12
O, o
olifietu (olivier)
Rɔm 11.17, 24; Sak 3.12; 'Lɩlɛ 11.4. Olifietu kɔ la ‑kʋan gbagbʋ, 'kɩ 'ʋ ‑Juukʋɛ* ‑mɔ. Nɔ‑ kɔ 'yɔ ʋ ni la, 'ʋ ni la 'nyra, ‑ɛ 'wɩ yɩ ‑tɛ ‑a 'blikʋɛ ni, 'ʋ ni win a 'nyra. 'Kɩ 'ʋ Jrusrɛdɩɔ ꞊hlɔn, 'kɩ dʋgba nɩ 'lɩ, olifieti 'ɛ nɩ 'lɩ꞊ɩ 'lu.
P, p
Pakɩ ‑Hre lɛ'mimle a klɛ‑hɩhɩalɛ.
 
Patɩkɔtɩ ‑Hre lɛ'mimle a klɛ‑hɩhɩalɛ.
 
‑pinadɛ ‑Hre 'kuo a dɩda a klɛ‑hɩhɩalɛ.
R, r
Rasɛlɩ (Rachel)
Mat 2.18. Ɛ mɔ Sakɔbʋ* (Yisraɛ) a nʋgba ‑bɩ ꞊nɩɔ. Sakɔbʋ nʋɛ la꞊a nɩ dɩakɩ. Rasɛlɩ, nɔ‑ kɔ Sosɛfʋ* kɔ Bɛsamɛ 'hʋɛn‑. Ɛ 'wɩ yɩ, ɛ nɔ‑ nyra 'ʋ Yisraɛkʋɛ a 'diinʋ a pɛpɛ a ‑ta' bʋ. ‑Hre Abrahamʋ a ‑tɩ a klɛ‑hɩhɩalɛ.
Rebeka
Rɔm 9.10-13. Ɛ nɔ‑ mɔ la Yisakɩ, ‑ɛ mɔ Abrahamʋ a 'yu a nʋgba, 'ɛ mɔ ꞊yrupʋyonʋ Esau kɔ Sakɔbʋ 'hʋɛn‑ a 'dii ‑wɛ. ‑Hre Abrahamʋ kɔ Esau kɔ Sakɔbʋ (Yisraɛ) a ‑tɩ a klɛ‑hɩhɩalɛ.
rɛsɛn (raisins)
Tugbɛ ‑bɩ a 'yɔ ꞊nɩɔ. Tugbɛ a 'mʋ, ɛ dɛɛ ꞊nɛ rɛsɛntu (vigne). 'A 'yɔ, nɔ‑ ʋ yɩ 'plɔ, 'ʋ ni ‑wiin. ‑Juukʋɛ* 'dʋɛ ti a 'mʋ nɩ dɩakɩ, 'kɩ 'lɩ 'waa ‑cii kɩ, 'ʋ ni 'a ‑kʋan ‑tɛɛ, ‑ɛ di꞊e nu, ɛ 'mʋ tʋ ‑tɛɛ. 'Ye ‑ci a 'mʋ, 'a ‑drɔɔdɛ, 'kɩ 'lɩ Mak 12.1-12 'kwli.
Rɔmʋdɩɔ; Romakʋɛ (Rome; Romains)
Rɔmʋdɩɔ, nɔ‑ mɔ Yitaliblʋgba a 'dɩɔ gbagbʋ. ‑Tɛ ‑Yusu nɩ la 'nɛ‑ 'klɔ kɩ, Rɔmʋdɩɔ a nyibli, ‑ʋ mɔ Romakʋɛ, ʋ gba la 'blʋgbɩ ‑hʋɔhʋɩ tʋ bʋ, 'ʋ ‑ha 'ʋ ꞊nʋ 'hru wlɔn, 'tɩ‑ 'ʋ kɔɔ ꞊nʋ win kɩ. 'Kɩ 'lɩ 'blʋgbɩ a 'mʋ 'nyɩ, 'kɩ ‑Juukʋɛ* a 'blʋgba nɩ 'lɩ ‑wɛ. Ɛ nɔ‑ nu꞊o, ‑Juukʋɛ 'ʋ yraa la Romakʋɛ, 'ʋ ꞊mʋɛ la꞊a lɛ, 'kɩ bʋ bla la ꞊nʋ lɛ. Ti a 'mʋ 'yri, Romakʋɛ a 'kɩɩn* gbagbʋ, nɔ‑ mɔ la 'blʋgbanaanyɔ gbagbʋ, 'ɛ ‑hi la 'ʋ 'klɔ ‑bʋ kɩ a 'blʋgbɩnaanyʋ a pɛpɛ 'ʋ.
S, s
Saan (Jean)
'Kɩ 'lɩ 'yrɩ* yrayrɩ a Nyɩsʋacrɩɛn 'kwli, ɛ kɔ nyibli ‑hʋɔhʋɩ, 'waa 'nyrɛ 'ɛ mɔ Saan.
1. Saan Batisɩ. Nɔ‑ mɔ la Nyɩsʋa a winwlɔn‑hanyɔ* ‑mʋ', ‑ɛ kla la 'hru yɩ, 'tɩ‑ ‑Yusu 'Klɩsʋ 'ɛ mu la di mɔ. ‑Tɛ Eli* nɩ la 'mʋ, kɛ‑ Saan Batisɩ a 'mʋ, ɛ nɩ la 'mʋ ‑wɛ. Ɛ nɔ‑ yɩ la nyibli ti, 'kɩ bʋ hie 'ʋ 'waa dɛ 'kuku*, ʋ ni bʋ, bʋ ꞊hɩan ‑mɔ, bʋ ‑nyi 'waa 'klɔ a pɛpɛ Nyɩsʋa. Mat 3.1-15; 11.2-19; 14.1-12; 17.13; 21.24-32; Mak 1.4-11; 6.14-29; 11.29-33; Luk 1.13-25, 57-80; 3.2-20; 7.18-33; 11.1; Saan 1.6-8, 15, 19-36; 3.22-30.
2. Saan, ‑ɛ mɔ Sebede a 'yu, 'tɩ‑ ‑ɛ mɔ Sakɩ a 'dɩayɩ, ɛ mɔ la ‑Yusu a ‑nagbopi* ‑bɩ ꞊nɩɔ la. Ɛ nɔ‑ 'crɩ ꞊haantitie ‑mʋ', ‑ɛ nɛ ‑Yusu a ‑tɩ ‑mɔ lɛ, 'ɛ 'crɩ 'crɩɩn ‑bɩ de, 'kɩ 'lɩ 'yrɩ yrayrɩ a Nyɩsʋacrɩɛn 'kwli. Ʋ pʋ꞊ʋ ꞊han‑tɩ, ‑ɛ mɔ, ɛ 'crɩ 'Lɩlɛ'yeecrɩɛn nɩ ‑wɛ. Mat 4.21-22; 10.2; 17.1-13; Mak 1.29; 3.17; 5.37; 9.1-13, 38; 10.35-41; 13.3; Luk 8.51; 9.28-36, 49, 54; 22.8; Nunu 3.1-11; 4.1-22; 8.14-17; Gal 2.9; 'Lɩlɛ 1.1, 4, 9; 22.8.
Nyibli ‑bɩ ‑mʋ', ‑ʋ kɔ 'nyrɛ ‑mɔ Saan, ʋ nʋ‑ ‑bʋ:
3. Saan, ‑ɛ kɔ kɩbʋhlanyrɛ ‑mɔ Makɩ. Ɛ mɔ la Banabasɩ a 'dʋkʋɛtayu ꞊nɩɔ. Ɛ kɔ Pɔlʋ 'hʋɛn‑, ʋ ni la ‑kʋan. Saan Makɩ a 'mʋ, ɛ nɔ‑ 'crɩ ꞊haantitie ‑mʋ', ‑ɛ nɛ ‑Yusu a ‑tɩ ‑mɔ lɛ. Nunu 12.12; 13.4-13; 15.37-39; Kolɔ 4.10; 2Tim 4.11; Flm 24; 1Pi 5.13.
4. Saan, ‑ɛ mɔ Simɔ Piɛlɩ a 'baɩ. Mat 16.17; Saan 1.42; 21.15-17.
5. Saan, ‑ɛ mɔ Nyɩsʋa a ‑cɔhlʋnpinyʋ* a nyiblo gbagbʋ Hanɩ a 'dʋkʋɛtayu. Nunu 4.6.
 
Sadusɩ꞊tumu a nyibli (Saducéens) ‑Hre Falisi꞊tumu a nyibli a klɛ‑hɩhɩalɛ.
 
Sakɔbʋ (Jacob)
'A 'nyrɛ ‑bɩ mɔ Yisraɛ. ‑Hre Yisraɛ kɔ Abrahamʋ a ‑tɩ a klɛ‑hɩhɩalɛ.
Salomɔ (Salomon)
Mat 1.6-7; 6.29; 12.42; Luk 11.31; 12.27; Nunu 7.47. Salomɔ mɔ la bodɩɔ Dafidɩ* a 'yu. Ɛ mɔ la Yisraɛkʋɛ* a bodɩɔ gbagbʋ ꞊nɩɔ la ‑wɛ, 'ɛ ‑hɛ ꞊tɔkɔnyɔ kɔ dɛkɔnyɔ gbagbʋ. Salomɔ a 'mʋ, nɔ‑ pʋ Nyɩsʋa a 'kagbaʋ* a yɩ‑hɛdɛ, 'kɩ 'lɩ Jrusrɛ. Nyɩsʋa a 'kagbaʋ a 'mʋ, nɔ‑ bi 'ʋ Nyɩsʋa a 'tapɔkayu* a ‑ta', 'tapɔkayu, ‑ɛ kɔ bʋ Yisraɛkʋɛ dɛ la 'lɩ Nyɩsʋa lɛ. Nyɩsʋa a 'kagbaʋ a 'mʋ, ɛ nɔ la yɩ dɩakɩ.
Samaliblʋgba (Samarie)
Samalikʋɛ 'yɩ la sɛyɩ a ‑Juukʋɛ* 'pa‑, ‑ɛ nu꞊o, ti ‑hi la a ti 'yri, ʋ kɔ la nʋgbɩ ꞊dʋ, ‑ʋ 'yɩ la ‑Juukʋɛyrɔwlɩ 'pa‑. Sɛyɩ a ‑Juukʋɛ ‑mʋ', ʋ yraa la Samalikʋɛ nɩ.
Samuɛlɩ (Samuel)
Nunu 3.24; 13.20; Heb 11.32. Samuɛlɩ mɔ la Nyɩsʋa a winwlɔn‑hanyɔ* gbagbʋ ꞊nɩɔ la. Ɛ nɔ‑ pʋ la Dafidɩ 'nyra 'lu, 'kɩ ɛ 'mʋ la Yisraɛkʋɛ a bodɩɔ ‑hɛ. Ɛ mɔ la Yisraɛkʋɛ a ye'nanyɔ gbagbʋ ꞊nɩɔ.
Sara
Rɔm 4.19; 9.9; Gal 4.21-31. Sara mɔ la Abrahamʋ a nʋgba ꞊nɩɔ. Ɛ 'yɩ 'yu ‑kɔ, 'ɛ gba ti, 'tɩ‑ 'ɛ mu Yisakɩ kɔ mɔ. ‑Hre Abrahamʋ a ‑tɩ a klɛ‑hɩhɩalɛ.
Satan (Satan, Diable)
Ɛ nɔ‑ mɔ 'kuo ‑hʋɩn a nyiblo gbagbʋ, kɔ, ɛ mɔ Nyɩsʋa a yraanyɔ ꞊nɩɔ ‑wɛ. Ɛ nɔ‑ kɛɛ nyibli, 'ɛ 'tui ꞊nʋ, 'ʋ ni yɩnyre‑tɛblɩ lɛ. Nyibli ‑mʋ', ‑ʋ kuo ‑Yusu 'Klɩsʋ ꞊wlʋ* yɩ, dɛ 'kuku* ‑mʋ', ʋ nu la, ti ‑mʋ', ‑ɛ kɔ 'yri ʋ 'yɛ la ‑Yusu ꞊wlʋ yɩ nɩ ‑kue ‑nɩ, Satan pɩ 'lɩ ꞊nʋ 'a ‑tɩ 'kwli lɛ, ti a pɛpɛ, ‑ɛ di꞊e nu, ʋ 'mʋ꞊ʋ 'lu ‑mɔ lɛ ‑hie ‑nɩ, ‑ɛ mɔ, Nyɩsʋa 'yɩ 'waa dɛ 'kuku a 'mʋ, 'a ‑tɩ ‑mɔ ‑hru, 'ye ꞊bɩɩ ɛ ‑hru 'waa dɛ 'kuku a 'mʋ a ‑tɩ ‑mɔ. Satan, ʋ dɛɛ ꞊nɛ 'klɔ ‑bʋ, 'a nyiblo gbagbʋ.
Mat 4.1-11; 25.41; Luk 10.18-20; Saan 8.44; 2Kol 2.10,11; 2Tes 2.9-12; Sak 4.7; 1Pi 5.8-9; 1Saan 3.8-10; 'Lɩlɛ 12.9-12; 20.2,10. ‑Hre 'ku ‑hʋan a klɛ‑hɩhɩalɛ ‑wɛ.
Seisɩ (Zeus, Jupiter)
Nunu 14.12. Seisɩ, nɔ‑ mɔ 'ku ‑mʋ', Glɛkɩkʋɛ dɛ la, 'a 'nyrɛ. Seisɩ a 'mʋ, 'a lɛlenyɔ, nɔ‑ mɔ Hɛmɛsɩ (Hermès).
Selemi (Jérémie)
Mat 2.17; 16.14; 27.9. Selemi mɔ la Nyɩsʋa a winwlɔn‑hanyɔ*. Ɛ nɔ‑, ti ‑nɩ ke', ‑tɛblɩ, ‑ɛ di la 'lu ‑mɔ mu ‑Yusu a ti 'yri, ‑ɛ na la 'a ‑tɩ ‑mɔ lɛ.
Sinai
Dʋgba ‑mʋ', ‑ɛ kɔ 'lu Mose* mu la 'lɩ, Nyɩsʋa 'ɛ ‑nyi la꞊a 'a tete*, ɛ nɔ‑ kɔ 'nyrɛ ꞊nɩɔ.
Sion
Mat 21.5; Saan 12.15; Rɔm 9.33; 11.26; 1Pi 2.6; Heb 12.22; 'Lɩlɛ 14.1. Dʋgba ‑mʋ', ‑ɛ kɔ 'lu ʋ pʋʋ 'lɩ Jrusrɛdɩɔ 'lɩ, nɔ‑ kɔ 'nyrɛ ꞊nɩɔ. Nyɩsʋa a 'kagbaʋ*, nɔ‑ nɩ 'ʋ dʋgba a 'mʋ 'lu. Ɛ kɔ ti, Jrusrɛdɩɔ a pɛpɛ ‑mʋ', 'ʋ dɛɛ ꞊nɛ Sion.
Sitoinyibli (Stoïciens) ‑Hre Epikulinyibli a klɛ‑hɩhɩalɛ.
 
Sodɔmʋdɩɔ (Sodome)
Mat 10.15; 11.23-24; Luk 17.29; 'Lɩlɛ 11.8;... Ɛ nɔ‑ mɔ 'dɩɔ ‑mʋ', ‑ɛ kɔ 'kwli Lɔtɩ 'ti la 'lɩ. 'Dɩɔ ‑mʋ', ‑ɛ 'mʋɛ Sodɔmʋ yrɛ, ɛ nɔ‑ mɔ Gomɔlɩdɩɔ (Gomorrhe). 'Dɩɩ nɩ 'hʋɛn a 'mʋ a nyibli, dɛ 'kuku*, ʋ ni la, ɛ ‑hʋ la nɩ dɩakɩ. Ɛ nɔ‑ kɔ ‑tɩ, Nyɩsʋa 'ɛ nu꞊o, nahru 'ɛ ble 'lɩ yakɔ 'kwli, 'ɛ ‑wɛ 'dɩɩ a 'mʋ kɔ 'waa 'kwli a nyibli 'hʋɛn‑ bʋ. Kɛɛ, ɛ wa Lɔtɩ nɩ, ‑ɛ nu꞊o, Lɔtɩ mɔ la Nyɩsʋa a nyiblo ꞊nɩɔ. ‑Hre Lɔtɩ a ‑tɩ a klɛ‑hɩhɩalɛ.
Sosɛfʋ (Joseph)
'Kɩ 'lɩ 'yrɩ* yrayrɩ a Nyɩsʋacrɩɛn 'kwli, ɛ kɔ nyibli ‑hʋɔhʋɩ, 'waa 'nyrɛ 'ɛ mɔ Sosɛfʋ:
1. Sosɛfʋ, ‑ɛ mɔ Sakɔbʋ* a 'yu nyɩbɛyu ‑bɩ, 'kɩ 'lɩ 'a 'yonʋ nyɩbɛpʋ nɩ ‑pu ꞊tu 'ʋ 'hʋɛn ‑mʋ' 'nyɩ, ‑ʋ mɔ Yisraɛkʋɛ* a 'baɩnʋ. ‑Hre Nunu 7.9-14; Saan 4.5; Heb 11.21-22; 'Lɩlɛ 7.8.
2. Sosɛfʋ, ‑ɛ mɔ Mari a nyɩbɩʋ, Mari, ‑ɛ mɔ ‑Yusu a 'dii.
3. Sosɛfʋ, ‑ɛ mɔ ‑Yusu a 'dɩayɩ ‑bɩ. Mat 13.55; Mak 6.3.
4. Sosɛfʋ, ‑ɛ mɔ Sakɩ a 'dɩayɩ. Mat 27.56; Mak 15.40, 47.
5. Sosɛfʋ, ‑ɛ kɔ 'lɩ Alimate. Mat 27.57-60; Mak 15.42-46; Luk 23.50-53; Saan 19.38-42.
6. Sosɛfʋ Basabasɩ, ‑ɛ yɩ ‑Yusu ꞊wien lɛ kʋɛ ‑wɛ. Nunu 1.23.
7. Banabasɩ a 'nyrɛ ‑bɩ mɔ Sosɛfʋ. Nunu 4.36.
 
Sosue (Josué)
Nunu 7.45; Heb 4.8. ‑Tɛ Mose* a ‑tɩ ‑wɛ, Sosue, nɔ‑ bi 'ʋ 'a ‑ta', ‑ɛ ‑hɛ Yisraɛkʋɛ* a naanyɔ, ‑ɛ gba 'lɩ ꞊nʋ 'blʋgba ‑mʋ', Nyɩsʋa pʋ la 'lɩ, ɛ di la ꞊nʋ ‑nyi 'kwli.