13
Maa Yeesu ta wirikansiretina Wɛŋuro seema yaama (Matie 13)
Yantire dee ta yau diibondaka fukito yaama
1 Dà daare Yeesu maa ǹ yeri ò ǹ taka ò nɛɛ ǹ kare faa kpɛɛŋa kuriwooŋu. 2 Yiriba sɛki ǹ kaatun kuti kpɛɛnde munde bà mun wò cinsire, dà ì seena ò ǹ diki yãtibu buu ta bo yima mii ò ǹ kare, yiriba ǹ kpaari kuriwooŋu. 3 Ò maa ì bà mansireti na yantiya yonda kutire ò ì we#:
“Tokona yi won#: Daasi yoŋo-di yeri ò ì fuku diibonda yoŋa. 4 Maa ò ta fuku, bi yontima maa ǹ dori cɔka koŋa, nɔnɔɔsu ǹ takun su ǹ ma di. 5 Bi tɔɔma ǹ dori nɛɛ tiŋa ta ba cunsi, tampɛɛfa yini, ma sɛki ǹ yeri kasima, maatori tiŋa ta ba cunsi. 6 Wɛnde dee wɛ̃ɛmma ta yĩkite, ma ǹ tori pɔɔri mma, ma ǹ kperenti ma ǹ kpi, sa maatori ma ta paana cɛɛrisu. 7 Yontima ǹ dori wãana mii, wãana ǹ kpɛŋi na ǹ ma pɛkɛ, ma ǹ tɛɛri. 8 Yontima maa ǹ dori nɛɛ tiŋa ta sɔɔti, ma ǹ yeri ma ǹ kpɛŋi sɔɔtima ma ǹ dɔri kpɛɛmma, bima ma yon ǹ tàn dɔri bima kɔukpa, tɔɔma pisikparun, tɔɔma pisitaari.” 9 Yeesu ǹ tɔɔsɛ ò wa#: “Wan ka boti tuuna sa ò won, dà te ǹ won.”
Daa ta seke Yeesu ǹ mansire Wɛŋuro yaama na yantiya
10 Yeesu paariba sɛki ǹ tookun bà mun wò bibi bà wa#: “Wee-di seke o ta bà yau na yaayantiya nu#?” 11 Ò ǹ bà tuure ò wa#: “Dà i yinyi-di Wɛŋuro ta pɛ sa yi maŋi daa den ta soki ò *seema tori, bamba maa paana dà yimma. 12 Woro ta boti, oŋo-di bà ta da tɔɔsɛ, ò cida ǹ santi dà kpɛŋi. Woro maa ta paana, bà mɔnɔ da daari muuti woro ò ta boti-di.
13 Danda-di seke n ta bà mansireti na yaayantiya, maatori bà ta ninti, bà yaa ì ba yɛndi. Bà ì tokiri, bà yaa ì ba wonti bà maa ì ba maŋiti. 14 Wɛŋuro den seke ò *yaadaaro Esai ǹ yoori yomma, mamma-di di bà tori, ò den yoote ò wa#:
‘Yi da ì wondi-di sɔɔtima, yi maa ì ba maŋiti,
yi ì ninti sɔɔtima, yi maa ì ba yɛnti,
15 maatori fuure dee kan ta ba wondi yaama,
bà duute bà tuuna-di bà ǹ wɔ̃ɔmbɛ,
sa bà ba mun yɛn na bà nunyi bà won na bà tuuna bà maŋi
bà kpindikunna n weŋi n bà fɔɔkire.’
16 Yinyi maa, yi nunyi ninti-di, yi tuuna ì wondi, yi yuuya-di daari. 17 Yaaporima-di n ta yi maasiti, Wɛŋuro *yaadaariba na yiri tiiriba kutire bà den nɛki-di sa bà yɛn daa yi ta ninti maa, bà maa ba dà yɛn. Bà den ì nɛki sa bà won daa yi ta wondi maa, bà maa ba dà won.
Yantire dee ta yau diibondaka fukito yaama de dɛukirooma
18 Tokona yi won maa diibondaka fukito yantire ta tɔku. 19 Baa ta tokiri Wɛŋuro *seema yaama bà maa ba maŋo, dà teeda wina sa cɔka-di nɛɛ bondaka ta dori. *Satã ǹ takun ò ǹ yɛndi daa bà ta daka bà bansu mii.
20 Tɔɔba ì wina tampɛɛfa faa den yini bondaka ta dori. Bà ǹ tàn won yaama bà ǹ ma seŋi na bandarisu. 21 Ma maa ì paana cɛɛriya bà bansu mii, bà tàn ì ba ma puko dà bentina. Yaaroobu ka mun nɛndikinde ya bà ka bà pɔntiti Wɛŋuro yaama tori ka-di, bà ǹ ma yeeri.
22 Yontiba ǹ tàn seŋi dà bondaka sa wãatiisu mii. Bà ǹ tàn won Wɛŋuro yaama, boma maa den dɔɔsaka na yanduuya numminya na kpaatiya, dà maa tàn ì ba seŋo sa yaama ǹ tɛkiri bà fɔɔna.
23 Tɔɔba maa ǹ tàn ma won bà ǹ seŋi sa tin sɔɔtika yini. Bà ǹ won dà yaama bà ǹ ma seŋi, dà ì wina sa bà dɔri biya, yontiba kɔukpa, tɔɔba pisikparun, tɔɔba pisitaari.”
Yantire dee ta yau nakiminsooya yaama
24 Yeesu ǹ turi ò ǹ bà maasi yaayanti tɔɔre ò wa#: “Ceri maa Wɛŋuro *seema ta wi#: Daasi yoŋo den-di bori bonda sɔɔtika ò wuure mii. 25 Yɛ̃ɛn yonde sa tɔɔba sundi bà maasi, ò yiribɛrɛ sɛki ǹ takun wuu nde mii ò ǹ bori nakiminsooya daasi ŋo sooya mii ò ǹ coon. 26 Daare dee soo nya ta yeri ya kpɛŋi ya piti, nakiminsoo nya ǹ foko. 27 Yerentiba ǹ takun bà mun maasi bà paarikuro bà wa#: ‘Paarikuro, dà wina o den bori bonda sɔɔtika ǹ nu#! Nakiminsooya yaa maa borunna sori ǹ nu#?’
28 Bà paarikuro ǹ bà tuure ò wa#: ‘N yiribɛrɛ yoŋo-di dà bori.’ Yerentiba ǹ wò bibi bà wa#: ‘O nɛki ti taka ti ya subi ǹ ni#?’ 29 Ò ǹ tuure ò wa#: ‘Nɔŋɔna, yi ba ya subi, yi ba mun subina sooya munya. 30 Nɔŋɔna ya kpɛŋi ya maasi sari sookɔbire. Dà daare n maa maasi setitiba n wa#: Tonsina nakiminsooya yi ya bobi yi yɔ̃kɔ, yi maa muti sooya munya yi daka n baare mii.’ ”
Yantiya yaa ta yau tiibu buu ta boti bi mumuuyi na daakpɛtɛre ya yaama
31 Yeesu ǹ turi ò ǹ bà maasi yanti tɔɔre ò wa#: “Wɛŋuro *seema da ì wina sa maa yiro tàn ta mute tiibi mumuufa-di ò ǹ bori ò wuure mii. 32 Tiibii yi maasi yi mii fanfa-di muu. Maa maa fa ta yeri, fa ǹ kpɛndi tii tɔɔsu, nɔnɔɔsu tàn ì cumbi fa biranya yini.”
33 Ò ǹ turi ò ǹ bà maasi yaayanti tɔɔre ò wa#: “Wɛŋuro seema wina sa maa pe tàn ta mute *daakpɛtɛre ò ǹ biitena dipɛ̃ soon buu ta da se suuku dà mun nɔri-di.”
34 Danda dà maasi Yeesu den dà mansireti yiriba na yaayantiya-di. Ò den ba bà mansiro yonda sa yantire paa mii. 35 Ò den tàn basiti ǹ maa sa maa Wɛŋuro den ta seke ò *yaadaaro ǹ yoori ma diina-di. Ò den yoote ò wa#:
“Na yantiya-di Wɛŋuro ta da ì bà mansiretina.
Ò da ì bà mansireti daa ta soki sarina boma pitooma.”
Yeesu dɛukire yantire dee ta yau nakiminsooya yaama
36 Yeesu sɛki ǹ nɔŋɔ yirikutire ò ǹ kori yete. Ò paariba ǹ tookun ò cɛ bà mun wò bibi bà wa#: “Dɛukire ti mi yantire dee ta yau nakiminsooya yaama wuure mii.” 37 Yeesu ǹ bà tuure ò wa#: “Woro ta boru bonda sɔɔtika, *yirisaaro Bika-di. 38 Wuure yanduuya-di. Bonda sɔɔtika i baa ta seŋiti Wɛŋuro *seema yaama-di, nakiminsooya-di baa ta dɛbiri *Satã. 39 Yiribɛrɛ woro ta boru nakiminsooya, Satã-di. Sookɔbire, dà i yanduuya woosima-di, Wɛŋuro *tonya maa-di setitiba.
40 Sa maa bà tàn ta subi nakiminsooya bà yɔ̃kɔ, dà son da ì wiri ma borika-di yanduuya woosima. 41 Yirisaaro Bika son da ton kà tonya, ya yiire kà wuridambu mii baa ta seke tɔɔba yeeriti Wɛŋuro na baa ta basiti yɔ̃ɔrima, 42 ya maa son bà daka maadekifa turun mii, dà cɛɛ-di bà ta da ì woori bà ì puusiti pɛrisu bà ì wɔ̃bu bà yinya. 43 Baa ta basiti tiirima bamba son-di da ì boti kaaride bà ì wina sa wɛnde tɔɔma bà Kpento seema mii. Woro ta boti tuuna sa ò won, dà te ǹ won.
Yantiya yaa ta yau kpaatire dee ta soki na yoroyoro ya yaama
44 Wɛŋuro *seema wina sa kpaatire dee ta soki yoŋo wuure mii-di. Tɔɔ dɛɛŋo sɛki ǹ de windi ò maa ǹ turi ò ǹ de soko. Dà maa ì wò daari kpɛɛmma mumma, ò sɛki ǹ taka ò ǹ kɔɔsi daa den nɔɔre ò ta boti ò ǹ kpindikun ò mun tan dà wuure.
45 Wɛŋuro seema turi ma wina sa maa kpento tàn ta kpɛɛsiti yoroyoro sɔɔtiba-di.13:45 Dà den yoroyoro cãan-di, na yiporima bà wò booru “perles”. 46 Ò ka yɛmbi woro den taantu ta kpɛn, ò sɛki ǹ taka ò ǹ kɔɔsi daa den nɔɔre ò ta boti ò ǹ wò tan.
Yantire dee ta yau yɔ̃ɔyaabu yaama
47 Wɛŋuro *seema turi ma wina sa maa bà tàn ta pure yɔ̃ɔyaabu bunde mii-di, bu ǹ finsi yɔ̃ɔsu kutire na su borisu borisu, suu bà tàn ta wɔ̃bi na suu bà tàn ta ba wɔ̃bo. 48 Maa bu ta se, pɛɛtiba ǹ bu tɛtɛ bà ǹ yiire kuriwooŋu. Bà ǹ kare bà ǹ tonsi yɔ̃ɔsu. Bà ì dakati wɔ̃bitansu cinna mii, bà ì fiku suu bà tàn ta ba wɔ̃bo. 49 Dà son da ì wiri mamma-di yanduuya woosima. Wɛŋuro *tonya son da takun-di ya batiri yiri yɔ̃ɔriba na tiiriba 50 ya daka yɔ̃ɔriba maadekifa turun mii, dà cɛɛ-di bà ta da ì woori bà ì puusiti pɛrisu bà ì wɔ̃bu bà yinya.”
Kpaati caanya na kuriya
51 Yeesu sɛki ǹ bà bibi ò wa#: “Yi wombi maa n ta bo maa n yi mansireti ma maasi yawe#?” Bà ǹ tuure bà wa#: “Ɛ̃ɛ.” 52 Ò sɛki ǹ bà maasi ò wa#: “Mamma ka-di panto paarikurima *mansirooti caamba da ì bo-di, bamba-di maŋi Wɛŋuro *seema denda yaama bà ǹ ma seŋi, bà wina sa yete tee yoŋo-di woro ta yiiruntun ò botima mii yonda paarida na kurida.”
Nasarɛɛti demba ba tamaa maa Yeesu ta yau
53 Maa Yeesu ta yai yaayanti nya ò woosi, ò sɛki ǹ coon 54 ò ǹ taka tiŋu kuu den mii ò den ta kpɛŋi. Ò nɛɛ ǹ pite ò ì mansireti dà tiŋu *kaatooma deeka mii. Dà sɛki ì duuna baa den nɔɔre ta bo dà cɛ biti bà ì we#: “Ò borunna sori-di simma maa borika nu#? Ò basi sima-di ò ì basitina yimma maa den borika nu#? 55 Dà ba i daasɔsito bika doo#? Ò nɛɛ-dan Maari#? Ò yɛ̃risu-dan Saki na Sosɛɛfu na Simɔ̃ na Suudi doo#? 56 Ò taada bà maaseŋa bà ba bo ti mii doo#? Wan maa-di wò tɔɔnde daa dà maasi nu#?” 57 Dà ǹ seke bà ǹ yeeri Wɛŋuro.