Luuki 22

Yeesu nannanliibi búkú u-pu

(Kpèè Maat 26.1-5, 14-16, Maar 14.1-2, 10-11, Yoow 11.45-53)

1 Jiŋaal un bi ŋmóò kpɔnɔb bin baa ŋáań ŋkpɔnɔnyɔkɔ bi yíì-u Dilákatil jiŋaaliuee tóobiń^a. 2 Ní bisaraaŋakpilib nì bimaradakaliibi nìn bíi nyàab̀ nsan kí cúú Yeesu, ama ní ki fàŋkí kunipaau.

Juudasi kíí kí dū Yeesu kí ŋúbíǹ u-nannanliibi

(Kpèè Maat 26.14-16, Maar 14.10-11)

3 Niinee ní Sitaan kɔ́ Juudasi un bi yíì Isikaariyɔtee ni. U nìn sá Yeesu kpambaliŋ saalaa nì alee kansikin diba ní. 4 Ní Juudasi cūtì ki ká bisaraaŋakpilib nì soojab bin cí kunimbɔtidiiyee kpilib, ki sòon̄ nì bi nsan ŋun pu u làá dī kí cúú Yeesu kí ŋúbíǹ-bee. 5 Ní an mɔ́ɔkiǹ-bi ní bi síiǹ kunimbiŋmiiu kun bi làá tīī-uee. 6 Ní u kíí ní ki kíĺ ki bíi nyàab̀ ŋyunti ŋun di kítì ú dū Yeesu kí ŋúbíǹ-bi, samaa ń taa bééyee.

Yeesu tú u-boonnooliibi bí bɔ́ntí Dilákatil jiŋaaliu

(Kpèè Maat 26.17-25, Maar 14.12-21, Yoow 13.21-30)

7 Jiŋaalee poonee, ŋwiin ŋun bi máaǹ kí kpɔ̀ apibilee bāań, 8 ní Yeesu tú Peetroo nì Yoowaneesi yii: «Cùú ŋámaan Dilákatil jiŋaaliu jinti tí jī^b.» 9 Ní bi bālifì-u yii: «La ní a là tí cù kí ŋá tijin gbanti?» 10 Ní u bí-bi yii: «Ní pīlifì, ni yaa làá kɔ́ kitiŋinee ni nì uninja ubɔ làá tin kpāfì u tú dinyimbool. Ní táá-u kí kɔ́ kudii kun ni u yaa kɔ́ee, 11 kí bàlifì kudiidaan yii: <Ukpil bàlifī-si yii kudii kulɔkɔn ní u nì u-boonnooliibi làá jī jiŋaal jikaati ní?> 12 Niinee, u làá dàkà-ni diditɔntɔkɔl puee, kudikpaaŋŋu kubɔ kun poon tikɔkɔ bɔ́ntì ki sée, niin ní ni làá ŋá tijikaal.» 13 Ní bi búntì ki lafun bàn̄ ki ká min u lēe deedee, ní ki ŋá jiŋaalee jinti niin.

Ti-Dindaan jikaati

(Kpèè Maat 26.26-30, Maar 14.22-26, 1 Kɔra 11.23-25)

14 Ŋyunti bāań Yeesu nì u-kpambaliŋ kāl̀ ki bíi jīǹ tijinee, 15 ní u bí-bi yii: «M lēē m-pɔbilin páaa yii man nì ni ń jī Dilákatil jiŋaaliu nee kí wàatī ní ḿ nín jī falaa. 16 M tùkù ki cántí-ni yii m gíti kpá kí jī jiŋaal nee kí nīn cí daliŋkin u-taapu làá nyā mpaampiin pu Unimbɔti Beelinee.» 17 Niinee ní u yōoǹ ndaam, ní ki jáam̀ Unimbɔti ní ki bí yii: «Fōōmaan kí nyɔ̀ kí kíń tɔb. 18 M tùkù ki cántí-ni yii m gíti kpá kí nyɔ̀ ndaam nee kí nīn cí ŋyunti ŋun Unimbɔti Beel làá dāan̄ee.» 19 Boonee ní u yōoǹ kpɔnɔ ní ki jáam̀ Unimbɔti ní ki gífì ki tīī-bi ní ki bí yii: «Doo di sá m-wunti tin m tīī ni-puee. Nín̄ ŋáaḿmaan míǹ ki téetí m-pu.» 20 Bi ŋmɔ́ ki dóòyee, ní u gíti yōoǹ ndaam mbaantiim ki tīī-bi ní ki bí yii: «Ndaam nee di sá mpèépɔɔn ŋun làá nīn bí Unimbɔti nì binib kansikinee. M-fatikuu un làá nyā nimbi puee di tìì an poondi gbanti^c. 21 «Kpèè, un làá dū-mi kí tīī m-nannanliibee bí doo, man nì un jīǹ disambibaantiilinee^d. 22 Tiŋman, man Kinibiki làá kpú kii Unimbɔti nín nìn lī ki síiǹ puee, ama mbusu dɔ̄ ki cí un di làá dū-mi kí nyāfiǹ m-nannanliibee.» 23 Ní bi kíĺ ki bíi bàlifī tɔb yii: «Ŋma di bí ti-kansikin ki làá ŋá míǹ?»

Ŋma di sá ukpaan ní?

24 Niinee ní Yeesu kpambaliŋ kíĺ ki bíi kpákà ki là kí béé bi-kansikin un di làá nīn sá ukpaanee. 25 Ní Yeesu bí yii: «Atimbun bɔtiibi wɔ́b́ binib bin pu bi kā dibeelee ní, ní biyidambi là bí nīn yíì-bi bilaŋŋaŋfitiibi. 26 Ama án taa nín̄ sá míǹ nimbi cee. Un sá nimbi cee ukpaanee ń nīn sá kii kiwaayee, ní un là kí nīn sá uyidaanee ń kpántí ni-tɔntɔnliu. 27 Ŋma di sá ukpaan ní? Un kā ki jīǹeeyaaa, un yú ki tìì tijinee ní? Un kā ki jīǹee di sá ukpaan. Ama man sá ni-kansikin kii utɔntɔnlee ní, míǹ puee ni mun ń nīn bí kii mamee. 28 «Nimbi di bí m-cee m-falaabi poon baabadal, kaa fá-mi. 29 Míǹ puee m-Baa bɔ́ntì dibeel kí tīī-mi. Míǹ mbaantiim ní ma mun bɔ́ntì Dibeel kí tīī-ni. 30 Ní ŋyunti ŋun m làá kàl̄ Dibeelee, ni làá kàl̄ m-cee m-Beelin kí jī kí nyɔ̀, ní kí kàl̄ abeejal pu kí nīn sòoǹ Isirayeel yab naakɔti saalaa nì tilee bɔti.»

Siimɔn Peetroo làá néé yii waa nyí Yeesu

(Kpèè Maat 26.31-35, Maar 14.27-31, Yoow 13.36-38)

31 Ní ti-Dindaan lī yii: «Siimɔn, Siimɔn, á pīlifì, Sitaan bālifì kí bàkal̀-si kii bi nín bàkal̄ idi puee. 32 Ama m mēē a-pu án nín làá ŋá pu a-fookiiu ń taa wāŋkèe. Boonee a yaa láa fātìi kpántì a-bee, á dāá nyàatī a-nabiyaamu.» 33 Ní Peetroo bí-u yii: «Ukpil, man bɔ́ntì ki cí, an yaa sá sarkaaa, man nì si di làá kɔ́, an yaa tí sá ŋkúmaaa, man nì si di làá kpú.» 34 Ní Yeesu fātìi kíí-u yii: «Peetroo, ibaamɔn ní m tùkù-si, díǹ gba kí wàatī ukooja ń bāakèe, a làá néé yii saa nyí-mi, diba dibee mita pu.»

Bɔ́ntí kí cīití falaa un dòońee

35 Ní Yeesu gíti bí-bi yii: «M nín nìn tú-ni ki bí yii ní taa yòon̄ animbil nì ditɔkɔl, nì anaatakee, tiba nìn lóò-naaa?» Ní bi kíí yii: «Aayee.» 36 Ní u bí-bi yii: «Kɔŋkɔnnee un yaa cáá animbilee ń yòon̄, un cáá ditɔkɔlee mun ń yòon̄, un kaa cáá kitàataajikee ń nyāfì u-bɔkutil kí cùú dā. 37 Di sá yii m tùkù ki cántí-ni yii, see án bàń m-pu kii an nín ŋmàn̄ ki síiǹ Unimbɔti gbɔŋku poon puee, yii: <Bi kàan̄-u ki tɔ́ bikpitibin^e.> Tiŋman tin kɔkɔwoooo Unimbɔti bɔnaatiliibi ŋmàn̄ ki síiǹ m-puee làá ŋá míǹ.» 38 Niinee ní u-boonnooliibi bí yii: «Ukpil, kpèè, ntàataajimu muli sèé.» Ní Yeesu bí-bi yii: «An ŋmāntì.»

Yeesu bíi mèé Ɔliifi sufii jool pu

(Kpèè Maat 26.36-46, Maar 14.32-42)

39 Bi lī míǹ ki dóòyee, ní u nyáń ki búntì Ɔliifi sufii jool pu kii u nín pée kpààa cá puee. Ní u-boonnooliibi nóó-u. 40 Bi bāań niinee ní u bí-bi yii: «Ní nīn mèémaan kí taa gèeǹ án nín làá ŋá pu ni yaa kɔ́ icɔŋkinee, ní taa lítée.» 41 Ní u sútì ki cūtì nyɔkɔpu ki ŋmāntì kii bi nín tòó ditaŋkpal puee ní ki gbāaǹ ki mēē yii: 42 «M-Baa, a yaa là, kàkatī falaa un an sá ḿ nyɔ̀ nee kí wàatī-mi. Nì míǹ kɔkɔee, án taa nín̄ sá man lammi ní ń ŋá, án nīn sá sii yam.» [ 43 Niinee ní Unimbɔti tuuŋŋu ŋubɔ nyánní yilpu ki dɔ́miń ki tīī-u kunyannyaau. 44 Dinimbinaamandi din nìn kɔ́-uee puee, u nìn mɔ̄tìi bíi mèé tiŋan tiŋan, áli u-tuntuŋku tin kpántì kii afatikudindikee ki lítí kitiŋ^f.]

45 U mēē ki dóòyee ní ki yíkì ki nín gítiń u-boonnooliibi cee. U bāańee, bíǹ dɔ̄ ki gèeǹ, ki gīī púb, kun puee kunimbaau nìn kɔ́-bi tikpil. 46 Ní u fīntì-bi ki bālifì-bi yii: «Ba pu ní ni gèeǹ? Yīkìí mèèmaan kí taa ti gèeǹ, án nín làá ŋá pu ni yaa kɔ́ icɔŋkinee, ní taa lítée.»

Bi cúú Yeesu

(Kpèè Maat 26.47-56, Maar 14.43-50, Yoow 18.2-11)

47 Yeesu kaa láá sòon̄ ki ŋmíl̀, ní dinikitil diba cílìń. Juudasi un sá u-kpambaliŋ kansikin dibee līiń bi-nyɔkɔpu, ní ki sútì ki pìlìń Yeesu kí kpàl̄-u. 48 Ní Yeesu bālifì-u yii: «Juudasi, mimmee nì dikpàldi poon ní a làá dū man Kinibiki kí ŋúbíǹ m-nannanliibaaa?» 49 Yeesu boonnooliibi béè yii bi là kí cúú-uee, ní bi bālifì-u yii: «Ti-Dindaan, tí dū ntàataajimu kí gàatì-baaa?» 50 Niinee, bi-kansikin ubɔ dū kitàataajiki ki gāā ki wúkutì usaraaŋakpil tɔntɔnliu ŋaŋgiitafal^g. 51 Ama ní Yeesu bí yii: «Yàntīmaanee! An ŋmāntèe,» ní ki gbēē utɔntɔnlee tafal, ní u pɔ́ɔkì. 52 Ní Yeesu bālifì bisaraaŋakpilib nì bin cí kunimbɔtidiiyee kpilib, nì bibɔsoonliibi bin dɔ́miń kí cúú-uee yii: «Ba pu ní ni ŋúbiń ntàataajimu nì atambɔn kí dāá cúú-mi kii m sá unikpitee? 53 Man nì ni di pée bí kunimbɔtidiin baabadal, ba pu ní naa cúú-mi niin? Ama ŋyunti bāań ni nì dibɔmbɔndi bɔtiu ń tɔ̄ ni-tundi.»

Peetroo néé yii waa nyí Yeesu

(Kpèè Maat 26.57-58, 69-75, Maar 14.53-54, 66-72, Yoow 18.12-18, 25-27)

54 Ní bi cúú Yeesu ki cáá-u ki búntì usaraaŋakpil dumpu, ní Peetroo nóó-u aboon aboon. 55 Bi nìn kpāā ŋŋmi dicindi kansikin ki bíi wùl̀, ní Peetroo dɔ́miń ki kāl̀ bi-cee. 56 Usapɔɔn ubɔ nìn tūǹ ditundi niin. U ká Peetroo nín kā ki kɔ́ĺ ŋŋmee, ní u dū u-nimbil ki báaǹ u-pu ki kpēē-u címmm, ní ki bí yii: «Uninja nee mun bí kijapaai kin bi cúú nee cee ní.» 57 Ní Peetroo néé yii: «Unimpu, man kaa nyí-u.» 58 An kútì fiiiyee, ní ubɔ mun gíti ká-u, ní ki bí yii: «A mun sá bin nóó-uee kansikin ubɔ ní.» Ní Peetroo kíí-u yii: «Maa sá u-yɔu.» 59 An yúntì ki bàn̄ kii kukúluu kubɔ nyɔkɔmee, ní ubɔ mun gíti bí yii: «An pée sɔ̄ kí lā, uninja nee mun nìn bí kijapaai nee cee ní, kun puee u sá Galiilee ní.» 60 Ní Peetroo kíí-u yii: «M-bɔɔ, maa nyí tin tin a sòoǹee.» U bíi sòoǹee, niin niin ní ukooja báakì. 61 Ní ti-Dindaan fātìi kpēē Peetroo dímmm. Niinee ní Peetroo téetì ti-Dindaan nín bàà tùkū-u puee yii: «Díǹ, a làá néé yii saa nyí-mi diba dibee mita pu ní ukooja ń bāakì.» 62 Ní Peetroo nyáń ki bíi sūǹ ki yáliŋkí.

Bi bēel̀ Yeesu ki gbáń-u

(Kpèè Maat 26.67-68, Maar 14.65)

63 Binib bin nìn cí Yeesuee nìn bíi bèel̄-u ní ki gbáà-u, 64 ní bi dū ŋŋaabu ki bóob́ u-nimbiin ní ki lì-u yii: «Béé un fáá-see kí lì.» 65 Bi nìn gíti sīī-u asiibil tikpil ki kútì.

Bi cáá Yeesu bibɔsooŋkpilib cee

(Kpèè Maat 26.59-66, Maar 14.55-64, Yoow 18.19-24)

66 Kutaa wúntèe, Juuda yab tindaŋkpilib nì bisaraaŋakpilib nì bimaradakaliibi kpáfì ki làá sòoǹ u-bɔti, ní ki yāntì bi cáá-u ki cūnnì bi-cee. 67 Ní bi bālifì-u yii: «Tùkù-ti sii di yaa sá Meesiya?» Ní u kíí-bi yii: «Báà m yaa pée tùkū-naaa, naa làá fōō kí kíí, 68 m yaa tí bālifì-ni tibɔtaaa, naa làá kíí-mi. 69 Ama kí kíĺ kɔŋkɔnnee kí nīn cée, man Kinibiki làá nīn kā Unimbɔti Mpɔŋkɔdaan ŋaŋgiil pú^h.» 70 Ní bi-kɔkɔ bí yii: «Mimmee a sá Unimbɔti Jipɔɔn deeyaa!» Ní u kíí-bi yii: «Kii nimbi ni-ba nín lī puee.» 71 Niinee ní bi bí yii: «Ti làá gíti ŋá ba biseeradambi! U sòon̄ timbi ti-ba gbìl̄ dee.»