Yésus ŋo yoókisi bááyɛ́ baákɔ́nɛ́na
12
1 Ekúlú eéyé,
akɔca cá baacɔ ŋaá bɛ́bándákáná ceéŋí,
nyɛtákɛ́na nyɛ́ ɔkɔlɔ́ tɛ́ka.
Yésus ŋá cáŋa laana bááyɛ́ *baákɔ́nɛ́na ɔsɛ :
« Énu bíkékényíki ne munéŋéne mɔ́ *Bafalisiɛ́ŋ,
muáŋa háyɛ enutisi oŋuŋe.
2 Bɛsana bikime a bɛ́áŋa bɛnambákánɔ́,
baacɔ ké bú biíbi lɛcaka ;
bikime a bɛ́áŋa indiitie,
bé kéé biíbi menyukune.
3 Yaátɛ́ asana,
bɛsana abɛ́ nú ma nɔ́ kɔ́ɔnaka nebutúé,
bɛ́ ká lɔ́kɔ́mákána nabuɔ́sɛ́ ;
abɛ́ nú ŋa nɔ́ kɔ́ɔna ɛmbásɛmbásɛ e ekéti yí ciíbe e yekúéyínyi,
bé kéé biíbi kɔɔnaka okelú ɔ ɔmuaná a tɔháatɛ́. »
Ɔɔcɔ awɔ́ nuánɔ́ nyɛ́mána nú olíkíméke
4 « Baláamɛ,
ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana anyía nuti líkíméke baacɔ a bá ŋa bɔ́ ɔ́ɔ́nɔ hú cɛɛ́tɔ bímuócí ;
ekúlú eyí bé me bú ciíci ɔɔ́nɔ́kɔ,
bá tɛ ábɔ́ bá tɔ́na na makɛ́nda má ɔ háná kɛ́la ta bɔkɔ.
5 Míɔ cɔba ɔ ɔ banɔ́ tóŋínyi aányɛ́ nuánɔ́ nyɛ́mána olíkíméke :
Énu líkíméke Bandɔ́mɛsɛ́,
wuúci wáŋa anyía ekúlú ayɛ́ u ŋá banɔ́ ɔɔ́nɔ́,
wáŋa na makɛ́nda ma ɔ banɔ́ aáhɛ́na a nɔɔfia nú oocó.
Ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ laána anyía wuúci nuánɔ́ nyɛ́mána olíkíméke.
6 Ɛ naŋa bé túéke tulíondío tɔ́táánɔ tɔ́la ífendí.
Ta híáná,
Bandɔ́mɛsɛ́ tɛ ŋá bɛ́hɔ́ya te hiíhi hɛ́mɔtɛ́.
7 Túánɔ́ tuhúnyi tɔ́ aatɔ́ áŋa tufánákánɔ́ tukime.
Nuti líkíméke aná !
Bandɔ́mɛsɛ́ ŋaá banɔ́ léne buéŋí ɔ ɔhɔla tulíondío tukime. »
Efúúménénú yí Elilé ŋɔ yɔ́ɔlɔ baákɔ́nɛ́na
8 « Ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana tɔ́na anyía ɔɔcɔ okime awɔ́ u ŋa kɔ́ɔna eé buúse bɔ́ baacɔ anyía wáŋa uumi,
yaŋɔ́ Ɔɔ́nɔ́ u ɔɔcɔ tɔ́na ɛ ká mɛ́ kɔ́ɔna eé buúse bú *bililé bɛ́ masɔ́ma bɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́ anyía ɔɔcɔ oócí áŋa uumi ;
9 mbá ɔɔcɔ okime ewú u ŋeé mi bínéŋítínyi eé buúse bɔ́ baacɔ,
yaŋɔ́ Ɔɔ́nɔ́ u ɔɔcɔ tɔ́na i ké mí wuúci bínéŋítínyi eé buúse bú bililé bɛ́ masɔ́ma bɛ́ Bandɔ́mɛsɛ́.
10 Ɔɔcɔ okime ewú u ŋe féníne Ɔɔ́nɔ́ u ɔɔcɔ,
Bandɔ́mɛsɛ́ áŋa wu o wuúci nyɛanɛnɛna ;
mbá ɔɔcɔ ewú u ŋe féníne *Efúúménénú yí Elilé,
Bandɔ́mɛsɛ́ ti kéé wuúci nyɛanɛnɛna.
11 Ekúlú ayɛ́ bá káá banɔ́ cɔ́bakana na a *bɛndaŋía bɛ́ ɔbɛ́cɔ́kɔ́lɛ́na ne eé buúse bú bekélísi bɛsana ta anyía eé buúse bú betéŋí,
nɔtɛ bɛ́ákɛ́na nyɛbɛ́káma anyɛ́ nu ká nɔ́ bɛ́kámáka,
mbá ta nyɛnamá nyɛ́ ɔbɛ́kála anyɛ́ nu ká nɔ́ bɛ́káláka,
12 anyía Efúúménénú yí Elilé káá banɔ́ eékúnyíki e ekúlú eéyé bɛsana abɛ́ nu ká nɔ́ nyɛ́mana nú ɔkɔɔnaka. »
Asana yɛ́ ɛnɔ́mɛ cɛ ɔɔcɔ a cɛ́ ŋa kɛla háyɛ yaála
13 Ɔɔcɔ a wɔmɔtɛ́ u nyɛkɔca ŋaá laána Yésus ɔsɛ :
« Muékúnyi,
laaná uumí onyíinyí anyía wé lumítíne ɔwaafana na yaŋɔ́ bisíkénéne bɛ́ ciasɔ́ síkíne. »
14 Yésus ɔsɛ nááyá :
« Ɔɔcɔ ooci,
aányɛ́ ú ŋeé mi télímínyi mukélísi bíánɔ́ bɛsana,
ta anyía mɔsalɔtɔna búánɔ́ bɔnɔ́mɛ e ? »
15 Aáná u ŋeé beébe laána bekime ɔsɛ :
« Énu bíkékényíki,
nɔtɛ bámɔ́kɔ́nɛ́na na ɔtɛ́má a bɔnɔ́mɛ ;
anyía tɛ́ cáŋa bɔnɔ́mɛ buéŋí abɔ́ ɔɔcɔ áŋa ne buúbu,
bú káá kɛla anyía weé líhéke buéŋí. »
16 Yésus ŋeé beébe túmíne ɛnjaba eeci ɔsɛ :
« Ɛnɔ́mɛ cɛ ɔɔcɔ a cɛmɔtɛ́ ŋaá bándáka bɛyɔyɛ́ biéŋí a ciayɛ́ iisí.
17 Cí ŋé túme ɔbɛ́táá anyána ú ŋa cɔba ɔ ɔkɛlaka anyía waá bátɛ́ákɛ́na bíáyɛ́ bɛyɔyɛ́.
18 Mbá ɔsɛ :
“Ɛ́hɛ́ɛ,
aana ɛ́ ŋa mɛ́ cɔba ɔ ɔkɛla :
Ɛ ŋa mɛ́ kataka túámɛ tɔɔ́la,
mío hiiteke bɛfalɛ́fɛ́na bɛ́ hɔ́á.
Míɔ falɛfaka a tuáŋá a túá hɔ́la eetu,
míɔ hákɛ́na ne cíími ɛmbásɛ́kɛ na bɔnɔ́mɛ bú etémbí.
19 Míɔ laana úúmi ɔtɛ́má anyía kuɔŋɔ́ uúmi ɔtɛ́má,
ɔ ɔ́ŋa na bɛnyɛ́ma bɛ́ ɔnyíáka biéŋí a tuɔŋɔ tuéŋí ;
hélúméke,
nyíáka,
muákɛ́na,
bílénéke.”
20 Mbá Bandɔ́mɛsɛ́ ɔsɛ :
“Yaála yɛ́ ɔɔcɔ,
buutú bɔ́ hɛ́nánɔ eebu ɔ ŋɔɔ́ faŋiaka ofule.
Mbá aányɛ́ u káá bá na bɛnyɛ́ma abɛ́ ɔ́ mɔɔ́ bátɛ́ákɛ́na e ?” »
21 Yésus ŋó solínyi ɔsɛ :
« Híáná yɛ́ káá bá na ɔɔcɔ awɔ́ u ŋa bánda bɔnɔ́mɛ búáyɛ́ bɔ́ bɛ́muátá,
wuúci tɛ́ka na bɔnɔ́mɛ eé buúse bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́. »
Nɔtɛ aákákɛ́na ta bɔkɔ
22 Yésus ŋaá laana bááyɛ́ *baákɔ́nɛ́na ɔsɛ :
« Yaátɛ́ asana ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana anyía nɔtɛ bɛ́ákákɛ́na a asana na bɛnyɛ́ma bɛ́ ɔnyíá anyía nuénu líhéke,
mbá ta a asana na bɛlaŋa.
23 Yááŋa anyía olíhe ŋaa hɔ́la bɛnyɛ́ma bɛ́ ɔnyíá,
cɛɛ́tɔ ŋaá hɔ́la bɛlaŋa.
24 Ánɔ lɛcaka bɛkɔcɔ́kɔ́cɔ́,
bɛ́ tɛ ŋɔ́ɔ́ yɔɔ́nɔ́,
bɛ́ tɛ́ banda bɛyɔyɛ́,
bɛ́ tɛ á bá ta na afɛná ta na tɔɔ́la,
mbá Bandɔ́mɛsɛ́ ŋeé biíbi túke ;
nú ŋa nɔ́ hɔ́la buéŋí tunonyí !
25 Aá banɔ́ eebe,
aányɛ́ wáŋa wu osolinyi ta buɔ́sɛ́ búmɔtɛ́ e úúyé olíheª ɔ ɔbɛ́ákɛ́na awɔ́ ú ŋa bɛ́ákɛ́na e ?
26 Mbɔ́kɔ nu tɛ anɔ́ bá nú ɔkɛla ta bɔkɔ a hɛsanasáná eéhí,
anyíatɛ́ nú ŋa nɔ́ bɛ́ákɛ́na a bɛsana a bɛ́mɔtɛ́ e ?
27 Ánɔ lɛcáka bɔmbányɛ bɛsama bí bihuti,
bɛ́ tɛ ŋɔ́ nyiɔ buólí,
bɛ́ tɛ tábɔ́na bɛlaŋa ;
ta híáná,
ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana anyía te Otéŋí Sálɔmɔn a nɔhɛka nɔ́ búáyɛ́ bɔnɔ́mɛ noómi tɛ ɔ́mɔ bá na nyɛnamá nyɛ́ bɛmbányɛ bɛ́ bɛlaŋa háyɛ asama yiíyi ɔ́mɔtɛ́.
28 Mbɔ́kɔ Bandɔ́mɛsɛ́ ŋe híkisi bihuti bɛ́ bɛtúalɔ́ a bɛ́áŋa ɛndánáka hɛ́nánɔ,
mbá nɔɔyá bé o biíbi luliki,
mbá anyána u tɛ káá banɔ́ láŋaka,
banɔ́ abá nua nɔ́ŋa ne hilumitininelúmítíníne e ?
29 Nuti bíyébíki aná ɔ ɔwaamba aátɛ́ nú ŋa nɔ́ nyíáka ta aátɛ́ nú ŋa nɔ́ múáka.
30 Baacɔ bá ɔmɛsɛ́ ooci,
be-ti-menyí Bandɔ́mɛsɛ́,
beébe bé ŋe bú bíyébi ɔ ɔwaamba bɛnyɛ́ma eébí bikime.
Mbá aá banɔ́,
cianɔ́ Síkíne ŋee menyi aátɛ́ yɛ́ ŋaá banɔ́ bɛ́ámbɛ́na.
31 Ánɔ hɔláka obíyébiki ɔwaamba *Butéŋí bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́,
aáná u káá banɔ́ sólikinyinyi bɛnyɛ́ma eébí bikime.
32 Nuti líkíméke,
banɔ́ abá nua nɔ́ŋa háyɛ hiɔ́bɔ́ɔbɔ hɛ́ ɛtɔ́mbá,
anyía ciasɔ́ Síkíne ŋa lɛ́ca bɔmbányɛ anyía nuánɔ́ bámɔ́kɔ́na eéyé e Butéŋí. »
Bɔnɔ́mɛ a bɔ́ tɛ ŋáá mana
33 « Énu túéke bíánɔ́ bɛnyɛ́ma,
mbá nu iínjíékíne mɔɔnyɛ́ eémé ná basɔ́kásɔ́ka.
Ánɔ bámɔ́kɔ́na na bɛmbalá a bɛ́ tɛ ŋɔ́ɔ́ bɔ́lɛa,
ánɔ bándáka bɔnɔ́mɛ a Bunɔŋɔ bɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́,
haála ahá bú tɛ káá mána,
beébi tɛ kaáháma o oweébe,
nyɛnyía ti buúbu nyíá.
34 Yááŋa anyía aá haála ahá búánɔ́ bɔnɔ́mɛ áŋa,
híá hɔ́á cíínú ɛtɛ́má áŋa. »
Ɔbá babɛ́tábɔ́nákánɔ́ ɔ ɔtáta nyɛkahálɔ́mɔ́na nyí uúbú Waáŋá
35 « Ánɔ bámɔ́kɔ́na babɛ́tábɔ́nákánɔ́ e buólí,
cíínú *lámba ɛciákánɔ́.
36 Ánɔ bámɔ́kɔ́na háyɛ bɔnyiɔnɔ a bá ŋa bɔ́ táta nyɛkahálɔ́mɔ́na nyɛ́ nyɛtɔ́nɔ́ nyí uúbú Waáŋá,
anyía bébú wuúci kuunine ehenyi ekúlú ayɛ́ u ká kaá háma yo kítite.
37 Bɔmbányɛ á bá ná bɔnyiɔnɔ eébé,
abá Waáŋá ká kúána bɔɔ́sɔ ekúlú ayɛ́ u ká ka hálɔ́mɔ́na.
Aá taaká ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana anyía u káá bɛ́háya búáyɛ́ bɔlaka bú buólí yo beébe lɔ́ŋɔ́kɔ ɔ ɔkɔɔ́nyíá,
u beébe aafakɛna.
38 Mbɔ́kɔ u ŋá ka hálɔ́mɔ́na na ɛkatɛ́katɛ́ ci nebutúé,
ta anyía a alalɛ yɛ́ ɔyá,
yó beébe kuana bɔɔ́sɔ,
bá bɔ́ŋa bambányɛ.
39 Énu menyi bɔmbányɛ anyía mbɔ́kɔ muútí ooki é ményukune ekúlú eyí weébi áŋa wu ɔfaaya,
keyé u naŋa wɔɔ́ lɔ́bɔ wɔɔ́sɔ anyía u ti wuúci katɛ́na.
40 Banɔ́ tɔ́na,
énu limíne babɛ́tábɔ́nákánɔ́,
anyía Ɔɔ́nɔ́ u ɔɔcɔ ká ka hálɔ́mɔ́na o onjéŋí awɔ́ nu tɛ ŋá nɔ́ bɛ́táá. »
Na ambányɛ na aabɛ́ yɛ́ munyiɔnɔ yí buólí
41 Mbá Bíel ɔsɛ :
« Otéŋí a Waáŋá,
náásɔ́ bímuócí ɔ́ ŋɔɔ́ basɔ́ túmíne ɛnjaba eécí ayɛ́ʼ na ná baacɔ bekime e ? »
42 Mbá Otéŋí ɔsɛ :
« Muafa bɛnyɛ́ma o ooki a muáŋa ne injiŋé,
mu nyióyísíkínyi bɛsana áŋa muafa eemu emú uuyé waáŋá káá háya ne o otétényi ciíbe ne owiínjie bɔnyiɔnɔ bé etémbí bɛnyɛ́ma bɛ́ ɔnyíá bɛ́ buɔ́sɛ́ bukime.
43 Bɔmbányɛ ná munyiɔnɔ eémú ekúlú ayɛ́ uuyé waáŋá ká ka hálɔ́mɔ́na,
yó muúmu kuana muɔ́ nyíɔkɔ buólí eébú a nyɛnamá eényí.
44 Aá taaká ɛ ŋa mɛ́ banɔ́ láana ɛsɛ́ uuyé waáŋá kéé muúmu cumeke bíáyɛ́ bɛnyɛ́ma bikime.
45 Mbɔ́kɔ munyiɔnɔ eémú ŋáa kɔɔna anyía :
“Háá,
uumi waáŋá ti ŋé tényí ka hálɔ́mɔ́na”,
mu túme osúbe bɔsɔ́ɔ́kɔ́ bɔnyiɔnɔ na a banɔ́mɔcɔ́ ne e beénjú,
mbá mu nyíáka,
mu muákɛ́na,
mu híólóko meluku ;
46 uuyé waáŋá ká ka hálɔ́mɔ́na na ɔ buɔ́sɛ́ abɔ́ munyiɔnɔ tɛ ŋá bɛ́táta ne o onjéŋí ewú mu ti ŋée menyi ;
u kéé muúmu iínjíe muuyé a mɔ á hɔ́la,
i iŋetí ci eemu amɔ́ ɛ náŋa bé yiínjíékíne baacɔ a bá tɛ ŋá bɔ́ háya mɔŋɔlɛ́ ná Bandɔ́mɛsɛ́.
47 Mbɔ́kɔ munyiɔnɔ ŋe ményi aátɛ́ muútí ooki ŋa yáamba anyía muá kɛláka mbá mu tɛ kɛlá,
bé kéé muúmu súbéke buéŋí,
48 mbá mbɔ́kɔ munyiɔnɔ ti ŋée menyi aátɛ́ muútí ooki ŋa yáamba anyía muá kɛláka mbá mu kɛlaka bɛsana abɛ́ bá nyɛmána bé o muúmu súbéke,
bé kéé muúmu súbéke butíkítíki.
Ɔɔcɔ awɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́ eé yíinjíe buéŋí u kéé wuúci bataka tɔ́na buéŋí ;
ooci awɔ́ Bandɔ́mɛsɛ́ eé yíinjíe bɛnyɛ́ma biéŋí bí otétényíki,
u kéé wuúci bataka bɛnyɛ́ma biéŋí ɔ ɔhɔla. »
Nyɛfaaya nyí Yésus áŋa nyiitíé nyɛ́ baacɔ
49 « Ɛ ŋa mɛ́ faáya ɔ ɔcia oocó ɔ ɔmɛsɛ́,
a nyíámɛ́,
keyé wa yáaŋa ɔ ɔlɔla !
50 Ɛ ŋá mɛ́ nyɛmána wu *obíótíne nyɛnamá nyí nyibíótíne a nyɛ́mɔtɛ́ ;
ɔtɛ́má ŋaá mɛ bɛ́nyíá buéŋí ɔ ɔkɔɔ́háma eyí i ké mi bíótíne.
51 Yáakɛlá nu ŋe nú bíkéti anyía ɛ ŋá mɛ faáya ɔ ɔmɛsɛ́ anyía baacɔ ábɔ́ lɔ́kɔ́mákána.
Eéʼeé,
ɛ ŋa mɛ́ faáya anyía baacɔ ébú tíénéke.
52 Yááŋa anyía,
o otúme aámbáya baacɔ bátáánɔ e ciíbe ɛ́mɔtɛ́ ká bɔ́ bá e nyiitíé,
bátátɔ́ líŋekine béfendí,
béfendí líŋekine bátátɔ́.
53 Síkíne líŋekine ɔɔ́nɔ́ a wɔnɔ́mɔcɔ́,
ɔɔ́nɔ́ ɔnɔ́mɔcɔ́ líŋekine síkíne ;
iinyí líŋekine ɔɔ́nɔ́ e woónjú,
ɔɔ́nɔ́ e woónjú líŋekine iinyí ;
iinyíkíné líŋekine oónyónó,
oónyónó líŋekine iinyíkíné. »
Énu menyí obísíémúnyi bikúlú bɛ́ aámbáya
54 Yésus ŋe túné á laakɛna nyɛkɔca nyɛ́ baacɔ ɔsɛ :
« Ekúlú ayɛ́ nu ŋa nɔ́ lɛ́ca ɔmuaná eé híŋílíékéne a aháŋá yɛ́ nyɛfiana nyɛ́ ɔɔ́cɔ́,
nɔsɛ :
“Yɔ́ cɔ́ba ɔ ɔnaaka”,
mbá nɔbɔ́lá áŋa,
nɔ́ náaka.
55 Ekúlú ayɛ́ nu ŋa nɔ́ lɔ́kɔ́ma ehúne eé húnéke,
yí húlúkúne bulɔɔ́lɔ,
nɔsɛ :
“Ɔɔ́cɔ́ ŋa nɔ́maka” mbá ɔɔ́cɔ́ áŋa,
ú nɔ́maka.
56 Banɔ́ baacɔ bá tɔbɛ́mbɛ túfendí,
nu ŋe nú menyi obísíémúnyi na ɔmɛsɛ́ na ɔmuaná ;
mbá anyána nu ti ŋé nú menyi obísíémúnyi bɛsana a bɛ́ ŋa bɛ́kɛ́la ɔ mɔɔ́sɛ́ eeme e ?
57 Anyíatɛ́ banɔ́ bɛ́muátá nu ti ŋé nú ményi ɔwaálɔ́na bɛsana bɛ́ ɔkɛlaka a bɛ́áŋa bɛtálɛ́mánánɔ́ e ?
58 Mbɔ́kɔ ɔɔcɔ ŋa yáamba ɔ kuɔŋɔ́ sɔ́mɛ́na a nyɛkála,
ekúlú eyí nú ŋe nú súéte ne wuúci hɔ́á,
aambáka ohónyí okime anyía nuánɔ́ lɔ́kɔ́mána ne wuúci o ohónyí,
anyía wáŋa wu ɔ kuɔŋɔ́ fiimbie né mukélísi bɛsana,
mukélísi bɛsana yɔ́ kuɔŋɔ́ tɔ́ma né mutéŋínyi ciíbe cɛ ɛcaná,
mutéŋínyi ciíbe cɛ ɛcaná yɔ́ kuɔŋɔ́ óofinyi eé ciíbe cɛ ɛcaná.
59 Ɛ ŋɔ mɛ́ ɔ laana anyía ɔ tɛ kɔ́ɔ́ háma aáhá ta buɔ́sɛ́,
mbɔ́kɔ ɔ tɛ ŋɔ́ɔ́ mana ɔtua buɔ́wɔ buhíné bukimekime. »