Fànʔa Kajuʔulo Sɛbɛ wè
Fànʔa Kajuʔulo
1
1 Siɛnrɛ ti n'dɛ dàa Misa 'juu Isirayɛli siɛnnɛ pe mìɛni mɛ́ bèle lɛ̀lɛ líì nī pe 'puu nɛ tíin Zurudɛn cáʔa lìʔɛlɛ nī lè cɛngɛnyɛnifoligɔli mɛ́ bè, Araba waama kùlo kpàanjali nɛ̄ wè ŋàa wi 'puu Sufi tiʔɛ yiʔɛ mɛ́ gè. Kpàanjali ŋáà wi 'puu Paran waama kùlo kayɔbigɔ gíì nɛ̄ gè, nɛ́ ní Tofɛli, nɛ́ Laban, nɛ́ Katisɛrɔti nɛ́ Di Zaʔabi tiɛyɛ kayɔbigɔ gíì nɛ̄ gè. 2 Cɛnyɛ kiɛ nɛ́ nigbe yi 'puu nyàa siɛn bé tánʔa yè bé yiri Worɛbi nyagurugoa tiʔɛ nī gè bè sa nɔ̀ 'Kadɛsi Barinɛya kàʔa nɛ̄ gè, a siɛn wi 'koligo líɛ gè gàa ki tóri Seyiiri nyagurugo táanni gè. 3 Nɛ̀ ki yaʔa yiʔɛlɛ togosiin yé kúɔ lɛ̀lɛ líì nī pe 'yiri Ezipiti kùlo nī lèb. Ki yé buu yeye kiɛ nɛ́ nigbewuʔu ki cɛnbelige nɛ̄ gè, siɛnrɛ dáà ti mìɛni Yewe yé juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ Misa mɛ́ wè Isirayɛli siɛnnɛ wori nɛ̄ dè, a Misa wi 'ti juu pe mɛ́. 4 Ki yé buu lɛ̀lɛ líì nī pe yé kapiɛnnɛ kpúɔn lè nɛ̀ fànʔa taa Amɔriyé kùlofɔli Sikɔn nɛ̄ wè, wire ŋáà wi 'puu tɛ́niwɛ Kɛsibɔni kàʔa nī gè, nɛ́ Basan kùlofɔli Ɔgi ní wè, wire ŋáà wi 'puu tɛ́niwɛ Asitarɔti kàʔa nɛ̄ gè nɛ́ Ɛdirɛyi kàʔa ní gè.
MISA WI 'SIƐNTIʔƐ PELIGE JUU GE
(1.5–4.43)
Isirayɛliyé pe yé séli nɛ waa Kanaa kùlo mɛ́ lè
5 Bɛ̀ sí ki puu, bè pe yaʔa baa Zurudɛn cáʔa lìʔɛlɛ nī lè cɛngɛnyɛnifolimɛ mɛ́ bè, Mowabi kùlo nī lè, a Misa séli nɛ Fànʔa Siɛnrɛ dáà nyu dè nɛ tìí pe nɛ̄ nɛ́ pe yɛ: 6 «Bà weli 'puu Worɛbi nyagurugo mɛ́ gè, a Yewe weli Kulocɛliɛ wi 'ki juu weli mɛ́ nɛ́ jo: ‹Yeli nyɛ́nì tɛ́ni nɛ̀ mɔgɔ náʔa gè nyagurugo gáà táanni gè. 7 Ye- yɛ̀ yeri waa, ye sa jíin Amɔriyé kùlo nī lè, nyaguruyo woli lè, nɛ́ kùlo ni tɛ́ninyɛninɛ ní bèle: Zurudɛn kpàanjali nɛ̄ wè, nɛ́ nyaguruyo kùlo ní lè, nɛ́ nyaguruyo laara kùlo lè, nɛ́ Nɛgɛvi waama kùlo lè, nɛ́ kuʔɔjii gògoyo ní yè. Kire 'jo yeri jiin Kanaa kùlo nī lè nɛ́ Liban nyaguruyo kùlo ní lè fúɔ nɛ̀ sɛ́nì nɔ̀ Efirati cáʔa nɛ̄ gè.
8 « ‹Ye- ki wéli, mi nyɛ́nì kùlo tɛ́ngɛ lè yeli yiʔɛ mɛ́. Ye- jíin kùlo nī lè, ye ni líɛ ni- puu yeli woli, kùlo náà wori mi Yewe 'kàli nɛ̀ kɛn yeli tobilo mɛ́ bèle: Birayima, Siaga nɛ́ Yakuba ní wè, nɛ́ pe siimɛ ní bè.› »
Misa yé yiɛgininɛ tɛ́ngɛ bèle
9 A Misa sí ki juu Isirayɛliyé mɛ́ bèle nɛ́ jo: «Kire lɛ̀lɛ nī lè, a mi 'ki juu yeli mɛ́ nɛ́ jo: ‹Mi sǐ jáaʔ, mi nigbe wè, bè yeli tugoro líɛ dèʔc. 10 Yewe yeli Kulocɛliɛ wè, wi nyɛ́nì yeli kpíʔile a yeli 'niʔɛ, a yeli 'kò pàngɛ gè siɛnniʔɛbogo bɛ̀ nyìʔɛnɛ ŋɔgɔlɔ tíɛlɛ gèle. 11 Yewe wè, yeli tobilo Kulocɛliɛ wè, wi- yeli niʔɛ cígini bè tóri tɔliyɔ sirakogunɔ (1 000) nɛ̄ ! Wi- sí ní diba taʔa wè yeli nɛ̄ majo bɛ̀ wi yé nyuɔ fɛ̀ni gè nɛ́ ki juu gè ! 12 Mɛni sí mi nigbe m'bé jáa bè tugoluburo dáà tugo dè bèri yeli kele nɛ́ yeli kàsii kele cuɔnri gèle ? 13 Ye- pàli nyíɛnɛ ye kɔ̀n yeli saʔa tùlugo ó tùlugo nī, bàli pe 'cìlige wè nɛ́ kaala cɛ́n lè, á siɛnnɛ piyē nɛ tɔ́ri nɛ́ pe ní bèle. Bà m'bé pe tɛ́ngɛ yeli nyùgo nɛ̄ gè.›
14 «A yeli 'mi yɛ: ‹Gàa muɔ 'jo weli- kpíʔile gè, ki nyɛ́nì nyuɔ.›
15 «Kire nɛ̄ a mi 'siɛnsicilile bálì líɛ bèle, bàli ní siɛnnɛ pe 'tɔ́ri bèle, a yeli 'pe nyíɛnɛ nɛ̀ kɔ̀n yeli saaya tùluyo nī yè, a mi 'pe tɛ́ngɛ yeli nyùyɔ nɛ̄ yè, siɛnnɛ sirakogunɔ (1 000) kàfɔlilɔ, siɛnnɛ dabataan (100) kàfɔlilɔ, siɛnnɛ togosiin nɛ́ kpɔrigɔ kàfɔlilɔ, nɛ́ siɛnnɛ kiɛ kàfɔlilɔ, nɛ́ míɛni saaya tùluyo yiɛgininɛ pálì piyeyɛ ní.
16 «Kire lɛ̀lɛ nī lè a mi sí ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ yeli kàyuʔujuufɔlilɔ mɛ́ bèle nɛ́ pe yɛ: ‹Yeli béri siɛnnɛ pe kele cuɔnri gèle, bé sí de ki nyu de láʔala nɛ́ sínnɛ ní siɛn nɛ́ wi siinyɛni sunʔɔmɔ ní bè, kire ga laa nɛ́ nabɔnwɔ ní wè ŋàa wī tɛ́niwɛ yeli sunʔɔmɔ nī bè. 17 Yeli sì yɛli bè siɛn yige siɛn nī yeli kàyuʔujuuro nī dèʔ. Yeli béri lúru siɛnciɛwɛ mɛ́ wè majo bɛ̀ yeli nɛ lúru siɛnkpuɔwɔ mɛ́ wè. Kiì yɛli yeli de fìʔɛ́ siɛn nɛ̄ʔ, nɛ́ ki cɛ́n kàyuʔujuuro tiī Kulocɛliɛ wori. A kaala láà 'gbɛ̀n nɛ̀ yeli jáa wè, yeri báan nɛ́ ni ní mi mɛ́; m'bé ba ti lúʔu yeli mɛ́.›
18 «Kire lɛ̀lɛ nī lè, tunduro dáà ti mìɛni yeli 'yɛli bèri kúu dè, a mi 'ti kɛn yeli mɛ́.»
Isirayɛliyé pe yé cíi Yewe kajuugbɛngɛlɛ nɛ̄ gèle
19 «A weli 'yɛ̀ Worɛbi nyagurugo tiʔɛ nī gè nɛ waa nɛ̀ sɛ́nì sùuri waama kùlo tiɛkpuʔɔ sìpiʔi gáà yeli 'nyaa gè, a weli sɛ́nì koligo líɛ gè Amɔriyé nyaguruyo kùlo nī lè, majo bɛ̀ Yewe weli Kulocɛliɛ wè wi yé ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ weli mɛ́ gè. A weli sɛ́nì nɔ̀ Kadɛsi Barinɛya kàʔa nɛ̄ gèd.
20 «A mi sí ki juu yeli mɛ́ nɛ́ jo: ‹Yeli nyɛ́nì nɔ̀ Amɔriyé nyaguruyo kùlo nɛ̄ lè, kùlo náà Yewe weli Kulocɛliɛ bé kɛn weli mɛ́ lè. 21 Ye- ki wéli, Yewe weli Kulocɛliɛ wi 'kùlo tɛ́ngɛ lè weli yiʔɛ mɛ́ gè. Ye- tánʔa nyaguruyo nɛ̄ yè, ye sa ni líɛ ni- puu yeli woli, majo bɛ̀ Yewe yeli tobilo Kulocɛliɛ wi yé ki juu yeli mɛ́ gè. Ye fǎri fìʔɛ́ʔ, ye fǎ ki yaʔa fíɛrɛ yeli còʔ.›
22 «Kire nɛ̄ a yeli pɛ́nì ki juu mi mɛ́ nɛ́ jo: ‹We- siɛnnɛ tórigo pe- sa kùlo saanri lè pe wéli. Pe tunduro tire ti bé puu a pe sɛ́nì gìi nyaa gè, pe bé ba koliyo tìɛ yè weli nɛ̄ nɛ́ kàaya ní yè nyàa weli bé sa nyaa baa yè.›
23 «A tire sɔ̀ngirɔ ti 'mi dɛ́ni, a mi sí siɛnnɛ kiɛ nɛ́ siin nyíɛnɛ nɛ̀ kɔ̀n yeli sunʔɔmɔ nī bè, siɛn ó siɛn nɛ̂ yiri wi saʔa tùlugo nī. 24 A pe 'kɛ́ nyaguruyo kùlo mɛ́ lè, fúɔ nɛ̀ sɛ́nì nɔ̀ Ɛsikɔli kápaligɛ nɛ̄ gè. A pe sí ni saanri nɛ̀ wéli. 25 A pe 'kùlo ni tiire yasɛnrɛ táà cuɔ dàa pe 'cò nɛ̀ pɛn pe kiyɛ ní yè, a pe 'koli nɛ̀ pɛ́nì tunduro ti siɛnnugoro juu dè weli mɛ́, nɛ́ jo: ‹Kùlo náà Yewe weli Kulocɛliɛ bé kɛn weli mɛ́ wè, kùlo ni tɔ̀ni yē cɛ̀nnɛe.›
26 «Nɛ̀ ki yaʔa a yeli 'cíi nɛ́ jo yeli sǐ tánʔa baaʔ, a yeli 'cíi péwu Yewe yeli Kulocɛliɛ kajuugbɛngɛlɛ nɛ̄ gèle. 27 A yeli 'wi sànʔa yeli fɛ̀ni saaya nī yè nɛ́ jo: ‹Weli 'Yewe biɛn wè, kire nɛ̄ wi 'weli yige Ezipiti kùlo nī lè, bè ba weli kɛn Amɔriyé mɛ́ bèle pe- weli kpúu ! 28 Sé sí weli kɛ́ni tári nɛ waa ? Weli siinyɛninɛ bálì pe 'kùlo nyaa lè, a peli 'weli funyɔ cúʔɔ yè weli nī, nɛ́ jo dí siɛnfeliye yáà yē baa nyàa ŋɔri ti 'tóri weli nɛ̄, nɛ́ ní kpàʔaliyɛ nɛ̀ tóri weli nɛ̄, nɛ́ míɛni kàaya ní yè kpoliyo, a pe 'yi sùlu nɛ́ gunyɔ ní yè nyàa yi 'kpàʔaliyɛ fúɔ nɛ̀ nɔ̀ nyìʔɛnɛ nī lè ! Pe sí cɛ́nì Anaki siimɛ nyaa bè baa, nàgakpaʔaliyɛ yè !›
29 «A mi 'ki juu yeli mɛ́ nɛ́ jo: ‹Ye fǎga yeli céri kpúu dèʔ, ye fǎri fìʔɛ́ pe nɛ̄ʔ ! 30 Yewe yeli Kulocɛliɛ ŋáà wi tári yeli yiʔɛ mɛ́ gè, wire tíimɛ wi bé kapiɛnnɛ kpúɔn lè bè yeli kɛn, majo bɛ̀ yeli yé wi nyaa a wi 'ki kpíʔile Ezipiti kùlo nī lè, 31 nɛ́ míɛni waama kùlo nī lè baa muɔ 'Yewe nyaa wè, Kulocɛliɛ wè, á wi 'muɔ líɛ majo bɛ̀ nàguɔ cî wi jaa líɛ wè, bè yeli yaʔa yeli de waa koligo nɛ̄ gè fúɔ bè sa nɔ̀ tiʔɛ gáà nɛ̄ gè.›
32 «Kire nɛ́ ki mìɛni dàa mi 'juu dè, yeli sì tɛ́ngɛ Yewe yeli Kulocɛliɛ nɛ̄ wèʔ, 33 wire ŋáà wi 'puu nɛ tári yeli yiʔɛ mɛ́ gè koligo nɛ̄ gè bè tɛ́nidiʔɛ caa yeli mɛ́ gè, kàsadibagɛ kàsun sìtɔnigɔ nī gàa ki 'cùungu pìlige nī gè bèri kpìɛnmɛ cáanri yeli mɛ́ koligo nī gè gàa nɛ̄ yeli 'puu nɛ tári wè, nɛ́ kàsadibagɛ sìtɔnigɔ nī cɛnvugo nɛ̄ gè.
34 «Bà Yewe 'yeli siɛnrɛ lúʔu dè, a wi fungo ki 'yɛ̀ kpuʔɔ, a wi sí kàli nɛ̀ jo: 35 ‹Siɛnnɛ bálì pe mìɛni bèle, yiribiile náà siɛnnɛ bèle, piyè ga tíi bé jíin kùlo náà nī lèʔ, nàa wuʔu mi 'kàli nɛ́ jo m'bé ni kɛn yeli tuuliɛyɛ mɛ́ yè, 36 nɛ̀ yiri Kalɛbi, Yefunɛ jaa wè, wire nigbe nīʔ, wire wi bé ni nyaa. M'bé ni kɛn wi mɛ́, wire nɛ́ wi siimɛ ní bè, dàala náà nɛ̄ wi tánʔa nɛ̀ tóri lè, nɛ́ ki cɛ́n wi nyɛ́nì sɔ́migɔ nɛ̀ sín Yewe yiʔɛ mɛ́ gèf.›
37 «Yeli kɛnmɛ nɛ̄ bè, a Yewe tíimɛ fungo ki 'yɛ̀ mi kúrugu, a wi 'jo: ‹Muɔ tíimɛ sǐ ga tíi bé jíin baaʔ ! 38 Nuni jaa wè, Yesuwe wè, muɔ baakuɔwɔ wè, wire wi bé jíin. -Lèbaanna nyɔ́gɔ wi nī; wire wi bé Isirayɛli siɛnnɛ nyɔ́gɔ bèle kùlo nī lè ni- puu pe woli. 39 Yeli pìile bèle, bàli wuʔu yeli 'juu nɛ́ jo pe bága pe cò bèle, dí yeli jaala bálì piyè fìɛ kapiile nɛ́ kacɛ̀ngɛ cɛ́n gèʔ, peli pe bé jíin kùlo nī lè. Peli mɛ́ m'bé kùlo náà kɛn lè. Peli pe bé ni taa peli woli. 40 Yeli bèle, ye- koli yeri waa waama kùlo mɛ́ lè, bèri waa Nyàʔanivɛgɛ Tiire kuʔɔjii kɔli mɛ́ gè.›
41 «A yeli 'ki juu mi mɛ́ nɛ́ jo: ‹Weli nyɛ́nì kapiile kpíʔile Yewe nɛ̄. Weli bèle, weli bé kɛ́ kapiɛnnɛ mɛ́ lè majo bɛ̀ Yewe weli Kulocɛliɛ 'ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ weli mɛ́ gè.› A yeli 'yeli kapiɛngbuɔn yɛrɛ líɛ dè níɛ sɔ̀ngí ki bé puu fáari wī, bè tánʔa nyaguruyo kùlo nɛ̄ lè.
42 «A Yewe sí mi yɛ: ‹-Ki juu pe mɛ́: ye fǎga tánʔa baa díɛʔ bè sa kapiɛnnɛ kpúɔn lèʔ, nɛ́ ki cɛ́n mi wè yeli sunʔɔmɔ nīʔ. Ye fǎ ki yaʔa yeli leguulo pe- yeli jáaʔ.›
43 «A mi 'ki juu yeli mɛ́; yeli sì ti lúʔuʔ. A yeli 'cíi péwu Yewe kajuugbɛngɛlɛ nɛ̄ gèle nɛ́ fíkɛnyɛ wúʔuro yè, a yeli 'tánʔa nyaguruyo kùlo nɛ̄ lè. 44 A Amɔri kùlo siɛnnɛ pe 'yiri nyaguruyo nī yè baa pe 'puu wè, nɛ̀ tìgi yeli kúrugu, nɛ̀ taʔa yeli nɛ̄ nɛ yeli cìra bɛ̀ sámugo tíɛlɛ, nɛ̀ yeli jáa Edɔmi kùlo nī lè, nàa pe ye míɛni Seyiiri kùlo lè, nɛ̀ yeli cìra fúɔ nɛ̀ sɛ́nì nɔ̀ Worima kàʔa nɛ̄ gè. 45 Bà yeli 'koli nɛ̀ pɛn wè, a yeli pɛ́nì nyɛni Yewe yiʔɛ mɛ́ gè, nɛ̀ ki yaʔa wiì cɛ́nì lúʔu yeli kɔnrɔ mɛ́ dèʔ. Wiì cɛ́nì ngbóli cɛ̀li nɛ̀ lúʔu yeli mɛ́ʔ. 46 Kire nɛ̄ a yeli 'kò baa fúɔ nɛ̀ mɔgɔ nɛ̀ tóri Kadɛsi kàʔa nī gè.»