NYAKUNGƐNGƐ KI KUƆMƆ SIƐNRƐ DE
(26.1–27.24)
Yeli 'yɛli bèri Yewe gbùʔɔrɔ́ wè
26
1 A Yewe ń'nɛ̀ ki juu nɛ́ jo: «Ye fǎga kulocɛlɛlɛ pálì kpíʔileʔ, bàli pe wè yafiɛn wèʔ. Ye fǎga yatɛngɛʔ, kire ga laa kàdɛnicɔrigɔʔ, á kire bɛ̀ʔ kàdɛnitɛngɛ káà cɔ́ri bè yérige bèri káguro cáanri ki káà yiʔɛ mɛ́ gè bèri ti sunguʔ. Nɛ́ ki cɛ́n mi yē Yewe, yeli Kulocɛliɛa.2 «Yeli 'yɛli bè mi cɛndɛniyɛ cò yè cɛ̀ngɛ, béri tɔ́ri nɛ́ mi saawalidɛngɛgɛ ní gè. Mi yē Yeweb.»
Nyakungɛngɛ ki diba siɛnrɛ dè
3 «A yeli nɛ tári nɛ yɛligi nɛ́ mi fànʔa kele ní gèle, níɛ mi kajuudiʔɛlɛ cògí gèle nɛ̀ ke kpínʔini wèc, 4 m'béri kàsaʔa kanʔa gè yeli mɛ́ ki lɛ̀lɛ nī lè; dàala ni béri yaliire kanʔa dè, siiye tiire ti béri sɛngi. 5 Yeli béri yaliire sɛ̀ngí dè de tíin dí ɛrɛzɛn cuɔ lɛ̀lɛ láà sí nɔ̀; ɛrɛzɛn lɛ̀lɛ ni bé mɔgɔ fúɔ bè pa nɔ̀ yaliire táà tánʔa lɛ̀lɛ nɛ̄. Yeli béri líi de tíngi, bé sí tɛ́ni kùlo nī lè yanyige nɛ̄. 6 M'bé yanyige kɛn gè kùlo nī lè; yeli bé sínɛ pìlige nī gè, fíɛgbuɔrɔ sǐ ga tíi yeli còʔ. Mi bé nyàʔayɛrɛ sìpiire ti mìɛni yige kùlo nī lè; leguuwo wi kapiɛngbuɔn ŋɔsii wiǐ sùuri yeli kùlo nī lèʔ.
7 «Yeli bé taʔa yeli leguulo nɛ̄ bèle bèri pe cáanri de waa nɛ́ kapiɛngbuɔn ŋɔsii ní wè yeli yiʔɛ mɛ́ gè. 8 Siɛnnɛ kogunɔ yeli nī bèle, peli bé jáa bè siɛnnɛ dabataan (100) cìra pe- fɛ̀. Siɛnnɛ dabataan yeli nī bèle, peli bé jáa bè siɛnnɛ siramuʔɔyɔ siin nɛ́ sirakiɛ (10 000) cìra pe- fɛ̀. Yeli béri yeli leguulo cáanri bèle de waa kapiɛngbuɔn ŋɔsii ní wè yeli yiʔɛ mɛ́ gè.
9 «M'béri yeli ciʔige de wéli, bé cesiʔi tɛ́ni gè yeli nɛ̄; yeli bé kò nìʔɛnɛ. M'bé mi nyakungɛngɛ cò gè nɛ́ yeli ní. 10 Yeli yaliiliɛrɛ ti béri tíin yeli mɛ́ dí fɔnrɔ ti sí nɔ̀, yeli bé liɛrɛ yige dè síkaanya nī yè bè sí fɔnrɔ nyɔ́gɔ dè.
11 «M'bé mi kòridiʔɛ tɛ́ngɛ gè yeli sunʔɔmɔ nī bè; yeli sǐ ga tíi mi biɛn bè nyaaʔ. 12 M'béri tári yeli sunʔɔmɔ nī bè; m'bé puu yeli Kulocɛliɛ dí yeli sí puu mi siɛnnɛd.
13 «Mi yē Yewe, yeli Kulocɛliɛ wè. Mi wī mi 'yeli yige Ezipiti kùlo nī lè kire ga buu yeli fǎga ní kò sùkuloloʔ. Mi 'yeli sùkulomɔ màʔagɛlɛ celile gèle, nɛ̀ ki kpíʔile yeli nɛ tári yiɛyɛ ní yē yɛ̀riyɛ.»
Nyakungɛngɛ ki dɛ́ngɛ siɛnrɛ dè
14 «Nɛ̀ ki yaʔa a yeli wè lúru m'mɛ́ wèʔ, a yeli wè mi kajuudiʔɛlɛ cògí gèle nɛ ke kpínʔini gèleʔ, 15 a yeli 'cíi mi fànʔa kele nɛ̄ gèle, a mi kàyuʔujuuro ti 'yeli biɛn dè, a yeli wè mi kajuudiʔɛlɛ ke mìɛni kpínʔini gèleʔ nɛ́ kàduʔu wáa mi nyakungɛngɛ mɛ́ gè, 16 ki n'gɛ gàa m'bé kpíʔile yeli nɛ̄ gè: m'bé funwuɔrɔ wáa yeli nɛ̄, nɛ́ cériwaʔama yaama ní bè, nɛ́ nyumɔ ní bè, bàa pi bé yeli nyapigele fùrɔ gèle dí pi sí yeli sìi kúɔ wè. Yeli bé yaliire tánʔa dè waʔanɛ; yeli leguulo peli pe bé pa ti lìie.
17 «M'bé kàduʔu wáa yeli mɛ́, dí yeli leguulo pe sí de yeli kpúɔn. Bàli 'yeli biɛn bèle, pe bé ŋɔri taa yeli nɛ̄. Yeli bága de fé nɛ̀ ki yaʔa siɛn sì cɛ́nì taʔa yeli kúruguʔ.
18 «Kire gáà ki mìɛni nī gè a yeli sì ń'nɛ̀ lúʔu m'mɛ́ wèʔ, m'bé ní yeli wuʔɔ fúɔ bè taa tɔliyɔ kɔlisiin yeli kapiʔile kɛnmɛ nɛ̄ bèf. 19 M'bé yeli fungboliyo cúʔɔ yè nyàa yeli 'taʔa yeli ŋɔri nɛ̄ dè. M'bé nyìʔɛnɛ gbɛ̀n lè bɛ̀ timɔri tíɛlɛ, bé yeli dàala waʔa lè bɛ̀ kányiɛrɛ tíɛlɛg. 20 Yeli béri yeli ŋɔri kúu dè waʔanɛ; dàala niǐ ga tíi ni yaliire kɛn dèʔ; siiye tiire tiǐ ní de sɛngi kùlo nī lèʔ.
21 «A yeli sí cíi nɛ̀ kò leguuro nɛ̄ nɛ́ mi ní wè, a yeli sí wè caa bè lúʔu m'mɛ́ wèʔ, m'bé ní yeli wuʔɔ fúɔ bè taa tɔliyɔ kɔlisiin yeli kapiʔile kɛnmɛ nɛ̄ bè. 22 M'bé nyàʔayɛrɛ líʔi de bè wáa yeli nɛ̄. Ti béri yeli pìile kpúu bèle, béri yeli yajuuro cògí dè. Ti bé kàa yige yeli nī fúɔ bè taa yeli koliyo yi bé kò waʔanɛ.
23 «A yeli sì ki yaʔa a mi 'yeli nàʔa wèʔ, a yeli sí cíi nɛ̀ kò leguuro nɛ̄ nɛ́ mi ní wè, 24 bà mi míɛni bé cíi bè kò leguuro nɛ̄ nɛ́ yeli ní; m'bé ní yeli wuʔɔ fúɔ bè taa tɔliyɔ kɔlisiin yeli kapiʔile kɛnmɛ nɛ̄ bè. 25 M'bé kapiɛngbuɔn ŋɔsii tórigo wè yeli kúrugu; wi bé mi fuʔɔ tɔ́n gè yeli mɛ́, bɛ̀ yeli 'kàduʔu wáa mi nyakungɛngɛ mɛ́ gè. A yeli sɛ́nì gbuʔulo yeli kàaya nī yè, m'bé káfaligɛ yaama tórigo bè yeli kúrugu. Yeli bé kò yeli leguu wi kiyɛ nīh. 26 A mi kɛ́nì yeli yaliire yérige dè, cɛlilɛ kiɛ bé wúɔ bè yeli lìile suʔɔ lè kàjɔli nigbe nī kákpɔnnɔ nɛ̄ gèle. Pe béri suro tɔ́nminɔ dè de kíri yaleye nī yè, bèri ti kanʔa yeli mɛ́. Bà yeli bé lìi bè kò sìndin nī.
27 «Kire gáà ki mìɛni nī gè a yeli sì ń'nɛ̀ lúʔu m'mɛ́ wèʔ, a yeli sí cíi nɛ̀ kò leguuro nɛ̄ nɛ́ mi ní wè, 28 mi míɛni bé kò leguuro nɛ̄ nɛ́ yeli ní mi funyɛrigɛ nī gè. Mi tíimɛ m'bé yeli wuʔɔ fúɔ bè taa tɔliyɔ kɔlisiin yeli kapiʔile kɛnmɛ nɛ̄ bè.
29 «Yeli béri yeli jaala pe céri káa dè, bé míɛni yeli pórilo pe céri káa dèi. 30 M'bé yeli sundiɛyɛ cúʔɔ yè nyàa yī nyaguruyo nɛ̄ yè, bé yeli wusuna sórigodiɛyɛ kpúɔn yè jáan. M'bé yeli kúbilo gbuʔulo bèle yeli yasunro nɛ̄ dè, dàa nī sìi wè yē wèʔ. Yeli bé mi biɛnj. 31 M'bé yeli kàaya kpíʔile yè gunduuro, bé yeli sundiɛyɛ cúʔɔ yè yi bé kò tiɛwaaya. Miǐ ga tíi yéri ki nɛ̄ʔ bèri mi fungo nyígi gè yeli kúrugu yeli kakuɔrɔ nùdaanna lire kɛnmɛ nɛ̄ʔ. 32 Mi tíimɛ mi bé yeli kùlo cúʔɔ lè, bè ki yaʔa yeli leguulo bálì pe pɛ́nì tɛ́ni ni nī lè, ki bé pe fungo wúɔ. 33 M'bé kapiɛngbuɔn ŋɔsii kɔ̀n wè yeli nɛ̄, bè yeli cɛrigɛ kùlogolo kálì nī. Yeli kùlo ni bé kò waama kùlo, dí yeli kàaya yi sí kò gunduurok.
34 «Bè yeli yaʔa baa yeli leguulo kùlo nī lè, yiʔɛlɛ gálì ke mìɛni nī gèle, yeli kùlo ni bé kò waala, ni béri ŋɔ́gi de taʔa bè yiʔɛlɛ gílì ke fuʔɔ tɔ́n gè, gàli nī yeli sì dàala yaʔa lè a ni 'ŋɔ́ nɛ̀ taa lèʔl. 35 Yiʔɛlɛ gálì ke mìɛni nī gèle, ni bé kò waala, dàala ni béri ŋɔ́gi de taʔa. Kire bé puu ŋɔ́daala náà dàala niì taa lèʔ lɛ̀lɛ líì nī yeli 'puu tɛ́ninɛ kùlo nī lèʔ.
36 «Yeli sɛnminɛ bálì ye bé kò sìi nɛ̄ wè yeli leguulo kùlo nī lè, m'bé pe funyɔ nyì yè fíɛrɛ nɛ̄ dè. A pe 'wawaʔaga tùnmɔ cɛ̀ri lúʔu wè, gàa káfaligɛ ki 'líɛ nɛ̀ wáa gè, pe béri fé de tun majo dùʔɔ pe 'pe leguuwo wi kapiɛngbuɔn ŋɔsii nyaa. Pe béri láʔala de tun nɛ̀ sí ki yaʔa siɛn sì taʔa pe nɛ̄ʔ. 37 Pe béri kúrugu de tun pìye nɛ̄, majo dùʔɔ piyē nɛ fé kapiɛngbuɔn ŋɔsii nɛ̄ wī, nɛ̀ sí ki yaʔa siɛn sì taʔa pe nɛ̄ʔ. Piyě sí gbɛ̀ jáa bè yéri céwu pe leguulo yiʔɛ mɛ́ gèʔ. 38 Bà ki bé puu yeli béri kúu kùlogolo kálì nī; yeli leguulo kùlo ni bé yeli káa. 39 Sɛnminɛ bílì pe bé kò sìi nɛ̄ yeli leguulo kùlo nī lè, pe bé fúnʔɔ pe kolimɔ kɛnmɛ nɛ̄ bè, nɛ́ pe tobilo pe kolimɔ kele kɛnmɛ nɛ̄ bè.»
Yewe bé wi nyakungɛngɛ siɛnrɛ cò dè
40 «Nɛ̀ sí ki yaʔa a pe 'fɔ̀li nɛ̀ yéri pe kolimɔ kele nɛ̄ gèle nɛ́ pe tobilo wuʔulo ní gèle, gàli pe 'kpíʔile gèle bà pe 'kolimɔ taa mi Yewe yiʔɛ mɛ́ gè nɛ́ cíi nɛ̀ kò leguuro nɛ̄ nɛ́ mi ní wèm, 41 fúɔ a mi tíimɛ pɛ́nì cíi nɛ̀ kò leguuro nɛ̄ nɛ́ pe ní, a mi sí pe tórigo pe leguulo kùlo nī lè, a ki sí nyaa pe 'pe nàzɔngbɛnyɛ yiʔɛ yè, nɛ́ pìye cɛ́rigɛ wè, nɛ́ yéri ki nɛ̄ nɛ̀ ki cɛ́n peli kolimɔ sàri wi 'yɛli nɛ́ peli ní wè, 42 bà m'bé sɔ̀ngi daa nɛ́ mi nyakungɛngɛ siɛnrɛ ní dè, gàa mi 'kpíʔile nɛ́ Yakuba ní wè, nɛ́ Siaga ní wè, nɛ́ Birayima ní wè. Bà m'bé sɔ̀ngi daa dàa nɛ̄ mi yé juu kùlo ni wuʔu nɛ̄ gèn.
43 «Nɛ̀ ki yaʔa bà pe 'yiri kùlo nī lè, kùlo ni bé kò waala, ni béri ŋɔ́gi de taʔa bè yiʔɛlɛ gílì ke fuʔɔ tɔ́n gè, gàli nī pe sì dàala yaʔa lè a ni 'ŋɔ́ nɛ̀ taa lèʔ. Pe bé pe kolimɔ sàri taa wè, nɛ́ ki cɛ́n pe 'cíi mi kàyuʔujuuro nɛ̄ dè, a mi fànʔa kele ke 'pe biɛn.
44 «Nɛ̀ sí ki yaʔa, a pe kɛ́nì puu pe leguulo kùlo nī lè, miǐ ga tíi kàduʔu wáa pe mɛ́ʔ bè pe yaʔa pe 'mi biɛn fúɔ mi pa pe cúʔɔ péwuʔ, bè mi nyakungɛngɛ cúʔɔ gè nɛ́ pe níʔ. Nɛ́ ki cɛ́n mi yē Yewe, pe Kulocɛliɛ wè.
45 «M'bé sɔ̀ngi bè taa nɛ́ mi nyakungɛngɛ wori nɛ́ dè pe nyuɔmɔ wuʔu nɛ̄ gè, nyakungɛngɛ gáà mi yé kpíʔile nɛ́ pe tobilo ní bèle, bàli mi 'yige Ezipiti kùlo nī lè kùlogolo ke nyaamɛ nɛ̄ bè, bè kò pe Kulocɛliɛ. Mi yē Yewe.»
Siɛnrɛ ti kúɔdiʔɛ gè
46 Tire yē fànʔa kele gèle, nɛ́ kàyuʔujuuro dè, nɛ́ fànʔa kajuʔulo gèle, gàli Yewe 'juu Misa nyuɔ nī gè, Sinayii nyagurugo nɛ̄ gè, gàli Yewe 'tɛ́ngɛ wire nɛ́ Isirayɛli siɛnnɛ ní bèleo.