Profeta yej ito̱ka̱ꞌ Jeremías
2 Reyes 24:10‑20; 25:1, 7‑21; Jeremías 1:1‑3;
103
Dios kitapejpen iga mamochi̱wa profeta se̱ sacerdote israelita yej ito̱ka̱ꞌ Jeremías. Jeremías cha̱ntitoya ipan país yej ito̱ka̱ꞌ Judá; iwá̱n kipowilia̱ya la gente yej cha̱ntitoyaj ipan inó̱n país, nochi tájto̱l yej Dios kimakaya iga makijto.Jeremías kixama̱na se̱ ko̱miꞌ
Jeremías 19:1‑10, 14‑15; 20:1‑6; 23:3‑6
Se̱ día Dios kijlij Jeremías:
—Xaj cha̱n yej ko̱nchi̱waa iwá̱n xikowa se̱ ko̱miꞌ iwá̱n xaj ipan planada yej ito̱ka̱ꞌ Ben‑hinom, xisenya̱ka̱n iwá̱n totajwe̱wetkej yej kimanda̱rowaj israeli̱tajmej iwá̱n ije̱fejmej sacerdo̱tejmej. Ompa xikijli yej nia nimitzijli̱ti.
’Xikijli̱ka̱n ijkí̱n: “Nej yej amoDio̱s, nia nimitzikno̱chi̱watij yej nigaj ancha̱ntitokej iga anne̱kajtéjkeja iwá̱n ankimakaj yej ajwiya̱ꞌ iga ofrenda iga ankiweyimati̱ltiáj yej ayéj melaꞌdio̱smej. Ankichijkej se̱ altar iga Baal iga ompa ankitatiáj amopilowa̱n iga ankimako̱kawiáj Baal; nej ayí̱ꞌ ijkó̱n nikijtoj iga xikchi̱waka̱n. Inó̱n iga wi̱ꞌ día, iga yej mitzijiyaj yawij mitzmikti̱tij iga espada iwá̱n nej nia nikxiti̱nati weyi‑a̱ltepe̱ꞌ Jerusalén, yej iní̱n kitas yawi majmawiti. Yawij mitzyawalo̱tij yej mitzijiyaj iwá̱n yawij mitzmikti̱tij, iwá̱n amocue̱rpojmej nia nikmakati iga makikua mo̱ximej iwá̱n pe̱lomej, iwá̱n yej ayá̱ꞌ anmikiskej, pox anmaya̱naskej iwá̱n anyawij ankikua̱tij este amopilowa̱n. A̱ꞌsan ompa pano̱j yawi momajti̱ti iga kitas yej ompa mochij.”
’Kua̱ꞌ tikíjlija iní̱n, xikxama̱na ko̱miꞌ iyi̱xtaj totajwe̱wetkej iwá̱n xikijli̱ka̱n: “Ijkó̱n kixama̱nas Dios ini̱mej gente iwá̱n iní̱n a̱ltepe̱ꞌ, ken kua̱ꞌ agaj kixama̱na se̱ ko̱miꞌ iwá̱n nike̱man ayꞌ wel kisa̱sa̱lo̱j ita̱tajkolka iga maka̱wi kensan achto onoya.”
Ijkó̱n Dios kijlij Jeremías.
Jeremías yajki, iwá̱n moketzaꞌ ipan ikalte̱nyo weyitio̱pan iwá̱n kijlij la gente:
—Ijkí̱n kijtoj Dios: “Nia nimitzikno̱chi̱watij amonochi̱n yej ancha̱ntitokej ipan iní̱n a̱ltepe̱ꞌ Jerusalén iwá̱n yej ancha̱ntitokej ipan a̱ltepe̱mej yej najna̱ꞌsan, ijkó̱n ken nimitzijlijkej; iní̱n nia nikchi̱wati iga anmoyo̱ltakua̱wilijkej iga ayá̱ꞌ ankikakikej notájto̱l.”
Pasur, yej ije̱fejmej sacerdo̱tejmej, kikaguiꞌ kua̱ꞌ Jeremías kijtojtoya yej Dios kijtoj, iwá̱n tatekimáꞌ iga makimagaka̱n Jeremías, iwá̱n kipre̱sojwijkej pan se̱ kuatra̱nkaj yej kijliáj cepo, iná̱ꞌ kalte̱n yej ito̱ka̱ꞌ Benjamín, tio̱pante̱noj.
Ipanya seꞌ día, Pasur kimajkaj Jeremías, iwá̱n Jeremías kijlij:
—Ijkí̱n mitzijliá Dios: “Tia tikitati iga asiskej solda̱dojmej de Babilonia iwá̱n yawij kimikti̱tij moami̱gojmej. Nia nikmakati el rey de Babilonia nochi yej patiyoj yej onoꞌ ipan iní̱n a̱ltepe̱ꞌ Jerusalén, iwá̱n inewi yej patiyoj yej motatki yawij mitzkui̱li̱tij moenemi̱gojmej. Iwá̱n tej Pasur, iwá̱n inewi yej cha̱ntitokej mocha̱n, yawij mitzpre̱sojwi̱tij ipan país de Babilonia; ompiga anmikiskej iwá̱n ompiga mitzto̱kaskej, tej iwá̱n inewi yej mitztajto̱lkuikej kua̱ꞌ tikijtoj iga tikpowaꞌ itájto̱l Dios malej iga ayejpa itájto̱l Dios.”
Eꞌ Dios no̱ mitzijliá: “Má̱j má̱j nejsan sej nikuajligas yej ka̱wiskej yej niktapejpen, yej pa̱payi̱ntinemij ipan sejséꞌ pai̱smej, iwá̱n mochi̱waskej se̱san nación; no̱ asis día iga se̱ yej ipilowa̱n ipilówa̱mpa el rey David mochi̱was rey, iwá̱n yéj manda̱ro̱j iwá̱n kiye̱ꞌjuzga̱ro̱j inewi gente yej cha̱ntitoꞌ ipan iní̱n ta̱jli.” No̱ kijtoj Dios iga kua̱ꞌ yéja reina̱ro̱j kima̱nawi̱j topilowa̱n ipilówa̱mpa iwá̱n onóskeja tamelá̱ iwá̱n ayoꞌ agaj kikuejkueso̱skej.
Rey de Babilonia kita̱niliá israeli̱tajmej
Jeremías 24:1‑10; 29:1‑14; 30:1‑3; 31:31‑34
Kua̱ꞌ pánoja miaꞌ xiwiꞌ, el rey de Babilonia yej ito̱ka̱ꞌ Nabucodonosor, yajki Judá. Ijkó̱n kenya nokta Jeremías kijtoj iga yawij kimijmikti̱tij. Asiꞌ Nabucodonosor iwá̱n isolda̱dojmej, iwá̱n kita̱nilijkej israeli̱tajmej. Isolda̱dojmej Nabucodonosor kipre̱sojwij miaꞌ israeli̱tajmej iwá̱n kiwi̱gakej no̱ irre̱ymej yej ito̱ka̱ꞌ Joaquín, iga yéj ayá̱ꞌ kineꞌ iga isolda̱dojmej mamoki̱tzki iwá̱n isolda̱dojmej Nabucodonosor. No̱ kiwi̱gakej tres mil jefes de Judá, siete mil solda̱dojmej iwá̱n mil tajta̱gaꞌ yej wel kima̱chi̱waj kuajkuantas. Eꞌ gente yej ayá̱ꞌ te̱ iteki ompa kikajtejkej.
Iwá̱n Nabucodonosor kita̱lij seꞌ gobernador yej makimanda̱ro yej ka̱wikej Judá, kita̱lkej isobri̱noj el rey Joaquín yej ito̱ka̱ꞌ Sedequías, kipiáyaoꞌ 21 años kua̱ꞌ kita̱lkej iga mamanda̱ro.
Solda̱dojmej no̱ kiwi̱gakej inewi yej chijtoꞌ iga oro iwá̱n plata yej onoya weyitio̱pan iwá̱n nochi yej patiyoj yej itátkipa el rey, mochij kensan Dios kijtoj. Iwá̱n kipo̱postekkej inewi yej de oro yej kiye̱ꞌtachaltia̱ya weyitio̱pan yej kichij Salomón.
Kua̱ꞌ solda̱dojmej kiwi̱gakej israeli̱tajmej, Dios kine̱xtilij Jeremías o̱me chikiwiꞌ, eꞌ ken tikita te̱miktoya. Ipan inó̱n o̱me chikiwiꞌ te̱ntoya iga ita̱kilka higob, kitaꞌ iga onoꞌ iyi̱xtaj weyitio̱pan. Se̱ chikiwiꞌ kipiaya higo yej pox ye̱kti iwá̱n sewoꞌ chikiwiꞌ kipiaya yej pajpalantiꞌ, melaꞌpala̱ntoyay iwá̱n ayꞌya wel mokua.
Dios kijlij:
—¿Té tikita Jeremías?
Iwá̱n Jeremías kijtoj:
—Ita̱kilka higo, yej wel mokua iwá̱n yej ayꞌya wel mokua iga palá̱niꞌya.
Iwá̱n Dios kijlij:
—Ita̱kilka higo yej ye̱kti, ino̱nwaꞌ noge̱ntej yej nikti̱tan Babilonia; ino̱mej nia niko̱mema̱wi̱tij iwá̱n sej nikojpawaligas ipan iya̱ltepe̱mej, iwá̱n ipilowa̱n iwá̱n inie̱tojwa̱n. Iwá̱n nia nikpatili̱ti iya̱lmajmej iga mane‑i̱xmatika̱n iwá̱n mane̱nekika̱n. Higo yej pala̱ntoꞌ, inó̱n kijto̱jneki Sedequías, yej ina̱mpa gobernador de Judá, iwá̱n inewi yej íwa̱n senmanda̱rowaj iwá̱n yej ka̱wikej Jerusalén. Yejemej nia nikti̱tanili̱tij iyenemi̱gojwa̱n iga makimikti̱ka̱n. Sekin yawij maya̱nmikitij iwá̱n sekin kojkokolmikiskej este que mapoliwika̱n ipan iní̱n ta̱jli yej nikmakakaj yejemej iwá̱n iyikyapatajwa̱n.
Inó̱n tiempo Jeremías kijkuilowilij se̱ a̱maꞌ ino̱mej gente yej onoyaj preso Babilonia, ijkí̱n kijlij:
“Amejemej yej Dios mitzwi̱gakej Babilonia, Dios mitzijliáj iga ompa ka̱n amonokej xikchi̱kwaka̱n amókal, ximona̱mikti̱ka̱n iwá̱n xikpiaka̱n miaꞌ amopilowa̱n iwá̱n xikpiaka̱n no̱ amonie̱tojmej. Xitekipano̱ka̱n iwá̱n xiktajtanili̱ka̱n Dios iga maonolo tamelá̱ ipan inó̱n país ka̱n amonokej, iga an‑asiskej sej ipan amota̱lmej este que mapano setenta años. Amo ximokajkaya̱waka̱n ipan yej kijtowa iga Dios kitajto̱lmaka malej iga nemi takajkaya̱wa. Iwá̱n amo xike̱lka̱waka̱n Dios, inewi yej yéj kijtoj yawi mochi̱wati.”
Iwá̱n seꞌ ve̱j Jeremías kimati̱ltij la gente yej Dios kijtoj:
—Asis día iga nimotajto̱lti̱j iwá̱n amonie̱tojmej. Malej iga amochíjkeja o̱me grupo, eꞌ nej nimitzitaj ken anse̱titokej. Inó̱n ve̱j kua̱ꞌ nimotajto̱lti̱skej, ayá̱ꞌ nikchi̱was ken yej nikchij iwá̱n amo‑ikyapatajwa̱n kua̱ꞌ niki̱xtij Egipto, yejemej, iga kipoxchijkej yej aye̱kti, kipolojkej ken iga nimotajto̱ltijkaj. Eꞌ kua̱ꞌ iná̱n nimotajto̱lti̱skej ayꞌyéj ken ikya nimotajto̱ltijkaj, iga íkua̱ꞌ nikta̱li̱j noley ipan iya̱lmajmej iwá̱n nej nimochi̱was iDio̱s iwá̱n yejemej mochi̱waskej noge̱ntej. Iwá̱n ayagaj seꞌ ijkí̱n kijli̱j: “Xiwi̱ki xiki̱xmatiki Jehová”, iga nochi ne‑i̱xmatis este yej má̱j aya yo̱lej iwá̱n este yej ma̱jya we̱wej. Nike̱lka̱wili̱j yej kichijkej yej aye̱kti iwá̱n ayꞌya má̱j nikejla̱mikili̱skej yej kichijkej aye̱kti.
Jeremías kakiáj ipan se̱ pozo
Jeremías 32:1‑5; 38:6‑13; 39:1, 11‑14; 40:6
Má̱j má̱j Dios kijlij Jeremías iga la gente de Babilonia kikuiskej a̱ltepe̱ꞌ de Jerusalén iwá̱n kiwi̱gaskej preso el gobernador, iga ayá̱ꞌ kiweyimati̱ltiá Dios.
Iwá̱n Jeremías yajki kijli̱to el gobernador kensan Dios kijlij, iwá̱n iní̱n gobernador kuesiwiꞌ iga yej kijtoj Jeremías iwá̱n tatekimáꞌ iga makaki̱ka̱n ipan cárcel. Kua̱ꞌ kikí̱xtija ipan cárcel Jeremías ma̱joꞌ kikno̱chijkej iga kakijkej pan se̱ pozo yej pox wejkatan yej onoya ipan ipa̱tiojyo cárcel. Inó̱n pozo ayꞌ kipiaya a̱ꞌti, onóyasan sokiꞌ, iwá̱n kua̱ꞌ ompa kakijkej Jeremías, melaꞌyajki iyikxi ipan sokiꞌ asiꞌ este itankua̱pan.
Ni agaj yej de igé̱ntejpa ayá̱ꞌ kitajtowilij Jeremías; ma̱jke se̱ ta̱gaꞌ de Etiopía kitajtowilij, yajki ka̱n onoꞌ gobernador iga kitajtanili̱to iga makiki̱xti̱ka̱n Jeremías ipan inó̱n pozo mie̱j aya maya̱nmiki. Ijkó̱n iga el gobernador tatekimáꞌ iga makiki̱xti̱ka̱n ipan inó̱n pozo, eꞌ kakijkej sej ca̱rcelijtiꞌ.
Panoj miaꞌ xiwiꞌ, Sedequías, yej manda̱rowa Judá, yajki ico̱ntraj el rey Nabucodonosor. Inó̱n iga el rey kiti̱tan icapitán yej kimanda̱rowa solda̱dojmej iga kiki̱xti̱to Sedequías iga ayꞌ maono iga gobernador, iwá̱n kiwi̱gaꞌ Babilonia. Iwá̱n inó̱n capitán yajki Jerusalén, iwá̱n kitatij weyitio̱pan yej kichijka Salomón iwá̱n kixi̱xiti̱n wejkapanmu̱roj yej iga tzaktoya Jerusalén. Kiwi̱gaꞌ preso israeli̱tajmej iwá̱n kiwi̱gaꞌ kuajkuantas yej monekiá weyitio̱pan. Inewi israeli̱tajmej yej ayá̱ꞌ motapialiáj kikajtejkej ompa iga makicuida̱ro̱ka̱n u̱vajyoj.c
Jeremías onóyaoꞌ ipan cárcel kua̱ꞌ la gente de Babilonia wa̱lkej sej. Iwá̱n el capitán yej kimanda̱rowa isolda̱dojmej Nabucodonosor kiki̱xtij ipan cárcel iwá̱n ayá̱ꞌ kiwi̱gakej preso, sino que ka̱wiꞌ ipan país de Judá iga kijlia̱ya la gente yej Dio̱spa kijlia̱ya iga makijto.