Nŋɩ́nɩ́ bɩmɔɔ́na basʊ́lʊ Ɩsɔ́ɔ nɛ́
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 6.9-13 na 7.7-11 ɖʊɖɔ)
11
1 Yeésu wɛ ɖeelí wánzʊlʊ́ʊ wɩ́rɛ neɖére.
Sáátɩ wenkí waazʊ́lʊ bɩtɛ́ nɛ́,
ngɛ ɩwanbaaráa-daá naárʊ wɔɔbɔ́ɔ́zɩ yɩ sɩsɩ:
«Kʊ́bɔnɩ́,
wɩlɩ ɖáa sʊlʊ́ńdɩ ńŋɩnáa Yaayá waawɩ́lɩ ɩwanbaaráa nɛ́.»
2 Ngɛ Yeésu weevééri wɛ sɩsɩ:
«A bɩgɛ́ɛ mɩ́nzʊlʊ́ʊ ɩdɔ́ sɩsɩ:
“Ɖájaa,
Yele ɩráa ɩtɩlɩ́ sɩsɩ nyɛ́gɛ́ɛ ɖacɩrɩ‑cɩrɩ-dʊ́ʊ.
Nyógowúrɔ́ɔ íkedi adɛ laadɔ́ɔ-rɔ.
3 Fa ɖáa báa wɩ́rɛ wenɖé ɖégíɖíím.
4 Cɛ ɖáa ɖɛ́dɛ́ɛ alaháácɩ́wá,
ńŋɩnáa ɖɔ́ɔ́ ɖʊɖɔ ɖɛ́njɛ́m wenbá bánÿɩsɩnáa ɖáa nɛ́.
Nkeyéle ɖáa ɖɩsála ɩ́bɛrɛ-dɛ́ɛ kɔdɔ́sɩ-daá.”»
5 Ngɛ weedéféeri wɛ sɩsɩ:
«A mɩ́dáá naárʊ wɛná ɖɔndʊ́ʊ gɛ waagʊrʊ́ nuvoowú-daá ibó ɩlɛ́ ɩdɛ́ɛ ɩna yɩ sɩsɩ:
“Mɔɖɔndɩ,
kɩ ma kpɔ́nɔ́wá natúdoozo,
6 káma,
mɔɖɔndɩ naárʊ waagálɩ́ɩ́ná nɩ́bááwʊ ɩtála nɛ́ waazʊ́ʊ mɛ́dɛ́ɛ,
ngʊ́ mɛ́vɛ́yɩ́na nabʊ́rʊ sɩ mava yɩ.”
7 A bɩlɛ́ gɛ ɩlɛ́ woogóbusíná yɩ na ɩɖaḿ-daá sɩsɩ:
“Nkacáárɩ ma,
ɖɔ́ńdɔ́ɔ tará.
Mána mébíya ɖáńvɩ́nɩ,
mádánbɩɩzɩ magʊrʊ́ mava nya kpɔ́nɔ́wá.”
8 Ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ,
báa ɖoo ɩ́dángʊrʊ́ ɩfa yɩ kpɔ́nɔ́wá sɩsɩ ɩgɛ́ɛ ɩɖɔndɩ-rɔ nɛ́,
ńŋɩnáa waabá wánjaarɩ́ yɩ nɛ́,
wángʊrʊ́ʊ ɩfa yɩ wenbí bɩrɩ́ŋa wánjáádɩ nɛ́ bɩka ɩfɛ́ɛ́zɩ.
9 Tɔ́ɔ,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ:
Ɩbɔ́ɔ́zɩ bánváa mɩ́ɩ,
ɩjáa mínÿuúu,
ɩgɔ́tɩ bándʊlʊ́ʊ mɩ́ɩ.
10 Káma,
weení ɩrɩ́ŋa wɔ́nbɔɔzɩ́ nɛ́ bánváa yɩ,
weení wánjáádɩ nɛ́ wónÿuúu bɩka weení wɔ́ngɔtɩ́ nɛ́ bándʊlʊ́ʊ yɩ.
11 Mɩ́dáá caáwʊ weení wɔ́ngbɔwʊ́ʊ kʊ ɖoḿ ɩfa ibiyaalʊ́ a bɩgɛ́ɛ ɩlɛ́ waazʊ́lʊ yɩ tińɖe.
12 Yáá a ɩlɛ́ waazʊ́lʊ yɩ yɛ́lɛ,
ɩkpɔ́ɔ cáálɩ́ya ɩfa yɩ.
13 Bɩlɛ́ nɛ́,
a mɩ́nyɔ́ɔ́ wenbá mɩ́dáávé nɛ́,
mɩ́nyɩ mɩ́nváa míbíya wenbí bɩjɔɔ́ɔ kazɔ́ɔ nɛ́,
bɩ́nlám nŋɩ́nɩ́ na Mɩ́jaa weení ɩwɛ ɩsɔ́ɔ́dáá nɛ́ tánváa Kezeŋa Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ńga wenbá bɔ́nbɔɔzɩ́ yɩ kɛ nɛ́.»
Yeésu wónbusí wenbá bándʊ́ʊ́dɩ yɩ nɛ́
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 12.22-30 na Mrk 3.22-27 ɖʊɖɔ)
14 Wɩ́rɛ gɛ Yeésu wɛ wɔ́nɖɔwʊ́ʊ zííni nakɩ́rɩ kɩɩbɩsɩná ɩrʊ́ komóomúŋa nɛ́.
Sáátɩ wenkí zííni waalɩ́ɩ ɩrʊ́ ɩmʊ́ ɩrɔ nɛ́,
ngɛ waabáázɩ ŋmatɩrɛ.
Ngɛ bɩɩlá zamɔ́ɔ bítí.
15 Ńna gɛ nɛbɛ́rɛ sɩsɩ:
«Na Bɛlɩzebúuli,
zííniwá-dɛ́ɛ wúro gɛ wɔ́nɖɔɔnáa zííniwá.»
16 Nɛbɛ́rɛ sɔɔlɛ́ɛ sɩ bayɩ́ yɩ kɔdɔká nɛ́,
ngɛ bɔɔbɔ́ɔ́zɩ yɩ sɩsɩ ɩlá maamááci kɩ́nwɩlɩ́ɩ sɩsɩ Ɩsɔ́ɔ-jɔ́ gɛ waagálɩ́ɩ́ná nɛ́.
17 Yeésu nyɩ bolomaazɛ́ nɛ́,
ngɛ weevééri wɛ sɩsɩ:
«Laadɔ́ɔ báa wenká gɛ kɛdɛ́ɛ ɩráa wónÿoó ɖamá,
asée koonúúdi,
ɖɛ́ɛ́zɩ ɩsála ɖamá-rɔ.
18 A Sitáánɩ wónÿoó ɩdɩ nŋɩ́nɩ́ gɛ bɩ́nlám na ɩdɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ tɔ́nÿɔḿ,
káma,
mɩzɩ na Bɛlɩzebúuli gɛ mɔ́nɖɔɔnáa zííniwá nɛ́.
19 A na Bɛlɩzebúuli gɛ mɔ́nɖɔɔnáa zííniwá,
mɩ́dɛ́ɛ wanbaaráa ní,
na weení gɛ bɛlɛ́ bɔ́nɖɔɔnáa tɩ.
Bʊrɔɔzɩ́ gɛ míbiyaalɩnáa tɩtɩŋa sɩ bafʊʊná na mɩ́ɩ tɔ́m.
20 Amá,
a na Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ yíko gɛ mɔ́nɖɔɔnáa zííniwá,
bɩlɛ́ nɛ́ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ waadála mɩ́lɔ́wʊ́táá nbɩlɛ́.
21 A ɩrʊ́ ɖóni-dʊ́ʊ wénveríi ɩɖaána-rɔ ɩ́na yoogbɩná,
nabʊ́rʊ téndekiná wenbí bɩrɩ́ŋa ɩwɛná nɛ́.
22 Amá,
a naárʊ waagɩ́lɩ yɩ ɖóni nɛ́ wɔɔgɔ́nɩ iyóo yɩ,
ngɛ ɩlɛ́ waabɩ́ɩ́zɩ yɩ,
wɛ́nlɛɛ́ yoogbɩná rɩ́ŋa ɩvʊnjɔɔ́ɔna yɛ tamɔ́ɔ nɛ́ bɩka ɩtára wenbí bɩrɩ́ŋa wɔɔgbɔ́ɔ nɛ́.
23 Weení ɩraavóo ma nɛ́,
ɩyɛ́ɛ́na ma,
bɩka weení ɩ́dánzɩná ma tuuzí nɛ́,
wánÿaazɩ́ gɛ.»
Zííni bɔ́ńɖɔ́wʊ́ kɩ nɛ́-dɛ́ɛ kabɩsɩ́
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 12.43-45 ɖʊɖɔ)
24 «A zííni waalɩ́ɩ ɩrʊ́-rɔ,
kínboɖé gɛ kɩ́ngabɩsɩ́ ɖɩdáarɛ wɩlɩ́ŋa ńɖɛ-daá kɩ́njáádɩ ɖaavɛɛzɩɖɛ́.
Amá,
kídónÿuú nɛ́,
na kɩtɔ́ kɩdɩ sɩsɩ:
“Mánbɩsɩ́ mɛ́dɛ́ɛ ɖaána wenká máagálɩɩ kadaá nɛ́.”
25 A kɩɩdála gɛ kɩɩmɔɔná báńgbárɩ́ kɛ bɔnyɔ́ɔ́zɩ,
26 ńna nɛ́ kínboɖé kɩkájaa zííniwá lʊbɛ tɩgɩdaavééníti waagɩ́lɩ kɩḿ nɛ́,
na tɩkɔ́nɩ tɩsʊ́ʊ ńna tɩcɔ́ɔ.
Bɩgɛdɛɛzɩya,
ɩrʊ́ ɩmʊ́ ɩdɛ́ɛ cɔwʊrɛ wɔ́nvɔrɔ́sɩ bɩkɩ́lɩ kaɖaa-dɛ́ɛ.»
Weení ɩgɛ́ɛ wenbi-niíni-dʊ́ʊ páá nɛ́
27 Ɩwɛ ɩbamáa ŋmatɩrɛ bɩlɛ́ gɛ alʊ́ naárʊ waaŋmátɩ bɩcáárɩ zamɔ́ɔ lɔwʊtáá ɩtɔ́ yɩ sɩsɩ:
«Alʊ́ weení wɛɛyɛ́ɛ nyóvuwá bɩka nmʊ́zʊ yɩ nɛ́,
kɛ́ɛ wenbi-niíni-dʊ́ʊ.»
28 Amá,
Yeésu woobúsi sɩsɩ:
«Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bánnɩɩ́ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ tɔ́m bɩka bánnʊŋɛ́ tɩrɔ nɛ́.»
Bɔ́nbɔɔzɩ́ Yeésu sɩsɩ ɩ́la maamááci nakɩ́rɩ
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 12.38-42 ɖʊɖɔ)
29 Zamɔ́ɔ wɛ kínduuzí ɩjɔ́ nɛ́,
ngɛ waabáázɩ kɩ feerím sɩsɩ:
«Zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa taavé;
bánjáádɩ maamááci;
maamááci nakɩ́rɩ fɛ́yɩ́ bánnáa kɩ bɩdɛkɛ́ɛ Ínúusa-dɛ́ɛ ńgɩ nɛ́.
30 Káma,
ńŋɩnáa Ínúusa-dɛ́ɛ tɔ́m waalá Niníivi ńba maamááci nɛ́,
bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ Ɩrʊ́ Biyaalʊ́-dɛ́ɛ tɔ́m sɩ ɩlá zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa maamááci.
31 Tɔ́m fʊ́ʊ́dɩ wɩ́rɛ,
Laadɔ́ɔ kɔwɛ na fúu adɛ nɛ́-dɛ́ɛ wúro alʊ́ wángʊrʊ́ʊna zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa,
ɩkʊ bɔdɔ́m,
káma,
waagálɩ́ɩ́ná ɖoo ɖúúlínya-dɛ́ɛ tɩ́ŋa-daá ɩkɔ́nɩ iwélesi Sulemáana-dɛ́ɛ áséńsí.
Ngʊ́ wenbí bʊwɛ cé nɛ́ bɩɩgɩ́lɩ Sulemáana.
32 Tɔ́m fʊ́ʊ́dɩ wɩ́rɛ Niníivi tɛ́ɛ́dɩ-daá ɩráa wángʊrʊ́ʊna zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa bakʊ bɔdɔ́m,
káma,
Niníivi ńba waalá túúbá bɛkɛ́ɛ balakásɩ sáátɩ wenkí baanɩ́ɩ Ínúusa-dɛ́ɛ waázu nɛ́.
Ngʊ́ wenbí bʊwɛ cé nɛ́ bɩɩgɩ́lɩ Ínúusa.»
Fɩtɩ́la kʊwɛ ɩrʊ́ tɔnʊʊ́-rɔ nɛ́
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 5.15 na 6.22-23 ɖʊɖɔ)
33 «Naárʊ tɔ́nzɔḿ fɩtɩ́la na ɩkpɔ́ɔ kɩ ɩmʊ́sɩ yáá ifu gbégídi kɩrɔ.
Amá,
wɔ́ngbɔwʊ́ʊ kɩ gɛ ɩtɩ́nɩ ɩsɔ́ɔ́dáá na kínlosí wenbá bángazʊʊ́ nɛ́.
34 Nyáázɩ́rɛ kɛ́ɛ na nyɔ́dɔ́nʊʊ́-dɛ́ɛ fɩtɩ́la.
A nyáázɩ́rɛ na ɖɩdɩ,
nyɔ́dɔ́nʊʊ́ rɩ́ŋa wɛ ɖɛnyɛm-daá gɛ.
Amá,
a nyáázɩ́rɛ fɛ́yɩ́ ɖéyí‑ɖéyí,
nyárɩ́ŋa nyɔ́wɛ temenuú-daá ɖʊɖɔ gɛ.
35 Bɩlɛ́ nɛ́,
kuná laakáarɩ na ɖɛnyɛm kʊwɛ nyɔ́rɔ́ nɛ́ kɩ́kábɩsɩ temenuú.
36 A bɩ́nnáa nyɔ́dɔ́nʊʊ́ rɩ́ŋa kɩdɛ́ɛ ɖeelí fɛ́yɩ́ temenuú-daá,
kɩrɩ́ŋa kʊwɛ ɖɛnyɛm-daá gɛ nyazɩ fɩtɩ́la wónlosí nya nɛ́.»
Ɩ́kalá nyazɩ Mará wɩlɩɖáa
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mat 23.1-36 na Mrk 12.38-40 ɖʊɖɔ)
37 Yeésu bamáa ŋmatɩrɛ gɛ Faríizi ńnɩ́ naárʊ waayáa yɩ ɩdɛ́ɛ sɩ íbo ikéɖi kíɖíím.
Ngɛ Yeésu woobó ɩsʊ́ʊ ɩcɔ́ɔ sɩ beɖi kíɖíím.
38 Bɩɩlá Faríizi ńnɩ́ bítí waana sɩsɩ Yeésu tasáŋ ɩnʊ́ʊ́zɩ ɩlá ɖacɩrɩ‑cɩrɩ Ɩsɔ́ɔ ɩzá-daá naanɩ́ ɩmɔ́ɔ ɩbáázɩ kíɖíím ɖíi.
39 Amá,
Ɖádʊ́ʊ Yeésu wɔɔdɔ́ yɩ sɩsɩ:
«Mɩ́nyɔ́ɔ́ Faríizi ńba,
mɩ́nÿaalɩ́ yíka na nyɩnɔɔ́ wɔ́rɔ́ bɩka mɩ́dɩtɩŋa mɩ́dáá na ŋmɩɩlɩ́m na kidaavééníti riké.
40 Mɩ́vɛ́yɩ́na lomaazɛ́ nɛ́,
weení waalá bʊwɔ́rɔ́ nɛ́,
bɩdɛkɛ́ɛ waadála ná bɩdaá?
41 Ɩgbɔ́ɔ bɩdaá ńdɩ ɩlá kadanbʊrʊ́sɩ sarɔ́ɔ,
bɩka bɩrɩ́ŋa bɩlá mɩ́ɩ ɖacɩrɩ‑cɩrɩ.
42 Nbusú ɖamáa na mɩ́ɩ Faríizi ńba!
Mɩ́nvɛrɩ́ɩ yáázɩwá mɩ́nlanáa ɖóózi nɛ́ na kárɔɔ́-daá ɖóóziwá-rɔɔzɩ́-dɛ́ɛ fuú-rɔ kʊ́ɖʊńbɩ,
bɩka mɩ́ngbɛɛnáa wenbí bɩjaarɛ́ɛ nɛ́ Mará-daá;
tɩlɛ́ gɛ toovonúm fúu na Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ sɔɔlɩ́m.
Tɩlɛ́ gɛ bɩmɔɔ́na ɩlá bɩka ɩtásɩ tɩɩganáa.
43 Nbusú ɖamáa na mɩ́ɩ Faríizi ńba!
Kʊ́bɔɔ-ɖɩdáarɛ gɛ mɩ́zɔɔlɛ́ɛ cɔwʊ́ʊ Ɩsɔ́ɔ ɖaazɛɛɖɛ́ bɩka mɩ́zɔɔlɛ́ɛ ɩráa wɛ́nzɛɛ́ mɩ́ɩ wɔnásɩ-daá!
44 Nbusú ɖamáa na mɩ́ɩ Faríizi ńba!
Mɩ́jɔɔ́ɔ gɛ nyazɩ bɔɔláánɩ tɩ́ńzálɩ́ ɩráa wánnʊŋɛ́ tɩrɔ bɩka baasɩ sɩsɩ bɔɔláánɩ gɛ bɩgɛ́ɛ nɛ́.»
45 Ńna gɛ Mará wɩlɩɖʊ́ naárʊ sɩsɩ:
«Kʊ́bɔnɩ́,
nyánŋmatɩ́ bɩlɛ́ nɛ́,
ɖɔ́ɔ́ ɖʊɖɔ gɛ nyándʊ́ʊ́dɩ bɩlɛ́.»
46 Ngɛ woobúsi yɩ sɩsɩ:
«Nbusú ɖamáa na mɩ́ɩ ɖʊɖɔ,
Mará wɩlɩɖáa!
Mɩ́nzʊʊ́ ɩráa sʊʊ́tɩ káálɛ ńdɩ,
amá,
mɩ́nyɔ́ɔ́ mɩ́dɩtɩŋa mɩ́dándandekiná tɩ na niiká báa cʊ́kɔ sɩsɩ ɩsɩná wɛ.
47 Nbusú ɖamáa na mɩ́ɩ!
Mɩ́nmáa anɖébiwá-dɛ́ɛ bɔɔláánɩ,
ngʊ́ anɖébiwá bɛḿ nɛ́,
mɩ́jaájaanáa waagʊ ná wɛ.
48 Bɩlɛ́ nɛ́ mɩ́ɩ́lɩ́zɩ́ seríya sɩsɩ wentí mɩ́jaájaanáa waalá nɛ́ wɔɔmɔ́ɔ mɩ́ɩ nbɩlɛ́.
Káma,
bɛlɛ́ baagʊ anɖébiwá nɛ́,
ngɛ mɩ́nyɔ́ɔ́ mɩ́wɛ mɩ́nmáa bɛdɛ́ɛ bɔɔláánɩ.
49 Bʊrɔɔzɩ́ gɛ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ áséńsí-daá nɛ́,
wɔɔdɔ́ sɩsɩ:
“Méngediríi wɛ anɖébiwá na tɩndɩnáa;
bángʊ́ʊ nɛbɛ́rɛ bɩka banáázɩ nɛbɛ́rɛ.”
50 Bʊrɔɔzɩ́ nɛ́,
bánvʊʊnáa zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa anɖébiwá rɩ́ŋa baagʊ wɛ kɔgbɔɔ ɖoo ɖúúlínya-dɛ́ɛ kabaazɩya nɛ́ bɩdɛ́ɛ tɔ́m.
51 Bɛɛ kɔgbɔɔ ɖoo Abíilu-dɛ́ɛ sɩ́m hálɩ ngɔ́nɩ Sákarɩ baagʊ yɩ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ Ɖaána kʊ́bɔńga kadɔ́ɔ-daá,
sarásɩ ɖaalanɖɛ́ na Ɖacɩrɩ‑cɩrɩ ɖɩdáarɛ bɔlɔwʊtáá nɛ́.
Ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ bánvʊʊnáa zaamáánɩ kɩna kɩdɛ́ɛ ɩráa bɩrɩ́ŋa bʊrɔ.
52 Nbusú ɖamáa na mɩ́nyɔ́ɔ́ Mará wɩlɩɖáa!
Mɩ́ɩ́gbɔ́ɔ tɩlɩ́ɩ-dɛ́ɛ sááfɩ;
ngʊ́ mɩ́dɩtɩŋa mɩ́dasʊ́ʊ,
bɩka ɩkʊrʊ́ ɩtɔ wenbá bɔzɔɔlɛ́ɛ sɩ basʊ́ʊ nɛ́ nɩ́bááwʊ.»