Yesu wɔ so ki po-a da?
(Matiyu 21:23-27, Maraka 11:27-33)
20
1 Jibi bɛɛ, Yesu wuru konaŋ ki kali-la Kirinfusinaŋ ki ra, ntiŋ i Kirinŋ wɔ Wulujii ki bi-ri kí tɛ. Kirinŋ tɛ sarakawɔrɔtɔnŋ kiri ŋununtiŋ kiri fa sariya kalimɔɔ kiri niŋ fa Yawutu cɛɛnni kiri i ta ntiŋ kila niŋ mani nu. 2 Kí i ntiŋ nanɔri: «Miŋ yɔ bi wɔ̀ri ma-a, nkɛnŋ niŋ sotinbi ki wɔri miŋ tɛ? Miŋ niŋ sotinbi ki kila-a nkɛnŋ gbɛ?»3 Ntiŋ tu kí tɛ: «Míŋ yɛri ki a abɛ́ɛ́ ranɔri bi tenŋ sun. A nʼbi nʼtɛ: 4 Nkɛnŋ Yuhana cin-ni tu ntiŋ na wu ki tan, Kirinŋ daa, konaŋ ni?»
5 Niŋ na, kí i arì ciiru ɲakili ji arìmaŋ wu. Kí tu: «A yibɛ̀ɛ̀ nʼbi tu Kirinŋ i, wú a yibɛ̀ɛ̀ ranɔri tu nfɛnŋ na yibɛ̀ɛ̀ bili ntiŋ na ki. 6 A yi dumiŋ na nʼbi tu konaŋ ni i, konaŋ kiri ra yibɛ̀ɛ̀ jɛri kwɔ ra, sabu koŋ bataa nʼtɔ-i tu Yuhana wuru Kirinŋ wɔ cintɔnŋ i.» 7 Niŋ ki ra, kí i nʼbi Yesu tɛ tu arìbɛ̀ɛ̀ Yuhana cintɔnŋ ki tɔ ki.
8 Yesu tu kí tɛ niŋ na: «Abɛ́ɛ́ ji niŋ tɔ ki, míŋ fani na n’wɔ́ sotinbi ki wɔrɔtɔnŋ ki bi abɛ́ɛ́ tɛ ki.»
Ɲaanjiwulu wɔ̀ bi-i baaradaŋ jɛ kiri bi ki sun
(Matiyu 21:33-46; Maraka 12:1-12)
9 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i wulusuntalinŋ ka bi konaŋ ki tɛ. Ntiŋ tu: «Ka wuru koŋ bɛɛ ɛ, ntiŋ i ɛrɛnsɛnŋ ji bo, ntiŋ i baaradaŋ ni shi bo ji ki ru bunsanŋ na, ntiŋ i tiri kɛniŋ tɔri ru. Ntiŋ i ta cin niŋ mani nu.a 10 *Ɛrɛnsɛnŋ ki na-i ji kilɛn-a waarinŋ wɔ̀ ru, jitiŋ ki i awɔ joŋ ki bɛɛ bo ta baaradaŋ kiri tɛ, tu niŋ ta awɔ lu ki mwu. Nka baaradaŋ kiri i niŋ pa, kí i niŋ bwɔ, kí i niŋ gbɛwɔ bo ta jitiŋ ki tɛ. 11 Jitiŋ ki i joŋ tɔri bo ta baaradaŋ kiri tɛ sɛbɛ. Kí i niŋ yɛri ki pa, kí i wú ki, kí i wú bwɔ kí i kila kí i wú gbɛwɔ ki bo ta a ŋununtiŋ ki tɛ. 12 Jitiŋ ki i joŋ byantɔnŋ bo ta baaradaŋ kiri tɛ. Kí i niŋ pa, kí i wú bwɔ, fɔ kí i ta ri bo wú ra, kí i wú kalikali tiri a ŋununtiŋ ki tɛ. 13 Niŋ ma-i, jitiŋ ki i sɔɔ, ntiŋ i a miiri, ntiŋ tu: ‹Míŋ a nfɛnŋ ma dɔɔ sa! Míŋ danshuru wɔ̀ bidi-i míŋ tɛ, míŋ a niŋ cin ta kí tɛ dɔɔ. Kí kɔniŋ na ɲaankwun niŋ jɛŋ woo!› 14 Nka baaradaŋ kiri ɲaniŋ ta-i bili jitiŋ ki daŋ ki sun waarinŋ wɔ̀ ru, kí i nʼbi arìmaŋ tɛ: ‹Mìŋ ka yɔ kanishitɔnŋ ki i, á ngban yi wú kilɛn, nwɔma kani ki i ji yi wɔ.› 15 Kí i jitiŋ ki daŋ ki pa po san ɛrɛnsɛnŋ ji ki ru, kí i ta nʼwu kɛlinŋ sun, kí i nʼkilɛn.»
Yesu tu konaŋ ki tɛ: «Abɛ́ɛ́ cirasun tu jitiŋ ki a na nfɛnŋ ma ka baaradaŋ kari wu sa? 16 Ntiŋ a ta niŋ baaradaŋ kiri bataa kilɛn, ntiŋ i nʼtɔri ri bo kí ta ru awɔ ji ki ru.»
Konaŋ kiri niŋ nama-i waarinŋ wɔ̀ ru, kí tu: «Kirinŋ fa na niŋ bishi ki wu ki.» 17 Nka Yesu i kí shɛɛli arì ɲaanfɛ, ntiŋ i nʼbi kí tɛ tu: «Kirinŋ wɔ wulu ki ru, nʼsɛbɛ-i mani wɔ̀ ru tu:
‹Futantɔnŋ kiri arì kaan wuru kwɔ wɔ̀ tɛ,
niŋ ki pwulu ji-i fu ki nɔnkɔnŋ ki sun kwɔ ki i. Niŋ wɔ̀ baraka gbɛ-i kwɔ kiri bataa wu.›b
Abɛ́ɛ́ gbɛ niŋ wulu ki kɔri ki nʼdanwɔ?
18 A koŋ woo koŋ fɛɛn niŋ kwɔ ki sun, ntiŋ wɔ kiri bataa ra yali yali. A niŋ kwɔ ki fɛɛn koŋ woo koŋ sun, ŋì a ntiŋ bɔrɔkɔ.» 19 Yesu niŋ wulu ki bi-i ninkunŋ waarinŋ wɔ̀ ru, sariya kalimɔɔ kiri fa Kirinŋ tɛ sarakawɔrɔtɔnŋ kiri wuru nʼtɛ arì i ntiŋ pa mìŋ manaanŋ ki ru, sabu kí nʼtɔ wuru tu ntiŋ wɔ wulusuntalinŋ ki wuru bili-la arìbɛ̀ɛ̀ bi sun. Nka kí i kɛni konaŋ ki jɛŋ.
Nanɔri wɔ̀ tan-i ɲinisa sali bi ki sun
(Matiyu 22:15-22; Maraka 12:13-17)
20 Niŋ waaci ki ru, kí wuru Yesu pɛrɛkɛ de-a mani ki bataa ru. Niŋ ki ra, kí i bonfɛtiiri cin ntiŋ tɛ, tu niŋ ni ta arì yɛri ji miŋ tu koŋ fɔɔmaan ni, kí i nanɔri kiri kwulu ntiŋ na, nwɔma kí i ntiŋ pa ŋuŋ kila a yɛri ki dariwulu wu, nwɔ̀ a so ta-i bi sariya kalimɔɔ kiri tɛ, niŋ ni i so ntiŋ de-i Ɔrɔmu faan ki gbɛfɛ. 21 Kí i Yesu ranɔri: «Kalimɔɔ, yibɛ̀ɛ̀ nʼtɔ-i tu, abɛ́ɛ́ konaŋ kiri kali-la sɛli ki ra, abɛ́ɛ́ koŋ san-a koŋ nu ki, Kirinŋ saa ki kakan-i, ŋì i tiri ɲaan wɔ̀ tɛ, abɛ́ɛ́ yɔ niŋ ɲaan ki ji-a konaŋ kiri wu a sɛli fɔ ki sun. 22 A yi bo saa fan. Yibɛ̀ɛ̀ kakan yi ɲinisa ki sali wɔri Ɔrɔmu masasinaŋ ki tɛ daa, walima yi kakan yi i nʼsali ki?» 23 Nka Yesu i po kɔ́ɔ́ daalinŋ na wulu kiri kɔri sun. Niŋ na, ntiŋ i nʼbi tu: 24 «Á wari peeraŋ tenŋ wɔri kaŋ, ŋí nʼshɛɛli.» Kí i niŋ wɔri ntiŋ tɛ. Ntiŋ tu kí tɛ: «Nkɛnŋ miniŋ fa ntiŋ gbɛ ta wari peeraŋ ka sun ka a?» Kí tu: «Ɔrɔmu masasinaŋ ki Sensaari yɛ.»c 25 Niŋ na Yesu tu kí tɛ: «Á niŋ ji-i, á masa ki wɔ ki wɔri masa ki tɛ, á i Kirinŋ wɔ ki wɔri Kirinŋ tɛ.» 26 Kí so Yesu pa-i a tɔnŋ na wulu sun konaŋ ki ɲaanna ki. Ntiŋ wulu ki rupwuluka shɔ-i ɲaan wɔ̀ tɛ, niŋ i bo kí bataa tɔnŋ sun, fɔ ŋì i bɛni bo kí sun.
Nanɔri wɔ̀ tan-i konkwuu kiri ŋmɛnibi ki sun
(Matiyu 22:23-33; Maraka 12:18-27)
27 Sadusiyɛnŋ kiri wuru kpeeri, nwɔ̀ri bili-li konkwuu kiri ŋmɛnibi ki ra ki. Niŋ ni bɛɛ ri i arì kpari-i Yesu tɛ, 28 kí i ntiŋ nanɔri: «Kalimɔɔ, Kirinŋ wɔ cintɔnŋ Musa nʼsɛbɛ tu-i sariya sɛbɛ ki ru yibɛ̀ɛ̀ tɛ: ‹A shuru mari cɛn, ntiŋ i beeni daŋ kilabali awɔ mari ki ra, ntiŋ pwaŋ ki kakan-i, niŋ i mari ki shi, nwɔma ciniŋ i kila wɔrinŋ ki ra.›d 29 Niŋ ɲaan ki tɛ, danshuru jɔnpɔni wuru koŋ bɛɛ gbɛ. Kí wɔrinŋ cɛɛnni ki i mari cɛn. Nka niŋ i beeni niŋ fa mari ki daŋ kila ki. 30 Nwɔ̀ gban-i wɔrinŋ ki ra, niŋ i mari ki kila, niŋ daŋ kila nʼgbɛ ki. 31 Danshuru byantɔnŋ ki i mìŋ mari tenŋ ki kila, niŋ i ji mìŋ ɲaan tenŋ ki tɛ, furututu, danshuru jɔnpɔni kari bataa i na mari tenŋ ka shi de, kí i na beeni niŋ ɲaan ki tɛ, nʼtɔri tenŋ daŋ kila mari ki gbɛ ki. 32 Niŋ bataa kɔɔtɛ, mari ki fani i na beeni. 33 Niŋ ɲaan ki tɛ, konkwuu kiri ra na ŋmɛni jibi wɔ̀, mari ka a ji nʼdanwɔ tenŋ wɔ sa? Sabu, kí fɔn bataa nʼkila de-i arɔ̀ɔ̀ mari.»
34 Yesu tu kí tɛ: «Ka juniɲa ka ru, mari ri yɔ cɛn wɔri-ra shuru ri tɛ. 35 Nka Kirinŋ koŋ wɔ̀ri ji-i koŋ telimaan-ni, ŋì i ji-a na niŋ kiri ŋmɛni, ŋì i ɲaanfɛfili ki wɔri niŋ ni tɛ arì beenimaan ki kɔɔtɛ, niŋ ni arìmaŋ cɛn-a ki. 36 Kí fani beeni-a kili ki, sabu kí i ji-a miŋ tu mɛlɛkɛn ni. Kí i ji Kirinŋ wɔ daŋ ni, sabu Kirinŋ i kí po san-i beŋ ki ru, ŋì i kí de awɔ ɲaninkulutɔnbi ki ru. 37 Ŋì i bi tu kwuu kiri ra ŋmɛni, sɔsɔɔlinŋ niŋ nu ki. Jirinŋ doaŋ tuunɛninɛntiŋ ki wulu bi-i mani wɔ̀ ru, Kirinŋ wɔ cintɔnŋ Musa yɛri ki nʼji-i, ntiŋ i nʼfɔɔ-ɔ, tu koŋ beenimaan kiri ra ŋmɛni, waarinŋ wɔ̀ ru ntiŋ Ŋuntiŋ ki dɔri-i tu: ‹Aburahamu wɔ Kirinŋ, Ishaka wɔ Kirinŋ, niŋ fa Yakuba wɔ Kirinŋ.›e 38 Niŋ wulu ki yɔ nʼbi-a tu niŋ ni bataa ɲaninkulutɔnŋ ni Kirinŋ gbɛ, sabu Kirinŋ konkwuu ri wɔ Kirinŋ i ki, ɲaninkulutɔnŋ ni wɔ yɛ.» 39 Sariya kalimɔɔ kiri bɛɛ ri tu Yesu tɛ: «Kalimɔɔ, abɛ́ɛ́ wulu ki rupwuluka shɔ-i.» 40 Niŋ kɔɔtɛ, kí jɛɛn kí i Yesu ranɔri bi tɔri bi sun kili ki.
Nanɔri wɔ̀ tan-i Kirinŋ Ɲaannakonshimaan ki bi ki sun
(Matiyu 22:41-46; Maraka 12:35-37)
41 Yesu tu kí tɛ: «Nfɛnŋ na konaŋ kiri i nʼbi-ri tu Kirinŋ Ɲaannakonshimaan ki Dawuda nupo bantenŋ i? 42 Sabu Dawuda yɛri ki nʼbi-i Kirinŋ tɛ shu kiri sɛbɛ kiri ru tu:
‹Ŋuntiŋ Kirinŋ ki nʼbi-i míŋ Ŋuntiŋ ki tɛ tu:
‘sɔɔ míŋ pantɛ
43 fɔ míŋ miŋ ɲa kiri bataa pa de-i nʼkanŋ fɛ waarinŋ wɔ̀ ru’.›f 44 Niŋ yɔ nʼbi-a tu Dawuda yɛri ki Kirinŋ Ɲaannakonshimaan ki dɔri tu Ŋuntiŋ. Niŋ ɲaan ki tɛ, ŋì a so ji-i Dawuda nupo bantenŋ i dɔɔkunŋ?»
Yesu tu awɔ kalindaŋ kiri arì yɛri kɔrɔshi sariya kalimɔɔ kiri ra
(Matiyu 23:1-36; Maraka 12:38-40)
45 Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ konaŋ ki bataa ɲaanna tu: 46 «Á a yɛri kɔrɔshi sariya kalimɔɔ kiri ra. Juulinŋ sinaŋ bo ki di-i kí tɛ. Nʼdi-i kí tɛ, konaŋ ki i kí tɔtiŋ coolinŋ tan-ni mani sinaŋ kiri ru. A kí de Yawutu kiri wɔ kalinfu kiri ru, kí yɔ tɔtiŋ sɔɔmaŋ kiri ceeli-la jɛŋ ki ru. A kí ta nuŋ numaŋ nu, tɔtiŋ sɔɔmaŋ kiri bi i di kí tɛ niŋ mani nu sɛbɛ. 47 Kíbɛ́ɛ́ kiri yɔ kanimari kiri gbɛfɛfinŋ kiri bataa mwu san-a kí wu. Niŋ fa, a kí bo Kirinŋ nafɛ ki sun, kí yɔ cin-a niŋ na, nwɔma konaŋ kiri i arì ja. Kíbɔ́ɔ́ kiti a na juu kusɛbɛ.»