Kita‑ijtaniliáj Isaac
Génesis 23:1‑2, 17‑19; 24; 25:5, 7‑10
14
Kua̱ꞌ Sara kipiaya ciento veintisiete años, miguiꞌ; iwá̱n Abraham kitajtanilij iveci̱nojmej, ompa ipan Siquem, iga makinamaki̱lti̱ka̱n tájkol ta̱jli iga makichi̱wa se̱ xapoꞌ iga kito̱ka isiwa̱ꞌ iga miguiꞌ. Kinamaki̱ltijkej iwá̱n ipan inó̱n ta̱jli, Abraham kito̱gaꞌ isiwa̱ꞌ.
Abraham póxsanya katka we̱wej, iwá̱n Dios kirri̱cojtilij. Se̱ día Abraham kino̱tzaꞌ iyescla̱voj yej ma̱jya we̱wej, yej onoya acargo inochi itekipáno̱l Abraham, iwá̱n kijlij:
—Xine̱promete̱rowili iyi̱xtaj Dios, yej kichij cielo iwá̱n ta̱jli, iga ayá̱ꞌ tikmakas lugar nopiltzi̱n Isaac iga mamona̱mikti iwá̱n takotzi̱n de iní̱n ta̱jli de Canaán, sino que tej tia̱ti ipan nóta̱l, iwá̱n ompa tia tiktapejpenati se̱ takotzi̱n iga yéj, eꞌ yej nokní̱mejpasan. Iwá̱n iyescla̱voj kijtoj:
—Eꞌ siga takotzi̱n ayá̱ꞌ wi̱ꞌneki nowa̱n, ¿te̱ nikchi̱was? ¿Ix manikui̱ga mopiltzi̱n ipan ta̱jli ka̱n ticha̱ntitoya?
Abraham kijlij:
—¡Ayá̱ꞌ, amo xikui̱ga ompiga nopiltzi̱n! Dios ne̱ki̱xtij ompa iga ne̱máꞌ iní̱n ta̱jli iga nopilowa̱n ipilowa̱n, inó̱n iga nopiltzi̱n yawi ka̱witi nigaj. Dios yawi kiti̱taniti iyá̱ngela iga matapano̱tiá iga xikuajliga se̱ takotzin iga isiwa̱ꞌ nopiltzi̱n. Siga takotzin ayá̱ꞌ wi̱ꞌneki mowa̱n, ompa tej ayꞌya tikmati, eꞌ ¡awel tikui̱ga nopiltzi̱n ompiga!
Iwá̱n iyescla̱voj kipromete̱rowilij iga yawi kichi̱wati yej kijlij Abraham. Después kitapejpen regalo yej má̱j ye̱kti yej kipiaya ipatró̱n, kikuiꞌ diez camellob iwá̱n yajki ipan a̱ltepe̱ꞌ yej ito̱ka̱ꞌ Harán ipan Mesopotamia. Kua̱ꞌ inó̱n esclavoc asiꞌ a̱ltepe̱te̱noj némiya tako̱mitiaya. Inó̱n hora siwa̱tkej iwá̱n takomej tekiya̱yaj a̱takuitij. Inó̱n esclavo kimáꞌ lugar iga mamose̱wi̱ka̱n icame̱llojmej po̱zojte̱noj, iwá̱n pe̱waꞌ iga tajtoj iwá̱n Dios:
—Jehová iDio̱s nopatró̱n Abraham. Achi xikpale̱wi nopatró̱n, iwá̱n xine̱ne̱xtili yej nimitztajtaniliá. Nia nimota̱li̱ti nigaj po̱zojte̱noj mie̱j takomej de nígajpa wi̱tzej a̱takuikij. Xikchi̱wa iga takotzi̱n yej manikijli: “¿Ix ayá̱ꞌ achi tine̱makas a̱ꞌti iga manikoni yej tikui̱ga ipan moa̱ko̱n?”, iwá̱n mane‑ijli: “Kén iga ayá̱ꞌ, xikóniya, iwá̱n no̱ nia nika̱makati mocame̱llojmej”, iwá̱n ma ino̱nya yej tej tiktapejpen iga isiwa̱ꞌ Isaac. Ijkó̱n nia nikmatiti iga tikpale̱wij nopatró̱n.
Aya tamiá iga ta̱tapowa iwá̱n Dios kua̱ꞌ kitaꞌ ompa wi̱ꞌ se̱ takotzi̱n kikechpanojtiwi̱ꞌ iya̱ko̱n. Iwá̱n ino̱nwaꞌ Rebeca, yej isiwa̱piltzi̱n Betuel, yej ipiltzi̱n Nacor yej iyíkni̱mpa Abraham. Rebeca poxsan katka mo̱nsajtiꞌ iwá̱n aya we̱wejyoj, yéj temoj ipan pozo, iwá̱n kite̱mij iya̱ko̱n iwá̱n némiya ya̱ya, íkua̱ꞌ inó̱n esclavo motaloj iga kitecho̱to iwá̱n kijlij:
—Achi manikoni alí̱n a̱ꞌti yej tikui̱ga pan moa̱ko̱n.
—Xikóniya tajwéj —kijtoj takotzi̱n.
Iwá̱n imani̱nsan kitemowij iya̱ko̱n iwá̱n kimáꞌ iga makoni. Kua̱ꞌ támiꞌya konij a̱ꞌti, takotzi̱n kijlij:
—No̱ nia niki̱xti̱ti a̱ꞌti iga makoni mocame̱llojmej.
Iwá̱n imani̱nsan kakij a̱ꞌti ipan á̱ka̱l ka̱n a̱tij anima̱lmej iwá̱n yajki miaꞌ ve̱j pozo este que kiki̱xtij a̱ꞌti iga inochi came̱llojmej. Inó̱n esclavo kitachi̱lijtoya, eꞌ até̱ kijtowa̱ya, pues yéj kinekiá makimelaꞌmati siga toTe̱ko kiti̱tanilij inó̱n takotzi̱n. Kua̱ꞌ came̱llojmej tamiꞌ konijkej a̱ꞌti, inó̱n ta̱gaꞌ kiki̱xtij se̱ anillo de oro, iwá̱n kimáꞌ takotzi̱n iga iyado̱rnoj ipan iyaꞌ, ken iga yejemej kita̱liáj. No̱ kimáꞌ o̱me pulsera de oro iga makita̱li ipan ima̱ꞌ iwá̱n kijlij:
—¿Ix awel tine‑ijli̱j a̱ꞌyéj motaj? ¿In icha̱n motaj onoꞌ a̱n ka̱n achi ompa manikochi?
Iwá̱n yéj kijtoj:
—Nej ipiltzi̱n Betuel, yej ipiltzi̱n Nacor. Nocha̱mej onoꞌ lugar iga xitane̱si ompa, no̱ onoꞌ lugar ka̱n mote̱kaj came̱llojmej iwá̱n no̱ onoꞌ itakualmej.
Iwá̱n inó̱n esclavo motankua̱ketzaꞌ iwá̱n kiweyimati̱ltij Dios, ijkí̱n kijtoj:
—¡Gracias tej, iDio̱s nopatró̱n Abraham! Pues tej tikchij ken tikijtoj iwá̱n tipoxte‑ijikni̱n iwá̱n yéj iwá̱n tine̱ojmáꞌ ipan ojti ila̱doj icha̱mej iyikni̱mej.
Takotzi̱n motalojtiajki cha̱n iye̱ꞌ iga kipowili̱to inochi yej kipasa̱roj. Takotzi̱n kipiaya se̱ iko̱ko ito̱ka̱ꞌ Labán, iwá̱n yéj motalojtiajki pozo kite̱mo̱to inó̱n ta̱gaꞌ iga kitalij iyani̱lloj iwá̱n pulse̱rajmej yej kiwi̱gaꞌ isiwa‑ikni̱n iwá̱n kikaguiꞌ kua̱ꞌ Rebeca kipojtoꞌ kensan kijtoj inó̱n esclavo. Labán asiꞌ ka̱n pozo, iwá̱n kijlij ta̱gaꞌ:
—Gracias a Dios iga tiwa̱laj. Xaj nocha̱n. ¿Te iga tika̱wi nigaj fuera? Nitaye̱ꞌtá̱lija kalijtiꞌ ka̱n wel tikochis iwá̱n se̱ lugar iga came̱llojmej.
Iwá̱n inó̱n ta̱gaꞌ yajki icha̱n Betuel. Labán kitatemowij came̱llojmej, kitamagaꞌ, iwá̱n kiwajli̱ꞌ a̱ꞌti iga inó̱n ta̱gaꞌ iwá̱n iga yej íwa̱n nemiáj mamokxipa̱kaka̱n.
Kua̱ꞌ kitamakáyaja, iyescla̱voj Abraham kijtoj:
—Aya nia nitakua̱ti siga ayá̱ꞌ achto nikijtowa te̱ iga niwa̱laj.
—Tej xitajto —kijtoj Labán.
Iwá̱n yéj kijlijkej:
—Nej imo̱nsoj yej amokni̱n Abraham. Dios kiye̱ꞌítaꞌya poxsan nopatró̱n iwá̱n kirri̱cojtílija: Kimaꞌya borre̱gojmej iwá̱n ganado, plata, oro, mo̱nsojmej iwá̱n isirvie̱ntajmej, came̱llojmej iwá̱n bu̱rrojmej. Iwá̱n Sara yej isiwa̱ꞌ Abraham, kitaꞌ se̱ ipiltzi̱n kua̱ꞌ póxsanya ilamaj, iwá̱n nopatró̱n kimaꞌya ipiltzi̱n inewi yej kipiá. Ne‑ijlij iga manikjura̱do, ne‑ijlij: “Amo xikmaka lugar iga nopiltzi̱n mamona̱mikti iwá̱n takotzi̱n yej cha̱ntitoꞌ nigaj Canaán. Xaj icha̱n iyikni̱mej notaj iwá̱n xikte̱mo yej de norrá̱zajpa se̱ takotzi̱n iga yéj.”
’Ijkó̱n iga iná̱n nasiꞌ ka̱n onoꞌ pozo, iwá̱n kua̱ꞌ nita̱tapojtoya iwá̱n Dios nikijlij: “Jehová, Abraham iDio̱s, siga tikchi̱was iga maye̱ꞌki̱sa iní̱n viaje, nimitztajtaniliá kená̱n iga nonoꞌ po̱zojte̱noj ijkí̱n mamochi̱wa: inó̱n takotzi̱n yej a̱takuiki iwá̱n nej manikijli: Achi manikoni a̱ꞌti yej pan moa̱ko̱n, iwá̱n mane‑ijli: xikóniya, iwá̱n no̱ nia niki̱xti̱ti a̱ꞌti iga mocame̱llojmej, iwá̱n ma ino̱nya in takotzi̱n yej tej tiktapejpen iga isiwa̱ꞌ ipiltzi̱n nopatró̱n.”
’Aya niktamia̱ya iga nita̱tapowa iwá̱n Dios kua̱ꞌ nikitaꞌ Rebeca nemi wi̱ꞌ kikechpanojtiwi̱ꞌ iya̱ko̱n. Temoj ipan pozo iga a̱takui, iwá̱n nikijlij: “Achi xine̱maka alí̱n a̱ꞌti”. Iwá̱n yéj imani̱nsan kitemowij iya̱ko̱n iwá̱n ne‑ijlij: “Xikóniya, iwá̱n no̱ nia nika̱makati mocame̱llojmej”. Iwá̱n yéj ne̱máꞌ a̱ꞌti, iwá̱n no̱ kimáꞌ nocame̱llojmej. Iwá̱n niktajtan: “¿In tej, a̱ꞌyéj ipiltzi̱n?” iwá̱n yéj ne‑ijlij: “Nej isiwa̱piltzi̱n Betuel, iwá̱n notajwe̱wej ito̱ka̱ꞌ Nacor”. Iwá̱n nikmáꞌ anillo iwá̱n o̱me ma̱pulse̱raj; iwá̱n nimotankua̱ketzaꞌ iwá̱n nikweyimati̱ltij Dios. Nikweyimatiꞌ Jehová yej iDio̱s nopatró̱n Abraham iga ne̱ojmáꞌ ka̱n ompay nokta, iga maniktapejpena isiwa̱ꞌ Isaac yej inie̱taj iyikni̱n nopatró̱n. Iná̱n, xine‑ijli̱ka̱n amejeme̱n siga ankiye̱ꞌitaj yej nopatró̱n kitajtani. Siga ayá̱ꞌ xine‑ijli̱ka̱n iga manikmati yej nia nikchi̱wati.
Iwá̱n Labán iwá̱n Betuel kijtojkej:
—Inochi iní̱n wi̱ꞌ de Dios, iwá̱n awel nimitzijliáj iga ayá̱ꞌ. Taꞌ xikita, nigaj onoꞌ Rebeca. Yéj wel yawi mowa̱n iga mamochi̱wa isiwa̱ꞌ ipiltzi̱n mopatró̱n, ijkó̱n ken iga Dios kijtowa.
Kua̱ꞌ iyescla̱voj Abraham kikaguiꞌ ino̱mej tajto̱lmej, kiweyimatiꞌ Dios. Después kiki̱xtij miaꞌ cosas de plata iwá̱n yej de oro, iwá̱n tzótzol iwá̱n kimáꞌ Rebeca iga makajaki. Iyikni̱n iwá̱n iye̱ꞌ no̱ kimáꞌ irrega̱lojmej. Después yéj iwá̱n icompañe̱rojmej takuajkej iwá̱n a̱tikej, iwá̱n ompa tane̱skej. Ipan seꞌya día, kua̱ꞌ iga moketzkej, inó̱n, esclavo kijtoj:
—Ne̱makaka̱n lugar iga maniá icha̱n nopatró̱n.
Eꞌ iyikni̱n Rebeca iwá̱n iye̱ꞌ kijlijkej:
—Maká̱wi‑oꞌ in takotzi̱n iwá̱n nejeme̱n se̱ diez día, iwá̱n después welja ya̱j mowa̱n.
Eꞌ inó̱n esclavo kijtoj:
—Amo xine̱detene̱ró̱ka̱noꞌ má̱j. Dios kichij iga iní̱n viaje maye̱ꞌki̱sa; asike xine̱makaka̱n lugar iga maniá icha̱n nopatró̱n.
Iwá̱n yejeme̱n kijtojkej:
—Niawij nikno̱tzatij takotzi̱n iga matikakika̱n te̱ kijto̱j.
Kino̱tzkej Rebeca iwá̱n kitajtankej:
—¿Ix tia̱jneki iná̱n iwá̱n iní̱n ta̱gaꞌ?
—Kena, nia̱jneki —kijtoj takotzi̱n.
Iwá̱n kimakakej lugar Rebeca iga mayawi iwá̱n inó̱n siwa̱ꞌ yej nochipa kicuida̱rowa̱ya. Iwá̱n kiyo̱lchikajkej iga ini̱mej tajto̱lmej:
—Tej anosiwa‑ikni̱n,
¡xikpiá poxsan mopilowa̱n iwá̱n yejeme̱n poxsan mapi̱wika̱n!,
¡iwá̱n mopilówa̱mpa iwá̱n ipilowa̱n makita̱nili̱ka̱n inochi iyenemi̱gojmej!
Iwá̱n Rebeca iwá̱n iyescla̱vajmej tejkajkej ipan came̱llojmej iwá̱n yajkij iwá̱n iyescla̱voj Abraham.
Se̱ día Isaac ki̱saꞌ iga nejnemito kua̱ꞌ iga némiya tayowati. Kua̱ꞌ kitaꞌ kitechojtia̱yaj came̱llojmej. Kua̱ꞌ Rebeca kitaꞌ Isaac, temoj ipan camello. Iwá̱n inó̱n esclavo kipowilij Isaac inochi yej pasa̱roj. Luego Isaac kiwi̱gaꞌ Rebeca ipan ikuetaxkajli iye̱ꞌ, iwá̱n mona̱miktij iwá̱n yéj. Isaac kipoxneguiꞌ Rebeca, iwá̱n ijkó̱n moyo̱lta̱lij iga miguiꞌ iye̱ꞌ.
Abraham miguiꞌ kua̱ꞌ kipiaya ciento setenta y cinco años, iwá̱n ipilowa̱n, Isaac iwá̱n Ismael kito̱kkej na̱ꞌsan ka̱n to̱ktoꞌ isiwa̱ꞌ yej ito̱ka̱ꞌ Sara. Isaac ka̱wiꞌ iga yéj inochi yej kipiaya Abraham.