Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i kitikwurutɔnŋ ki fa kanimari ki bi ki sun
18
1 Yesu wulusuntalinŋ ka bi-i awɔ kalindaŋ kiri tɛ, nwɔma ntiŋ i nʼji kí wu tu konaŋ kakan ŋi i Kirinŋ nafɛ-ri waarinŋ bataa ru, tu koŋ fa jurubi de a yɛri ru ki. 2 Ntiŋ tu kí tɛ: «*Kitikwurutɔnŋ bɛɛ wuru kili bɛɛ ra, ntiŋ wuru kɛni-na Kirinŋ jɛŋ ki, niŋ fa ntiŋ wuru sunu ja-a koŋ nu ki. 3 Mìŋ kili tenŋ ki ru, kanimari bɛɛ wuru maŋ. Bi bɛɛ i de nmari fa kilidaŋ ki bɛɛ faninmwuŋ. Nmari i tu nmari i na-ni kitikwurutɔnŋ ka tɛ, nwɔma awɔ bi ki i so ɲaanpo-i a fa a karishi ki faninmwuŋ. 4 Nmari ki i na cin niŋ tiri ki ra, kitikwurutɔnŋ ki nmari wɔ bi ki ɲaanpo-a ki, nka nmari i tu ntiŋ ɲaanfɛkwulu-la maŋ. Nʼna-i so waaci bɛɛ ru, kitikwurutɔnŋ ki i nʼbi a ciiru: ‹Sɛli yɛ, míŋ kɛni-na Kirinŋ jɛŋ ki, nʼdumiŋ koŋ gbɛ-a ki, 5 nka míŋ a ka kanimari ka wɔ bi ki ɲaanpo, niŋ ji i ki, nmari ra tu na-a míŋ ɲaanfɛkwulu-li waarinŋ bataa ru.›»6 Niŋ na, Ŋuntiŋ ki tu kí tɛ: «Abɛ́ɛ́ kitikwurutɔnŋ kɛrɛmaan ka wɔ wulu ki shɛɛli! 7 Niŋ na, Kirinŋ nwɔ̀ri ɲaannashi-i, Ŋì i kí ji a wɔ̀ri i, a niŋ ni ji nʼnafɛ-a cii fa sunŋ, Ŋì a ye kí tɛ nukwululula ki wa? 8 Míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ nʼtu ŋì i a kɔ́ɔ́ bi kiri ɲaanpo jona. Niŋ fa a fɔn na, Koŋ Danshuru ki na waari ki ru, ntiŋ a na koŋ jinŋ kila bili-la Kirinŋ na?»
Yesu wulusuntalinŋ wɔ bi-i Farinsiyɛnŋ ki fa ɲinisarakɔlɔtɔnŋ ki bi sun
9 Koŋ wɔ̀ri wuru arì yɛri ji-a koŋ telimaan ni, kí i koŋ pyɛ kiri bikwɔ-ri arì sun, Yesu wulusuntalinŋ ka bi-i niŋ ni bi ki sun. Ntiŋ tu: 10 «Jibi bɛɛ, shuru fuuli ta-i Kirinŋ nafɛ Kirinfusinaŋ ki ra. Tenŋ wuru Farinsiyɛnŋ ɛ, tenŋ ki i ji ɲinisarakɔlɔtɔnŋ i.
11 Farinsiyɛnŋ ki i tu, wú i Kirinŋ nafɛ-ri a ciiru, wú tu: ‹Kirinsinaŋ, míŋ yɔ baraka wɔri-ra abɛ́ɛ́ tɛ, sabu míŋ fa koŋ pyɛ kiri tenŋ i ki. Niŋ ni yɔ kwuntan-a, kí i bijɛ ma -ni, niŋ fa kí i kakaalibi ma-ni. Míŋ yɔ baraka wɔri-ra abɛ́ɛ́ tɛ, sabu míŋ miŋ tu ɲinisarakɔlɔtɔnŋ ka a ki. 12 Kufuluntɔnŋ woo kufuluntɔnŋ, míŋ yɔ sunŋ fuuli sunŋ de-a, ŋí i n’wɔ́ finŋ kiri bataa yaa san-ni.›
13 Ɲinisarakɔlɔtɔnŋ ki tumaan wuru kɔɔtɛ. Niŋ yɛri jɛɛn niŋ i a ŋuniŋ fɛshi ki, nka wú i tu a *kuŋ nu fi-aa, wú i nʼbi-ri: ‹Kirinsinaŋ, a míŋ sunmakwulupa, míŋ yɔ bijɛmatɔnŋ i.›» 14 Yesu i awɔ wulu ki rakɔ: «Míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ nʼtu Kirinŋ ɲinisarakɔlɔtɔnŋ ka wɔ nafɛ ki mwu-i, niŋ i tiri kulu. Nka Farinsiyɛnŋ ki jii kila Kirinŋ ɲaanfɛ ki, sabu koŋ woo koŋ yɔ a yɛri gbɛ-a, Kirinŋ na nintiŋ sunjɛri. Koŋ woo koŋ yɔ a yɛri sunjɛri-ra, Kirinŋ na nintiŋ gbɛ.»
Yesu jubasan-i tiraŋ kiri tɛ
(Matiyu 19:3-15; Maraka 10:13-16)
15 Jibi bɛɛ, konaŋ kiri i na arì daŋb kiri wu Yesu tɛ sɛbɛ, nwɔma ntiŋ i a gbɛ bili kí sun,c ntiŋ i jubasan kí tɛ. Kalindaŋ kiri niŋ ja-i, kí i jɛbi-ri niŋ koŋ kiri gbɛ. 16 Nka Yesu i tiraŋ kiri dɔri kpari a tɛ, ntiŋ i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Á fa tiraŋ kiri suu míŋ tɛ na ki sun ki, sabu Kirinŋ wɔ Masabi ki i kíbɛ́ɛ́ bishi kiri wɔ. 17 Sɛli ki ra, míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ, nʼtu, koŋ finŋ woo finŋ Kirinŋ wɔ Masabi ki pa-a, miŋ tu daŋ i ki, nintiŋ a de nʼnu fyewu ki.»
Shuru nafulutiŋ ki bi ki
(Matiyu 19:16-30; Maraka 10:17-31)
18 Jibi bɛɛ, Yawutu kiri wɔ ŋununtiŋ bɛɛ i Yesu ranɔri: «Kalimɔɔ shɔɔrinŋ, míŋ kakan ŋí i nfɛnŋ ma, nwɔma ŋí i Kirinŋ wɔ ɲaninkulutɔnbi kɔbali ki kila?.»
19 Yesu tu ntiŋ tɛ: «Nfɛnŋ na miŋ míŋ dɔri-ra tu kalimɔɔ shɔɔrinŋ Koŋ shɔɔrinŋ tɔri tenŋ nʼmaŋ Kirinŋ tenŋ pe ciniŋ ki. 20 Miŋ i Kirinŋ wɔ sariya bimaan kiri tɔ-a, nʼtu: ‹Fa nankulunbi ma ki, fa koŋ kilɛn ki, fa kwuntan ki, fa puru ye koŋ wu ki, nʼtiŋ ki fa nʼɲiŋ ki gbɛ.›»d
21 Ntiŋ tu Yesu tɛ: «Míŋ niŋ sariya kiri bataa rasɔɔ kabi ŋí i ji faa-a daanwulu.»
22 Yesu ntiŋ wɔ wulu kiri rama-i waarinŋ wɔ̀ ru, Yesu tu ntiŋ tɛ: «Bi tenŋ cin-i faa miŋ na. Tiri, ŋi i ta gbɛfɛfinŋ kiri bataa ju, ŋi i nʼjalinŋ ki rulu gbɛwɔ ri tɛ. A miŋ niŋ ma, miŋ a nafulu mwɔɔnna bo nʼjɛŋ Kirinŋ wɔ ki ru. Niŋ kɔɔtɛ, ŋi i na nʼpa míŋ cɛfan.» 23 Ntiŋ niŋ nama-i waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ ciirudi kili ki, sabu nafulutiŋ sinaŋ wuru i.
24 Yesu nʼja-i tu koŋ ki ciirudi kili ki, ntiŋ i nʼbi: «Nafulutiŋ derama ki furu-i Kirinŋ wɔ Masabi ki ru sa! 25 Sɛli ki ra, ɲɔɔnmi demaŋ di-i mɛsɛni ta ra, ŋì i fwuu nafulutiŋ derama ki sun Kirinŋ wɔ Masabi ki ru.»
26 Nwɔ̀ri wuru arì tɔɔnye-a Yesu wɔ wulu kiri tɛ, niŋ ni i ntiŋ nanɔri: «A nʼji niŋ ɲaan ki tɛ, nkɛnŋ a so a mwu-i niŋ na sa!»
27 Ntiŋ tu kí tɛ: «Konanmini yɔ waa-ra bi wɔ̀ ra, Kirinŋ yɔ so-a niŋ ma-i.»
28 Niŋ bimaan ki ra, Pyɛɛri i nʼbi: «Yibɛ̀ɛ̀ ji? Yibɛ̀ɛ̀ wɔ̀ri yi gbɛfɛfinŋ kiri bataa tu-i maŋ, yi nʼpa abɛ́ɛ́ cɛfan.»
29 Yesu tu kalindaŋ kiri tɛ: «Sɛli ki ra, míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ, nʼtu koŋ woo koŋ awɔ kaniŋ, walima awɔ mari, walima a tindaŋ, walima a jifinŋ ni fa a daŋ ni tu-i nʼmaŋ Kirinŋ wɔ Masabi ki bira, 30 ntiŋ a niŋ bataa bishi mwɔɔnna tɔri ri kila juniɲa ka ru, niŋ fa ntiŋ i ji-a Kirinŋ wɔ ɲaninkulutɔnbi kɔbali ki kila siri.»
Yesu kaan byantɔnŋ ki yɔ a beŋ ki fa a ŋmɛnibi ki bi-a
(Matiyu 20:17-19; Maraka 10:32-34)
31 Yesu ta-i awɔ kalindaŋ bwununfuuli ki wu arì cinancinŋ, ntiŋ i nʼbi kí tɛ: «Yibɛ̀ɛ̀ a na tunpa ta Yerusalɛmu ka a. Kirinŋ wɔ cintɔnŋ kiri bi wɔ̀ri sɛbɛ wuru Koŋ Danshuru ki bi ki sun, niŋ bataa ra ta ma, miŋ tu yìrì bi wuru ɲaan wɔ̀ tɛ. 32 Kí a ta ntiŋ de shiya tɔri kiri gbɛfɛ. Niŋ ni a yɛtan ntiŋ sun, kí i ntiŋ ki, kí i lɛju cu ntiŋ sun. 33 Kí a ta ntiŋ bwɔ suulinŋ na, kí i kila kí i ntiŋ kilɛn. Nka ntiŋ kilɛn ki sunŋ byantɔnŋ ki, ntiŋ a ŋmɛni.»
34 Nka Yesu wɔ wulu ki wuru nwɔ̀ bi-a, kalindaŋ kiri niŋ tɔ-ri ki, sabu nʼkɔri ki radumaan wuru kí sun, niŋ na kí so nʼtɔ-i ki.
Yesu ɲaanfwuu bɛɛ ɲaninaŋ ni nawwulu-i
(Matiyu 20:29-34; Maraka 10:46-52)
35 Yesu myɛ Yeriko kili ki tɛ waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i ta so ɲaanfwuu nafɛ tantɔnŋ bɛɛ sɔɔmaan sun saa ki tɔnna. Wú i konaŋ ni nafɛ-ri. 36 Ɲaanfwuu ki konaŋ ki fwuude shinwulu ki rama-i, wú i nanɔri tan tu nfɛnŋ i?
37 Kí tu wú tɛ tu Yesu, Nansarɛtitɔnŋ ki, fwuuderama i.
38 Niŋ ki ra, wú i yaalinpo tu: «Dawuda nupo Yesu, á míŋ sunmakwulupa!»
39 Koŋ wɔ̀ri wuru saa ki jɛŋ, niŋ ni i jɛbi-ri ɲaanfwuu ki gbɛ, nwɔma wú i a gbansan. Nka wú i nʼbɛɛ bo awɔ yaalinŋ ki sun, ŋì i fwuu a jɔnɔ ki sun, wú tu: «Yesu, Dawuda nupo, á míŋ sunmakwulupa!»
40 Yesu i tu. Ntiŋ tu kí wú gbɛ pa na a tɛ. Kí so-i wú wu ntiŋ tɛ waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i wú ranɔri: 41 «Miŋ nʼtɛ míŋ i nfɛnŋ ma miŋ tɛ?»
Wú i ntiŋ nupwulu: «Ŋuntiŋ, á nʼma míŋ i maannaja sɛbɛ.»