Etsiyɛnì kaangoo niì jiu, yè bà na à kuɔn
7
1 Àyìwà, saaka jɔɔndzin blaa y'à tey tɔ̀un ci: «Mòdzian yɛ nìi dèe nèe, à to sààben ni ɔ̀ ?»
2 Etsiyɛnì yè dzin tɔ̀ rii ɲàn ci: «N fadzin ì ko n fa ì, ye e toro wɔ n ne. È ɲe fàbɔɔ Ibraximà to Mezhopotami jamaan nɔn, tɔ̀ y'a tàrà, à na be Aranì tà rɔ̀n ŋe waa, blàbee Tsìfa Ŋaablà yeè e yɛrɛ kpadèu à ra,
3 è dzin à ra ci:
Bo a ta rɔ̀n, e bo a re mòò rèè fi, n naà jàmaàn nìi kpàdè a ra, e bè mɔn.
4 Àwà, gàne rìi kir'là, ci Kaliden jamaan, Ibraximà sa to yè bo mɔn tɔ rii ɲàn, è bè e tsuù Aranì tà rɔ̀n. À fàà saunmaà shɔ̀ùn, Ŋaablà y'a bo Aranì tà rɔ̀n, è nà à ka nèe jàmaàn rèe ɲan, ye yɛ min niì she.
5 Àwà, jàmàan rèe doùn, arì gànèrii, Ŋaablà naà tɔ̀ tsu siɔ̀n Ibraximà nà waa. Ŋà, Ŋaablà y'a làyiri sen à re, ci wò nà jàmaàn rèe ko e kur'la sìn à ra, wò y'a sìn à tsua sa ra à shɔ̀ùn. Tɔ̀ y'a tàrà, tɔ̀ watsi rɔn, dzin naà ni Ibraximà rè ŋe waa.
6 Ŋaablà to yè dzin à ra nèe tsuru ci:
Wo tsua dzin nèè nà e tsuù jàmààn tɔn'nà sɔn ɲan. E nà bà mɔn twɛy mòdzin neè rè jòn, yè è kuùn'n kuru ɲaan fa, fɔ jii caànmoò nààlen.
7 Àwà, Ŋaablà to yè dzin kɔn, ci
twɛy nìì reè yè è baɔ̀ e re jòn, wo nà e re kitsia kunun twɛy mòdzin neè tsɛ. Tà shɔ̀ùn, ci Ibraximà tsua dzin nèè yè kòmànà bo mɔn, yè nà wò blàbee mìin.
8 Ŋaabla tɔ̀ dèu, è dzyèèsìbe wɔ ko Ibraximà ka, è kpirimɛyn neè shɛɛ̀n bà tɔ̀ dzyèèsìbee tàànmàshɛn. Tɔ̀un, Ibraximà nàu e dzin kpiri Ishakà kere, à kereomaà bwèy ŋaalòn, à y'à shɛn. Ishakà sa yeè nà tà soo fa e dzin kpiri Yàkubà rà. Yàkubà sa yeè tà soo fa e raa dzin kpiri teeŋ fii rèè rà, nìì reè ɲe fàbɔɔ rèè.
9 Tà doùn, nìi Yusufù, Yàkubà dzin nèè mòò sɔɔ̀n, tɔ̀ jaaɲininbe yè e tsìnà rèè kun, y'à gɔɔ, è bè bà jòn Misiran jamaan nɔn. Ŋà, Ŋaablà bàu ni Yusufù rè.
10 Tɔ̀ ɲan, à y'à tsi twɛy gooɲaan neè sapɛ ra. Ŋaablà yeè akiriblabe sìn Yusufù rà, à y'à fa à goo yè dzibe Fàràwuna na, nìi Misiran jamaan màsà kpir'là. Tɔ̀ rii y'à to, Fàràwuna yeè Yusufù bà Misiran jamaan sapɛ jɔɔndzin, ko màsà gbaà sapɛ kuntsiɛ̀.
11 Tɔ̀un, dzu brìsi yè mɛɛy Misiran jamaan ko Kananin jamaan sapɛ tsɛ. Àwà, mòdzian yè byɛn tɔ̀ watsia doùn, fɔ è bè geren. Tà doùn, gèsɔn pɛn ɲɔnàma naà ni ɲe fàbɔɔ rèè rè dɛ.
12 Yàkubà nàu à myɛ̀n ci shìmaan ni Misiran jamaan nɔn, è dzin kpir'leè ka bè e jaa jɔna ɲan, ɲe fàbɔɔ rèè, ci yè bè sɔn fi na.
13 Tà shɔ̀ùn, Yusufù tsìnà rèè nàu sèè be e jaa fiira ɲan, Yusufù yè kòmànà bè e yɛrɛ kpadè è ra. Fàràwuna sa yeè kòmànà Yusufù tsu tɔ tɔ̀ rii ɲàn.
14 Tà shɔ̀ùn, Yusufù y'à to yè bè wo fà Yàkubà ko wò re mòò rèè sapɛ sen na, è giribee yè bà na mòkun mueyn ko dzin teeŋ nun.
15 Yàkubà sa yeè bè e tsuù Misiran jamaan nɔn, ko e dzin nèè ka, nìì reè ɲe fàbɔɔ rèè. Ye to mɔn, fɔ è bè suu è sa jisee dzu.
16 Kpiri sɔn na ni, ci Amɔrì. Ibraximà na kpankɔɔ sɔn fiɔ̀ dan tɔ̀ kpir'la dzin nèè rè Sishɛmù wɔ̀ɔ̀ tɛyn, à y'à bà e re fùnwɔma. Yàkubà ko e dzin nèè sa nàu san do, yè bè è wɔ tɔ̀ fùnwɔma nɔ̀n Sishɛmù.
17 Awà, Ŋaablà na làyir'lìi seòn Ibraximà rè, tɔ̀ fa watsia tsyɛnbe naumaà, ɲe tsua dzin nèè, nìi dzyèèsìbee mòdzin neè, twɛy yè buu ji Misiran jamaan doùn, fɔ è bè geren.
18 Tà doùn, Misiran jamaan màsà kpiri giri dɔ̀n bouma shɔ̀ùn, màsà kpìrì ye soo yeè nà tsùù. Tɔ̀ màsà kpìrì yee naà sɔn tɔ Yusufù raa goo rèè ɲàn Misiran jamaan doùn waa.
19 Àwà, à na ba làyìrì modzìn waa, è ɲe re mòò rèè kuun'n kuru ɲaan fa. È bè wɔ, fɔ à y'à bà è mà fààn, ci yè e re dzinyɛy kereoma rèè maa, sànko yè san.
20 Tɔ̀ watsi rɔn nì, Ŋaablà re kɛɛra Musà kereu, à goo na dzi Ŋaablà ra. Y'à dzii ra gaa e faà rè gbàà doùn, è bè tàrà fɔ kuu zhììgi.
21 È nàu à jà mɛnɛn fa à wùbe dɛ, yè bè à sa ji da rɔ̀n. Fàràwuna dzin taan y'à jàu tɔ̀ rii ɲàn, tɔ̀ y'a sen, è bè à lamɔnɔ̀n, a ci e yɛr'la ker'la dzin.
22 Musà tou tɔ̀ rii tsuru mɔn, Misiranka reè rè akiri goo reè sapɛ yeè kàràn à ra, à yè è tɔ̀. Baraka na ni à dzugoomaa ko à re goo fakɔɔn reè sapɛ ɲan.
23 Àwà, Musà nàu jii dzyeè tsyɛn watsi riì bwèy, è dzin ci wò nà bè e tsua mòdzin neè siin, nìi dzyèèsìbee mòdzin neè.
24 À bèu wɔ mɔn, à y'à jà, Misirankaa sɔn goo teren bɛy faa è re mòdzian sɔn na. Musà y'à kuun'n kur'la jàu tɔ̀ tsuru Misiranka kpir'là rè, è kpɛrɛ̀ ci wo nà à kùùn kaa fa. À ci e ye e re mòdzian tsìì bo goo nìi ka, è Misiranka kpir'là vu.
25 Musà duungoo ma, wò ye tɔ̀ fa, ye re mòò rèè nà à tɔ̀ tɔ̀ rii tsuru, ci Ŋaabla ni à re, wò yeè wò rii ka è tsi. Ŋà, à re mòò rèè na à jà à re waa.
26 Tɔ̀ raa gbee kɔn, Musà nàu bè, ci wo bèe e re mòò rèè siin, è b'a jà, ye re mòò rèè mòkun fii yè e si baan. Musà yè dɔ̀n è fi tɔ̀ rii ɲàn, ci wo nà è sòron, yè byɛn soo ma. À ci è ra ci: <N neema ì, feera ye yè bà nèe goo teren bɛy ree faa e si ra, n ci ye sa wò soo rii ?>
27 Tɔ̀un, nìi na goo teren bɛɛ faa e koòsià, tɔ̀ yeè Musà tèn bo mɔn, è dzin à ra ci: <Tsì rii wo dzii wɔɔ à ɲan ? Tsì rii wo tsùuŋ, ci wo yè bà ɲe re kùntsii, wo yè kitsia kùn'na ?
28 Wo sào mà bà ni à re, wo yè mun sa vu, a ci wo Misiranka kpir'là vuu nìi tsuru kuru dɛ ?>
29 Musà dziu tɔ̀ goomaa myɛ̀n min niì, è fefe bo è bè to Màjàn jamaan nɔn. E dzin kpiri fii tàrà mɔn.
30 Jii dzyeè tà shɔ̀ùn, è Musà to Màjan, sii sɔn see, è nà bè jènjàà kor'nà doùn Sinayirì jèèn tɛyn, Ŋaablà re mɛ̀rɛ̀kɛ sɔn yeè e yɛrɛ kpadè à ra gɔ̀ɔ̀kùìrii tsuunma sɔn ɲan, sàà yè bà ni à ra.
31 Tɔ̀ goò jàumaà Musà rè, tɔ̀ y'a duungoo do, fɔ è bè geren. A kpɛ̀rɛ̀ bekɔɔn ci wo nà à lafyɛu'n kuru wube, mùn Tsìfa Ŋaablà yeè gooma à ka ci:
32 Mun wo fàbɔɔ rèè rè Ŋaablàa rìì: Ibraximà rè Ŋaablà, ko Ishakà rè Ŋaablà, ko Yàkubà rè Ŋaablà.
Musà shiumaà, à mà sɔ̀ɔ̀nkɔɔn, à naà kuà à ɲan è kungɔɔ̀ tsu rii ɲansen è siin fa waa.
33 Mùn Tsìfa Ŋaablà yeè dzin à ra tɔ̀un ci:
Seereyn neè bo a san nà, kàtsu wo yɛ gàne rìi ɲàn, à gàne fɛnɛ rii.
34 È mun ne mòò rèè kuùn'n kuru ɲaan faɔ̀ nìi tsuru Misiran jamaan nɔn, mun tɔ̀ jàu. Mun yè è ŋmuna vua myɛ̀un. Mun naɔ̀ nì, mun yè nà è tsi bo tɔ̀ byɛnbee ɲàn. Àwà, nà dòonun, m'a ka bè Misiran jamaan nɔn.»
35 Àwà, Etsiyɛnì yè geren goomaa ka kɔn ci: «Nìi tɔ̀ Musà, dzyèèsìbee mòdzin neè yè e nɔun à re, yè dzin à ra nèe tsuru ci: <Tsì rii wo tsùùŋ ci wo yè bà ɲe kùntsii, wo yè ɲe re kitsia kùn'na ?>
Àwà, Ŋaabla nàu tɔ̀ Musà tsoo soo rìì ka bè Misiran jamaan nɔn, è bè bà Dzyèèsìbee mòdzin neè kùntsii, è tsi mɛ̀rɛ̀kɛɛ̀ baraka rɔ̀n, nìi goomau à ka gɔ̀ɔ̀kùìrii tsuunmaà ɲàn.
36 Wò rii to kabagoo goo ì, ko goo blà bla ì fau Misiran jamaan doùn, è dzyèèsìbee mòdzin neè bo. È tà soo fa kòòyu xeo fuumà nɔ̀n, ko è re tsyeeree fama nɔ̀n jènjàà kor'nà doùn, è bè tàrà fɔ jii dzyeè.
37 Tɔ̀ Musà tsoo soo rìì dziun kɔn dzyèèsìbee mòdzin neè rà nèe tsuru ci: <Ŋaablà nà mun tsuru kɛɛra baji na ye re, è bo ye re mòdzìnbè saan ɲàn.>
38 Dzyèèsìbee mòdzin neè na e ladzyeèŋnà watsi riì bwèy jènjàà kor'nà doùn, Musà rìì na ni è ka mɔn. Mɛ̀rɛ̀kɛɛ̀ na goomaa wò rii ka Sinayirì jèèn tsɛ, è bà tɔ̀ gooma reè dzia ɲe fàbɔɔ rèè tsɛ. Musà na Ŋaablà re sàrìyà shi rèè goomaa tàr'la tɔ̀ rii tsuru, è nà è dzia mùn tsɛ.
39 Ŋà, ɲe fàbɔɔ rèè na e tsiì, y'à dzugoomaa kun e si fii ka waa. Yè e nɔun à re, è akiri yè bà na ni à tsɛ, ye yè sèè Misiran jamaan goo rèè kpɛyn.
40 È ci Arunà nà ci:
Ɲɔ̀n ì lamɔnɔ̀n mùn kɔ̀, nìi reè nà dzi ba mùn jaadzin, yè shia kpàdè mùn na, kàtsu nèe Musà tsoo niì ɲe bou Misiran jamaan doùn, ɲe na à tɔ, tɔ̀ bàu gè niì dɛ !
41 Yè nììdzìnii lamɔnɔ̀n tɔ̀ rii ɲàn, yè tɔ̀ bà e re ɲɔ̀n. Yè tɔ̀ kɔ̀, yè jaaravi fa e yɛr'la si ka gè lamɔ̀nɔunmaà kamà.
42 Tɔ̀un, Ŋaablà sa yeè e bon wɔ è ra, à yè è to yè ɲɔ̀n rèè kɔ̀ɔ, yè bwèè, ko kuɔ̀ ko swɛyn nèè blàbee, à ci Ŋaablà re kɛɛra sɔn y'a deò nìi tsuru Ŋaablà re Kìtaabuà doùn ci:
Dzyèèsìbee mòdzin neè, ye dzwɛkà nìi reè bàu saaka,
tà ko ye saaka dzyee niì reè sapɛ bou jènjàà kor'nà doùn,
è bè tàrà fɔ jii dzyeè,
ye mà bà à siɛ̀n ci ye twɛy bou mun nì nè kɛ̀ !
43 E na è bo mun ne dɛ !
Ŋà, ye ɲɔ̀n nìi kir'là ci Mɔ̀lɔkì,
ye tɔ̀ re bùù gba vyamaa nì seun,
tà ko ye ɲɔ̀n swɛynma niì kir'là ci Refàn,
ye gè lamɔnɔun twɛy rìì jaa ka, ye yè è blàbe.
Tɔ̀ kamà, mun nà à to ye yè kun bè,
fɔ Babilɔnì jamaan bònè bònè jònbee rà.»
44 Etsiyɛnì yè geren goomaa ka ŋe kɔn ci: «Ɲe fàbɔɔ rèè na ni jènjàà kor'nà doùn watsi riì bwèy, bùù gba vyama na ni è re, tɔ̀ yeè bà è ko Ŋaablà fi dzyèèsìbee shɛɛrɛ ge. Musà na tɔ̀ bùù gba vyamaa lamɔnɔɔ̀n làmɔ̀nɔ̀ùn'n kur'la, a ci Ŋaablà y'a jaa kpàdèu à ra nìi tsuru.
45 Àwà, ɲe fàbɔɔ rèè shɔ̀ùn, nìi reè gbaun twɛy kpɛyn, bùù gba vyama ree yè wɔ twɛy sa suun. Tɔ̀ bwèy Yosuwè rìì na è jɔɔndzin. Tɔ̀un, yè dzyèèsìbee bùù gba vyamaa sen yè bè à ka jàmaan sɔn ɲan, Ŋaablà yeè dzi sin è ra, yè tɔ̀ jàmaàn mòdzin neè kaa bo e re jàmaàn doùn, à y'à sìn è ra. Dzyèèsìbee bùù gba vyamaa yè to è re mɔn, è bè suu fɔ màsà kpiri Dawudà raa watsia rà.
46 Dawudà goo yè dzibe Ŋaablà ra. À y'à gaa Ŋaablà re, ci è gàne kpàdè wò ra, wo nà dzi gbà ji Yàkubà rè Ŋaablà re min niì.
47 Ŋà, Dawudà raa dzin kpiri màsa Sɔ̀ɔ̀mɛyn ni nàu bà tɔ̀ gbàà jibaà.
48 Tà doùn, Jìran nɔ̀n Ŋaablàa na e tsuɔ gba ì doùn, mòdzin ì nìì reè jiɔ̀ e si ka waa, a ci kɛɛra sɔn na à deò nèe tsuru ci:
49 Ŋaablà ci: Ŋaablaxɔɔ̀ rìì mun ne màsà gbaaniɛn,
dzɔ̀nxɔɔ̀ yè bà mun sàn tsuumaà.
Ye nà dzi gbà kaatsi kɛ̀ɛn nì ji mun ne ?
Gàne kɛ̀n ni to nà dzi ba mun tsùùma ?
50 Mun nì na tɔ̀ sapɛ ɲɛn gbɛ ?»
51 Twɛy gooma reè shɔ̀ùn, Etsiyɛnì yè dzin è ra ci: «Mòdzin tantaama xɔ ì, Ŋaabla tɔ bɛy ree reè, ye e toro bo tsùù Ŋaablà ɲan. Kudɛyn, ye rìì Ŋaablà re Dzi Fɛnɛɛ sɔ̀swɛɛ̀ ! Ye ko e fabɔɔ rèè sa bàu soo.
52 Tɔ̀ kɛɛra bàu ni ye fàbɔɔ rèè na byɛnbe ɲɛn dɔn nìi tsɛ ɔ ? Mòò sɔn nìi tereòn Ŋaablà re, kɛɛra niì reè tɔ̀ nà goòmàà dèu, ye fàbɔɔ rèè twɛy sapɛ vuu. Àwà dòonun, ye sa yɛ tɔ̀ mòò sɔn tereonmaà nì jàànfaɔ, y'a vu.
53 Nìi Ŋaablà re sàrìyaa, Ŋaabla tɔ̀ sìun e re mɛ̀rɛ̀kɛ rèè rà, twɛy yè nà à sìn ye ra, ŋà, tà ko e sa ra, ye na à shi jiì jà kuraa !»
E Etsiyɛnì vuu min niì
54 Kitsi kunun kur'là mòdzin neè dziu twɛy gooma reè myɛ̀n Etsiyɛnì dzu min niì, à bàu a ci fà ni ji è ɲan. È vunun tau, fɔ yè bè e ɲiun taa Etsiyɛnì kpɛyn.
55 Nìi Etsiyɛnì, tɔ̀ ɲantsyɛunmaà Ŋaablà re Dzi Fɛnɛɛ rà, è kuùn sen, è siin fa jìran nɔ̀n. Tɔ̀un, è Ŋaablà blabee jà, tà ko Yesù, tɔ̀ yeè bà tsìiŋnà Ŋaablà sirama si jaa rè.
56 Etsiyɛnì yè dzin ci: «À siin, mun jaà ni ŋaablaxɔɔ̀ dzii saunmaà nà, Adamà dziàn yè bà tsìiŋnà Ŋaablà sirama si jaa rè.»
57 Etsiyɛnì dziu twɛy gooma reè dè min niì, yè gɛɛy vu blà bo, è sa yeè e tor'lè tsyee. Yè keren tsyee à tsɛ tɔ̀un,
58 y'à kun, y'à sɔ̀ɔ̀n bo wɔ̀ɔ̀ bònè, yè bè e maa y'à dzyɛɛn ko kpàà rèè ka. À dzyɛnbaa rèè na e re mɛ̀yɛ reè boo, yè è sìn tsùù dzunwɛyn sɔn na, tɔ̀ tsoo yè bà ci Sɔlì.
59 È Etsiyɛnì dzyɛɛn ko kpàà reè ka watsi riì bwèy, Etsiyɛnì na Ŋaablà mafyɛ̀ɛn nèe tsuru ci: «Tsìfa Yesù, min xɔɔn sèe a ma.»
60 Tà shɔ̀ùn, è gban e kun'nèè tsɛ, è sɛ̀ɛ̀y fààn na ci: «Tsìfaà, nèe gooɲaan nèe tsìɛ mɛɛy bo è mà.»
Etsiyɛnì tɔ̀ dèu min niì, è xɔn bo.