Ɩsɔ́ɔ weelíri tɩndɩnáa Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga-daá
2
1 Wɩ́rɛ wenɖé bénɖíi wɛ́ nɛɛ́saaláa wɩ́rɛ-dɛ́ɛ jíńgáárɩ́ bánÿaá kɩ sɩ Pɛntɩkóotɩ nɛ́,
wenbá barɩ́ŋa baava Yeésu toovonúm nɛ́ fʊnduuzée ɖɩdáarɛ kʊ́ɖʊńɖɛ ɖɩḿ ɖɩdaá.
2 Ńna‑ńna gɛ baanɩ́ɩ wíídi natɩ́rɩ tɛ́nɩ bɩɩgálɩ́ɩ́ná ɩsɔ́ɔ́dáá,
bɩjɔɔ́ɔ nyazɩ fefelimá wɛ́nvɛtɩ́ ɖóni-ɖóni na bínwií wenbí nɛ́.
Ngɛ biizuná ɖaána bavʊnwɛ kadaá nɛ́ karɩ́ŋa.
3 Ngɛ baana nyazɩ nimíni nzʊlʊmɩ́nɩ bɩlɛ́,
bínjozíi bɩ́ndɩnɩ́ báa weení-rɔ.
4 Ńna gɛ Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga woozuná barɩ́ŋa,
ngɛ baabáázɩ kʊnʊmɩ́nɩ natɩ́rɩ ŋmatɩrɛ;
kʊnʊmɩ́nɩ wentí Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga waava wɛ sɩ báŋmatɩ nɛ́ gɛ bánŋmatɩ́.
5 Bɩdɛ́ɛ sáátɩ kɩḿ,
Yahúúɖuwá baabá bɔɖɔ́kɩná aɖííni bɩjaarɛ́ɛ bɩka bɔwɛ ɖúúlínya-dɛ́ɛ laadásɩ rɩ́ŋa-daá nɛ́,
wɔ́ńgɔ́nɩ́ bɔwɛ Yerusalɛ́ɛm-tɛ́ɛ́dɩ-daá.
6 Baanɩ́ɩ bínwií wenbí nɛ́,
ngɛ zamɔ́ɔ kʊ́bɔńgɩ woodúúzi.
Ńna gɛ bɩɩbá bɩlá wɛ bítí,
káma,
báa weení wánnɩɩ́ bánŋmatɩ́ ɩgʊnʊm-daá nɛ́.
7 Bɩɩnyɔ wɛ bɩka bɩjɔɔ́ɔ wɛ mááɖé,
ngɛ bɔ́nbɔɔzɩ́ badɩ sɩsɩ:
«Ɩráa bana bánŋmatɩ́ ɖɔ́ nɛ́,
mányɩ sɩsɩ barɩ́ŋa bɛgɛ́ɛ Galilée ńba gɛ?
8 Bɩɩlá nŋɩ́nɩ́ gɛ ɖádáá báa weení wánnɩɩ́ bánŋmatɩ́ ɩgʊnʊm tɩtɩŋa-daá.
9 Bɛɛ Páarɩtɩ ńba,
na Medíi ńba na Eláamɩ ńba;
Mesopotamíi ńba na Yudée ńba;
na wenbá baagálɩ́ɩ́ná Kapadɔ́ɔsɩ,
na Pɔ́n na Azíi laadásɩ-rɔ nɛ́.
10 Firizíi na Panfilíi laadásɩ-daá ńba,
Mɩ́sɩra na Libíi laadásɩ sɩjʊ́ʊ́na Sirɛ́ɛnɩ tɛ́ɛ́dɩ nɛ́-dɛ́ɛ ńba;
wenbá baagálɩ́ɩ́ná Róóma tɛ́ɛ́dɩ-daá nɛ́,
11 na Kɩ́rɛ́ɛtɩ na Laarúbuwá-dɛ́ɛ laadásɩ-daá ńba.
Nɛbɛ́rɛ kɛ́ɛ Yahúúɖuwá gɛ,
nɛbɛ́rɛ bɛlɛ́ baalá túúbá gɛ bánlám Yahúúɖuwá-dɛ́ɛ aɖííni.
Ɖárɩ́ŋa ɖánnɩɩ́ bánŋmatɩ́ mááɖéwá kʊ́bɔńdɩ Ɩsɔ́ɔ waalá tɩ nɛ́ ɖɛ́dɛ́ɛ kʊnʊmɩ́nɩ-daá.»
12 Bɩɩnyɔ barɩ́ŋa bádánnáa kʊ́tɔḿtɩ bɩka bɔ́nbɔɔzɩ́ ɖamá sɩsɩ:
«Tɔ́m tɩna gɛ wentí bɩlɛ́.»
13 Amá,
badaá nɛbɛ́rɛ wɛ bánmʊŋɛ́ wanbaaráa bɔ́ndɔ́m sɩsɩ:
«Bɔ́ńnyɔ́ɔ́ sʊlʊ́m bɔfɔ́ɔ gɛ.»
Pétro wánŋmatɩnáa zamɔ́ɔ
14 Ńna gɛ Pétro waagʊrʊ́ ɩ́na tɩndɩnáa fuú na naárʊ baaganáa ɩtɔ́ zamɔ́ɔ bɩcáárɩ sɩsɩ:
«Mɩ́nyɔ́ɔ́ Yudée ńba,
na mɩ́nyɔ́ɔ́ wenbá mɩ́rɩ́ŋa mɩ́wɛ Yerusalɛ́ɛm tɛ́ɛ́dɩ-daá cé nɛ́,
ɩbá iwélesi kazɔ́ɔ ɩnɩ́ɩ wentí sɩ maŋmátɩ nɛ́.
15 Mɩ́nmaazɩ́ sɩsɩ ɩráa bana bɔɔnyɔ́ɔ bɔfɔ́ɔ gɛ?
Aayɩ́ bɔdɔnyɔ́ɔ,
káma,
tɛ́ɛrɛ́-dɛ́ɛ kéréfu kééníré-daá gɛ ɖɔ́wɛ ɖɔ́.
16 Amá,
wentí anɖébi Yowɛ́ɛlɩ waavʊ́ńŋmátɩ tɩ nɛ́,
tɩɩdála ná ɖɔ́.
Ɩlɛ́ waavʊ́ńŋmátɩ sɩsɩ:
“Ɩsɔ́ɔ sɩsɩ:
17 ‘Wɛ́-bíya kɛdɛɛzɩya ńba-daá,
ménÿelíi mɛ́dɛ́ɛ Kezeŋa ikédi ɩrʊ́ báa weení-rɔɔzɩ́,
míbiyaalɩnáa na mɩ́wɛɛlɩnáa wánbɩsɩ́ anɖébiwá,
mɩ́dɛ́ɛ aléewá na afobíya wánnáa kɩwɩlɩ́nɩ,
mɩ́dɛ́ɛ ábɔ́náa wónɖoozí ɖoozá;
18 Bɩkpɛdɩ́na aláa na abaaláa bánlám ma bɔwʊtá nɛ́,
ménÿelíi mɛ́dɛ́ɛ Kezeŋa ikédi bɔrɔ wɛ́ kɛdɛɛzɩya ńná-daá,
bɩka babɩ́sɩ anɖébiwá.
19 Mánlám mááɖéwá ɩsɔ́ɔ́dáá
bɩka malá maamááciwá adɛ laadɔ́ɔ-rɔ;
bánnáa azimá,
nimíni na nyɔ́ɔ́zɩ sɩbá sɩfɔ́kɩ.
20 Wɩ́sɩ wánlám temenuú nyazɩ nuvoowú;
bɩka fenɔɔ́ ɩbá kɛsɛ́ɛ nyazɩ azimá,
naanɩ́ na Ɖádʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ wɩ́rɛ ɩtála,
wɩ́rɛ ɖɩḿ ɖɩgɛ́ɛ wɩ́rɛ kʊ́bɔńɖɛ na ásícé ńɖɛ gɛ.
21 Ńna gɛ weení rɩ́ŋa sɩ ikóo ɩyáa Ɖádʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ nɛ́,
ɩlɛ́ wɛ́nlɛɛ́ yɩ.’ ”
22 Israyɛ́ɛlɩ ńba,
iwélesi ɩnɩ́ɩ ma kazɔ́ɔ:
Yeésu Nazarɛ́ɛtɩ ńnɩ́,
ɩrʊ́ ɩmʊ́,
Ɩsɔ́ɔ waabaná yɩ ɩlá maamááciwá na mááɖéwá ɩwɩ́lɩ sɩsɩ weegédíri ná yɩ mɩ́jɔ́.
Mɩ́dɩtɩŋa mɩ́nyɩ bɩlɛ́.
23 Ɩrʊ́ ɩmʊ́,
naanɩ́ bakpa yɩ becéle mɩ́ɩ nɛ́,
Ɩsɔ́ɔ ɩlɛ́ ɩvʊnnyɩ bɩka waavʊ́ńlaḿ wenbí ɩsɩ́ɩ nɛ́ nbɩlɛ́.
Ngɛ mɩ́ɩ́gʊ́ yɩ.
Sɩ ɩkʊ yɩ nɛ́,
mííyéle ɩráa baasɩ Ɩsɔ́ɔ nɛ́ ɩká yɩ ɖɛ́nɩ-rɔɔzɩ́.
24 Amá,
Ɩsɔ́ɔ waalɩzɩ́ yɩ sɩ́m nʊ́ʊ́zɩ-daá iféézi yɩ ɩlɩ́ɩ ɩsɩɖáa-daá,
káma,
sɩ́m fɛ́yɩ́na yíko sɩ bɩkpa yɩ bɩsɩ́ɩ ɩsɩɖáa-daá.
25 Wúro Ɖáwʊɖa waavʊ́ńŋmátɩ ɩdɔ́m sɩsɩ:
“Mávʊ́nbɛɛ́na Mádʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ máázá-daá báa sáátɩ wenkí;
Ɩjɔɔ́ɔ mɔ́jɔ́ na málaakáarɩ ɩ́kakʊrʊ́.
26 Bʊrɔɔzɩ́ gɛ mɔ́wɛ jíńgáárɩ́-daá,
bɩɩbá bɩjɔɔ́ɔ ma niíni bɩka méndéédi yéńdi;
mɔ́dɔ́nʊʊ́ tɩtɩŋa wɛ́nvɛɛzɩ́ kɩjɔɔ́ɔ tamɔ́ɔ,
27 káma ńdénÿelí ma ɩsɩɖáa ɖaajɔɔɖɛ́,
bɩka ńdénÿelí weení wánlám nya bɔwʊtá na toovonúm nɛ́ ɩɖazɩ́.
28 Nyááwɩ́lɩ ma nɩ́bááwʊ máta mɔgbɔɔná kɩ na moyuú weezuú nɛ́,
Káma,
nyɔ́wɛ mɔ́jɔ́ nɛ́,
nyɔ́ngɔnáa ma wenbi‑niíni gɛ.”
29 Koobíya,
ɖájaájaa wúro Ɖáwʊɖa ɩlɛ́ nɛ́,
bɩmɔɔ́na mabá mevééri mɩ́ɩ ɩnɩ́ɩ kazɔ́ɔ sɩsɩ,
waazɩ́ bebí yɩ,
ɩdɛ́ɛ bɔɔlááwʊ tɛɛzɩ wɛ ɖɔ́lɔ́wʊ́táá cé.
30 Wúro Ɖáwʊɖa ɩmʊ́ ɩvʊngɛ́ɛ anɖébi ɖʊɖɔ gɛ,
ɩvʊnnyɩ sɩsɩ Ɩsɔ́ɔ waavʊ́ńdɔḿ hálɩ iɖuuná sɩsɩ wénÿelíi igutoluú-dɛ bú ɩcɔ́ɔ ɩɖɩdáarɛ Israyɛ́ɛlɩ kowuro-gbelé-rɔ nɛ́;
31 wooyuú ɩfʊ́ńnáa sɩsɩ Lɛɛrʊ́ wɔ́ngɔnɩ́ ikéve ɩlɩ́ɩ ɩsɩɖáa-daá,
bʊrɔ gɛ waadáŋmatɩ sɩsɩ:
“Ɩsɔ́ɔ teyéle yɩ ɩsɩɖáa ɖaajɔɔɖɛ́,
bɩka ɩdɔnʊʊ́ taɖazɩ́.”
32 Ɩsɔ́ɔ weevéézi Yeésu ɩmʊ́ ɖánŋmatɩ́ ɩdɔ́m nɛ́ ɩlɩ́ɩ ɩsɩɖáa-daá,
ngɛ ɖárɩ́ŋa ɖááná bɩlɛ́ na ɖáázá.
33 Ɩsɔ́ɔ waagbáázɩ yɩ ɩcɔ́ɔ igíɖiiwú-rɔɔzɩ́ nɛ́,
Caáwʊ weejéle yɩ Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga wooɖúu ɩsɩ́ɩ sɩsɩ wángaváa nɛ́,
kanáábɩ́lɛ́ waamʊ ikédisi ɖɔ́rɔ́.
Bɩnáábɩ́lɛ́ mɩ́dɩtɩŋa mɩ́bɛɛ́na ɖɔ́ bɩka mɩ́nnɩɩ́ ɖɔ́.
34 Wúro Ɖáwʊɖa tɩtɩŋa takpa Ɩsɔ́ɔ-jɔ́ ɩsɔ́ɔ́dáá.
Amá,
wɔɔdɔ́ gɛ sɩsɩ:
“Ɖádʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ wɔɔdɔ́ Mádʊ́ʊ sɩsɩ:
‘Cɔɔ mégíɖíiwú-rɔ
35 hálɩ maɖʊ nbáɖaanáa nyɔ́nʊvɔ́-dɛ.’ ”
36 Bɩlɛ́ nɛ́,
mɩ́nyɔ́ɔ́ Israyɛ́ɛlɩ zamɔ́ɔ rɩ́ŋa,
ɩbá iyuúu ɩtɩlɩ́ sɩsɩ Yeésu ɩmʊ́ mɩ́ɩ́gá yɩ ɖɛ́nɩ abɛlɩ́ akɔ́ɔ-rɔ nɛ́,
ɩlɛ́ gɛ Ɩsɔ́ɔ waalɩzɩ́ sɩsɩ ɩnáábɩ́lɛ́ Ɖádʊ́ʊ,
bɩka ɩnáábɩ́lɛ́ ɖʊɖɔ Lɛɛrʊ́.»
37 Baanɩ́ɩ bɩlɛ́ nɛ́,
ngɛ balaakáarɩ waabá bɩkʊrʊ́.
Ngɛ bɔɔbɔ́ɔ́zɩ Pétro na tɩndɩnáa baaganáa sɩsɩ:
«Koobíya,
we gɛ bɩmɔɔ́na ɖɩlá ɖɔ́.»
38 Ngɛ Pétro woobúsi wɛ sɩsɩ:
«Ɩlá túúbá bɩka mɩ́dáá báa weení íyéle belíri yɩ lɩ́m-daá na Yeésu Krísto-dɛ́ɛ yɩ́ɖɛ-daá,
na Ɩsɔ́ɔ ɩcɛ́ mɩ́dɛ́ɛ alaháácɩ́wá.
A mɩ́ɩ́lá bɩlɛ́,
Ɩsɔ́ɔ wánváa mɩ́ɩ Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga.
39 Káma,
mɩ́nyɔ́ɔ́ na míbíya‑bíya gɛ Ɩsɔ́ɔ wooɖúu ɩsɩ́ɩ sɩsɩ wánváa kɛ,
bɩkpɛdɩ́na wenbá barɩ́ŋa bɔgɔwɛ tɛ́ɛ́dɩ na tɩlangáázɩ nɛ́,
ɩráa tuutúúma wenbá barɩ́ŋa Ɖádʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ sɩ ɩkáyaa wɛ babɩ́sɩ ɩdɛ́ɛ-ńba nɛ́.»
40 Pétro waadásɩ ɩŋmátɩ wɛ tɔ́mwá ɖabata ɖʊɖɔ wánlɩzɩ́ɩ na Yeésu-dɛ́ɛ seríya bɩka wánɖʊ́ʊ wɛ tɔ́m sɩsɩ bálɩɩ zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa badaavé nɛ́ bɔlɔwʊtáá bɩka bɛlɛ́ɛ beweezíni.
41 Wenbá baava Pétro waaŋmátɩ wentí nɛ́ toovonúm nɛ́,
beelíri wɛ lɩ́m-daá.
Bɩdɛ́ɛ wɩ́rɛ ɖɩḿ,
ɩráa nyazɩ mííli natúdoozo (3.000) bɩlɛ́ waadásɩ wenbá baava Yeésu toovonúm nɛ́ bɔrɔ.
Wenbá baava Yeésu toovonúm nɛ́-dɛ́ɛ cɔwʊrɛ
42 Wenbá baava Yeésu toovonúm nɛ́ baabá bánjaarɩ́ badɩ bénwelesí Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ tɔ́m tɩndɩnáa wánwɩlɩ́ɩ nɛ́,
baabá bánnɩɩnáa ɖamá nyazɩ koobíya,
bónÿoozí bénɖíi Ɖádʊ́ʊ-dɛ́ɛ kíɖííma bɩka bánjaarɩ́ badɩ bónboɖé sʊlʊ́ńdɩ.
43 Báa weení wánnɩɩ́ nɩdáárɛ,
káma,
Ɩsɔ́ɔ waabá wánbanáa tɩndɩnáa wánlám mááɖéwá na maamááciwá ɖabata.
44 Wenbá barɩ́ŋa baava Yeésu toovonúm nɛ́ fʊnjɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ ɩrʊ́ kʊ́ɖʊḿ,
bɩka bónÿoozí wenbí bɩrɩ́ŋa bɔwɛná bɩ nɛ́.
45 Bánvʊnÿám wenbí bɔwɛná nɛ́ bándarɩ́ɩ ɖamá,
bénjelíi báa weení wenbí bɩ́ta bɩkʊ ɩdɛ́ɛ bʊkááta nɛ́.
46 Báa wɩ́rɛ wenɖé bánjaarɩ́ badɩ na Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ Ɖaána kʊ́bɔńga-daá tuuzí,
bónÿoozí bénɖíi Ɖádʊ́ʊ-dɛ́ɛ kíɖíím ɖɛ́ɛ́zɩ-daá,
bɩka bénɖíi begíɖíím na wenbi‑niíni na wenbi‑vʊlʊḿɖɛ.
47 Bánzám Ɩsɔ́ɔ bɩka ɩráa rɩ́ŋa sɔɔlɛ́ɛ bɔdɔ́m.
Báa wɩ́rɛ wenɖé,
Ɖádʊ́ʊ wɔ́ngɔnáa wenbá wɛ́nlɛɛ́ wɛ nɛ́ wándasɩnáa wɛ.