Kakpiʔiligele 21

NƐ KI LIƐ ZERIZALƐMI MƐ FUƆ WURƆMI MƐ

(21.1–28.31)

Pɔli wi 'kɛ́ Zerizalɛmi kàʔa mɛ́

1 Bà we kɛ́nì láʔala wìye nɛ̄ wè, a weli ' líɛ gè nɛ̀ sìɛn térire Kɔsi kàʔa mɛ́. Ki kpìɛnduu gè a we 'jíin Wurɔdi kàʔa nī, bà we 'yiri kire tiʔɛ nī gè a we 'fali Patara kàʔa mɛ́. 2 A weli sɛ́nì kɔ́rikpuʔɔ káà nyaa baa ki waa Fenisii tɛ́nimɛ nī bè, a we 'jíin ki nī nɛ̀ kɛ́. 3 Bà we sɛ́ni Siipiri tiʔɛ wéli gè nɛ nyaʔa gè, gàa gī luʔɔ sunʔɔmɔ nī bè, a we 'ki yaʔa a ki 'kò kàmɛgɛ mɛ́, nɛ́ fali Siirii kùlo mɛ́, nɛ̀ sɛ́nì tìgi Tiiri kàʔa nī, kire tiʔɛ nī kɔ́rikpuʔɔ ki yé je sa tugoro tìrige dè. 4 A we 'tɛ́ngɛfɔlilɔ nyaa bèle baa, a weli 'cɛnyɛ kɔlisiin kúɔ baa nɛ́ pe ní. A ki 'nyaa ni cé tunduro kɛn pe mɛ́, a pe 'ti juu mɛ́ wè, nɛ́ wi yɛ wi fǎga kɛ́ kàʔa mɛ́ gèʔ.

5 Bà weli cɛnyɛ yi cé kɛ́nì nyì yè, a weli 'koligo caa pe mɛ́, a pe mìɛni 'yiri nɛ̀ sɛ́nì weli tórigo nɛ̀ yiri kàʔa nī gè, nɛ̀ cɛlilɛ pínɛ bèle nɛ́ pìile ní bèle. Bà we sɛ́nì nɔ̀ dàrimiʔɛ tiʔɛ nī gè kuʔɔjii luʔɔ nyuɔ nɛ̄ gè, a we 'tìgi nɛ̀ káguro wáa nɛ̀ náari. 6 A we 'sàri wìye nɛ̄, á weli 'jíin kɔ́rikpuʔɔ nī gè, a peli 'koli nɛ̀ kɛ́ pe tiɛyɛ nī yè.

7 Weli bèle, bà we 'yiri Tiiri kàʔa nī gè, a we 'luʔɔ jeli gè kɔ́rikpuʔɔ nī gè nɛ̀ sɛ́nì tìgi Pitolomasi kàʔa nī. A we sɛ́nì tɛ́ngɛfɔlilɔ síɛri bèle baa ki kàʔa nī gè, nɛ̀ cɛngɛ nigbe kúɔ baa nɛ́ pe ní.

8 Ki kpìɛnduu gè a we 'yɛ̀ nɛ̀ kɛ́ Sezare kàʔa mɛ́. A we sɛ́nì tìrige Filipi kpáa nī, Kulocɛliɛ siɛnrɛ jáarifɔli wè. Nàguɔlɔ kɔlisiin bílì tɛ́ngɛfɔlilɔ pe cé nyíɛnɛ nɛ̀ kɔ̀n Zerizalɛmi kàʔa mɛ́ gè, peli wàa wi 'puu. A we 'kò baa nɛ̀ lɛ̀lɛ láà kúɔ nɛ́ pe ní. 9 Pórifɔlilɔ sicɛri 'puu wi mɛ́, piyè cé fìɛ tɛ́ni nàgaaya nɛ̄ʔ; pe 'puu.

10 Bà weli 'puu baa nɛ̀ cɛnyɛ nyuɔ taa wè, a Kulocɛliɛ siɛnjuuwo wáà kɛ́nì kɔ́n tɛ́nimɛ nī bè nɛ̀ pɛ́nì yiri, pe 'puu nɛ wi míʔɛ yeri gè Agabusi. 11 A wi 'pɛn weli kúrugu nɛ̀ pɛ́nì Pɔli jàdigi màʔana líɛ lè nɛ̀ wìi puɔ tɔliyɔ nɛ̄ yè nɛ́ kiyɛ ní yè, nɛ́ jo: «N'dɛ, dàa ni 'juu dè: ‹Nàguɔ ŋáà woli nī jàdigi màʔana náà lè, kɛnmɛ báà pire nɛ̄ Zuufulo pe báa wi puɔ Zerizalɛmi kàʔa mɛ́ gè, bé sí wi kɛn wuulo mɛ́ bèle.› »

12 Bà weli 'siɛnrɛ dáà lúʔu dè, weli nɛ́ Sezare wuulo ní bèle, a weli 'Pɔli fiɛn wè nɛ́ wi yɛ wi fǎga kɛ́ baa Zerizalɛmi kàʔa mɛ́ gèʔ.

13 A Pɔli wi sí jo: «Kire nɛ̄ yiyē nɛ nyɛni lé, bè céri kpúu mi nɛ̄ lé ? Mi 'gbòbori nɛ̀ yaʔa nɛ̀ kúɔ, a ki cɛ́nì nyaa piyě sa mi puɔ yákuɔ wī wèʔ, a pe bé nɛ́ cɛ sa mi kpúu bè pínɛ baa Zerizalɛmi kàʔa mɛ́ gè Kàfɔli Zezi míʔɛ kire kɛnmɛ nɛ̄ bè, mi 'yéri nɛ̀ ki sige.»

14 Bɛ̀ Pɔli wiì yé yéri ki nɛ̄ʔ bè Zerizalɛmi kàʔa kárigɛ yaʔa gè, a weli 'pìiri, nɛ́ sí wi yɛ: «Ki- taa buu Kàfɔli nyɛ́ni kaala ni- kpíʔile !»

15 Bà kire cɛnyɛ yi kɛ́nì tóri yè, a weli 'weli tugoro suʔulo dè nɛ̀ Zerizalɛmi kàʔa koligo líɛ. 16 A Sezare kàʔa tɛ́ngɛfɔlilɔ pálì 'pínɛ nɛ́ weli ní, nɛ̀ sɛ́nì weli tórigo tɛ́ngɛfɔliɛwɛ wáà tiʔɛ nī, Siipiri tiʔɛ wuu wi 'puu, pe 'puu nɛ wi ye Minasɔn. A weli 'súɔn baa wire tiʔɛ nī gè.

Pɔli wi 'kɛ́ Zaki kúrugu Zerizalɛmi kàʔa mɛ́

17 Bà we sɛ́nì jíin kàʔa nī gè, a tɛ́ngɛfɔlilɔ pe 'weli kpàli nɛ́ fundaanra ní. 18 Ki kpìɛnduu gè a wi 'pínɛ nɛ́ weli ní Zaki tiʔɛ nī; baa pe mìɛni pe cé puu. 19 A Pɔli wi 'pe síɛri, nɛ́ kúɔ nɛ́ jíin siɛnrɛ nī dè nɛ̀ kele tɔ́nminɔ gèle nigbe nigbe nɛ̀ tìɛ pe nɛ̄, mɛni Kulocɛliɛ wi 'baara nɛ́ wire ní siɛnnɛ sunʔɔmɔ nī bè wè.

20 Bìli pe 'puu baa nɛ Pɔli siɛnrɛ lúru dè, a pe 'yɛ̀ nɛ Kulocɛliɛ wè, nɛ́ sí kɛ́nì Pɔli yɛ wè: «Siinyɛni, nyaa siɛnniʔɛmɛ báà nɛ̄ bè Zuufulo nī bèle, pe 'jíin tɛ́ngɛlɛ nī lè; pe mìɛni piyē nɛ lèbaanna nii nī dè. 21 Dìi sí ti nyɛ́ni nyu muɔ kɔli mɛ́ gè, pe 'jo Zuufulo bílì pe mìɛni bīɛlɛ tɛ́ninɛ nɛ́ kùlogolo kálì wuulo ní bèle, dí muɔ nɛ pe tɛnmɛ nɛ pe fáanni nɛ láʔala kajuudiʔɛlɛ nɛ̄ gèle, nɛ́ jo pe fǎga ní de pe pìile kɛnɛkɛnɛ bèleʔ, nɛ̀ pínɛ muɔ 'jo pe fǎga ní cɛri weli kaliʔɛlɛ tɔ́ri gèleʔ. 22 Pe bé sí ga muɔ pɛn wori lúʔu dè, káaliyɛ wè tire nīʔ; we- ki cò mɛni ?

23 «Weli bé siɛnrɛ juu muɔ mɛ́, ma ti kpíʔile. Nàguɔlɔ sicɛri yē bile weli nī, pe nyɛ́nì . 24 -Pe kɔ́ri ma pínɛ nɛ́ mìɛ ní, má sí muɔ jígemununɔ kakuɔrɔ kúɔ dè nɛ́ pe ní, mari pe kele kúu gèle, dí pe sí pe nyùyɔ kùnu yè. Bɛ̀ siɛnnɛ pe mìɛni bé ki cɛ́n dí dàa pe nyu nɛ tari muɔ nɛ̄ dè, bà bɛ̀ʔ ti yēʔ. Gìi muɔ nɛ kpínʔini gè, muɔ míɛni yē nɛ tári sìɛnwɛ nɛ̀ yɛli nɛ́ gàa Fànʔa Siɛnrɛ ti 'juu gè.

25 «Gìi ki 'kùlogolo kálì wuulo kɛnmɛ kúɔ bè, bàli pe 'jíin tɛ́ngɛlɛ nī lè, weli nyɛ́nì siɛnrɛ sɛbɛ nɛ̀ tórigo pe mɛ́, nɛ̀ weli sɔ̀ngirɔ kɛn dè pe mɛ́, tire dī dàa dè: pe- pìye cò yasungo kaara nɛ̄ dè; pe fǎri sìsiɛn káa gèʔ, nɛ́ kaara díì pe sî yajuʔu seri gè nɛ̀ kpúu yétiige nī gè, nɛ́ kanuʔɔrɔ ní dè.»

26 Ki kpìɛnduu gè a Pɔli wi sí nàguɔlɔ bálì kɔ́ri bèle, nɛ̀ wìi jíge nɛ̀ cìile nɛ́ pe ní, nɛ́ kɛ́ Kulocɛliɛ mɛ́ gè nɛ̀ sɛ́nì ti juu nɛ̀ tìɛ cɛngɛ gíì nàguɔlɔ bálì pe jígemununɔ kele ke cî ga kúɔ gèle, dí pe sí pe kɔ̀n dè pe mìɛni nigbe nigbe wori dè.

Pe 'Pɔli cò wè Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè

27 Bà cɛnyɛ kɔlisiin yi pɛ́nì nɔ̀ bè nyì yè, a ki 'nyaa Azii tɛ́nimɛ Zuufulo bílì pe 'puu baa Kulocɛliɛ nī gè nɛ́ nyaa wè, a pe 'siɛnnɛ pe mìɛni líʔi bèle nɛ̀ wáa Pɔli nɛ̄ wè a pe 'wi cò, 28 níɛ kòkuʔulo wáari nɛ́ jo: « wuulo, ye- we suɔ ! Nàguɔ ŋáà wi ŋɛ, nɛ́ wi tɛnmɛnɛ náà wiī nɛ kanʔa tiɛrɛ ti mìɛni nī dè: wiī nɛ weli kùlo siɛnnɛ nɛ́ weli túngu dè nɛ́ wi tɛnmɛnɛ ní lè, nɛ́ tiʔɛ gáà ní gè Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa gè. Wi ń'nɛ̀ cɛ́nì ki líɛ nɛ̀ tórigo nɛ́ pɛ́nì jíin náʔa Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè nɛ́ Girɛki siɛnnɛ ní, nɛ̀ tiɛwalidɛngɛgɛ gáà kpíʔile gè bɛ̀ tiɛwaayaʔagɛ tíɛlɛ.»

29 Ki 'nyaa bɛ̀ pe cé kíni nɛ̀ Turofiimi nyaa wè baa kàʔa nī gè, Efɛzi kàʔa wuu wè, nɛ́ ní wè, a pe 'ki nyaa nɛ̀ jo dùʔɔ wire ní Pɔli wi 'pɛn baa Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa mɛ́ gè.

30 A kàʔa ki mìɛni 'yɛ̀ nɛ tùngú nɛ mári, a siɛnnɛ pe 'fɛ̀ nɛ̀ pɛn. A pe 'Pɔli cò wè nɛ̀ wi píle nɛ̀ yige Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè, á pe 'fali nɛ̀ kɔ̀riyɔ tɔ́n yè. 31 Bà pe 'puu nɛ kàrigí bè wi kpúu wè, a tunduro 'kɛ́ baa kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ tiʔɛ nī gè, nɛ̀ sɛ́nì ti juu nɛ́ jo dí kàgbaaligɛ yē baa kàʔa ki mìɛni nī gè. 32 A wire 'fali nɛ̀ kapiɛngbuɔnnɔ pálì tórigo baa pe kúrugu peli nɛ́ kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔlilɔ ní. Bà pe kɛ́nì kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ nyaa wè wi báan nɛ́ kapiɛngbuɔnnɔ ní bèle, a pe 'Pɔli yaʔa wè bà pe 'puu nɛ wi kpúɔnri wè.

33 Bà kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ wi pɛ́nì yiri wè, a wi 'Pɔli cò wè, nɛ́ fali nɛ̀ jo pe- wi puɔ nɛ́ nɛ̀gɛjɔliyɔ siin ní, nɛ́ sí wi yúgo nɛ́ wi kɛnmɛ ní bè, nɛ́ gàa wi 'kpíʔile gè. 34 A siɛnnɛ pe mìɛni 'yɛ̀ nɛ yékpuʔulo wáari nɛ pe wori nyu dè; wàa siɛnrɛ sì puu nuro nɛ́ wàa wori níʔ. Bà kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ wi kɛ́nì ki 'nyaa wire sì je ga siɛnrɛ taa bè lúʔu kàfulogo gáà sunʔɔmɔ nī bè gàa Pɔli wi 'kpíʔile gè, a wi 'jo pe- Pɔli kɔ́ri wè peri waa baa peli kapiɛngbuɔnnɔ kpáakpuʔɔ mɛ́ gè. 35 Bà wi sɛ́ni tári nɛ yɛ̀gí pe wìile gbínʔɛnɛ nɛ̄ gèle, a ki 'jáa a kapiɛngbuɔnnɔ pe 'wi líɛ nɛ̀ tugo wī, bà siɛnnɛ pe 'puu nɛ fàá nɛ tɔ́ngi wi nɛ̄ nɛ́ ŋɔri ní dè. 36 Ki 'nyaa siɛnnɛ pe cé taʔa pe kúrugu níɛ yékpuʔulo wáari nɛ́ jo: «-Wi kpúu ma yige baa !»

Pɔli wi 'juu siɛnniʔɛmɛ yiʔɛ mɛ́ gè

37 Bà pe sɛ́nì je wi nyɔ́gɔ kapiɛngbuɔnnɔ kpáakpuʔɔ nī gè, a wi 'juu nɛ́ kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ ní wè nɛ́ wi yɛ: «M'bé gbɛ̀ yakaa juu muɔ mɛ́ lé ?»

A kapiɛngbuɔnnɔ kàfɔli kpuɔwɔ wi 'wi yɛ: «Muɔ nɛ girɛki siɛnrɛ nyu lé ? 38 Dùʔɔ muɔ sí bɛ̀ʔ nàguɔ ŋáà wori we 'lúʔu cɛnyɛ nyáà nī yè, á pe 'jo dí wi nyɛ́nì nàgagbɛninɛ siramuʔɔ (4 000) súguru nɛ̀ yɛ̀gɛ nɛ̀ pe tórigo waama kùlo mɛ́ lè ?»

39 A Pɔli wi 'jo: «Zuufuwo wī mi wè, Tarisi kàʔa wuu mi yē, kàyiʔɛyiʔɛgɛ bɛ̀ʔ, Silisii tɛ́nimɛ nī. Mi nɛ muɔ fiɛn wī, ma tí mi- juu nɛ́ siɛnnɛ ní bèle.»

40 Bà pe 'siɛnrɛ kɛn dè wi mɛ́ wè, a Pɔli wi 'kò baa wìile gbínʔɛnɛ nɛ̄ gèle nɛ́ kiyɛ yɛ̀gɛ yè siɛnnɛ mɛ́ bèle. A pe 'pìiri sényi, a wi 'fali nɛ nyu nɛ́ pe ní pe eburu siɛnrɛ nī dè, nɛ́ jo: