5
1 Yeésu waana zamɔ́ɔ nɛ́,
ngɛ waagba bʊ́ʊ-daáa ɩkɔ́jɔ́ɔ.
Ngɛ ɩdɛ́ɛ wanbaaráa woogóduu ɩjɔ́.
Wenbá sɩ bokóyuú fɛɛzɩrɛ Ɩsɔ́ɔ-jɔ́ nɛ́
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Lúk 6.20-23 ɖʊɖɔ)
2 Ńna gɛ waabáázɩ wɛ wɩlɩ́ɩ sɩsɩ:
3 «Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá banyɩ bewenbé-daá sɩsɩ bɛgɛ́ɛ kadanbʊrʊ́sɩ nɛ́,
káma,
badɩɩná Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ.
4 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bɔjɔɔ́ɔ ɖúkúru nɛ́,
káma,
Ɩsɔ́ɔ wɛ́nbɛɛlɩ́ wɛ.
5 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bɔjɔɔ́ɔ ɖɔyɔɔyɔɔ nɛ́,
káma,
Ɩsɔ́ɔ wánlám wɛ laadɔ́ɔ kʊjɔɔwʊ.
6 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bɔcɔ́ɔ wenbí Ɩsɔ́ɔ sɔɔlɛ́ɛ ɩrʊ́ ɩcɔɔná nɛ́,
cɔɔ́ɔ na wɛ nyɔɔ́sɩ na ɖoolɔɔ́ nɛ́,
káma,
babʊkááta wánzɩ́m.
7 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bánnɩɩ́ baranáa kʊnyɔḿ
nɛ́,
káma,
Ɩsɔ́ɔ wánnɩɩ́ bagʊnyɔḿ.
8 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bewenbé-daá cɔɔ́ɔ ɖacɩrɩ‑cɩrɩ nɛ́,
káma,
bánnáa Ɩsɔ́ɔ.
9 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bánjaanáa baranáa fɛɛzɩrɛ
nɛ́,
káma,
sɩ bayáa wɛ gɛ sɩsɩ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ bíya.
10 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ wenbá bánnáa wahála,
káma,
bovóo Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ nɩ́bááwʊ na toovonúm nɛ́,
káma,
badɩɩná Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ.
11 Wenbi‑niíni-dɩnáa gɛ mɩ́gɛ́ɛ a bɩgɛ́ɛ bándʊ́ʊ́dɩ mɩ́ɩ,
bánnaazɩ́ mɩ́ɩ bɩka bónbuunáa mɩ́ɩ tɔ́mwá ndɩ‑ndɩ mɔ́rɔ́ɔ́zɩ́.
12 Ɩváárɩ bɩka bɩlá mɩ́ɩ niíni,
káma,
mɩ́dɛ́ɛ kɩvɛrɛwʊ wɔɔɖɔ́ɔ ɩsɔ́ɔ́dáá.
Bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ baanáázɩ anɖébiwá baavʊ́ńdɛ́ɛ mɩ́ɩ nɩ́bááwʊ nɛ́.»
Yeésu wɛ́ngɛɛzɩnáa ɩwanbaaráa ɖɔ́m na ɖɛnyɛm
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mrk 9.50 na Lúk 14.34-35 ɖʊɖɔ)
13 «Mɩ́nyɔ́ɔ́ mɩ́gɛ́ɛ na ɖúúlínya-dɛ́ɛ ɖɔ́m.
A ɖɔ́m waazɩ́ niíni,
nŋɩ́nɩ́ gɛ bánlám bɩ na bɩtálaḿ niíni ɖʊɖɔ.
Asée bɔkpɔ́ɔ bɩ gɛ bɛbɛ́ɖɩ asʊ bɩka ɩráa ɩnʊ́ŋ bɩ.
14 Mɩ́nyɔ́ɔ́ mɩ́gɛ́ɛ na ɖúúlínya-dɛ́ɛ ɖɛnyɛm.
Tɛ́ɛ́dɩ baama tɩ bʊ́ʊ kʊjʊʊ́-daá nɛ́,
tɩ́dánmʊsɩ.
15 Ngʊ́ bɔ́dɔ́nzɔḿ fɩtɩ́la na bɔkpɔ́ɔ gbégídi bofu kɩrɔ.
Amá,
bɔ́ngbɔwʊ́ʊ kɩ gɛ batɩ́nɩ ɩsɔ́ɔ́dáá na bɩka bilósi báa weení ɖaána-daá.
16 Bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ mɩ́dɛ́ɛ ɖɛnyɛm mɔɔ́na kilósi,
báa weení ɩna mɩ́lakásɩ kazɔ́ɔ ńzɩ,
na basá Mɩ́jaa ɩwɛ ɩsɔ́ɔ́dáá nɛ́.»
Yeésu wánlám waázu Múúsá-dɛ́ɛ Mará-rɔ
17 «Ɩ́kamáázɩ sɩsɩ mɔ́ɔ́gɔ́nɩ sɩ maɖɩ́ Múúsá-dɛ́ɛ Mará na anɖébiwá baaganáa-dɛ́ɛ ŋmáádɩ.
Mɔ́dɔkɔ́nɩ sɩ maɖɩ́ tɩ,
amá,
mɔ́ɔ́gɔ́nɩ gɛ na tɩbɩ́ɩ́zɩ tikóódi.
18 Ménveerím mɩ́ɩ toovonúm sɩsɩ:
hálɩ ɖúúlínya ɩkʊrʊ́ gɛ,
Mará-daá báa ŋmáádɩ-bú yáá toḿka tándʊʊ́.
19 Bɩlɛ́ nɛ́,
weení idofu Mará amʊ́ adaá kʊ́ɖʊńɖɛ báa ɖɩgɛ́ɛ kúmuuɖé,
ngɛ weeyéle baaganáa ikízi ɖɛ nɛ́,
sɩ bayáa yɩ kúmuú gɛ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ-daá.
Amá,
weení woovu tɩ ngɛ waawɩ́lɩ tɩ ɩranáa nɛ́,
sɩ bayáa yɩ kʊ́bɔnɩ́ gɛ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ-daá.
20 Ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ a mɩ́dɛ́ɛ toovonúm fáa tɔɖɔ́ɔ bɩkɩ́lɩ Mará wɩlɩɖáa na Faríizi ńba,
mɩ́dánzʊʊ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowúrɔ́ɔ-daá.»
Yeésu wánlám waázu baaná yɛɛ́-dɛ́ɛ tɔ́m-rɔ
21 «Mɩ́ɩ́nɩ́ɩ sɩsɩ baaŋmátɩ ɖájaájaanáa sɩsɩ:
“Ńdángʊ́ʊ ɩrʊ́;
weení waagʊ ɩrɔwʊ́ nɛ́,
bánvʊʊnáa yɩ.”
22 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ:
weení wɛɛyɛɛ ná ɩrɔwʊ́ baaná nɛ́,
bánvʊʊnáa yɩ;
weení wɔɔdɔ́ ɩrɔwʊ́ sɩsɩ ɩvɛ́yɩ́na lomaazɛ́ nɛ́,
bánvʊʊnáa yɩ;
weení waadʊ́ʊ ɩrɔwʊ́ sɩsɩ ɖijinɖe nɛ́ mɔɔ́na baɖʊ yɩ azáába nimíni-daá.
23 A bɩgɛ́ɛ sɩsɩ nyáádála Ɩsɔ́ɔ sarásɩ ɖaalanɖɛ́ sɩ nlá Ɩsɔ́ɔ sarɔ́ɔ,
ngɛ nyɔ́ɔ́dɔ́ɔ́zɩ sɩsɩ nyɔ́rɔwʊ́ yɛ́ɛ́na nya,
24 sɩɩ nyázarɔ́ɔ sarásɩ ɖaalanɖɛ́ ɩzá-daá bɩka nbó nnyɔ́ɔ́zɩ nyána nyɔ́rɔwʊ́ mɩ́lɔ́wʊ́táá naanɩ́ ngábɩsɩ nlá kɛ.
25 A nyána naárʊ tɔ́m,
caarɩ nyádɩ ɩnyɔ́ɔ́zɩ tɩ mɩ́lɛ́ɛ́nɩ́ mɩ́wɛ nɩ́bááwʊ-daá nɛ́,
na ɩlɛ́ ɩ́kɔkɔ́nɩ iboná nya tɔmvʊʊráa-jɔ́,
bɛlɛ́ bɔkpɔ́ɔ nya becéle sɔ́ɔ́jawá bɔtɔ nya sáráka.
26 Ménveerím nya toovonúm sɩsɩ,
a ńdɛfɛrɛ tá bɩrɩ́ŋa bɩtɛ́,
nyɛ́vɛ́yɩ́ nyánlɩɩ́ ńna.»
Ɩrʊ́ ɩlɩ́ɩ ɩɖɛɛlʊ́ yáá ɩwaalʊ́ wɔ́rɔ́-dɛ́ɛ tɔ́m
27 «Mɩ́ɩ́nɩ́ɩ bɔɔdɔ́ sɩsɩ:
“Nkalɩ́ɩ nɖɛɛlʊ́ yáá nwaalʊ́ wɔ́rɔ́” nɛ́.
28 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ:
ɩrʊ́ weení waana naárʊ ɖɛɛlʊ́ ɩcɩ́ɩ́lɩ yɩ nɛ́,
ɩ́tɩ́lɩ́ sɩsɩ waalɩ́ɩ ɩɖɛɛlʊ́ wɔ́rɔ́ iwenbiré-daá.
29 A bɩgɛ́ɛ nyáázɩ́rɛ kíɖiiwú wénÿelíi kʊ gɛ nyánlám alaháácɩ́,
lɩzɩ́ ɖɛ nlɔ bolíni,
káma,
bɩjɔɔ́ɔ sóńcí nbɛ́ɖɩ nyɛ́dɛ́ɛ ɖeelí na nyárɩ́ŋa nzʊ́ʊ azáába nimíni-daá.
30 A ngʊ́ nyánʊ́ʊ́nɩ kíɖiiwú wénÿelíi kʊ nyánlám alaháácɩ́,
cɛ yɩ nbɛ́ɖɩ bolíni,
káma,
nbɛ́ɖɩ nyánʊ́ʊ́nɩ kʊ́ɖʊḿ cɔɔ́ɔ sóńcí na nyárɩ́ŋa nzʊ́ʊ azáába nimíni-daá.»
Alʊ́ kizíi-dɛ́ɛ tɔ́m
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Mrk 10.11-12; Lúk 16.18 ɖʊɖɔ)
31 «Bɔɔdɔ́tɔḿ ɖʊɖɔ sɩsɩ:
“A naárʊ weegízi ɩɖɛɛlʊ́,
ícéle yɩ wasɩ́ɩ́ka kɩ́nwɩlɩ́ɩ sɩsɩ weegízi yɩ nɛ́.”
32 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ weení ɩrɩ́ŋa weegízi ɩɖɛɛlʊ́ bɩdɛkɛ́ɛ na sɩsɩ waalɩ́ɩ ɩwɔ́rɔ́ nɛ́,
weeyele ná alʊ́ ɩmʊ́ ɩlɩ́ɩ ɩwɔ́rɔ́ a bɩgɛ́ɛ sɩ woobó ɩsáa naárʊ;
ngʊ́ bɩlɛ́ ɖʊɖɔ gɛ weení wooɖooná alʊ́ weení naárʊ weegízi yɩ nɛ́,
bʊdʊ́ʊ wooɖooná naárʊ ɖɛɛlʊ́.»
Ɖuunáa-dɛ́ɛ tɔ́m
33 «Mɩ́ɩ́dánɩ́ɩ ɖʊɖɔ sɩsɩ bɔɔdɔ́ ɖájaájaanáa sɩsɩ:
“A nyóóɖúúná Ɩsɔ́ɔ ɩzá-daá sɩsɩ nyánlám wenbí nɛ́,
asée nlá bɩ gɛ.”
34 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ íkoɖuuná nabʊ́rʊ.
Íkoɖuuná ɩsɔ́ɔ́dáá,
káma,
Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ kowuro-gbelé gɛ bɩgɛ́ɛ,
35 cáńfáná adɛ laadɔ́ɔ,
káma,
kɛgɛ́ɛ Ɩsɔ́ɔ-dɛ́ɛ nʊvɔ́ ɖaazɩɩɖɛ́ gɛ,
cáńfáná nɖuuná Yerusalɛ́ɛm tɛ́ɛ́dɩ,
káma,
tɩgɛ́ɛ Ɩsɔ́ɔ Wúro Kʊ́bɔnɩ́-dɛ́ɛ tɛ́ɛ́dɩ gɛ.
36 Ngʊ́ nkoɖuuná nyágʊjʊʊ́,
káma,
ńdánbɩɩzɩ nlá nyágʊjʊʊ́-daá nyɔká kʊ́ɖʊmɔ́ɔ ɩbɩ́sɩ kʊ́fʊ́lʊmɔ́ɔ yáá kɩ́kpɛdɔɔ́.
37 Wenbí sɩ ɩlá nɛ́ gɛ sɩsɩ a bɔɔbɔ́ɔ́zɩ mɩ́ɩ tɔ́m,
a mɩ́nyɩ tɩ,
idísi sɩsɩ:
Ɩɩ́n;
a mɩ́ɩ́sɩ tɩ,
sɩsɩ:
Aayɩ́.
Wentí bónzuurí nɛ́ wánlɩɩnáa Sitáánɩ-jɔ́ gɛ.»
Ɩrʊ́ ɩlá na bɛfɛ́rɛ yɩ nɛ́-dɛ́ɛ tɔ́m
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Lúk 6.29-30 ɖʊɖɔ)
38 «Mɩ́ɩ́nɩ́ɩ bɔɔdɔ́ sɩsɩ:
“A ɩrʊ́ wɔɔyɔ́ nyáázɩ́rɛ,
waazɩ́rɛ gɛ bɔ́nÿɔ́m bɛfɛ́rɛ;
a wɛɛbɛlɩ́ nyégéle,
bɛ́nbɛlɩ́ɩ ɩdɛ́ɛ-ńɖɛ.”
39 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ:
A ɩrʊ́ waalá mɩ́ɩ bɩdaavé,
ɩ́kɛfɛrɛ yɩ.
A ɩrʊ́ wɛɛjɛ́ nya kadaŋá nyédeegbeluú kíɖiiwú-rɔ,
kɛɛzɩ kɩɩganáa njéle yɩ.
40 A naárʊ sɩ iboná nya tɔmvʊʊrʊ́-jɔ́ ibuuná nya tɔ́m na ɩkpɔ́ɔ nyɛ́dɛ́ɛ ɖaazíki,
yele ɩkpɔ́ɔ bɩkpɛdɩ́na kpáyɩ.
41 A naárʊ waagba nya ɖóóle sɩsɩ nzʊ́ʊ yɩ sʊʊ́tɩ nboná hálɩ kilomɛ́ɛ́tawá natɩ́lɛ,
sʊʊ nboná natɩ́náázá.
42 Fa weení wánzʊlʊ́ʊ nya nɛ́,
bɩka ngɩ́ weení ɩzɔɔlɛ́ɛ ngɩ́ yɩ nɛ́.»
Ɩzɔ́ɔ́lɩ mɩ́báɖaanáa
(Ɩbɛ́ɛ́ŋ Lúk 6.27-28, 32-36 ɖʊɖɔ)
43 «Mɩ́ɩ́nɩ́ɩ bɔɔdɔ́ sɩsɩ:
“Sɔɔlɩ nyɔ́rɔwʊ́ bɩka nlɩzɩ́ weení ɩ́dánjaa nya nɛ́ báɖáárɛ.”
44 Amá,
mɔ́ɔ́ ménveerím mɩ́ɩ sɩsɩ:
Ɩzɔ́ɔ́lɩ mɩ́báɖaanáa,
bɩka ɩsʊ́lʊ wenbá bánváa mɩ́ɩ fúkúḿsi nɛ́ bɔrɔ,
45 na ɩbɩ́sɩ toovonúm Mɩ́jaa weení ɩwɛ ɩsɔ́ɔ́dáá nɛ́ ɩdɛ́ɛ bíya.
Káma,
Ɩsɔ́ɔ waalá wɩ́sɩ gɛ sínlosí ɩráavénáa na badaavé nɛ́ barɩ́ŋa,
wénÿelíi tɛ́ɛ́wʊ wánnɩɩ́ ɩráavénáa na badaavé nɛ́ bɛdɛ́ɛ fásɩ-daá.
46 A wenbá bɔzɔɔlɛ́ɛ mɩ́ɩ nɛ́ beriké gɛ mɩ́zɔɔlɛ́ɛ,
kɩvɛrɛwʊ wenkí gɛ mɩ́ɖamáa Ɩsɔ́ɔ-jɔ́.
Bɩlɛ́ gɛ tikée mʊʊráa ɖʊɖɔ wánlám.
47 A mígoobíya riké gɛ mɩ́nzɛɛ́,
we gɛ maamááci mɩ́ɩ́lá.
Bɩlɛ́ gɛ wenbá baasɩ Ɩsɔ́ɔ nɛ́ ɖʊɖɔ wánlám.
48 Wenbí ńŋɩnáa Mɩ́jaa weení ɩwɛ ɩsɔ́ɔ́dáá nɛ́ ɩbá ɩzɩɩzɛ́ɛ nɛ́,
mɩ́nyɔ́ɔ́ ɖʊɖɔ ɩzɩ́ɩ́zɩ bɩlɛ́.»