗe ley ɓerɗe maɓɓe wakkati fuu, hono no kaananke Daawda sapporaninoo ɓiyum Suleymaana ley 1 Kaanankooɓe 2:3 noon.
Laamu Suleymaana na laatinoo wakkati jam e ɓeydaari. O nyiɓanii Innde Joomiraaɗo, Laamɗo Israa'iila suudu Dewal Mawndu. Joomiraaɗo haaldiinoo e kaananke Daawda wi'i ɗum gooto ley ƴuwdi muuɗum jooɗoto dow jooɗorgal laamu Israa'iila wakkati fuu faa abada. Fodoore ndeen, Joomiraaɗo fillitake nde ley nguurndam Suleymaana nder 1 Kaanankooɓe 9:5. Ammaa kaananke Suleymaana tottitake yeeso Joomiraaɗo, saabe ɗuum de laamu Israa'iila feccii pecce ɗiɗi wakkati ɓiyiiko Robo'am laaminoo. Caggal ɗuum, leydi Yahuuda tan heddodii e laamu ƴuwdi Daawda.
Woodii kaanankooɓe jokkirɓe Joomiraaɗo hono Daawda, ammaa heewɓe njoppii laawol makko de ɗowtanii tooruuji. Leydi Israa'iila waɗii kaanankooɓe bonɓe wattuɓe ɓe e hakke mawɗo ɗum woni rewugol tooruuji. Joomiraaɗo neli annabaaɓe hono Iliyaasa e Elisey to kaanankooɓe e to yimɓe Israa'iila fuu faa cappana ɗum'en halkere waroore dow muɓɓen saabe rewugol tooruuji ɗiin. Iɓe kollenoo ɓe cuɓoo hakkunde ɗowtanaade Joomiraaɗo e rewude tooru Ba'al. Ammaa fay ko woɓɓe maɓɓe kettindani annabaaɓe ɓeen, keewal e heddiiɓe fuu keddake e sujidande tooruuji.
Cakitte majjum, Laamɗo neldii jukkungo dow Israa'iila e dow Yahuuda. Asuurankooɓe kippii Israa'iila ley hitaande 720 fadde Almasiihu e warude de njaari ɓe maccangaaku. Ley hitaande 587 fadde Almasiihu e warude, yimɓe Baabiila ngari kalki laamu Yahuuda, tawti huɓeere Urusaliima e suudu Dewal Mawndu nduun fuu de njaari Alhuudiyankooɓe maccangaaku leydi muɓɓen.
Ammaa ley timmoode dewtere kaanankooɓe ɗiɗaɓerde, na woodunoo gooto ley ƴuwdi Daawda, ɗum woni Kaananke Yoyakim, keddinooɗo na wuuri leydi Baabiila. Yoyakim oon na ndaardenoo jam fay e ley maccangaaku maɓɓe leydi Baabiila toon. Ndelle aadi Joomiraaɗo oon na heddiinoo e ƴuwdi Daawda fay si wakkati oon neɗɗo makko fay gooto jooɗaaki dow jooɗorgal laamu faa yottii rimeede ɓurɗo manngu e kaanankooɓe fuu, ɗum woni kaananke Iisaa Almasiihu.
Inan ko woni ley Dewtere Kaanankooɓe Go'aɓerde
— Laamu kaananke Suleymaana (1:1–11:43)
— Feccaade laamu Israa'iila (12:1–14:31)
— Kaanankooɓe Yahuuda Abiram e Asa (15:1-24)
— Kaanankooɓe Israa'iila gilla Nadab faa e Omiri (16:1-28)
— Kaananke Israa'iila Ahabi e annabi Iliyaasa (16:29–22:40)
— Kaanankooɓe Yahuuda Yehosafat e Ahajiya (22:41-45)
Dewtere Kaanankooɓe Go'aɓerde