Farinsiyɛnŋ kiri wɔ wulu fuuli bi bi ki
(Matiyu 10:26-27)
12
1 Niŋ ɲaan ki tɛ, konaŋ ki i na a maŋ nakila Yesu sun, nwɔ̀ so wuru koŋ waa dama sun. Kí mwɔka jɛ ki, fɔ kí i tunpa-ri arìmaŋ kanŋ sun. Niŋ waari ru, Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ sun: «Á a yɛri kɔrɔshi Farinsiyɛnŋ kiri wɔ wulufuuli bi bi ki ra, ninwɔ̀ yɔ miŋ tu lenfe. A nʼpyaanŋ bo finŋ nu, ŋì i nʼbataa tuutuu ra. 2 Sabu, finŋ nadumaan tɔri tenŋ na tu jabali ki. Gonto tɔri ra ji maŋ, tu nwɔ̀ ra tu tɔbali ki. 3 Niŋ na, abɛ́ɛ́ a radu-i a i finŋ woo finŋ bi mancinŋ ki ru, niŋ bataa ra na nama sunŋ kwulu la manisarinŋ tɛ. Abɛ́ɛ́ wulutɔtɔɔlaaŋ wɔ̀ bi-i amaŋ tɔɔnta tɛ fu ki ciiru, niŋ bataa ra na sunjo tanka sun.»Konaŋ kakan ŋì i kɛni nkɛnŋ jɛŋ?
(Matiyu 10:28-31)
4 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu tu: «N’wɔ́ wɔshuru ri, koŋ wɔ̀ri yɔ koŋ firi ki kilɛn-a, nka kí so-a bi tɔri ma-i nʼwu kili ki, á fa kɛni niŋ ni jɛŋ ki. 5 Abɛ́ɛ́ kakan-i, á i kɛni nwɔ̀ jɛŋ, niŋ yɔ ka a: So yɔ Kirinŋ wɔ̀ gbɛ, ŋì i abɛ́ɛ́ kilɛn, niŋ kɔɔtɛ ŋì i ɲini ki kee bo Jaanama ki ru sɛbɛ, sɛli ki ra á kɛni niŋ jɛŋ.»
6 Ɲaannaanŋ pyaanŋ taanŋ ju-a jalinŋ fɔ daŋ fuuli la ki wa? Niŋ fa a fɔn na, Kirinŋ ɲakilila fɔnimaan a nʼtɔri tenŋ tɛ ki. 7 Abɛ́ɛ́ kɔniŋ, hali abɛ́ɛ́ ŋununshinŋ tenŋ tenŋ ki fɔn tɔnŋ tɔmaan yɛ Kirinŋ gbɛ. A fa kɛni ki, sabu abɛ́ɛ́ bi ki gbɛ-i Kirinŋ gbɛ, ŋì i fwuu ka ɲaannaanŋ kari bataa sun.
Ŋi i ji Yesu tɛ walima ŋi i nʼkaan nʼtɛ
(Matiyu 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
8 Míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ nʼtu koŋ woo koŋ a tu nʼna konaŋ kiri ɲaanna, tu afinŋ mɔ́ɔ́n, Koŋ Danshuru ki yɛrima ki a na tu Kirinŋ wɔ mɛlɛkɛn kiri ɲaanfɛ, ŋì i nʼbi tu nintiŋ afɔɔn ɔ. 9 Nka nwɔ̀tiŋ i a kaan-na míŋ tɛ konaŋ kiri ɲaanna, Koŋ Danshuru ki yɛrima ki a na a kaan nintiŋ tɛ Kirinŋ wɔ mɛlɛkɛn kiri ɲaanfɛ.
10 Koŋ woo koŋ wulu jɛ bi Koŋ Danshuru ki tɛ, nintiŋ wɔ bijɛ ma maan ki a so tu-i nintiŋ tɛ, nka koŋ woo koŋ yɔ Ɲiniwɔlinŋ ki tɔ ki li-a, nintiŋ wɔ bijɛ ma maan ki a so tu-i nintiŋ tɛ fyewu ki.
11 A kí abɛ́ɛ́ pa, tu arì a ta kiti ki kwuru abɛ́ɛ́ sun kalinfu kiri ru, jɛntɔnŋ kiri fa faantiŋ kiri ɲaanfɛ, a fa a gbɛɛratɛɛ tu abɛ́ɛ́ a ta nfɛnŋ bi, nwɔma a i a mwu ki. 12 Sabu abɛ́ɛ́ a ta wɔ̀ bi niŋ mani nu niŋ waaci ki ru, Ɲiniwɔlinŋ ki yɛrima ki a ta niŋ bataa de abɛ́ɛ́ daru.
Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i nafulutiŋ ɲakilibali bɛɛ bi ki sun
13 Koŋ bɛɛ i tu konaŋ kiri faninmwuŋ, ntiŋ i nʼbi Yesu tɛ: «Kalimɔɔ, á nʼbi míŋ wɔrinŋ ki tɛ, tu wú n’wɔ́ tiŋ kani lu ki wɔri nʼtɛ.» 14 Yesu i niŋ weŋ ki rupwulu: «Nkɛnŋ míŋ sɔɔ ŋí i ji abɔ́ɔ́ kitikwurutɔnŋ i, walima awɔ kani lutɔnŋ i?» 15 Niŋ bataa kɔɔtɛ, Yesu i nʼbi konaŋ ki tɛ: «Á a yɛri paka shɔ! A fa ji nafulubi ki ru koŋ fyikatiŋ ni ki. Konanmini wɔ nafulu ki mwɔ woo mwɔ, ŋì i so-a ɲaninkulutɔnbi shɔɔrinŋ wɔri-i ntiŋ tɛ ki dɛ!»
16 Yesu i wulusuntalinŋ ka bi kí tɛ: «Ka wuru nafulutiŋ bɛɛ ɛ. Wúwɔ bilaŋ kiri i shɔ kusɛbɛ. 17 Wú i nʼbi a ciiru: ‹Bilaŋ bomaŋ míŋ gbɛ ki, míŋ a nʼji dɔɔkunŋ dɔɔ? Míŋ a ka bilaŋ kari bataa bo da sa?› 18 Niŋ kɔɔtɛ, wú i a miiri, wú i nʼbi: ‹Míŋ a nwɔ̀ ma, niŋ yɔ ka a: ‘míŋ a n’wɔ́ cinŋ kiri bataa gwu, ŋí i nʼsinaŋ tɔri ri tan, ŋí i n’wɔ́ bilaŋ ki fa nʼgbɛfɛfinŋ kiri bataa bo niŋ ni nu.’ 19 Niŋ kɔɔtɛ, míŋ a nʼbi nʼyɛri tɛ: ‘Sɔɔ, ŋi i n’wɔ nufinŋ nu-ni, ŋi i n’wɔ mwunufinŋ mwunu-ni niŋ fa ŋi i nʼɲaannabyɛ-ri. Sabu bilaŋ yɔ miŋ kakantɛ nwɔ̀ a miŋ nu po jiri mwɔɔnna’.› 20 Nka Kirinŋ tu niŋ weŋ ki tɛ: ‹Myɛɛn wee! Jiŋ cii ki ru, miŋ ɲini ki a mwu nʼwu. Niŋ na, miŋ finŋ wɔ̀ri rakɔli-i, niŋ ni a na ji nkɛnŋ wɔ̀ri?›» 21 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu tu: «Koŋ wɔ̀ yɔ ka juniɲa ka ru nafulu ki rakɔli bo-a a yɛri dintɛbi kiri bi tɛ, niŋ faa-a nafulu dumiŋ ntiŋ gbɛ Kirinŋ wɔ ki ru ki, nintiŋ yɔ ji-a ka ɲaan ka tɛ.»
Á a gbɛ bili Kirinŋ sun
(Matiyu 6:25-34)
22 Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Mìŋ ki yɔ ncin-a, míŋ i nʼbi-ri abɛ́ɛ́ tɛ, nʼtu a fa a gbɛɛratɛɛ awɔ nufinŋ ki fa a bo nʼsun juulinŋ kiri kila ka ɲaan wu ki. 23 Sabu ɲini ki bi ki gbɛ-i nufinŋ bi ki wu, firi ki bi ki i ji gbɛ juulinŋ bi ki wu.
24 Abɛ́ɛ́ a miiri kaankaan kiri ɲaan ki sun. Yìrì finŋ firi-ra ki, yìrì dumiŋ bilaŋ tɛri-ra ki. Hali cinŋ yɛri yìrì gbɛ ki. Nka Kirinŋ yɔ a ɲakili tu-a yìrì ra. Abɛ́ɛ́ pari niŋ ni wu Kirinŋ ɲaanfɛ ki wa? 25 Abɛ́ɛ́ ru, nkɛnŋ tenŋ wɔ ciirufɔni so-a pyaanŋ bo-i ntiŋ shi ki sun? 26 Abɛ́ɛ́ ji so-a niŋ bi pyaanŋ ki ra ki, nfɛnŋ na abɛ́ɛ́ i a ciiru fɔni-ni bi pyɛ kiri ra? 27 Abɛ́ɛ́ ɲiŋ foo kiri shɛɛli: yìrì juu tan-a yìrì i juulinŋ bo-ri ki, nka niŋ fa a fɔn na, hali masa Solomani fa awɔ nafulutinbi ki sun, ntiŋ so juulinŋ shɔɔrinŋ kila-i, nwɔ̀ ɲiŋ foo kari ru tenŋ po-i ki. 28 Abɛ́ɛ́ nʼshɛɛli, a Kirinŋ ji niŋ ɲiŋ ki sunyeka shɔ-a ka ɲaan ka tɛ, ninwɔ̀ yɔ ja-a jiŋ, tuu i ji-a nʼpa siri, sii nʼna nʼnu ki, ŋì a abɛ́ɛ́ sunyeka shɔ kɛ! Abɔ́ɔ́ bilinabi ki kuru-i dɛ!
29 Abɛ́ɛ́ a finŋ wɔ̀ nu niŋ fa abɛ́ɛ́ a finŋ wɔ̀ mwunu, a fa a ciirufɔni niŋ ni kilaka ɲaan na ki. 30 Nwɔ̀ri bili Kirinŋ na ka juniɲa ka ciiru ki, niŋ ni finŋ tɔri bo-a niŋ finŋ kiri bataa ceeli ki jɛŋ ki. Nka nwɔ̀ yɔ abɛ́ɛ́, abɛ́ɛ́ Tiŋ Kirinŋ ki yɔ abɛ́ɛ́ makufinŋ kiri bataa tɔ-a. 31 Niŋ ki ra, á Kirinŋ wɔ Masabi ki ceeli sun, a niŋ ma, Kirinŋ yɛri ki a finŋ pyɛ kiri wɔri abɛ́ɛ́ tɛ.»
Nafulu wɔ̀ kɔ-a ki
(Matiyu 6:19-21)
32 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Abɛ́ɛ́ wɔ̀aŋ ni yɔ nʼpa-a míŋ cɛfan, á fa kɛni ki. Sabu nʼdi-i abɛ́ɛ́ Tiŋ Kirinŋ ki tɛ, kí i arɔ̀ɔ̀ Masabi ki wɔri abɛ́ɛ́ tɛ.
33 Á a gbɛfɛfinŋ kiri bataa ju, a i nʼjalinŋ ki wɔri gbɛwɔ kiri tɛ. A nafulu bofinŋ libali li ramɔni bo a jɛŋ lahara, nwɔ̀ ru nafulu kɔ-a ki. Kwunŋ so-a nʼmaŋ ki, yii ri fani na nʼkila nu ki. 34 Sabu, abɔ́ɔ́ nafulu ki yɔ mani wɔ̀ ru, abɛ́ɛ́ ciiru ki fa a miiri ki bataa yɔ mìŋ mani nu sɛbɛ.»
Yesu tu bilinatɔnŋ kiri cɛrukɔlimaan kakan ŋì i tu waarinŋ bataa ru
35 Yesu tu: «Á a cɛrukɔli baara ki tɛ, á i awɔ tuu kiri cumaan ki tu. 36 A ji miŋ tu baaradaŋ wɔ̀ri yɔ arì ŋununtiŋ ki pwulu ki suu-ra, ntiŋ i po awɔ cɛn tan mani nu, nwɔma a ntiŋ na waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i na mani ki tɔnna bwɔ, kí i nʼnawwulu shuu. 37 Niŋ na, a ŋununtiŋ ki na, ntiŋ i na fa baaradaŋ wɔ̀ri wu arì ɲaanna, niŋ ni a ji koŋ fɛrɛmaan ni i. Míŋ a nʼbi abɛ́ɛ́ tɛ nʼtu: sɛli ki ra, ŋununtiŋ ki yɛri ki ra na a rukɔli, ntiŋ i awɔ baaradaŋ kiri dɔri tu kí na sɔɔ kí i nufinŋ ki nu, ntiŋ yɛri ki gbɛ ki a na ninwɔ̀ sɔɔ kí tɛ. 38 Niŋ ki ra, a ŋununtiŋ ki na wɔkila lu woo, a ntiŋ na sisarimaŋ tɔnŋ sun woo, a ntiŋ na fa baaradaŋ wɔ̀ri wu arì ɲaanna, nintiŋ ni a ji koŋ fɛrɛmaan ni i.
39 Abɛ́ɛ́ i nʼtɔ-a tu futiŋ ki ji wuru kwunŋ ki na waari ki tɔ-a, ntiŋ wuru ra kwunŋ ki suu de ki sun awɔ fu ki ru. 40 Mìŋ ɲaan tenŋ ki tɛ, abɛ́ɛ́ fani cɛrukɔlimaan kakan-i ŋì i tu waarinŋ bataa ru, sabu abɛ́ɛ́ ɲakili nʼna waarinŋ wɔ̀ ru ki, Koŋ Danshuru ki a na niŋ waarinŋ ki ru.»
Baaradaŋ sɔbɛ fa baaradaŋ kulinŋ
(Matiyu 24:45-51)
41 Yesu niŋ wulu kiri bi-i waarinŋ wɔ̀ ru, Pyɛɛri i ntiŋ nanɔri tu: «Ŋuntiŋ, abɛ́ɛ́ ka wulusuntalinŋ ka bi-a yibɛ̀ɛ̀ bantenŋ tɛ daa, walima abɛ́ɛ́ nʼbi-a koŋ bataa tɛ?» 42 Yesu i Pyɛɛri rupwulu: «A baaradaŋ ɲakilitiŋ wɔ̀ kulumaan ji-i a ŋununtiŋ ki tɛ, ŋununtiŋ ki a niŋ ki sɔɔ awɔ kaniŋ sun bi ki bataa ŋununnu, nwɔma ntiŋ i nufinŋ ki wɔri baaradaŋ pyɛ kiri tɛ a wɔri waaci ki ru. 43 A ŋununtiŋ ki a pwulu na fa niŋ baaradaŋ ki wu niŋ baara shɔɔrinŋ ki ra, niŋ a ji koŋ fɛrɛmaan a. 44 Sɛli ki ra, míŋ yɔ nʼbi-a abɛ́ɛ́ tɛ, nʼtu ŋununtiŋ ki a na niŋ baaradaŋ ki sɔɔ a gbɛfɛfinŋ kiri bataa ŋununnu. 45 Nka a niŋ baaradaŋ ki nʼbi a ciiru: ‹Míŋ ŋununtiŋ ki na-a farɔn ki.› Niŋ i ŋununbi sɔɔ-ri baaradaŋ pyɛ kiri sun, shuru bili mari sun, ntiŋ i kí bwɔ-ri, ntiŋ i tu nufinŋ sinaŋ nu na, niŋ fa lɔ mwunu-na fɔ niŋ i ntiŋ kari-ri, 46 niŋ baaradaŋ ki ɲakili jibi wɔ̀ fa waarinŋ wɔ̀ ra ki, ntiŋ ŋununtiŋ ki a na niŋ shikaŋ. Ntiŋ a na niŋ baaradaŋ ki po san a tumaŋ ki ru. Ntiŋ bikulinŋ finŋ woo finŋ ma-i, niŋ bataa kɔni i sali ntiŋ wu, ntiŋ i bo Kirinŋ jɛŋ kɛnibali kiri fan.
47 Baaradaŋ wɔ̀ yɔ a ŋununtiŋ ki dintɛbi ki tɔ-a, ntiŋ dumiŋ a sunfuru-ra ntiŋ i nʼma ki, niŋ baaradaŋ ki a bwɔ mwɔɔnna mwu dɛ! 48 Nka baaradaŋ wɔ̀ a ŋununtiŋ ki dintɛbi bi kiri tɔ-a ki, a niŋ ja ji a bwɔbi ma, niŋ a bwɔ pyaanniŋ i. Sabu, gbɛ faa wɔri-i nwɔ̀tiŋ tɛ, gbɛ faa ra ceeli nintiŋ gbɛ, mwɔɔnna wɔri-i nwɔ̀tiŋ tɛ, mwɔɔnna mwɔɔnna i nanɔri nintiŋ gbɛ.»
Yesu tu afinŋ bi ki a na konaŋ ki kɔɔye amaŋ na
(Matiyu 10:34-36)
49 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i nʼbi konaŋ ki tɛ tu: «Míŋ na-i tuu wu pwɔkulinŋ sun. Míŋ yɔ nʼtɛ nʼcumaan i ji-i dɔɔ kɔ. 50 Nka míŋ kakan ŋí i wu, ninwɔ̀ yɔ cɔɔri sinaŋ i, nwɔ̀ kakan-i ŋì i míŋ kila sun. Míŋ ciiru fɔnimaan yɛ, fɔ ŋì i ta so niŋ cɔɔri ki jibi ki sun. 51 Abɛ́ɛ́ ɲaanna tu míŋ na ɲaanfɛfili wu pwɔkulinŋ sun wa? Aayi dɛ! Míŋ na-i fubalibi de konaŋ kiri faninmwuŋ.
52 Sabu, koŋ taanŋ yɔ kaniŋ ki bɛɛ sun, míŋ tɔ ki bira, kí a na arì kɔɔye arìmaŋ na. Koŋ byaŋ ki a na koŋ fuuli ki kari-ri, koŋ fuuli ki i koŋ byaŋ ki kari-ri. 53 Kaniŋ kiri sun, tiŋ a na a kɔɔye a danshuru ra, danshuru i a kɔɔye a tiŋ na. Ɲiŋ i a kɔɔye a danmari ra, danmari i a kɔɔye a ɲiŋ na. Shinŋ ɲiŋ i a kɔɔye a danshuru wɔ mari ra, danshuru wɔ mari i a kɔɔye a shinŋ ɲiŋ na.»
Waaci ki taanmashɛ kiri tɔ bi ki
(Matiyu 16:2-3)
54 Yesu wuru nʼbi-a konaŋ kiri tɛ sɛbɛ: «Abɛ́ɛ́ ja ji kirinŋ ki minimaan ja sunŋ fyiri maŋ nu kɔ, abɛ́ɛ́ yɔ nʼbi-a shuu tu kirinŋ ki a na. Sɛli ki ra nʼyɔ na-a ncinŋ i.a 55 A na nʼja tu sunŋ kwulu la faa po-a, a i nʼbi-ri tu mani ki a kwulu. Niŋ i ji-ri ninkunŋ ncinŋ i. 56 Wulufuulibitiiri wee! Abɛ́ɛ́ yɔ so-a kirinpɔli ki fa fwuniŋ ki sun taanmashɛ kiri tɔ-i, nfɛnŋ na bi wɔ̀ri yɔ ma-a abɛ́ɛ́ faninmwuŋ dɔɔ, abɛ́ɛ́ so-a niŋ kɔri tɔ-i ki?
Fu de nʼfa nʼkarishi kiri faninmwuŋ
(Matiyu 5:25-26)
57 Nfɛnŋ na abɛ́ɛ́ so-a bi telimaan kiri tɔ-i, á i niŋ ma-ni a yɛri tɛ ki?
58 A wulu de miŋ fa koŋ faninmwuŋ, a nintiŋ ji nʼtɛ a i ta miŋ wu faan nu, nʼbanba fu i de nʼfa ntiŋ faninmwuŋ saa ki fan, nwɔma ntiŋ fa ta nʼcɛɛn de kitikwurutɔnŋ kiri gbɛfɛ, niŋ ni i nʼde garidiŋ kiri gbɛfɛ, niŋ ni i nʼkee bo nkasu ru ki. 59 A miŋ de kila niŋ mani nu, míŋ yɔ nʼbi-a miŋ tɛ nʼtu, ntiŋ wɔ kɔni wɔ̀ yɔ miŋ na, a miŋ niŋ bataa sali kɔ pewu ki, miŋ a po san niŋ nkasu fu ki ru ki.»