Yi bixeweꞌn tan Jacow tan teleꞌn ojk xe caꞌl Labán
31
1 Poro nintzun tbit Jacow yi na chitzan yi eꞌ nitxajil Labán tan talcheꞌn: “Ja riquin Jacow tan yi meꞌbiꞌl kataj yi mmeꞌltzaj tcyꞌal,” cheꞌch. 2 Nchaꞌtz el xtxum Jacow tetz yi quiꞌt na peꞌk Labán teꞌj, chi sajleꞌnix.
3 Yi tilol Kataj Ryos yi na tzan buchleꞌn Jacow, nintzun taltz tetz: “Baꞌn cẍaꞌjt le chiluwar ataj atxuꞌ, kale najlcheꞌt yi eꞌ axonl, nin chinxomok tzaweꞌj.”
4 Beneꞌn tzun mantar Jacow scyeꞌj Raquel tu Lea yi eꞌ txkel, tan cyuleꞌn teꞌj, kale atit iꞌ tan chiqꞌuicyꞌleꞌn yi eꞌ cyawun. Yi cyoponeꞌn teꞌj nintzun taltz scyetz:
5 —Ja el intxum tetz, yi quiꞌt na peꞌk itaj sweꞌj jaluꞌ chi taneꞌn sajleꞌn. Poro yi ketz kaRyosil tu intaj, ilenin xomij sweꞌj. 6 Sak cunin tziwutz yi ja nakꞌuj tuchꞌ itaj tetz cuꞌn walmaꞌ. 7 Poro iꞌ tetz ja oc tan insubleꞌn. Nin chaꞌtz cuntuꞌ nin nxtxꞌixpuj iꞌ yi injamel. Poro quiꞌc na ban, na quinin ntakꞌ Ryos amaꞌl tetz tan impoꞌtzeꞌn. 8 Na yi talol iꞌ swetz: “I yi eꞌ cneruꞌ yi pint cuꞌn cyeꞌj yaꞌstzun swakꞌeꞌ tzatz tetz achojoꞌn.” Inin tzun bantz. Na yi chijaleꞌn cyal yi eꞌ tij, pint cuꞌn tzun cyeꞌj eꞌ ban. Nchaꞌtz yi talol iꞌ: “I yi eꞌ cneruꞌ yi xkꞌincoꞌj cyeꞌj, yaꞌstzun swakꞌeꞌ tetz achojoꞌn,” tircuꞌn tzun yi eꞌ cyal yi eꞌ tij yi jal, xkꞌincoꞌj cuꞌn ban yi cyeꞌj. 9 Yaꞌstzun tulej Ryos tan cyelseꞌn tzaj yi eꞌ wawun tkꞌab itaj tan tkꞌol iꞌ swetz.
10 ”Nchaꞌtz at junt tir te yi toponeꞌn yi tiemp tetz chisakchbil yi eꞌ cneruꞌ, nin ẍchaj tib jun wutzicyꞌ tzinwutz. Iꞌtz yi eꞌ cneruꞌ xkꞌincoꞌj nin sak tu kꞌek cyeꞌj ja chisakchij scyeꞌj eꞌ tij. 11 Nchaꞌtz tul yi jun inwutzicyꞌaꞌtz wilnin yi jiloneꞌn tzaj yi ángel tetz Kataj swetz. Ja xcon imbiꞌ taꞌn tan inchakleꞌn. Ej nin yi beneꞌn wital nintzun intziwun nintz: “Je ineꞌj taꞌ,” chinch ban nintz. 12 Ja tzun tal yi ángel swetz: “Xmaynin cunin yi eꞌ mam cneruꞌ yi na chisakchij scyeꞌj eꞌ tij. Eꞌ cuꞌn xkꞌincoꞌj nin pint cuꞌn cyeꞌj. Yaꞌstzun sbneꞌtz na ja el intxum tetz cyakil yi na tzan Labán tan nucꞌleꞌn tzaweꞌj,” stzun yi ángel. Nchaꞌtz tal iꞌ swetz: 13 “I inaꞌtz yi Ryos yi nẍchaj tib tzawutz le amaꞌl Betel, kale axansawit yi jun cꞌub tan aceit nin kale asukwit cobox ayol swetz. In bin yi ara Ryosil. Or awetz, quin, caleꞌn tzoneꞌj tul yi luwareꞌj nin quiloꞌk tul yi luwar kale itzꞌnak quiẍt,” chij iꞌ ban swetz, stzun Jacow bantz scyetz yi eꞌ txkel.
14 Beneꞌn tzun cyalol Raquel tu Lea:
—Quiꞌct kocleꞌn ketz te yi meꞌbiꞌl kataj. 15 Na niꞌcuꞌn chi oꞌ-k tuꞌk awer nak taneꞌn swutz iꞌ, na ja koꞌ cꞌay iꞌ nin ja baj kajamel taꞌn. 16 Yi mero bintzij, cyakil yi riquil yi mmeꞌl tzaj tcyꞌal Ryos tkꞌab kataj iꞌtz ketz, nin cyetz kanitxaꞌ. Baꞌn tcuꞌn banaj cyakil, quib yi ntal Ryos tzatz, cheꞌch Raquel tu Lea tetz Jacow.
Yi teleꞌn tzaj Jacow le amaꞌl Padan-aram
17-18 Oqueꞌn nintzun ban Jacow tan wekleꞌn yi eꞌchk beꞌch tetz, tan tajeꞌn tzaj iꞌ Canaán kale najlcheꞌt Isaac yi taj. Cheꞌ bajeꞌn tzun tkꞌol Jacow cyakil yi eꞌ nitxajil nin eꞌ txkel teꞌjak camey. Nin nchaꞌtz baj eltzaj tcyꞌaltz cyakil beꞌch tetz scyuchꞌ cyakil yi eꞌ cneruꞌ scyuchꞌ yi eꞌ camey nin eꞌ buruꞌ, yi eꞌ baj xtxꞌacoltz te tiemp yi taꞌteꞌn Padan-aram. 19 Ma tetz Labán choꞌn atpon tan telseꞌn xiꞌil yi eꞌ tawun joylaj. Teleꞌn tzun talkꞌal Raquel yi eꞌchk qꞌuiwil yi at xe cꞌal Labán. 20 Nchaꞌtz Jacow qui nin ben stziblal taꞌn tetz Labán yi ko at cyelbiltzaj. Yaꞌstzun tulej tan subleꞌn Labán, yi aj Aram. 21 Eleꞌn tzaj nintzun eꞌ bantz Jacow tu cyakil yi meꞌbiꞌl yi nsken jal. Choꞌn quicyꞌeꞌn tzajtz tibaj yi jun chumam aꞌ yi na biꞌaj Eufrates. Ej nin nim nintzun eꞌ sajtz te chibeꞌ. Choꞌn tzun cyuleꞌn wiꞌwtz cwent Galaad.
Yi beneꞌn Labán tan stzꞌamleꞌn Jacow
22 Nsken tzun wiꞌt el oxix kꞌej yi cyenleꞌnix tzaj Jacow yi tbital Labán. 23 Nintzun cu xtxumul chitzꞌamleꞌn. Beneꞌn tzun tcyꞌal cobox tetz xonl teꞌj. Yi teleꞌn juk kꞌej chibeꞌ kalenaꞌs tzun chitxꞌamxeꞌn Jacow cyaꞌn wiꞌwtz cwent Galaad. 24 Poro itzun bantz, te yi akꞌbal yi toponeꞌn Labán kale atit Jacow, nin ẍchaj tib Ryos swutz tul wutzicyꞌ. Itzun tal Ryos tetz: “Bit tzaj, yil cẍoc tan yol tetz Jacow qui na waj yil xcon quiw yol awaꞌn,” stzun Ryos bantz.
25 Choꞌn tzun ujlcheꞌ Jacow wiꞌwtz cwent Galaad yi chitxꞌamxeꞌn tan Labán. Yi toponeꞌn iꞌ scyuchꞌ yi eꞌ tetz xonl nintzun eꞌ ujeꞌ-tz chixlaj Jacow. 26 Itzun le junt eklok toqueꞌn tzun Labán tan jakleꞌn puntil tetz Jacow. Itzun taltz:
—¿Mbi tzuntz ncuꞌ anucꞌul yi jun ileꞌj? ¿Nxac nchincuꞌ asubul? I cuꞌn pres quitaneꞌn inmeꞌl takꞌab yi ncheꞌl tzaj awucyꞌal. 27 ¿Mbi xac nchincyaj cyen asubul? na ja cẍeꞌl tzaj tu ojktz nin qui nin mawal tziblal swetz. Yi nink mawal swetz yi ko at awelbiltzaj, tzatziꞌn cuꞌn kloꞌ ncẍeꞌl tzaj waꞌn. Ja kloꞌ katxum jun balaj kꞌej. Ja kloꞌ oc tampor tu arpa kaꞌn. 28 Baꞌn peꞌk yi jak awakꞌ amaꞌl swetz tan kacawul kib scyuchꞌ yi eꞌ inmeꞌl nin eꞌ inmam. Chin yab nin aẍ te atxumuꞌn. 29 At caꞌwl tinkꞌab nin baꞌn wicyꞌsal incꞌuꞌl tzaweꞌj. Poro quil tzimban na maꞌs lakꞌbal njilon yi Ryosil ataj swetz. Ej nin je ntal iꞌeꞌj swetz: “Bit tzaj Labán, quil tzawal jun yol quiw tetz Jacow,” chij iꞌ mban. 30 Poro ko wiꞌnin na el awalmaꞌ tan awoponeꞌnt xe caꞌl ataj, nin ko yaꞌtz ncẍeꞌltzit ojkuj, nxac ncheꞌ baj eltzaj awalkꞌal yi eꞌ inryosil, stzun Labán bantz tetz Jacow.
31 Sajeꞌn tzun stzaꞌwel Jacow yi yol Labán. I tzun taltz:
—Quinin nwal intziblal, tan paj yi ja chinxob na ja noꞌc tan xtxumleꞌn, ko tzun cheꞌ majquenuꞌ yi eꞌ meꞌluꞌ tinkꞌab. 32 Poro ko al scyetz jun ẍchixoꞌl yi innajal yi micyꞌantzaj yi eꞌ ryosiluꞌ, baꞌn lquim yi junaꞌtz. Yi eꞌ kaxonl yi ateꞌ tzoneꞌj eꞌ stiw sban teꞌj. Nin yi ko at eꞌchk takleꞌn yi teruꞌ yi ja cheꞌ baj eltzaj wucyꞌal, baꞌn tcyꞌajninuꞌ, chij Jacow bantz.
Tal Jacow yi yolaꞌseꞌj tan paj yi quinin til yi ko Raquel alkꞌeneꞌl tzaj yi eꞌ ryosil Labán.
33 Oqueꞌn nintzun ban Labán tulak chimantial yi nsken wiꞌt bnix cyaꞌn tetz chiwitbil. Bajx cunin toqueꞌn iꞌ tul yi mantial Jacow, ma yi bajeꞌn xtxukꞌil cyakil, qui nin jal taꞌn. Nchaꞌtz nin octz tan joyleꞌn tul yi mantial Lea. Nchaꞌtz baj joyoltz tulak chimantial yi cob xnaꞌn yi chimos yi xomcheꞌ scyeꞌj Lea tu Raquel. Poro cyaꞌl nin jaleꞌt taꞌn. Wiꞌtzbil tlen nintzun toqueꞌntz xe mantial Raquel. 34 Yi ntaxk oc Labán tan joyleꞌn xe mantial Raquel nsken cu tewal Raquel yi cobox ryosaꞌtz. Choꞌn tzun toqueꞌn quen tkꞌoltz tzakꞌ yi siy yi na jeꞌ teꞌj camey. Nintzun jeꞌ cꞌolchoktz tibaj. Baj cunin joyol Labán tul yi mantial Raquel poro cyaꞌl nin jaleꞌtz taꞌn. 35 Jiloneꞌn tzaj tzun Raquel tetz Labán. Itzun taltz:
—Taꞌ, max cꞌuꞌluꞌ, quiꞌk ljeꞌ swutzuꞌ, yi quinin chinxcyejeꞌn swutzuꞌ, na at intxꞌajoꞌn sweꞌj, chij Raquel ban nintz.
Itzun yi wiꞌt bajeꞌn joyol Labán yi eꞌ ryosil xe mantial Raquel, cyaꞌl nintzun jaleꞌtz taꞌn. 36 Tantuꞌ yi cyaꞌl nin eꞌ jaleꞌt yi eꞌ ryosil Labán taꞌn, nintzun jeꞌ-tz swutz Jacow. Itzun taltz tetz Labán:
—¿Mbi tzun ncuꞌ injuchul swutzuꞌ? ¿Mbi tzun ilil mbnix waꞌn, yi ncuꞌ xtxumuluꞌ tan sajeꞌnuꞌ tan intzꞌamleꞌn? 37 Ja bin baj cunin joyoluꞌ txoꞌl cyakil yi beꞌch wetz. Poro ¿ja pe tzun jal jun takleꞌnuꞌ txoꞌl beꞌch ketz? Yi ko ja jal tanuꞌ ẍchaj tzaj binuꞌ. Quileꞌ tzaj yi eꞌ teruꞌ xonluꞌ, nin quileꞌ nin yi wetz inxonl naꞌ scyetz iꞌ yi ajpaj skaxoꞌl tuchꞌuꞌ. 38 Te yi junak yob yi nnakꞌuj tuchꞌuꞌ, quiꞌc cunin jun tawunuꞌ yi quiꞌk mmitzꞌij. Ej quiꞌc nin jun tir yi jak quim jun tawunuꞌ tetz inchib. 39 Ej nin quiꞌc cunin jun tir jak opon jun tawunuꞌ swutzuꞌ yi quimnak tan balum, na yi na chiloꞌon cyaꞌn txuc, in tzun wetz na chinchojon teruꞌ. Ej nin chaꞌtz eꞌ ban yi eꞌ yi ja chiben tan alkꞌom, na ja bin peyuꞌ swetz. 40 Wiꞌnin qꞌuixbel ja icyꞌpon waꞌn tan chiqꞌuicyꞌleꞌn tawunuꞌ, ja icyꞌpon tzꞌaꞌ waꞌn, ja icyꞌpon cheꞌw waꞌn nin ja icyꞌpon watl waꞌn tan paj. 41 Junak yob nnaꞌtij xe caꞌluꞌ. Ja nakꞌuj cyajlaj yob tuchꞌuꞌ tan chichojleꞌn yi cob meꞌluꞌ, nin kak yob tan chiqꞌuicyꞌleꞌn tawunuꞌ. Nin chaꞌtz cuntunin na xtxꞌixpujuꞌ injameltz. 42 Yi quiꞌk xomij yi Ryosil incyꞌeꞌx Abraham sweꞌj, yi iteꞌn nin Ryos yi na cꞌuꞌlaj intaj Isaac, jun cuꞌn yol, ntin kloꞌ inkꞌab kꞌaluꞌn waꞌn yi nneꞌl tzaj kloꞌ lajuluꞌ. Poro ja til Ryos yi bis yi atin cuꞌnt. Ej nin nchaꞌtz ja til yi ja jamelan cunin yi wakꞌun yi mimban tuchꞌuꞌ, chaꞌstzun te yi mmoꞌc tan makleꞌn wutzuꞌ maꞌs lakꞌbal, stzun Jacow ban tetz Labán.
Yi bnixeꞌn yi jun trat ẍchixoꞌl Jacow tu Labán
43 Jiloneꞌn tzaj tzun Labán tetz Jacow. Itzun taltz:
—Yi eꞌ xnaꞌn yi xomcheꞌ tzaweꞌj eꞌ cuꞌn inmeꞌl. Ej nin yi cyal yi eꞌ xnaꞌnaꞌtz eꞌ cuꞌn inmam. Nchaꞌtz cyakil yi awawun yi cyꞌaꞌncheꞌ awaꞌn, eꞌ cuꞌn wawun. Nin cyakil eꞌchk takleꞌn yi cyꞌaꞌncheꞌ awaꞌn, weꞌtz cuꞌn. Poro quiꞌc ltakꞌ kol noꞌc tan abuchleꞌn na eꞌ cuꞌn inmeꞌl, eꞌ cuꞌn inmam yi xomcheꞌ tzaweꞌj. 44 Chaꞌstzun te baꞌn tcuꞌn kabixbajeꞌ jun katrat tzawuchꞌ yi xconk tetz quiwel kayol.
45 Beneꞌn tzun Jacow tan ticyꞌleꞌntzaj jun cꞌub, nin cu tawal. Txicl tzun tulejtz chi na ban jun tkan caꞌl. 46 Beneꞌn tzun tloltz scyetz yi eꞌ xonl:
—Molwok tzaj cobox cꞌub tzoneꞌj, stzun iꞌ ban nintz.
Cyoqueꞌn tzun yi eꞌ xonl Jacow tan molcheꞌn tzaj cꞌub. Junit nin chin muluj bantz cyaꞌn. Ej choꞌn tzun eꞌ waneꞌntz Jacow tu Labán xlaj yi jun chin muluj cꞌubaꞌtz. 47 Toqueꞌn tzun tkꞌol Labán biꞌ yi jun amaꞌlaꞌtz le tetz yol. Yi biꞌ oc taꞌn iꞌtz Jegar Sahaduta. Ma tetz Jacow nin oc tkꞌol biꞌ tetz Galaad na ja xcon yi tetz yol taꞌn.a
48 —Yi jun muluj cꞌubeꞌj yaꞌstzun stiw sbneꞌ skaxoꞌl tzawuchꞌ, stzun Labán bantz.
Chaꞌstzun te toqueꞌn biꞌ yi jun luwaraꞌtz tetz Galaad. 49 Nchaꞌtz oc biꞌ tetz Mizpab na nin tal Labán:
—Kajatxeꞌ kib jaluꞌ tzawuchꞌ. Poro tzꞌocopon Ryos tan kaxmayeꞌn tzaj. Ej nin stkꞌeꞌ kacaws kol quil keꞌl cuꞌn teꞌj kayol. 50 Or tzawil yaj yi kol cẍoc tan chibuchleꞌn yi eꞌ inmeꞌl, nka kol jal mas awuxkel. Qui loꞌ lwil wetz, poro Ryos stileꞌ, na iꞌ stiw skaxoꞌl, stzun Labán bantz.
51 Nchaꞌtz tal Labán tetz Jacow:
—Yi jun muluj cꞌubeꞌj tu yi jun yi ja cyaj cyen wawal tzoneꞌj, 52 yaꞌstzun cob kastiw sbneꞌ kol kicyꞌ cuꞌn te yi mojomeꞌj tan oyintziꞌ skibil kib. 53 Baꞌn tzꞌoc yi Ryosil acyꞌeꞌx Abraham, yi ryosil incyꞌeꞌx Nacor tu eꞌchk ryosil chitaj tan kamaꞌleꞌn nin tan takꞌleꞌn kacaws, ko quil keꞌl cuꞌn te kayol, stzun Labán tetz Jacow.
Nintzun cuꞌ-tz swutz Jacow yi xtxumuꞌn Labán nintzun ben sukil yi yoltz tetz:
—Sak cuꞌn swutz inRyosil, yi nchaꞌtz na cꞌuꞌlaj intaj Isaac teꞌj, yi nelepon cuꞌn teꞌj inyol, stzun Jacow bantz.
54 Toqueꞌn tzun Jacow tan pateꞌn xtxꞌixwatz wi yi juꞌwtzaꞌtz kale ateꞌt. Nchaꞌtz eꞌ baj ẍchakol cyakil yi eꞌ xonl yi ateꞌ-tz. Eꞌ baj wan lentz taꞌn. Ej nin baj cunin jun akꞌbalaꞌtz cyaꞌntz wi jun juꞌwtzaꞌtz.
55 Itzun yi tuleꞌn skil, chin jalchan cunin cꞌaseꞌn Labán nintzun octz tan stzꞌubleꞌn xak chitziꞌ yi eꞌ mam, scyuchꞌ yi eꞌ meꞌl. Nin takꞌ yi banl squibaj. Ma yi bajeꞌn tkꞌol yi banl squibaj ajeꞌn nintzun bantz xe tetz najbil.