11
1 “Yʋʋm kanɛ ka Darius onɛ an Media nid la da di na'am la, m da zi'enɛ m nɔba zug ye m sʋŋ o ka ti'el o.”Ya-dagɔbʋg nɛ ya-datiuŋ na'anam la yɛla
2 Man ye m yɛlif si'el nannanna la anɛ sida. Na'anama atan' na duoe Pesia teŋin na, ka yinne na lɛn duoe na paas anaasi ka on na mɔr arezaki gaad bama la wʋsa. O ya'a ti nɔk o arezak la paam paŋ, o na nɔk sɔ' wʋsa tugul nɛ Grees sʋ'ʋlim la. 3 Na'atita'ar sɔ' na duoe na ka o na'am la mɔr paŋ ka li kɛ ka o tʋm o ya'am bɔɔd si'em. 4 Amaa o ya'a zin'ini naae, o sʋ'ʋlim la na widigi keŋ dunia lʋga anaasi la wʋsa. Li kʋ lɛb o yaas nu'uginɛ, bɛɛ ba paam paŋ kanɛ ka o mɔr la buudii, bɔzugɔ ba na faaɛn o sʋ'ʋlim la tis sieba.
5 “Ya-dagɔbʋg Na'ab la na mɔr kpi'euŋ hali, amaa o kpɛɛmnam la yinne na mɔr kpi'euŋʋ gat o, ka na zanl sʋ'ʋlim la nɛ kpi'euŋ. 6 Yʋma bi'ela nya'aŋ ba na naal nɔɔr nɛ taaba. Ya-dagɔbʋg Na'ab la pu'ayua na keŋ kul Ya-datiuŋ Na'ab la, ye ba naal nɔɔr nɛ taaba, amaa pu'a la kʋ nyaŋi kɛ ka nɔnaalʋg la keŋ tuonnɛ, ka Na'ab la nɛ o biis mɛ kʋ yuugɛ. Dabisban la ni, ba na gban'e pu'a la nɛ o nya'andɔlib la nɛ o saam nɛ onɛ sʋŋid o la wʋsaa tis.”
7 “Sɔ' na yi tuŋ kan la ni na lɛdig pu'a la zin'ig. O na zab nɛ Ya-datiuŋ Na'ab zabzabidib la ka kpɛn'ɛ ba kpi'euŋ zin'igin la; o na zab nɛ ba hali ti nyaŋi ba. 8 O mɛ na faaɛn ba bada la nɛ ba kʋnt wina la, nɛ ba la'asʋma linɛ an anzurifa nɛ sanlima la, zii li keŋ Egipt teŋgbauŋʋn. Yʋma bi'ela ya'a gaad o kʋ lɛn daam Ya-datiuŋ Na'ab la ya'asɛ. 9 Ya-datiuŋ Na'ab la yʋ'ʋn na kpɛn' Ya-dagɔbʋg Na'ab la sʋ'ʋlim ni ye o zab, amaa o na zɔɔ lɛb o mɛŋ teŋin. 10 O biis la na ti'eb zaba ti'ebʋg ka la'as zabzabidib bɛdegʋ: ba na gɛɛl wʋʋ ku'om ɛɛnti pɛ'ɛli badig si'em la, ka li tiigi paae o dataa la kpi'euŋ zin'igin.”
11 “Li na kɛ ka Ya-dagɔbʋg Na'ab la sʋnf duoe ka o zab nɛ Ya-datiuŋ Na'ab la, o na la'as zabzabidib bɛdegʋ amaa ba na la'am nyaŋ o. 12 Ba ya'a gban'e zabzabidib la gaad, Ya-dagɔbʋg Na'ab la na duoe nɛ nyɛɛsim ka kʋ nidib tusa-tusa, la'am nɛ wala o kʋ kpɛn an nyaŋir sɔba, 13 bɔzugɔ Ya-datiuŋ Na'ab la na lɛn la'as zabzabidib bɛdegʋ, ka ba gat banɛ ka o daa dɛŋi la'as la; ka li ya'a paas yʋma bi'ela o na la'as zabzabidib bɛdegʋ banɛ na ti'eb sʋ'ʋŋa nɛ zaba la'adi keŋ zab.”
14 “Dabisban la nidib bɛdegʋ na la'asi zan'as Ya-dagɔbʋg Na'ab la nɔɔr. Nimbanɛ an zabbɔɔdibi fʋ nidib la teŋsʋk la na maal taawai ka li niŋ amɛŋa wʋʋ nier la ka fʋ nyɛ si'em la, amaa ba kʋ nyaŋɛ. 15 Ya-datiuŋ Na'ab la na kena gu' gilig teŋ la ka na nyaŋ tempʋkpi'euŋ la. Zabzabidib banɛ yi ya-dagɔbʋg na la kʋ nyaŋi tʋ'ʋsi baa, hali baa ba zabzabsʋma la kʋ nyaŋi zi'enɛ zab nɛ ba. 16 Onɛ nyaŋ la na maal on bɔɔd si'el, sɔ' kae na nyaŋi zab nɛ oo. O na ba' nya'a Teŋ Vɛnliŋin la ka na mɔr paŋ kanɛ na nyaŋi san'ami li. 17 O na gban'e ye o yina nɛ kpi'euŋ linɛ bɛɛ o sʋ'ʋlimin la wʋsa ka maal nɔnaar nɛ Na'ab kanɛ yi Ya-dagɔbʋg la na. Ka na nɔk o pu'ayua tis o, ye li kɛ ka o nyaŋ sʋ'ʋlim la, amaa o gban'ar la kʋ nyaŋi zi'en bɛɛ sʋŋ oo. 18 Ka o na fɛndig o pʋtɛn'ɛri lɛbis tɛɛns banɛ kpi'e atɛuk la, ka na gban'e ba bɛdegʋ, amaa teŋ zʋŋ zabzabidib tuongat na kɛ ka o nyɛɛsim la paae li bɛn, ka kɛ ka o nyɛɛsim la lɛb o mɛŋ zugin. 19 Lin nya'aŋ la, o na lɛbid o mɛŋ teŋin, o kpi'euŋ zin'isin la, amaa ba na nyaŋ o ka sɔ' kʋ lɛn nyɛɛ o ya'asɛ.”
20 “Onɛ na dɔl o nya'aŋ la na tʋm lampɔdi'esidib ka ba keŋ maligim maal la'abanɛ san'am na'ayin la ka li lɛm mɔr girima. Yʋma bi'ela nya'aŋ o na kpi ka li kʋ anɛ sʋnpɛɛn zug bɛɛ zaba nii.”
21 “Onɛ ye o dɔl on nya'aŋ la na an ninyɔɔg onɛ pʋ nara, bɔzugɔ o pʋ yi na'adɔɔginɛ. O na nyaŋ teŋ la saŋa kanɛ ka nidib la tɛn'ɛs ye ba vʋ'ʋs ya la, ka o na nɔk teŋgbi'idim nyaŋ teŋ la. 22 Zabzabidib banɛ kɛɛn o san'an na ka' bɛn la o na zabi kʋʋ ba, ban nɛ nɔnaar tuongat la wʋsa na san'am o tuon. 23 O ya'a ti naal nɔɔr nɛ o, ka ma'aa niŋid wʋʋ o anɛ ninsʋŋ la, o na nɔk nidib bi'ela paam paŋ. 24 Tembanɛ mɔr areza'as hali la ya'a ti tɛn'ɛs ye ban vʋ'ʋs ya, o na keŋ gban'e ba ka nyaŋi tʋm linɛ ka o saamnam bɛɛ o yaanam nan zi' tʋmm. O na pʋdig on zabi vaae si'el bɛɛ on fan' si'el nɛ arezak linɛ ka o paam la wʋsa tɔdi tis o nya'andɔlib. O na gban'e on na niŋ si'em faaɛn kpi'euŋ zin'is, amaa o saŋa la kʋ yuugɛ.”
25 “O na nɔk zabzabidib bɛdegʋ tʋ'ʋs Ya-dagɔbʋg Na'ab la pa'al o paŋ nɛ o sʋnfʋ kpi'em si'em. Na'ab la na nɔk zabzabidib banɛ zu'oe ka mɔr paŋ la zab nɛ o, amaa o kʋ nyaŋɛ, ban gban'e gban'asieba o yɛla la zug. 26 Nimbanɛ la'am dit nɛ Na'ab la o diib zin'igin la na mɔ ye ba kʋ o; ba na kad o zabzabidib la ka nidib bɛdegʋ na kpi zaba ni. 27 Na'anama ayi' nwa banɛ sʋnya pʋn gban'e bɛ'ɛd nɛ taaba la na la'asi zin'in zin'ig yinne ka ma'aa tis taaba, amaa li kʋ sʋŋi baa, bɔzugɔ saŋa la ya'a paae li na naae. 28 Ya-datiuŋ Na'ab la na lɛbi kul o mɛŋ teŋin nɛ arezak bɛdegʋ, amaa o sʋnf kʋ bɔɔd nɔnaar kanɛ an kasi la. O na dɛŋi maal taawai li yɛla ka lɛb o mɛŋ teŋin.”
29 “Saŋa la ya'a ti paae o na lɛn nyaŋ Ya-dagɔbʋg Na'ab la ya'as, amaa saŋa kaŋa kʋ nwɛnɛ yiiga laa. 30 Ya-tuona baba atɛuk gbɛog dim na mɔr anrima kena tʋ'ʋs o, ka o giinla na kɛns. Li na kɛ ka o lɛb na nɛ sʋnpɛɛn ka zan'as nɔnaar linɛ an kasi suor la. O na lɛn lɛb na sʋŋ banɛ zan'as nɔnaar linɛ an kasi suor la.
31 “O zabzabidib la na gban'e ye ba tʋm linɛ kis Pʋ'ʋsim Yir kpi'euŋ zin'igin la, ka mɔ ye ba kad daar wʋsa maana la bas. Ba na maal bʋnkisʋg linɛ san'amid si'el mɛkama la zi'el. 32 O na nɔk dama'am tiak banɛ zan'as nɔnaar la ya'am, amaa nimbanɛ mi' ba Wina'am sʋ'ʋŋa la na zan'as o amɛŋa mɛŋa.
33 “Banɛ mɔr ya'am la na sa'al nidib bɛdegʋ, la'am nɛ ban na kʋʋ ba sieba zaba ni ka nyu'oe ba sieba nɛ bugum ka gban'e sieba ka fan' sieba areza'as la. 34 Ba ya'a kpi ba na nyɛ sʋŋir bi'ela, amaa nidib bɛdegʋ banɛ ka' sida dim la na nɔki ba mɛŋi la'as nɛ ba. 35 Banɛ mɔr ya'am la sieba na tu'usi li, amaa nɛ lin wʋsa ba na pie ba ka ba maligim lieb kasi ka gba'ar ka' ba san'anɛ hali ka saŋa la bɛn ti paae. Li sid na kɛn lin nar saŋsi'a na.”
Na'akanɛ dʋ'ʋsid o mɛŋ la yɛla
36 “Na'ab la na tʋmm o ya'am bɔɔd si'el. O na dʋ'ʋs o mɛŋ ka maal o mɛŋ bʋntita'ari gaad wina wʋsa, ka na pian' pian'abanɛ ka sɔ' na wʋm ka zɛrig Wina'am kanɛ an wina wʋsa Wina'am la. O na nyaŋ hali ka sʋnpɛɛn saŋa la ti gaad, bɔzugɔ asɛɛ linɛ daa gban'e la wʋsa maali naae. 37 O mɛ kʋ na'as o yaanam wina la, bɛɛ win kanɛ ka pu'ab la nɔŋ la, bɛɛ gɔsi nyɛ win si'aa, amaa o na dʋ'ʋsi o mɛŋi gaad bama wʋsa. 38 O na zan'as bama wʋsa ka lɛɛ na na'asid win kanɛ gur kpi'euŋ zin'is la, win kanɛ ka o yaanam da zi' la, O na wɔ'ɔg o nɛ sanlima nɛ anzurifa nɛ kugvɛnla nɛ piini linɛ ligidi kpi'em. 39 O na zab nɛ teŋ kpi'ema ka li na yinɛ teŋ zʋŋ wina sʋŋir zug, ka o na nyaŋi li, ka na dʋ'ʋs nimbanɛ na'asid o la yʋda. O na kɛ ka ba gaad nidib bɛdegʋ tuon, ka pʋdig tɛɛns la tis ka di'e ligidi.
40 “Saŋa la bɛn ya'a ti bɔɔd paar, Ya-dagɔbʋg Na'ab la na duoe zab nɛ o, ka Ya-datiuŋ Na'ab la na tʋ'ʋs o nɛ zaba widi, nɛ tɛrekonam, nɛ anrimbɛda bɛdegʋ. O na nyaŋ tɛɛns bɛdegʋ ka pili ba nwɛnɛ ku'om ɛɛnti pɛ'ɛli gɛɛl si'em la. 41 O mɛ na nyaŋ Teŋ vɛnliŋ la. Tɛɛns bɛdegʋ na san'am, amaa Edom nɛ Moab dim nɛ Ammon tuongatib la na yii o nu'usin. 42 O paŋ la na tiigi paae tɛɛns bɛdegʋ; hali Egipt gba kʋ pɔnsɛ. 43 O na nyaŋi sʋ'ʋg sanlima nɛ anzurifa linɛ bɛ Egipt suak dɔɔdin la, nɛ li arezak wʋsa. Ka Libiya dim nɛ Kus dim na nɔki ba mɛŋi tis o. 44 Amaa labaya banɛ ka o na wʋm yit ya-datiuŋ nɛ ya-nya'aŋ la na kpɛn'ɛs o dabiem, ka o na yit nɛ ɛndʋg ka zabidi kʋʋd nidib ka san'am sieba nyain. 45 O na ti' o na'am Fuug Sʋgʋr la atɛuk la baba zuor kanɛ vɛnl ka an kasi la ni. La'am nɛ wala o bɛn na paae ka sɔ' kʋ sʋŋ oo.”