Lúkà 6

Yésu Mírì sàbátù àdhya ꞌɨ

(À kònò kpà Màtáyò 12:1-8; Márokò 2:23-28)

1 Sàbátù àlo dhɨ, Yésu ɨ̀ adré tá lavúlé amvú ngánò àdhya ɨ ꞌásè. Dɨ akódhɨ nɨ lebèbhá ɨ̀ dré kɨdhózó adrélé ngánò lòꞌwa vu, adrézó nyɨ̀á àyɨ drɨ́gá, adrézó tsɨ̀á. 2 Gò Fàrìsáyò àruka ɨ̀ dré tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ adré àmɨkya tà àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí dré adrélé logálé sàbátù tú dhɨ nɨ ꞌo àdho tà sè?» 3 Dɨ Yésu logó àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ nà rè tàdzí tà Dàwídì dré tá ꞌòle ɨ̀ dré adréràꞌa tàbirí ɨ́be akódhɨ nɨ arúpi ɨ́be dhɨ ꞌá dhɨ ko? 4 Akódhɨ fɨ tá Gìká nɨ dzó kàdrɨ̀ na, mápà fèle Gìká dré dhɨ nɨ adó nyàle gò, dré kpà fèzoá áyɨ arúpi ɨ dré nyàle. Tákò àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí adré tá ɨ́na mápà nda nɨ nyàma logá àyɨ dré. Ngbà ꞌí kòwánà kɨ tá kɨtswá nyàá dhɨ àyɨ.» 5 Dɨ Yésu gò tàá àyɨ dré dhɨ: «Móndɨ́ nɨ Mvá, Mírì sàbátù àdhya ꞌɨ.»

Yésu tɨdrɨ́ agó àlo dhɨ sàbátù tú

(À kònò kpà Màtáyò 12:9-14; Márokò 3:1-6)

6 Sàbátù àzya tú dhɨ, Yésu dré fɨ̀zo Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó na gò, adrélé móndɨ́ kɨ tadhá. Kònàle dhɨ, agó àlo drɨ́ágó nɨ dré ꞌyòzo ꞌyoꞌyò dhɨ tá be. 7 Fàrìsáyò ɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá ɨ́be dhɨ ɨ̀ adré tá tà ɨ̀ dré kɨtswázó Yésu nɨ asíkì ásà dhɨ nɨ nda. Dɨ ɨ̀ adré tá akódhɨ nɨ mì ga, nòzoá ngalè akódhɨ nɨ agó nda nɨ tɨdrɨ́ sàbátù tú yà dhɨ. 8 Dɨ, Yésu dré ɨ́na tà ɨ̀ dré tá adrélé kisùle nda kɨ nìzo kyá gò, tàzoá agó drɨ́gá be àꞌyo ró nda dré dhɨ: «Mɨ́ nga ámɨ totó móndyá títí dhɨ kɨ kɨ́tó ꞌá.» Dɨ akódhɨ nda dré ngàzo áyɨ totó. 9 Gò Yésu dré tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Má adré lizíá àmɨ tí dhɨ: Àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí adré tà ángùdhi nɨ kaꞌì sàbátù tú dhɨ kòdhya: adrélé tà dóro ꞌo dhɨ, kó ngalè adrélé tà kònzɨ ꞌo dhɨ? Adrélé móndɨ́ tɨdrɨ́ dhɨ, kó ngalè adrélé móndɨ́ pfu dràle dhɨ?» 10 Dɨ Yésu dré móndyá ɨ́ làgásè kúrú nda kɨ nòzo títí gò, tàzoá agó nda dré dhɨ: «Mɨ́ kɨdzɨ̀ ámɨ drɨ́gá.» Akódhɨ dré kɨdzɨ̀zoá gò, drɨ́gá nɨ nda dré adrɨ́zó. 11 Dɨ àyɨ nda kɨ togó dré aswázó lavúlé gò, ɨ̀ dré ngàzo adrélé tà ta àyɨ kòfalésè, nìzoá ngalè ɨ̀ nɨ ꞌòá Yésu nɨ tà sè ngɨ́nɨ ya dhɨ.

Yésu kɨpè móndɨ́ mudrí-drì-rì dhɨ ɨ adrélé àpóstolò ɨ ró

(À kònò kpà Màtáyò 10:1-4; Márokò 3:13-19)

12 Kìtú nda kɨ àlo sè dhɨ, Yésu dré lɨ̀zo mbàle kòngó àlo drìna gò, tà ta Gìká be ngá wàle tà. 13 Ngá kòwa dre dhɨ, dré áyɨ lebèbhá kɨ azízó gò, móndɨ́ mudrí-drì-rì dhɨ kɨ kɨpèzo àyɨ kòfalé, àyɨ kɨ zìzo àpóstolò ɨ ró. 14 Àyɨ nda ɨ̀ tá: Sìmónà (dré rú zìle Pétèró dhɨ), adrúpi nɨ Àndréyà, Yàkóbhò, Yòwánɨ̀, Fìlípò, Bàràtòlòmáyò, 15 Màtáyò, Tòmá, Yàkóbhò Àlàfáyò nɨ mvá, Sìmónà (adrélé zìle dhya àtsɨ ró áyɨ súrú nɨ tà sè dhɨ ró dhɨ), 16 Yùdásɨ̀ Yàkóbhò nɨ mvá, ɨ̀ndɨ̀ Yùdásɨ̀ Ɨ̀sɨ̀kàrɨ̀yótà (dra Yésu nɨ lefèlepi kàrɨbhá ɨ drɨ́gá dhɨ).

Yésu tɨdrɨ́ móndɨ́ zyandre dhɨ ɨ gò, tà tadházó àyɨ dré

(À kònò kpà Màtáyò 4:23-25)

17 Yésu ɨ̀ kàsí àyɨ nda ɨ́be kòngó nda drìlésè dre dhɨ, akódhɨ dré áyɨ kɨkɨ́zó àrà kpàkpà na. Móndɨ́ zyandre lavúlé adrébhá akódhɨ nɨ lebè dhɨ ɨ tá kònàle, túmä́ní móndɨ́ lɨ̀zólɨ̀zo angábhá bvò wä́yi Yùdáyà àdhya lésè, Yèrúsalémà lésè, ɨ̀ndɨ̀ bvò yǐandre mìle, Tírè ɨ làga Sìdónà be dhɨ lésè dhɨ ɨ́be. 18 Ɨ̀ alɨ̀ tá kɨtswálé Yésu nɨ yi, kòtɨdrɨ́ró kpà àyɨ àyɨ kɨ drà ɨ lésè be dhɨ bvó. Móndɨ́ tɨrɨ́ kònzɨ ɨ̀ dré tá adrélé lagùle dhɨ ɨ̀ alɨ̀ tá kpà gò, Yésu dré adrézó àyɨ kɨ tɨdrɨ́. 19 Dɨ móndyá zyandre títí nda ɨ̀ adré tá láti nda kɨtswázó akódhɨ nɨ tabè. Tàko ko, rìnyí adré tá apfòle lásà, adrélé àyɨ kɨ tɨdrɨ́ títí.

Tà adrézó lenzélé ásà dhɨ ɨ

(À kònò kpà Màtáyò 5:1-12)

20 Gò Yésu dré mì bhèzo áyɨ lebèbhá ɨ véna, tàzoá dhɨ:

«Kólénzé àmɨ adrébhá lemerè ro nɨ ɨ dré.

Tàko ko, Gìká nɨ Òpɨ̀ àmɨkya ꞌɨ!

21 Kólénzé àmɨ adrébhá tàbirí ɨ́be nyànomvá nɨ ɨ dré.

Tàko ko, mɨ̀ nɨ ngá nya pìzo!

Kólénzé àmɨ adrébhá àwó ngo nyànomvá nɨ ɨ dré.

Tàko ko, mɨ̀ nɨ arɨ́ gu!

22 Kólénzé àmɨ dré, móndɨ́ ɨ̀ kàdré togó kònzɨ bha àmɨ rú,

adrézó àmɨ kɨ ga, adrézó àmɨ kɨ lodhá,

adrézó àmɨ kɨ rú ta kònzɨ Móndɨ́ nɨ Mvá nɨ tà sè dhɨ.

23 Mɨ̀ kàdré lenzélé lókyá nda sè, adrézó ngá to arɨ́ sè! Tàko ko, làgɨ́ múrúngú adré àmɨ kɨ letè bhù na. Àyɨ kɨ tábhí ɨ̀ adré tá kpà pròfétà atú dhɨ kɨ ꞌo kònzɨ kònɨ̀nɨ.»

Tà adrézó kɨzà ro ásà dhɨ ɨ

24 «Dɨ, kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ, àmɨ ngábhá ró nɨ ɨ.

Tàko ko, mɨ̀ kisú àmɨkya tà àmɨ kɨ togó tɨndrɨ̀lepi dhɨ dre!

25 Kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ, àmɨ adrébhá ngá nya pìzo nyànomvá nɨ ɨ.

Tàko ko, mɨ̀ nɨ adré tàbirí ɨ́be!

Kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ, àmɨ adrébhá arɨ́ gu nyànomvá nɨ ɨ.

Tàko ko, mɨ̀ nɨ àwó ngo, adrézó tongólé!

26 Kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ, móndyá títí dhɨ ɨ̀ kàdré àmɨ kɨ rú ta dóro dhɨ.

Tàko ko, àyɨ kɨ tábhí ɨ̀ adré tá kpà pròfétà atú kɨnzò ro dhɨ kɨ rú ta dóro kònɨ̀nɨ!»

Dhyá kɨ kàrɨbhá kɨ lèma

(À kònò kpà Màtáyò 5:38-48; 7:12a)

27 «Dɨ, má adré mána tàá àmɨ adrébhá áma yi nɨ ɨ dré dhɨ: Lè mɨ̀ kàdré àmɨ kɨ kàrɨbhá kɨ le. Mɨ̀ kàdré móndyá adrébhá togó kònzɨ bha àmɨ rú dhɨ kɨ ꞌo dóro. 28 Mɨ̀ kàdré kpà tà tanɨ zi Gìká tí móndyá adrébhá àmɨ kɨ tatrɨ́ dhɨ ɨ dri. Mɨ̀ kàdré kpà tà zi Gìká tí móndyá adrébhá àmɨ kɨ ꞌo kònzɨ dhɨ ɨ dré. 29 Dhya àlo kòsa ámɨ kóbhólé àlo dhɨ dhɨ, mɨ́ kògò àzya nɨ nɨ alá akódhɨ dré kpà sàle. Dhya àlo kòtopá ámɨ kɨ́tá kɨdhɨ̀ àdhya dhɨ, mɨ́ kòtayɨ́ kpà akódhɨ ámɨ kɨ́tá agá lésè dhɨ nɨ do. 30 Mɨ́ kàdré ngá fe dhya ángùdhi adrélépi ngá zi mɨ́ tí dhɨ dré. Dhya àlo kòkärí ámɨ ngá dhɨ, mɨ́ kògò zìá tíá ko. 31 Mɨ̀ kàdré tà ꞌo móndɨ́ ɨ dré ngóró mɨ̀ dré adrélé lèle ɨ̀ kòꞌo àmɨ dré dhɨ tɨ́nɨ.

32 Mɨ̀ kàdré ngbà ꞌí móndyá adrébhá àmɨ kɨ le dhɨ kɨ le kòdhya dhɨ, mɨ̀ nɨ àdho tà dóro kisú ásà kòdhya? Ndɨ̀ndɨ̀ tàkonzɨ̀bhá ɨ̀ adré móndyá adrébhá àyɨ kɨ le dhɨ kɨ le. 33 Mɨ̀ kàdré ngbà ꞌí tà dóro ꞌo móndyá adrébhá tà dóro ꞌo àmɨ dré dhɨ ɨ dré dhɨ, mɨ̀ nɨ àdho tà dóro kisú ásà? Ndɨ̀ndɨ̀ tàkonzɨ̀bhá ɨ̀ adré ꞌòá kònɨ̀nɨ. 34 Mɨ̀ kàdré ngbà ꞌí ngá fe màri ró móndyá kɨtswábhá màri nda nɨ logó àmɨ dré dhɨ ɨ dré dhɨ, mɨ̀ nɨ àdho tà dóro kisú ásà? Ndɨ̀ndɨ̀ tàkonzɨ̀bhá ɨ̀ adré ngá fe màri ró tàkonzɨ̀bhá àruka ɨ dré, àyɨ nda ɨ̀ kògòró màri nda nɨ logó títí àyɨ dré be dhɨ bvó.

35 Dɨ, mɨ̀ kàdré àmɨkya àmɨ kɨ kàrɨbhá kɨ le, adrézó tà dóro ꞌo àyɨ dré. Mɨ̀ kàdré ngá fe àyɨ dré màri tà kisù àko ró. Dɨ mɨ̀ nɨ làgɨ́ múrúngú kisú ásà. Mɨ̀ nɨ kpà adré Gìká kurú na bhù na dhɨ nɨ ànzɨ ɨ ró. Tàko ko, akódhɨ adré áyɨ togó dóro tadhá móndyá àwoyà nibhá tàle ɨ́ dré ko dhɨ ɨ dré, ɨ̀ndɨ̀ móndyá adrébhá tà kònzɨ ꞌo dhɨ ɨ dré. 36 Mɨ̀ kàdré dɨ móndɨ́ kɨ kɨzà bha, ngóró àmɨ kɨ Atá dré adrélé àmɨ kɨ kɨzà bha dhɨ tɨ́nɨ.»

Móndɨ́ kɨ tàbvó tàma

(À kònò kpà Màtáyò 7:1-5)

37 «Mɨ̀ kàdré móndɨ́ kɨ tàbvó ta ko, Gìká kòtàró kpà àmɨ kɨ tàbvó ko. Mɨ̀ kàdré tà bha móndɨ́ ɨ dri ko, Gìká kòbhàró kpà tà àmɨ dri ko. Mɨ̀ kàdré móndɨ́ kɨ tàkonzɨ̀ tri, Gìká kàdréró kpà àmɨ kɨ tàkonzɨ̀ tri. 38 Mɨ̀ kàdré ngá fe móndɨ́ ɨ dré, Gìká kàdréró kpà ngá fe àmɨ dré. A nɨ ngá ko, mùzoá, kosézóá gàle bǐ gò, dàzoá àmɨ kɨ kánzɨ̀ na. Tàko ko, Gìká nɨ ngá ko fèle àmɨ dré, koma mɨ̀ dré adrézó ngá ko fèle móndɨ́ àruka ɨ dré ásà dhɨ sè.»

39 Yésu dré kpà tà àzya tàzo àyɨ dré kúlí alaala sè, tàzoá dhɨ: «Mì kùdúkùdu àlo dhɨ nɨ kɨtswá tsì mì kùdúkùdu àzya se drìle bwà? Kòꞌo kònɨ̀nɨ dhɨ, àyɨ rìti nda kɨ zakó tsì ledhé bhú na? 40 Dhya adrélé tadhálé dhɨ lavú dhya adrélépi áyɨ tadhá dhɨ ko. Dɨ, dhya ángùdhi tà tadhálé ɨ́ dré dhɨ kɨ nìlepi títí dhɨ nɨ atsá ɨ́na dhya áyɨ tadhálépi dhɨ tɨ́nɨ.

41 Mɨ́ adré mɨ́na kayísá kórònyá mvá ámɨ adrúpi mìna dhɨ nɨ no gò, adrézó fa gú mɨ́ mìna dhɨ nɨ atógyà ko àdho tà sè? 42 Mɨ́ adré ámɨ ꞌo ngɨ́nɨ tàá ámɨ adrúpi dré dhɨ ‹Áma adrúpi, mɨ́ ꞌo má kàpèró kayísá kórònyá mvá mɨ́ mìlésè› dhɨ, tágba mɨ́ dré adrézó fa gú ámɨ tàndɨ mìna dhɨ nɨ no ko dhɨ? Mɨ túrúpfú líyí ꞌɨ! Mɨ́ kàpè rè zyà fa gú nda mɨ́ mìlésè ꞌíká, gò mɨ́ kògòró ngá no dra kɨtswázó kayísá kórònyá mvá nda nɨ apè ámɨ adrúpi mìlésè ndò.»

Fa ɨ lòꞌwa nɨ ɨ́be dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 7:16-20; 12:33-35)

43 «Fa dóro ꞌa gà lòꞌwa kònzɨ ko na. Fa kònzɨ ꞌa gà lòꞌwa dóro ko na. 44 À adré fa àlo àlo títí dhɨ kɨ ni àyɨ kɨ tàndɨ kɨ lòꞌwa sè. À kɨ fígì lòꞌwa kùtsí sílé ko na. À kɨ kpà vínò lòꞌwa áyɨ̀dhá sílé ko na. 45 Dhya dóro adré tà dóro ꞌo apfòle tà dóro títí ɨ́ dré zùle áyɨ togó na dhɨ ɨ lésè. Dɨ, dhya kònzɨ adré ɨ́na tà kònzɨ ꞌo apfòle tà kònzɨ títí ɨ́ dré zùle áyɨ togó na dhɨ ɨ lésè. Àngyá ko, akódhɨ nɨ ti adré tà adrélépi gàle akódhɨ nɨ togó na dhɨ kɨ ta kòdhya.»

Dzó nɨ pá bhàma kɨ́rà dri dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 7:24-27)

46 «Mɨ̀ adré áma zi ‹Mírì, Mírì!› gò, adrézó tà má dré adrélé tàle àmɨ dré dhɨ kɨ ꞌo ko àdho tà sè? 47 Má nɨ tadhá àmɨ dré ngalè dhya adrélépi alɨ̀le má vélé áma kúlí yi gò adrézó kaꞌìá ꞌòle dhɨ, sù àdhi tɨ́nɨ ya dhɨ. 48 Akódhɨ nda sù ngóró agó àlo adrélépi tá dzó si gò, bhú nɨ nɨ dhìzo fɨ̀le fɨfɨ̀, pá nɨ nɨ bhàzo kɨ́rà dri dhɨ tɨ́nɨ. Yǐ dré tìzo áyɨ tswa dzó nda rú dhɨ, kɨtswá ɨ́na dzó nda nɨ wu bwà ko, à dré sìle tätä dhɨ sè. 49 Dɨ, dhya adrélépi áma kúlí yi gò adrézó kaꞌìá ꞌòle ko dhɨ, sù ngóró agó àlo dzó sìlepi bvò mònyá dri, pá nɨ nɨ bha àko ró kɨ́rà dri dhɨ tɨ́nɨ. Yǐ dré tìzo áyɨ tswa dzó nda rú dhɨ, dzó nda dré ndɨrɨ arɨ́zó arɨ́arɨ́ gò, tà nɨ dré akɨ́zó nyɨ̌nyɨ.»